POLITECHNIKA WROCA
AWSKA
ZAKA
AD BUDOWNICTWA OGÓLNEGO
A
AWY FUNDAMENTOWE  UPROSZCZONE ZASADY PROJEKTOWANIA
Wyznaczanie wysokość ław fundamentowych betonowych
Rys. 1. Schemat ławy fundamentowej do obliczeń na zginanie [1]
Wysokość h ław fundamentowych betonowych określa się, biorąc pod uwagę ich
wytrzymałość na zginanie. W obliczeniach rozpatruje się ławę umownej długości 1,00 m.
Przyjmuje się, że ława jest obciążona oddziaływaniem gruntu qr (w kN/m2), wyznaczonym przy
uwzględnieniu obliczeniowej wartości obciążenia ściany Nr (bez ciężaru ławy i gruntu leżącego nad
nią  rys. 1). Oddziaływanie to, przy osiowym obciążeniu siłą Nr, oblicza się według wzoru:
Nr
qr = . (1)
1,00Å" B
(Na potrzeby projektu z Budownictwa Ogólnego można przyjmować qr H" 150÷180 kPa)
W przekroju poprzecznym ława pracuje jak belka utwierdzona na krawędzi ściany (w
przekroju ą-ą na rys. 1), obciążona oddziaływaniem gruntu qr . Obliczeniową wartość momentu
zginajÄ…cego w przekroju Ä…-Ä… oblicza siÄ™ ze wzoru:
C2 Nr C2
M = qr Å"1,00 = Å" . (2)
2 B 2
Nośność elementu betonowego o przekroju prostokątnym można sprawdzić z warunku:
M d" fctdWf , (3)
w którym:
fctd  obliczeniowa wytrzymałość betonu na rozciąganie w konstrukcjach betonowych;
zgodnie z PN-B-03264:2002 wytrzymałość tę (w sytuacjach trwałych i przejściowych)
oblicza się z zależności:
1
POLITECHNIKA WROCA
AWSKA
ZAKA
AD BUDOWNICTWA OGÓLNEGO
fctd = 0,7fctm/1,8 = 0,389fctm, (4)
fctm  wytrzymałość średnia betonu na rozciąganie wg PN-B-03264:2002,
Wf  wskaz
nik wytrzymałości przekroju obliczony dla skrajnego włókna rozciąganego z
uwzględnieniem plastycznych właściwości betonu; w przypadku przekroju prostokątnego o
wymiarach b × h Wf = 0,292 bh2.
Po uwzględnieniu zależności (4) oraz przyjęciu wymiaru b = 1,00 m ze wzoru (3)
otrzymuje się następującą zależność określającą niezbędną wysokość ławy:
M
h e" 2,97 . (5)
fctm
Zaleca się przyjmować wysokość ławy betonowej nie mniejszą niż 30 cm. Jeżeli niezbędna
wysokość ław betonowych obliczona na podstawie wzoru (5) jest zbyt duża, to stosuje się ławy
żelbetowe. A
awy fundamentowe żelbetowe pod ścianami zbroi się podłużnie, tak jak ławy
betonowe. Pole przekroju zbrojenia poprzecznego oblicza siÄ™ jak dla elementu o przekroju
prostokątnym, zbrojonego pojedynczo. Można też stosować wzór przybliżony:
M
As = , (6)
0,9Å"d Å"fyd
w którym:
M  według wzoru (2),
d  wysokość użyteczna przekroju,
fyd  obliczeniowa granica plastyczności stali wg PN-B-03264:2002.
Stopień zbrojenia na 1,00 m ławy żelbetowej w kierunku poprzecznym nie może być
mniejszy niż 0,15% jej przekroju użytecznego, tzn. nie mniejszy niż 0,0015Å"100d = 0,15 d cm2,
gdzie d  wysokość użyteczna przekroju ławy (w cm).
Zalecenia dotyczÄ…ce wykonywania Å‚aw fundamentowych
W domach jednorodzinnych najczęściej pod ścianami wykonuje się ławy betonowe lub
(rzadziej) żelbetowe, a pod rzędami słupów  ławy żelbetowe. Są to zazwyczaj ławy monolityczne.
Przekroje poprzeczne ław betonowych pokazano na rys. 2. Przekrój prostokątny mają
zazwyczaj ławy szerokości do 120 cm i wysokości do 50 cm.
Rys. 2. Przekroje poprzeczne Å‚aw betonowych: a) prostokÄ…tny, b) trapezowy, c) schodkowy [1]
2
POLITECHNIKA WROCA
AWSKA
ZAKA
AD BUDOWNICTWA OGÓLNEGO
Wysokość ław betonowych nie powinna być mniejsza niż 30 cm. W celu zabezpieczenia
omawianych ław przed zarysowaniami lub spękaniami spowodowanymi ewentualnym
nierównomiernym osiadaniem zbroi się je konstrukcyjnie w kierunku podłużnym. Zbrojenie to
stanowiÄ… co najmniej dwa prÄ™ty górÄ… i dwa prÄ™ty doÅ‚em, każdy o Å›rednicy 12 ÷ 20 mm. PrÄ™ty te
umieszcza się w obrysie ściany obciążającej i łączy co około 300 mm strzemionami o średnicy
6 ÷ 8 mm. Grubość otulenia zbrojenia powinna wynosić co najmniej 40 mm  gdy Å‚awa jest uÅ‚ożona
na podłożu betonowym (grubości 100 mm) lub 75 mm  gdy ława spoczywa na gruncie.
A
awy betonowe stosuje się zazwyczaj do wysokości około 60 cm. Jeżeli niezbędna
wysokość takiej ławy byłaby większa, to wykonuje się ławy żelbetowe (rys. 3). A
awy te zbroi siÄ™
podłużnie, tak jak ławy betonowe. Pręty głównego zbrojenia poprzecznego (u dołu) rozmieszcza się
osiowo nie rzadziej niż co 250 mm. Ich średnica nie powinna być mniejsza niż 12 mm.
Rys. 3. Przekroje poprzeczne ław żelbetowych: a) prostokątny, b) trapezowy, c) schodkowy [1]
Powyżej przedstawiono tylko uproszczony sposób projektowania ław fundamentowych.
Więcej szczegółowych informacji dotyczących fundamentowania można zasięgnąć m.in. w [2].
Literatura:
[1] Michalak H., Pyrak S., Domy jednorodzinne. Konstruowanie i obliczanie, Arkady,
Warszawa 2002.
[2] Puła O., Rybak Cz., Sarniak W., Fundamentowanie. Projektowanie posadowień,
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2001.
3