Dwudziesto036aangelsa
Temat: Ferdydurke Witolda Gombrowicza - przykład przesilenia się gatunku
powieściowego.
Przedstawiona w Ferdydurke przez Witolda Gombrowicza historia
trzydziestoletniego bohatera, którego posłano na powrót do szkoły, jest metaforą
stosunku człowieka do piramidy "dorobku wieków".
Józio odwiedza trzy sfery współczesnego mu świata, w których odprawia się
misterium zakłamania. Szkołę, gdzie młodzież wychowana jest w sztucznej
atmosferze i karmiona sztucznymi dylematami. Dom nowoczesnych inżynierostwa
Młodziaków, gdzie panuje kult nauki, racjonalizmu, sportu i swobodnej
naturalności, posunięty do takiego stopnia, że aż wpada w samo zaprzeczenie
(Młodziakowie tak bardzo chcą być nowocześni, że próbują chyłkiem ukryć i
zamaskować to wszystko, co w nich samych nie dorasta do ideału). Trzecim
środowiskiem, które odwiedza Józio, jest twierdza konserwatyzmu, tradycyjny dwór
ziemiański, który z kolei trwa w sklerotycznym odrętwieniu. Każda interwencja w
ten ład powoduje gwałtowną zapaść społecznego systemu.
Józio, który jak większość Gombrowiczowskich bohaterów, jest buntownikiem
przeciw tradycyjnym ładom, dąży do tego, by zdekomponować każdy z porządków, w
które trafia. Rzeczywiście, poszczególne części powieści kończą się bezładną
bijatyką. Bohater dobrze zdaje sobie sprawę z tego, że nigdy nie uda mu się
oderwać od społecznego terroru, bowiem w każdym zetknięciu z innym człowiekiem
zyskać może "gębę" (tamten określił go jakoś na swój użytek i ta maska - zawsze
kłamliwa - przylgnie mu do twarzy); podobne kontakty międzyludzkie spowodują
jego "upupienie" (traktowany będzie jak dziecko, poniżej swojej intelektualnej
wartości - co gorsza - wejdzie w tę narzuconą sobie rolę i nie będzie umiał się
z niej uwolnić).
Ferdydurke jest utworem o egzystencjalnych problemach jednostki w
społeczeństwie, jest jednak również nowatorskim dziełem literackim, łączącym
fikcyjną fabułę z esejem.
1. Ferdydurke wydana została w 1937 roku. mimo że wzbudzała ogromne
kontrowersje, uczyniła jej autora z dnia na dzień sławnym.
2. Cały utwór zbudowany jest z trzech podstawowych "sekwencji": obraz szkoły,
obraz domu miejskiego i obraz domu wiejskiego.
3. Bohaterem Ferdydurke jest trzydziestoletni Józio, który pewnego dnia budzi
się nad ranem i będąc jakby w dziwnym letargu, uświadamia sobie całą bezwolność
i nieokreśloność własnej sytuacji życiowej. W pokoju niczym duch pojawia się
profesor Pimko, który widząc zagubionego Józia, porywa go do szkoły i wpisuje w
poczet uczniów szóstej klasy (od tego wszystko się zaczyna).
4. Fabuła utworu ma wyraźne cechy groteski (absurdalnej), burleski, komedii
dell'arte. Wszystko, co w nim mogło być rzeczywiste bądź prawdopodobne, miesza
się co chwila z fantazją i całkowitą umownością.
5. Co znaczy tytuł utworu? Nic, po prostu nic! (trzydzieści kluczy do drzwi). I
o to właśnie chodzi w dziele tak bardzo broniącym się przed próbami wtłoczenia
go w zastane formy czy postawy. Stąd pojęcie ferdydurkizm - prowokacja,
drażnienie, kpina z czytelnika.
6. Cała logika oraz porządek tej książki stoją w obronie tezy, by jakiejkolwiek
logice czy porządkowi nie dowierzać.
7. Gombrowicz rozbija formę powieści poprzez wprowadzenie innych gatunków
literackich:
a) esej filozoficzny - powiastka (Przedmowa do Filidora Dzieckiem
Podszytego), b) dramat (obraz w szkole, gdzie jest podział na role),
c) pamiętnik (historia trzydziestoletniego Józia),
d) elementy liryczne (tłumaczenie wierszy),
f) romans (poznanie Zosi).
8. Porzucenie realizmu XIX-wiecznego w celu świadomego kształtowania wizji
(Przedmowa do Fiodora Dzieckiem Podszytego).
9. Autor stosuje prowokacje estetyczne (rozbijanie tradycyjnej formy powieści) i
moralne (poddanie się żądzom ciała, najważniejsze jest to, co cielesne - libido,
np. Józio podglądający kąpiącą się Młodziakową).
10. Groteskowy sposób pokazywania świata poprzez deformację rzeczywistości (np.
trzydziestolatek idzie do szkoły, parodiowanie instytucji szkoły, parodia
romansu - Parobek uwodzi Miętusa, parodia pojedynków z epoki rycerskiej -
pojedynek na miny).
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
! Dwudziestolecie międzywojenne ?rdydurke zniewolenie forma! Dwudziestolecie międzywojenne ?rdydurke! Dwudziestolecie międzywojenne ?rdydurke gombrowicza! Dwudziestolecie międzywojenne ?rdydurke awangarda! Dwudziestolecie międzywojenne przedwiosnie zycie i tworczosc zeromskiego! Dwudziestolecie międzywojenne lesmian kreacjonista! Dwudziestolecie międzywojenne wartosci uniwersalne! Dwudziestolecie międzywojenne literatura polskaw obliczu niepodleglosci! Dwudziestolecie międzywojenne granica tytul! Dwudziestolecie międzywojenne szewcy teoria czystej formy! Dwudziestolecie międzywojenne artysta jako bohater dziela literackiego! Dwudziestolecie międzywojenne granica! Dwudziestolecie międzywojenne przedwiosnie stosunek do rewolusji sowieckiej i komunizmu zeromsDwudziestolecie Międzywojenne POLSKI EPOKADwudziestolecie miedzywojennewięcej podobnych podstron