ZASADY POST
POWANIA
S
DOWOADMINISTRACYJNEGO
I. zasady wymiaru sprawiedliwości
II. naczelne zasady procesowe
postępowanie postępowanie
administracyjne cywilne
postępowanie
sądowoadministracyjne
I. ZASADY WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI
ZASADA S
DOWEGO WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI
" zasada prawa do sądu?
" art. 45 ust. 1 Konstytucji
" Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia
sprawy (& ) przez (& ) sąd
" konstytucyjny model sądownictwa
" odrębność sądownictwa powszechnego i
administracyjnego
" Art. 58. ż 1. Sąd odrzuca skargę:
" 1) jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego;
" ż 4. Sąd nie może odrzucić skargi (& ) jeżeli w tej sprawie sąd
powszechny uznał się za niewłaściwy.
ZASADA RZETELNEGO POST
POWANIA
" art. 45 ust. 1 Konstytucji
1. prawo dostępu do sądu
" odrębność struktury
"  faktyczna dostępność
2. prawo do odpowiedniego ukształtowania
postępowania przed sądem
" optymalne reguły procesowe
" uprawnienia procesowe strony
3. prawo do wyroku
" prawo do rozstrzygnięcia merytorycznego
" wyjątkowo  rozstrzygnięcia formalne
ZASADA NIEZALEŻNOŚCI S
DÓW I NIEZAWISA
OŚCI S
DZIÓW
" realizacja prawa do sądu
1. niezależność sądów
" konsekwencja zasady podziału władzy
" bezwzględna?
2. niezawisłość sędziów
" cel  bezstronność
"  wolność od nacisków
" gwarancje procesowe:
" jawność postępowania
" tajność narady nad orzeczeniem
" swobodna ocena dowodów
" instytucja wyłączenia sędziego
ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI
" art. 78 Konstytucji
" Każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i
decyzji wydanych w pierwszej instancji
" art. 176.
" Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne.
" I - w.s.a.
" II - NSA
" odpowiedni system środków zaskarżenia
ZASADA JAWNOŚCI
" art. 45 Konstytucji
" art. 10 p.p.s.a.
" Rozpoznanie spraw odbywa się jawnie,
" chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
1. jawność wobec uczestników postępowania
" pełna
2. jawność ogólna
" czynności na rozprawach i posiedzeniach jawnych
" art. 97 ż 2 - Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie
odbywa się publicznie.
" niejawność narady sędziów
II. ZASADY PROCESOWE
ZASADA PRAWDY MATERIALNEJ
" orzeczenie odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy
1. gwarancje procesowe
2. gwarancje represyjne
" usunięcie następstw zaniedbania
" ale&
" ograniczona możliwość sądu dokonywania ustaleń
faktycznych
" art. 106 ż 3
" Sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić
dowody uzupełniające z dokumentów,
" jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości
" i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w
sprawie.
ZASADA PRAWDY MATERIALNEJ 2
" pośredni charakter
" weryfikacja działań organu administracji
" Art. 134. ż 1. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy
" nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi
oraz powołaną podstawą prawną.
" Art. 55. ż 2. Jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi
mimo wymierzenia grzywny,
" sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę
" na podstawie nadesłanego odpisu skargi,
" gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie
budzi uzasadnionych wątpliwości.
" NSA w ogóle nie czyni ustaleń faktycznych (skarga
kasacyjna)!
ZASADA KONTRADYKTORYJNOŚCI
" zasada skargowości
" gromadzenia materiału procesowego uzależnione jest od
woli stron
" ?
" Art. 134. ż 1. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy
" nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz
powołaną podstawą prawną.
" kontradyktoryjność formalna
" spór stron przed sądem
" rozprawa
" osłabienie zasady
" uprawnienia prokuratora i RPO
ZASADA RÓWNOŚCI STRON
" równość wobec prawa?
1. takie same środki procesowe i zasady
wykorzystania tych środków
2.  wysłuchanie stron
3. aspekt materialny
" Art. 6. Sąd administracyjny powinien udzielać stronom
występującym w sprawie bez adwokata lub radcy
prawnego potrzebnych wskazówek
" co do czynności procesowych
" oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i
skutkach zaniedbań.
" zwolnienie od kosztów?
ZASADA DYSPOZYCYJNOŚCI
" uprawnienie do rozporządzania
1. dyspozycyjność materialna
" rozporządzanie przedmiotem postępowania?
" przedmiot - stosunek administracyjnoprawny
" inicjatywa  skarga!
" Art. 60. Skarżący może cofnąć skargę.
" Cofnięcie skargi wiąże sąd.
" Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza
ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu
lub czynności dotkniętych wadą nieważności.
2. dyspozycyjność formalna
" rozporządzanie uprawnieniami procesowymi
" sąd z reguły nie jest bezwzględnie związany wnioskami stron
ZASADA BEZPOŚREDNIOŚCI
" dotyczy sposobu rozpoznania sprawy
" bezpośrednio przed sądem orzekającym
" ograniczony zakres
" każdą z rozpraw może prowadzić inny skład orzekający
" Art. 136. Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów,
" przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca
bezpośrednio wydanie wyroku.
ZASADY USTNOŚCI I PISEMNOŚCI
" forma czynności procesowych
" różny zakres
" czynności sądu i czynności stron
" czynności sądu
" z reguły  pisemność
" ustność  tylko rozprawa
" protokół!
ZASADA KONCENTRACJI MATERIAA
U PROCESOWEGO
" zasada ekonomii procesowej
" art. 7 p.p.s.a.
" Sąd administracyjny powinien podejmować czynności
zmierzające do szybkiego załatwienia sprawy
" i dążyć do jej rozstrzygnięcia na pierwszym posiedzeniu.
" właściwe przygotowanie rozprawy!
" zebranie danych  istotnych
" terminy
ZASADA LEGALNOŚCI
" art. 184 Konstytucji + art. 1 ż 2 p.u.s.a.
" Kontrola (& ) sprawowana jest pod względem zgodności z
prawem,
" jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.
" sądy kontrolują administracje
" ale&
" nie mogą zastępować administracji
" w wykonywaniu jej funkcji
" sądy nie orzekają merytorycznie!
" Art. 153. Ocena prawna i wskazania co do dalszego
postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu
" wiążą w sprawie ten sąd oraz organ (& )
ZAGADNIENIA SYSTEMOWE
PODMIOTY POST
POWANIA
1. sąd
2. strony
3.  inni uczestnicy postępowania
S
D
WA
AŚCIWOŚĆ S
DU
1. rzeczowa
" rodzaj spraw
2. instancyjna
3. miejscowa
" zasięg terytorialny
WA
AŚCIWOŚĆ RZECZOWA
" w.s.a.
" rozpoznają wszystkie sprawy administracyjne
" z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest
właściwość NSA
" NSA
1. środki odwoławcze od orzeczeń w.s.a.
a) skarga kasacyjna
b) zażalenia i skargi o wznowienie postępowania
2. uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne
3. rozstrzyga spory o właściwość
4. inne sprawy  przepisy szczególne
WA
AŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA
" sąd, na którego obszarze właściwości ma siedzibę
organ
" którego działalność została zaskarżona
" Prezydent może przekazać w.s.a. rozpoznawanie spraw
określonego rodzaju
" należących do właściwości innego w.s.a.
" jeżeli wymagają tego względy celowości
" w drodze rozporządzenia
" zmiana właściwości?
" w.s.a. właściwy w chwili wniesienia skargi pozostaje
właściwy aż do ukończenia postępowania
" choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy,
" chyba że przepis szczególny stanowi inaczej
S
D NIEWA
AŚCIWY
" przekazanie sądowi właściwemu
" postanowienie
SKA
AD S
DU
1. zasada - skład 3 sędziów zawodowych
" rozprawy i posiedzenia jawne
" chyba że ustawa stanowi inaczej
2. skład jednoosobowy
" na posiedzeniu niejawnym
3. zarządzenia poza rozprawą wydaje przewodniczący
" wyznaczenie składu
" regulaminy wewnętrznego urzędowania sądów
administracyjnych
" konsekwencje niewłaściwego składu sądu
" nieważność postępowania
" przesłanka wznowienia
INSTYTUCJA WYA

CZENIA S
DZIEGO
" + referendarz sądowy, protokolant,
prokurator
" wyłączenie
1. z mocy prawa
2. na wniosek
WYA

CZENIE Z MOCY PRAWA
" iudex inhabilis
" przyczyny
" enumeratywnie  art. 18
" sprawy:
" np.
" których jest stroną
" pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik
sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki
" swojego małżonka
" krewnych lub powinowatych w linii prostej
" krewnych bocznych do czwartego stopnia
" powinowatych bocznych do drugiego stopnia
" osób związanych z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli
" w których świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron
" w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem
jednej ze stron;
" w których świadczył usługi prawne na rzecz jednej
ze stron lub jakiekolwiek inne usługi związane ze
sprawą;
" w których brał udział w wydaniu zaskarżonego
orzeczenia
" w sprawach o ważność aktu prawnego z jego
udziałem sporządzonego lub przez niego
rozpoznanego
" w sprawach, w których występował jako
prokurator;
" dotyczących skargi na decyzję albo postanowienie,
jeżeli w prowadzonym wcześniej postępowaniu w
sprawie brał udział w wydaniu wyroku lub
postanowienia kończącego postępowanie w
sprawie;
" w których brał udział w rozstrzyganiu sprawy w
organach administracji publicznej
" powody wyłączenia trwają także po ustaniu
uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia,
opieki lub kurateli.
" sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia
objętego skargą o wznowienie postępowania, nie
może orzekać co do tej skargi.
WYA

CZENIE NA WNIOSEK
" iudex suspectus
" wniosek strony albo sędziego
" przyczyna wyłączenia:
" okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać
uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w
danej sprawie
" rozstrzyga sąd administracyjny, w którym sprawa się
toczy
" postanowienie
STRONY POST
POWANIA
1. skarżący
2. organ
STRONY POST
POWANIA
1. skarżący
a) każdy, kto ma interes prawny
b) prokurator, RPO
c) organizacja społeczna
" w zakresie jej statutowej działalności
" w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób
" jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym
d) inny podmiot
2. organ
" którego działanie (bezczynność) jest przedmiotem
skargi
UCZESTNICY POST
POWANIA
1. uczestnicy na prawach strony
2.  inni uczestnicy postępowania
UCZESTNICY POST
POWANIA
1. uczestnicy postępowania na prawach strony
" uczestnicy obligatoryjni
" osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym
" ale nie wniosła skargi
" jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego
2.  inni uczestnicy postępowania
" uczestnicy fakultatywni
" mogą zgłosić udział
a) osoba która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym
" jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego
b) organizacja społeczna
" w sprawach innych osób
" sprawa dotyczy zakresu działalności statutowej
PROKURATOR ORAZ RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
" przysługują im prawa strony
1. prokurator
" jeżeli wymaga tego ochrona praworządności
2. RPO
" jeżeli wymaga tego ochrona praw człowieka i obywatela
" procesowe uprawnienia prokuratora
ZDOLNOŚĆ S
DOWA
ZDOLNOŚĆ S
DOWA
" zdolność do występowania przed sądem
administracyjnym
" jako strona
" jako uczestnik postępowania
1. osoby fizyczne i osoby prawne
2. państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne
nieposiadające osobowości prawnej
ZDOLNOŚĆ S
DOWA 2
3. organizacje społeczne nieposiadające osobowości
prawnej
" we własnych sprawach oraz
" w zakresie ich statutowej działalności
" w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób
4. inne jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej
" jeżeli przepisy prawa dopuszczają możliwość nałożenia na
te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień
" lub skierowania do nich nakazów i zakazów
" stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku
wynikających z przepisów prawa
OCENA ZDOLNOŚCI S
DOWEJ OSÓB FIZYCZNYCH I PRAWNYCH
" brak szczególnych rozwiązań ustawowych w p.p.s.a.
" reguły cywilnoprawne
ZDOLNOŚĆ S
DOWA OSÓB FIZYCZNYCH
" zdolność sądowa = zdolność prawna
" art. 8 k.c. - od chwili urodzenia do chwili śmierci
ŚMIERĆ OSOBY FIZYCZNEJ
" przed wszczęciem postępowania
" uniemożliwia wszczęcie
" w trakcie postępowania:
1. umorzenie
" jeżeli przedmiot postępowania odnosi się wyłącznie do
praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego
2. chyba że udział w sprawie zgłosiła osoba
" której interesu prawnego dotyczy wynik tego
postępowania
ZDOLNOŚĆ S
DOWA OSÓB PRAWNYCH
" art. 33 k.c.
" Osobami prawnymi są
" Skarb Państwa
" oraz jednostki organizacyjne, którym przepisy
szczególne przyznają osobowość prawną
SKUTKI BRAKU ZDOLNOŚCI S
DOWEJ
" różne
1. odrzucenie skargi (wniosku)
2. zawieszenie postępowania
3. umorzenie postępowania
4. nieważność postępowania
" przesłanka wznowienia postępowania
ZDOLNOŚĆ PROCESOWA
" zdolność do podejmowania czynności w
postępowaniu
ZDOLNOŚĆ PROCESOWA
1. osoby fizyczne posiadające pełną zdolność
do czynności prawnych
" ograniczone w zdolności do czynności prawnych?
" w sprawach wynikających z czynności prawnych,
których mogą dokonywać samodzielnie
2. osoby prawne
3. organizacje społeczne i jednostki
organizacyjne, które mają zdolność
sądową
SKUTKI BRAKU ZDOLNOŚCI PROCESOWEJ
" dotyczy tylko osób fizycznych!
1. odrzucenie skargi
2. zawieszenie postępowania
3. stwierdzenie nieważność postępowania
" gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany
" = braki w składzie organu jednostki organizacyjnej
PEA
NOMOCNICTWO
" Art. 34. Strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą
działać przed sądem
" osobiście
" przez pełnomocników.
" pełnomocnikiem może być
" adwokat, radca prawny
" inny skarżący (uczestnik postępowania)
" rodzice
" małżonek
" rodzeństwo
" zstępni strony
" osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia
" inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne
PEA
NOMOCNICTWO 2
" pełnomocnik osoby prawnej, przedsiębiorcy,
państwowych i samorządowych jednostek
organizacyjnych
" także pracownik jednostki
" organu nadrzędnego
ZAKRES PEA
NOMOCNICTWA
1. ogólne
" do prowadzenia spraw przed sądami
administracyjnymi
2. do prowadzenia poszczególnych spraw
3. do niektórych czynności w postępowaniu
ZAKRES PEA
NOMOCNICTWA 2
" pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia
poszczególnych spraw
" obejmuje umocowanie do:
" wszystkich łączących się ze sprawą czynności w
postępowaniu
" nie wyłączając skargi o wznowienie postępowania i
postępowania wywołanego jej wniesieniem
" udzielenia dalszego pełnomocnictwa
" cofnięcia skargi w całości lub w części (jeżeli nie zostało
to wyłączone w pełnomocnictwie)
" odbioru kosztów postępowania
FORMA PEA
NOMOCNICTWA
" pisemna
" ustna do protokołu
" pełnomocnik obowiązany jest przy pierwszej
czynności procesowej dołączyć do akt sprawy
pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub
wierzytelny odpis pełnomocnictwa
" adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także
doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis
udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych
dokumentów wykazujących ich umocowanie
" w toku sprawy pełnomocnictwo może być
udzielone ustnie na posiedzeniu sądu
PRZYMUS ADWOKACKI?
" ograniczony
1. skarga kasacyjna
" od wyroków lub postanowień kończących postępowanie
w sprawie
" wydanych przez w.s.a.
2. zażalenie na postanowienie w.s.a.
" o odrzuceniu skargi kasacyjnej