Programy Terapeutyczne 2007
Leczenie raka jelita grubego kapecytabiną
1. Nazwa programu:
LECZENIE RAKA JELITA GRUBEGO KAPECYTABIN

2. Dziedzina medycyny:
Onkologia kliniczna
3. Dane dotyczące substancji czynnej, która będzie finansowana w ramach programu:
1) nazwa produktu leczniczego kapecytabina.
2) postać farmaceutyczna, dawka: tabletki a 150mg i tabletki a 500mg.
3) dawkowanie: 1250mg/m2 powierzchni ciała 2 x dziennie - odpowiada to
całkowitej dawce dobowej 2500 mg/m2 p.c.
Kapecytabina podawana jest doustnie w monoterapii w dawce 2500 mg/ m2 p.c./dobę przez 14
dni z następową przerwą 7-dniową
4. Opis problemu zdrowotnego
C18  nowotwór złośliwy jelita grubego
C19  nowotwór złośliwy zgięcia esiczo-odbytniczego
C20  nowotwór złośliwy odbytnicy
Rak jelita grubego stanowi 9,4% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 10% u
kobiet. Polska należy do grupy krajów o średniej zachorowalności (ok. 11 tyś zachorowań w ciągu
roku) i umieralności (8 tyś rocznie) na raka jelita grubego. Wskaz
nik śmiertelności w Polsce dla
obu płci wynosi 0,83, a odsetek wyleczeń  ok. 20%. W Europie Środkowej ok. 50-70% raków
jelita grubego umiejscawia się w jego odcinku końcowym, tj. w odbytnicy (ok. 30-50%) i esicy (ok.
15-20%). Czas do wystąpienia jawnych klinicznie objawów szacuje się od kilku do kilkudziesięciu
lat. W ramach postępowania leczniczego stosowane są metody chirurgiczne, radioterapia i
chemioterapia. Rak jelita grubego może wystąpić w każdym wieku. Szczyt zachorowalności
przypada po 64 r.ż., wzrost ryzyka między 45- 50 r.ż., zachorowania w wieku < 45 r.ż. najczęściej
przypadki występowania rodzinnego.
Przebieg choroby.
Rak jelita grubego rozwija się przez wiele lat. Nowotwór szerzy się najpierw w obrębie jelita
grubego, a następnie przez naczynia krwionośne i/lub chłonne do okolicznych węzłów chłonnych i
1
Programy Terapeutyczne 2007
Leczenie raka jelita grubego kapecytabiną
narządów odległych (ok. 50% przypadków). Ponadto nowotwór szerzy się śródotrzewnowo oraz
wzdłuż włókien nerwowych.
Rokowanie.
Wyleczenia trwałe w stopniu zaawansowania A wg Dukes a lub I wg podziału TNM wynoszą ok.
80%, w stopniu B lub II przekraczają 50%, w stopniu C lub III są niższe niż 30%. Wyleczenia w
stopniu D2 lub IV należą do rzadkości. Przeciętne wyniki 5- letnich przeżyć dla mieszkańców
ośrodków akademickich w Polsce wynoszą od 19 do 29% i znacznie odbiegają od wyników
osiąganych w ośrodkach specjalistycznych na świecie.
Epidemiologia.
Zachorowalność (Polska 2002r.):
" C18 M-3427; K-3346
" C19 M- 248; K- 229
" C20 M-2685; K-2032
Umieralność (Polska 2003r.):
" C18 M  2968; K-2858
" C19 M- 77; K- 75
" C20 M- 1241; K- 989
5. Opis działania leku
Kapecytabina jest cytostatykiem (antymetabolitem) pozbawionym cytotoksyczności
karbaminianem fluoropirymidyny, który działa jako doustny prekursor cytotoksycznej cząsteczki 5-
fluorouracylu (5-Fu). Kapecytabina jest aktywowana w procesie kilku reakcji enzymatycznych.
Enzym odpowiedzialny za ostateczną konwersję do 5-Fu, fosforylaza tymidynowa ( ThyPase), jest
obecna w tkankach guza oraz w prawidłowych tkankach. W prawidłowych tkankach występuje w
niższym stężeniu niż w guzie. Metabolizm 5-Fu w szlaku anabolicznym prowadzi do blokady
metylacji kwasu deoksyurydylowego w kwas tymidylowy, co powoduje wpływ na syntezę kwasu
deoksyrybonukleinowego (DNA). Inkorporacja 5-Fu prowadzi także do zahamowania syntezy RNA
i białek. Ze względu na zasadnicze znaczenie DNA i RNA dla podziału i wzrostu komórki,
spowodowany przez 5-Fu niedobór tymidyny może prowadzić do zaburzeń wzrostu i śmierci
komórki. Skutki zaburzeń syntezy DNA i RNA są największe w komórkach szybko dzielących,
które szybko metabolizują 5- Fu.
6. Zamierzony efekt terapeutyczny,
" wydłużenie czasu przeżycia całkowitego chorych;
" zmniejszenie śmiertelności chorych;
2
Programy Terapeutyczne 2007
Leczenie raka jelita grubego kapecytabiną
" wydłużenie czasu do progresji choroby;
" poprawa jakości życia chorych.
7. Kryteria włączenia do programu,
" histologicznie udokumentowany rak jelita grubego (okrężnicy, zagięcia esiczo-odbytniczego i
odbytnicy);
" stadium uogólnienia, obecność przerzutów;
" stan sprawności wg WHO 0-1;
" klirens kreatyniny powyżej 30 ml/min;
" prawidłowe wartości czynności wątroby  możliwość zakwalifikowania również chorych z
umiarkowanym wzrostem aktywności transaminaz tzn. do 3 krotnego wzrostu aktywności
transaminaz w stosunku do wartości prawidłowych;
" prawidłowe wartości wskaz
ników czynności szpiku;
" wykluczenie ciąży;
" brak nadwrażliwości na pochodne fluoropirymidynowe;
" trudności w uzyskiwaniu dostępu do naczyń żylnych
8. Kryteria wykluczenia z programu,
" wystąpienie objawów nadwrażliwości na kapecytabinę;
" toksyczność wg WHO > 3, zwłaszcza wystąpienie objawów zahamowania czynności szpiku,
objawów niewydolności krążenia czy ciężkiej biegunki;
" stan sprawności wg WHO 2  4;
" brak skuteczności leku po 3 cyklach leczenia (po 9 tygodniach stosowania leku);
" progresja choroby w trakcie stosowania leku.
9. Monitorowanie wyników leczenia,
Obejmuje oceną odpowiedzi na leczenie (według skali WHO dla zmian mierzalnych) oraz stopnia
nasilenia działań niepożądanych (ocena stopnia toksyczności według skali WHO). Badania należy
przeprowadzać co 3 cykle leczenia.
Badanie podmiotowe i przedmiotowe;
" USG lub tomografia komputerowa jamy brzusznej (w zależności od oceny sytuacji
klinicznej);
" RTG klp;
" stężenie CEA w surowicy krwi;
3
Programy Terapeutyczne 2007
Leczenie raka jelita grubego kapecytabiną
" badania laboratoryjne w tym: morfologia z rozmazem, poziom kreatyniny, kw.
moczowego, poziom aktywności aminotransferaz, fosfatazy alkalicznej, poziom
bilirubiny, próba tymolowa.
10. Monitorowanie wyników programu
W dokumentacji pacjenta zarówno ambulatoryjnej jak i szpitalnej należy umieścić następujące
informacje dotyczące programu:
" informację dotyczącą wyników monitorowania leczenia;
" informację na temat zakończenia leczenia i osiągniętego efektu terapeutycznego.
Monitorowanie wyników programu obejmuje zbieranie i przekazywanie do oddziału
wojewódzkiego Funduszu następujących danych:
" PESEL chorego;
" rozpoznanie choroby podstawowej;
" wskazania do leczenia kapecytabiną;
" datę rozpoczęcia leczenia;
" datę zakończenia leczenia;
" informację o przyczynie zakończenia leczenia;
" dawkowanie kapecytabiny;
" informację o sumarycznej dawce kapecytabiny wykorzystanej w leczeniu (ilość leku podana
w rachunku narastającym od początku leczenia);
" ocenę wyników leczenia (wg skali WHO dla zmian mierzalnych) ;
" stopień nasilenia działań niepożądanych (toksyczność wg skali WHO);
" ocenę osiągniętych punktów końcowych
o uzyskany czas przeżycia (podany w pełnych miesiącach od rozpoczęcia terapii w
programie);
o uzyskany czas do progresji (podany w pełnych miesiącach od rozpoczęcia terapii w
programie);
Powyższe dane należy przekazywać po każdych kolejnych 3 cyklach leczenia (co 9 tygodni) oraz
na zakończenie leczenia.
określenie czasu leczenia w programie.
Kryteria wyłączenia pacjenta z programu wyznaczają czas leczenia.
11. Warunki Realizacji Programu:
Warunki lokalowe oraz wyposażenie:
4
Programy Terapeutyczne 2007
Leczenie raka jelita grubego kapecytabiną
Oddział/pododdział onkologii klinicznej lub poradnia onkologiczna/chemioterapii z możliwością
stałego monitorowania skuteczności stosowanej terapii oraz diagnozowania i leczenia działań
niepożądanych (z uwzględnieniem możliwości przeprowadzenia konsultacji kardiologicznej)
" pracownia tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego  lub możliwość
zlecania badania poza ośrodkiem;
" pracownia USG, Rtg; EKG;
" Kolonoskopia
" zaplecze laboratoryjne z możliwością przeprowadzenia następujących badań:
o badania biochemiczne krwi;
o morfologia krwi z rozmazem;
o stężenia CEA w surowicy.
Kwalifikacje personelu
" co najmniej 2 lekarzy specjalistów z zakresu onkologii klinicznej;
" co najmniej 2 pielęgniarki przeszkolone w zakresie podawania cytostatyków;
" Sugerowana współpraca z psychologiem klinicznym
5