Wykład 10.

SYSTEMY ZARZĄDZANIA

JAKOŚCIĄ WEDŁUG

NORM ISO 9000

1

1. Rodzina norm ISO 9000:

Normy ISO 9000 są od 1987r., a trzecia rodzina norm

ISO 9000 z 2000 r. składa się z 4 norm podstawowych:

1.ISO 9000:2000 – Systemy zarządzania jakością –

Podstawy i terminologia;

(odpowiednik krajowy - PN-EN ISO 9000:2001)

2.ISO 9001:2000 – Systemy zarządzania jakością –

Wymagania;

(odpowiednik krajowy - PN-EN ISO 9001:2001)

3.ISO 9004:2000 – Systemy zarządzania jakością –

Wytyczne doskonalenia funkcjonowania;

(odpowiednik krajowy - PN-EN ISO 9004:2001)

4.ISO 19011:2002 – Systemy zarządzania jakością –

Wytyczne dotyczące audytowania systemów zarzą-

dzania jakością i/lub zarządzania środowiskowego; (odpowiednik krajowy – PN-EN ISO 19011:2002).

2

2. Wymagania i model systemu zarządzania

jakością w oparciu o normy ISO 9000:

Modele zarządzania jakością w normach ISO 9000

charakteryzują się:

kompleksowością i uniwersalnością

elastycznością,

instytucjonalnym wsparciem,

obiektywnością.

Modele zarządzania jakością w tych normach dopusz-czają możliwość ich dostosowania do:

wielkości i rodzaju organizacji,

złożoności i wzajemnych oddziaływań procesów,

kompetencji personelu.

Organizacja powinna ustanowić, udokumentować,

wdrożyć, utrzymywać i stale doskonalić procesy zgodnie z wymaganiami normy ISO 9000.

3

Wymagania ogólne działu 4 norm ISO 9001 określają, że aby wdrożyć system jakości organizacja powinna:

►zidentyfikować procesy niezbędne dla systemu

zarządzania jakością i jego wdrożenia,

► wyznaczyć kolejność i wzajemne zależności miedzy procesami,

►wyznaczyć kryteria i metody, których stosowanie

zapewni skuteczne prowadzenie i nadzorowanie

procesów;

►zapewnić dostępność zasobów i informacji, wspoma-gających prowadzenie i monitorowania procesów,

►monitorować, mierzyć, analizować procesy i wdra-

żać działania niezbędne dla osiągnięcia zaplanowa-nych wyników i stałego doskonalenia procesów,

►nadzorować procesy realizowane na zewnątrz,

które mają wpływ na jakość końcową produktu.

4

Wymagania dotyczące dokumentacji działu 4 norm

ISO 9001 określają, że dokumentacja systemu zarządzania jakością powinna zawierać:

►udokumentowaną politykę jakości i cele jakości,

►księgę jakości, tj. opis zakresu systemu zarządzania jakością (SZJ), wzajemnego oddziaływania

między procesami,

►udokumentowane procedury, jak nadzorowanie

dokumentacji i zapisów, nadzorowanie wyrobu

niezgodnego, audyty wewnętrzne, działania

korygujące i zapobiegawcze,

►dokumenty potrzebne organizacji dla zapewnienia

efektywnego planowania, prowadzenia i nadzoro-

wania swoich procesów.

5

Wymagania dotyczące odpowiedzialności kierownic-twa działu 5 norm ISO 9001 określają, że powinno ono:

►ustalać politykę jakości i cele jakości oraz planować SZJ,

►uswiadamiać pracownikom, jak ważne jest spełnienie wymagań klienta i wymagań zawartych w

przepisach prawa, normach itp.,

►przeprowadzać przeglądy zarządzania,

►zapewnić dostępność niezbędnych zasobów,

►zapewnić procesy komunikowania się między róż-

nymi szczeblami i służbami w sprawach dotyczą-

cych skuteczności systemu zarządzania jakością,

►dawać przykład i stanowić wzór do naśladowania, myślenia i działania itp.

6

3. Procesy związane z zarządzaniem zasobami:

Organizacja powinna określić i zapewnić zasoby (dział 6) potrzebne do:

♦wdrażania i utrzymywania SZJ i ciągłego

doskonalenia jego skuteczności,

♦ zwiększenia zadowolenia klienta przez spełnienie

jego wymagań.

Przy ocenie potrzeb w zakresie zasobów uwzględnia

się:

● pracowników,

● infrastrukturę i zasoby rzeczowe,

● dostawców i partnerów,

● informacje,

● finanse,

● środowisko pracy.

7

Dostosowanie polityki personalnej do polityki jakości

organizacji poprzez:

♦ system rekrutacji, uwzględniający wykształcenie, umiejętności i doświadczenie,

♦ system szkoleń i doskonalenia pracowników,

♦ system ocen i awansowania pracowników,

♦ system motywowania pracowników,

♦ system rozwijania i dzielenia się wiedzą itp.

Pracownicy mający wpływ na jakość wyrobu powinni być kompetentni.

8

Zarządzanie infrastrukturą potrzebna do osiągnięcia zgodności z wymaganiami dotyczącymi produktu

obejmuje:

►budynki, miejsca pracy i związane z nimi

urządzenia,

►wyposażenie do realizacji procesów (sprzęt i

oprogramowanie),

►usługi pomocnicze (transport, łączność itp.).

Kształtowanie optymalnej infrastruktury obejmuje:

przemyślane decyzje zakupów nowych maszyn i

urządzeń,

śledzenie moralnego i fizycznego zużycia maszyn

i urządzeń oraz dokonywanie odnowy technologii,

opracowanie i ustanowienie systemu diagnozo-

wania, obsługi, planowanych remontów itp.

9

Zarządzanie środowiskiem pracy potrzebnym do

osiągnięcia zgodności z wymaganiami dotyczącymi produktu obejmuje:

1. Ludzi i kulturę organizacyjną, a zwłaszcza:

►kreatywne metody pracy,

►wykorzystanie możliwości pracowników;

► partycypacja zatrudnionych,

► przestrzeganie przepisów i norm,

► upowszechnianie wzorców dobrej pracy;

2. Czynniki fizyczne i ergonomię, np.:

► przepływ powietrza i oświetlenie,

► hałas, drgania itp.,

► wilgotność, ciepło itp.

10

4. Procesy związane z realizacją produktu:

Realizację produktu określają działania (dział 7): 1. Planowanie realizacji produktu:

przygotowanie instrukcji, procedur, norm itp.,

zapewnienie spójności z wymaganiami dotyczą-

cymi procesów i zasobów dla produktów,

określenie sposobów weryfikacji, walidacji,

monitorowania, mierzenia, badań itp.

2. Procesy obsługi klienta określające wymagania dotyczące produktu i komunikowania się.

3. Projektowanie i rozwój poprzez:

określenie danych wejściowych wewnętrznych i zewnętrznych, np. warunków instalacji i rozru-chu, zgodność z normą środowiskową itp.,

sprawdzenie kompletności i zgodności danych,

uzupełnienia projektu, weryfikacja i walidacja

zmian oraz ich zatwierdzanie przed wdrożeniem.

11

procesy realizacji produktu cd.

4. Zakupy niezbędnych elementów do produkcji:

■ określenie procesu zakupu i zasad współpracy,

■ ocena dostawców i dostarczanych elementów.

5. Operacje produkcyjne i usługowe poprzez:

■ zapewnienie dostępności informacji i procedur,

■ nadzorowanie poszczególnych operacji,

■ wdrożenie działań monitorujących i pomiarów,

■ walidacja procesów i ich zatwierdzanie itp.

6. Nadzorowanie wyposażenia do pomiarów i monito-

rowania dla zapewnienia zdolności pomiarowej

wyposażenia zgodnie z wymaganiami.

12

5. Pomiar, analiza i doskonalenie systemu

zarządzania jakością:

Pomiar, analiza i doskonalenie systemu jakości (dział 8) obejmuje:

►pomiar zadowolenia klienta,

►monitorowanie oraz pomiar procesów i produktów,

►analizy danych i oceny zgodności produktu,

►nadzór nad wyrobem niezgodnym,

►ocenę przydatności oraz doskonalenie systemu

zarządzania jakością i organizacją.

Kontrola może mieć charakter:

● bierny – po zrealizowaniu procesu,

● czynny – w trakcie realizowania procesu.

W działaniach tych wykorzystuje się audyt, metody

statystyczne i inne służące do oceny jakości.

13

6. Certyfikacja i audyt systemów zarządzania:

Wdrażanie SZJ jest związane z uzyskaniem certyfi-katu, na podstawie certyfikacji wykonywanej przez

jednostkę zewnętrzną.

W tym celu przeprowadza się:

♦audyt wewnętrzny,

♦audyt zewnętrzny:

– wykonywany przez jednostkę niezależną,

– wykonywany prze klienta lub u dostawcy.

Audyt może być też:

♦wstępny, gdy organizacja opracowuje i wdraża SZJ

(certyfikacja i recertyfikacja),

♦sprawdzający, w organizacjach, które uzyskały certy-

fikat (po pierwszym i drugim roku stosowania SZJ).

14

Dziękuję za uwagę...

15