TENS (przezskórna elektryczna stymulacja nerwów)
Prąd impulsowy małej częstotliwości (1-200 Hz)
Skuteczność TENS warunkowana jest przez kształt, szerokość, czas trwania, natężenie i częstotliwość generowanych impulsów. Najczęściej stosowane są impulsy o kształcie prostokątnym o szerokości 60-150 ms. Im krótszy impuls tym większego natężenia trzeba do pobudzenia włókna nerwowego. W związku z tym zwiększenie szerokości impulsu, zwiększa intensywność odczuwanych wrażeń przy niskim natężeniu. Natężenie waha się w przedziale 1-100 mA i jest ustawiane w zależności od odczuć pacjenta.
Częstotliwość wynosi 1-120 Hz. Obie elektrody są elektrodami aktywnymi, co przy optymalnym ich ułożeniu warunkuje wyższą skuteczność zabiegu. Obecnie stosowane aparaty do TENS
generują prądy dwufazowe, przy których nie zachodzi zjawisko elektrolizy (efekt polaryzacji), w związku z tym nie dochodzi do poparzenia tkanki poddawanej zabiegowi.
Parametry:
- czas zabiegu: 20-30 minut,
- dawkowanie: 1-100 mA (do odczuć pacjenta),
- raz dziennie (jeśli zajdzie potrzeba nawet 2-3 razy dziennie).
Rodzaje elektrostymulacji TENS:
1. TENS o wysokiej częstotliwości H-F TENS – prąd o wysokiej częstotliwości 50-100
Hz, krótkim czasie trwania 60-100 ms i niskim natężeniu. Metoda ta jest
najpowszechniej stosowana, od niej zaczyna się leczenie zarówno w ostrym, jak i w przewlekłym bólu. Kiedy ta metoda zawiedzie, wtedy należy wdrożyć inne metody TENS.
2. TENS o niskiej częstotliwości L-H TENS – tak zwana stymulacja „akupunkturowa” o niskiej częstotliwości 1-10 Hz, długim czasie trwania 200 ms i wysokim natężeniu.
Cechą charakterystyczną tej metody jest widoczny skurcz mięśni towarzyszący każdemu impulsowi w czasie stymulacji. Wskazaniami do tej metody są zespoły bólowe, w których nastąpiło uszkodzenie obwodowych lub ośrodkowych włókien aferentnych, a towarzyszące temu zaburzenia czucia uniemożliwiają przeprowadzenie zabiegu metodą H-F TENS.
3. TENS typu BURST „wybuchowy” – prąd o wysokiej częstotliwości do 100 Hz (wewnątrz impulsu), długim czasie trwania 100-200 ms i wysokim natężeniu 100 mA.
Polega on na tym, że w ciągu jednej sekundy mają miejsce dwie serie impulsów (wybuchów). Zaleca się tę metodę w połączeniu z TENS konwencjonalnym przy zwalczaniu głębokich bólów powięziowych i niedowładów mięśni w neuropatiach obwodowych.
4. TENS intensywna „szybka” – o wysokiej częstotliwości 100-150 Hz, czasie trwania 100 ms i natężeniu wywołującym skurcze mięśni (indywidualne dla każdego pacjenta).
Ta metoda stosowana jest w celu natychmiastowego uśmierzenia bólu. Działanie przeciwbólowe następuje po 1-15 minutach, ustępuje zaraz po zabiegu.
5. TENS intensywna „wolna” – o niskiej częstotliwości 4 Hz, ale o natężeniu impulsu 20-25-krotnie wyższym od progu pobudliwości nerwów. W przeciwieństwie do „szybkiej”
efekt działania przeciwbólowego pojawia się później, jednak utrzymuje się znacznie dłużej.
6. TENS modulowana – charakteryzuje się modulowanymi impulsami o wysokiej częstotliwości ze zmienną częstotliwością w czasie dla uniknięcie efektu akomodacji obwodowych zakończeń nerwowych.
PRĄDY TRÄBERTA
Efekt działania:
- przeciwbólowy (występuje już po 1 zabiegu, ale dla utrwalenia efektu należy powtarzać zabiegi codziennie: ostateczny wynik ujawnia się po 3-4 zabiegach a leczenie powinno zawierać 6 zabiegów),
- w mniejszych dawkach natężenia wywołuje tylko podrażnienie, w większych wibracje i drażnienie mięśni.
TENS, PRĄDY TRÄBERTA, PRĄDY KOTZA - ćwiczenia
1
Metodyka:
- dwie elektrody umieszcza się lokalnie (miejscowo) lub przykręgosłupowo, aby uzyskać efekt ogólny,
- stosuje się dwie elektrody jednakowe, małe lub średnie, położone w odległości 3-4 cm od siebie,
- układa się wzdłuż lub w poprzek w stosunku do mięśni,
- katoda powinna być czynną elektrodą, powinna być ułożona nad obszarem bólu lub w okolicach unerwienia bolesnego punktu.
Parametry:
- czas trwania impulsu: 2 ms,
- czas trwania przerwy: 5 ms,
- częstotliwość: 143 Hz,
- impulsy prostokątne,
- natężenie: 15-25 mA,
- czas zabiegu: 8-15 minut,
- cykl zawiera ok. 6 zabiegów,
- wykonuje się codziennie.
Wskazania do zabiegów:
- zespół Sudecka,
- zespół zimnego barku PHS,
- przeczulica bólowa, dotykowa,
- atrofie,
- wzmożone napięcie mięśniowe.
Sposoby aplikacji:
- miejscowy (stawy),
- segmentalny (mięśnie).
PRĄDY KOTZA
Prądy Kotza (stymulacja rosyjska) to prądy średniej częstotliwości od 2000 Hz do 10000 Hz.
Stosowany głównie u sportowców do wzmocnienia siły i masy mięśni lub stymulacji mięśni będących w zaniku z powodu bezczynności. Nie stosuje się tego rodzaju prądu na mięśnie odnerwione!
Charakterystyka:
- wykorzystywano prąd sinusoidalny o częstotliwości 2000-10000 Hz i „spakowano” go w pakiety o prostokątnych impulsach,
- częstotliwość nośna: 2500 Hz,
- czas przerwy „OFF” i czas impulsu „ON” równe sobie: 10 ms,
- każdy kolejny skurcz będzie słabszy,
- zabieg ten należy stosować jako ostatni element treningu,
- parametry powinno się zmieniać w zależności od budowy ciała,
- drobna budowa ciała, słabe mięśnie: czas powinien być zwiększony.
Zastosowanie w treningu:
- trening szybkości: 10-15 sesji,
- trening siły: 20-25 sesji,
- trening wytrzymałości: 35 lub więcej.
TENS, PRĄDY TRÄBERTA, PRĄDY KOTZA - ćwiczenia
2