1. Wprowadzenie do terminologii naukowej z zakresu procesów poznawczych. Porównanie
znaczenia kolokwialnego i naukowego używanych pojęć. Analiza wybranych tekstów (zestawienie
podstawowych definicji z opracowań podręcznikowych reprezentujących różne nurty i kierunki
psychologii). Wprowadzenie podstawowych pojęć z zakresu psychofizyki takich jak: bodziec, próg
absolutny, próg różnicy, wrażliwość, czułość. Funkcja i podział analizatorów.
Procesy percepcji
2. System wzrokowy - charakterystyka fizycznych cech światła. Budowa i funkcjonowanie
analizatora wzrokowego. Wrażliwość na światło. Ruchy oczu. Widzenie barw (widomo
psychologiczne, barwy dopełniające, kontrast następczy i równoczesny). Przeprowadzenie
doświadczeń ilustrujących powstawanie zjawiska kontrastów.
Pomoce naukowe: folie ilustrujące budowę i funkcjonowanie analizatora wzrokowego, plansze
ilustrujące fizyczne parametry bodźca oraz widmo psychologiczne, plansze służące do
wywoływania zjawiska kontrastu następczego i współczesnego.
Literatura:
Lindsay P. H., Norman D.A. (1984). Procesy przetwarzania informacji u człowieka.
Warszawa: PWN. Rozdz. IV - System wzrokowy
3. Teorie widzenia barw. Zaburzenia w widzeniu barw. Psychologiczne oddziaływanie barw.
Synestezje i symbolika barw. Przeprowadzenie (na grupie studentów) badania widzenia barw
tablicami Ishihary.
Pomoce naukowe: tablice Ishihary
Literatura:
Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN .
Rozdz. I - Procesy percepcji. Wzrok, str. 11-34
Lindsay P. H., Norman D.A. (1984). Procesy przetwarzania informacji u człowieka
Warszawa: PWN. Rozdz. V - Podstawowe właściwości widzenia .
4. Percepcja ruchu. Percepcja kształtu. Percepcja odległości i głębi - wrodzone i nabyte wskaźniki spostrzegania przestrzeni trójwymiarowej. Przeprowadzenie doświadczenia ilustrującego zjawisko
paralaksy ruchowej. Badanie widzenia głębi za pomocą stereometru wykonywane na grupie
studentów.
Pomoce naukowe:
Folie ilustrujące zjawisko grupowania percepcyjnego, stereometr.
Literatura:
Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN .
Rozdz. I - Procesy percepcji. Wzrok, str. 35-48.
5. Czynniki wpływające na wybiórczość spostrzegania. Wpływ doświadczenia na percepcję
wzrokową. Przeprowadzenie eksperymentu R. W. Leppera. Stałość spostrzegania i złudzenia w
procesie percepcji. Materiał filmowy pokazujący budowę i funkcjonowanie zmysłu wzroku oraz
przyczyny i skutki zaburzeń w funkcjonowaniu tego zmysłu.
Pomoce naukowe:Folie ilustrujące złudzenia w procesie percepcji, materiał filmowy pt. "Percepcja cz. I - system wzrokowy" z serii "Mózg - nasz wewnętrzny wszechświat"
Literatura: Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN Rozdz. I -
Procesy percepcji. Wzrok, str. 48-57.
Zimbardo P. G. , Ruch F.L. (1997). Psychologia i życie. Warszawa: PWN. Rozdz. VI -
Spostrzeganie - problem i paradoks percepcji, str. 224-232.
6. System słuchowy. Charakterystyka fizycznych cech dźwięku. Budowa i funkcjonowanie
analizatora słuchowego. Sprawdzenie empiryczne (przy użyciu audiometru) zależności istniejących
między częstotliwością i intensywnością dźwięku, a jego wysokością i głośnością. Wyznaczanie
progów słyszalności -badanie audiometryczne grupy studentów. Charakterystyka otrzymanych
audiogramów.
Pomoce naukowe: folie ilustrujące budowę i funkcjonowanie analizatora słuchowego
Literatura: Lindsay P. H., Norman D.A. (1984). Procesy przetwarzania informacji u człowieka
Warszawa: PWN. Rozdz. VI - System słuchowy.
7. Kierunkowość słyszenia. Teorie kodowania częstotliwości i intensywności dźwięków. Wpływ
hałasu na funkcjonowanie człowieka. Deprywacja sensoryczna i przeciążenie sensoryczne ( na
przykładzie narządu słuchu). Materiał filmowy dotyczący funkcjonowania narządu słuchu.
Pomoce naukowe:
materiał filmowy pt. "Siła zmysłów - słuch" z serii "Świat wokół nas"
Literatura: Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN Rozdz. I -
Procesy percepcji. Słuch.
8. Czucie skórne i ból. Charakterystyka bodźców oraz budowa i funkcjonowanie analizatora.
Neuronalne, chemiczne
i psychologiczne mechanizmy czucia bólu. Empiryczne sprawdzanie gęstości rozmieszczenia
receptorów skórnych na ciele człowieka. Materiał filmowy dotyczący czucia skórnego i percepcji
bólu.
Pomoce naukowe:
Igły do akupunktury, materiał filmowy pt. "Siła zmysłów - dotyk i ból" z serii "Świat wokół nas".
Literatura:
Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN
Rozdz. I - Procesy percepcji. Czucie skórne i ból.
9. Kinestezja i zmysł równowagi. Charakterystyka bodźców, budowa i funkcjonowanie
analizatorów. Współdziałanie zmysłów: wzroku, kinestezji i równowagi (materiał filmowy).
Przeprowadzenie (na grupie studentów) badania koordynacji wzrokowo-ruchowej przy pomocy
aparatu: Suport Moedego.
Pomoce naukowe:
Folie ilustrujące budowę analizatorów, materiał filmowy pt.: "Siła zmysłów - wzrok i równowaga" z serii "Świat wokół nas"
Literatura:
Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN
Rozdz. I - Procesy percepcji. Kinestezja i zmysł równowagi.
10.. Zmysł smaku i węchu. Charakterystyka fizycznych cech bodźców. Budowa i funkcjonowanie
analizatorów, teorie percepcji smaków i zapachów. Współdziałanie zmysłu smaku i węchu -
materiał filmowy.
Pomoce naukowe:Materiał filmowy pt.: "Siła zmysłów - smak i węch" z serii "Świat wokół nas"
Literatura: Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN Rozdz. I -
Procesy percepcji. Smak i węch.
11. Współdziałanie zmysłów w procesie percepcji; eksperymenty, materiał filmowy.
Pomoce naukowe: Materiał filmowy pt.: "Percepcja cz. 2" z serii "Mózg - nasz wewnętrzny wszechświat".
Literatura: Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN Rozdz. I -
Procesy percepcji. Współdziałanie zmysłów w ramach jednego systemu percepcyjnego.
12. Czynność myślenia
Istota procesu myślenia - definicja terminu. Struktura czynności myślenia: pojęcia i ich rodzaje, rodzaje operacji umysłowych, reguły. Rodzaje myślenia w ontogenezie . Metody badania myślenia.
Przeprowadzanie (na wybranych osobach) badania myślenia konkretno-wyobrażeniowego za
pomocą aparatu młoteczkowego i pompki Shultzego (metoda głośnego myślenia) oraz badanie
myślenia za pomocą testów papierowych. Eksperymenty na przyswajanie pojęć metodą
różnicowania oraz metodą przyswajania pojęć w kontekście. Trening myślenia twórczego.
Pomoce naukowe:
aparat młoteczkowy, pompka Shultzego, test Ravena, plansze do eksperymentów dotyczących
przyswajania pojęć.
Tomaszewski T. (1995) (red.). Percepcja, myślenie decyzje. Warszawa: PWN, Nęcka E.
Psychologia twórczości Gdańsk GWP s.11-75, Nęcka E. (1992) Trening twórczości Olsztyn, PTP
Rozdz. II - Myślenie i rozwiązywanie problemów, str. 91 - 113.
13. Pamięć
Pamięć jako zdolność i pamięć jako proces. Fazy procesu pamięciowego. Pamięć przemijająca i
pamięć długotrwała. Zależności wzajemne między pamięcią krótkotrwałą i długotrwałą.
Hipotetyczny model trzech bloków pamięci. Anatomiczno-fizjologiczne podłoże funkcjonowania
pamięci - materiał filmowy. Dowody odrębności pamięci krótkotrwałej i długotrwałej - materiał
filmowy.
Pomoce naukowe:
Folie ilustrujące blokowy model pamięci, materiał filmowy Pt. "Pamięć cz. 1" z serii "Mózg - nasz wewnętrzny wszechświat".
Literatura:
Maruszewski T. (2001). Psychologia poznania. Gdańsk: GWP. Rozdz. IV - Pamięć (str. 126 - 152).
14. Uwaga
Fizjologiczne mechanizmy uwagi. Funkcje uwagi. Metody badania uwagi (testy papierowe i
aparaturowe). Przeprowadzenie (na grupie studentów) badania uwagi testem Couvego oraz
aparatem Piórkowskiego i aparatem krzyżowym.
Pomoce naukowe:
Folie, test Couvego, aparat Piórkowskiego, aparat krzyżowy
Literatura:
Maruszewski T. (2001). Psychologia poznania. Gdańsk: GWP. Rozdz.III - Uwaga
15. Kolokwium zaliczeniowe