Jacek Pyżalski
Wyższa Szkoła Pedagogiczna w A
odzi
Agresja elektroniczna i cyberbullying  stary dom z nową fasadą?
Nowe technologie komunikacyjne w życiu młodzieży
Scenariusz zajęć
Cel zajęć: Głównym celem pracy z modułem 5. jest nabycie wiedzy dotyczącej mobbingu
elektronicznego (i agresji elektronicznej w szerszym znaczeniu) jako stosunkowo nowego zjawiska,
z którym mogą spotkać się w swojej pracy nauczyciele i inni profesjonaliści pracujący z dziećmi
i młodzieżą. Przedstawiona w module wiedza dotyczy także podstawowych sposobów zapobiegania
agresji elektronicznej w kontekście pracy szkoły.
Przedstawione pomysły odnoszą się do dwóch bloków szkoleniowych (2-3 godziny lekcyjne każdy).
Uwzględniono tutaj pracę własną uczestników poza miejscem szkolenia.
Zajęcia I.
Rola nowych mediów w życiu młodych ludzi i komunikacja zapośredniczona
Przygotowanie uczestników do zajęć I
Przed zajęciami uczestnicy dostają do przeczytania główny tekst modułu 5. Mają za zadanie
przeczytać go uważnie oraz, korzystając z dostępu do internetu, powinni odnalez
ć przykłady kanałów
komunikacji internetowej, z których korzystają młodzi ludzie: czatu, forum dyskusyjnego, portalu
społecznościowego, komunikatora internetowego. Wybrani uczestnicy mogą na zajęciach skorzystać
z internetu, pokazując i omawiając odnalezione przez siebie przykłady.
Prowadzący może zainicjować dyskusję korzystając z następujących pytań otwierających:
Jakie możliwości dają poszczególne kanały komunikacji? Co może być w nich atrakcyjnego dla
młodych ludzi?
Czym różnią się te kanały od siebie?
Jakie potrzeby młodych ludzi mogą być zaspokajane dzięki komunikacji za pomocą tych
kanałów?
Jakie są podobieństwa i różnice jeśli idzie o komunikację za pomocą tych kanałów komunikacji
a zwykłą komunikacją twarzą w twarz?
Które kanały komunikacji mogą służyć jako narzędzie realizacji agresji rówieśniczej? Które
z rodzajów agresji rówieśniczej wymienione w tabeli 2. mogą być realizowane za pomocą
poszczególnych kanałów?
Jakie rozwiązania techniczne mogące stanowić sposoby przeciwdziałania agresji elektronicznej
(np. możliwość zgłaszania niewłaściwych treści) dostępne są w przypadku poszczególnych
kanałów komunikacji?
2
Zajęcia II.
Elektroniczna agresja rówieśnicza  typologia i przeciwdziałanie
Przygotowanie uczestników do zajęć II
Uczestnicy na podstawie tabeli 2. w tekście zapoznają się z typologią agresji elektronicznej
i poszukują takich charakterystyk, które mogą różnić ją potencjalnie od agresji twarzą w twarz.
Charakterystyki te opisano w tekście, np. anonimowość, efekt kabiny pilota, etc.
Podczas zajęć dyskusja powinna dotyczyć następujących zagadnień:
Czy agresja rówieśnicza za pomocą mediów elektronicznych i twarzą w twarz to to samo, czy
dwa różne zjawiska?
Czy uczestnicy mają własne doświadczenia związane z wiktymizacją za pomocą nowych
mediów? Jeśli tak, jakie były konsekwencje tej wiktymizacji?
Następnie prowadzący daje uczestnikom do przeczytania poniższy fragment tekstu:
 Technologia w postaci płotów, alarmów i kłódek może pomóc w tym, aby mniej dzieci utonęło w basenach. Mimo to
nauka pływania i wiedza o tym, kiedy unikać basenów to lepsze metody zapobiegania utonięciu. Czy oznacza to, że
rodzice [czy może w ogóle dorośli  przyp. aut.] nie powinni kupować płotów, alarmów czy zamków? Oczywiście nie 
one także są w pewnym stopniu skuteczne. Jednak rodzice nie mogą polegać jedynie na tych sposobach. Większość
rodziców wie, że dziecko, które potrafi pływać jest mniej narażone na niebezpieczeństwo w zestawieniu z takim, które
nie potrafi tego robić. Co więcej  nauczenie dziecka pływania i prawidłowej oceny niebezpieczeństw związanych
z wodą przyniesie korzyści, które poznamy nie tylko na basenie  wie o tym każdy rodzic, który wybrał się z dzieckiem
na plażę . (Shoka B., Thierer A. (2009), Cyberbullying legislation: why education is preferable to regulation,  Progress on Point , 16,
1-26)
Zagadnienia do omówienia w oparciu o przeczytany fragment tekstu:
Jak bardzo ten tekst może się odnosić do ochrony młodych ludzi przed zaangażowaniem
w agresję elektroniczną (zarówno w roli sprawcy, jak i ofiary)?
Czy uczestnicy zgadzają się z tym, że rozwiązania edukacyjne powinny przeważać nad
prawnymi i technicznymi? Jeśli tak, dlaczego? Jeśli nie, dlaczego?
Ostatni etap zajęć to podział uczestników na grupy oraz przydzielenie każdej grupie jednego z pięciu
obszarów rozwiązań zapobiegania agresji elektronicznej, które mogą być realizowane na terenie
placówki oświatowej. Uczestnicy z poszczególnych grup wypracowują konkretne rozwiązania
praktyczne z przydzielonego im obszaru i przedstawiają je reszcie grupy.
3