Dorota Podgórska-Jachnik
Wyższa Szkoła Pedagogiczna w A
odzi
Uczeń z uszkodzonym słuchem
jako agresor i jako ofiara agresji
Scenariusz zajęć
Warsztaty edukacyjne  optymalnie 10-12 osób
Cel zajęć: lepsze zrozumienie sytuacji głuchego dziecka wśród osób słyszących; umiejętność
analizy uwarunkowań zachowań agresywnych dzieci głuchych i wobec dzieci głuchych.
Osiągnięcia uczestnika: uczestnik wyjaśni mechanizm zachowań agresywnych dziecka
głuchego lub wobec niego w konkretnej sytuacji, w oparciu o materiały dydaktyczne zaplanuje
działania prewencyjne oraz pomoc agresorowi i ofierze agresji.
Warsztat 1.
Wprowadzenie w problematykę  scenki dramowe
A. Zachowanie osoby  niesłyszącej .
Grupa siedzi przy stole lub w kręgu. Dwie osoby zakładają słuchawki z muzyką maskującą głosy
z zewnątrz. Grupa rozmawia na dowolny temat: krótkie wypowiedzi (1-5 zdań), swobodne
przejmowanie roli osoby mówiącej. Osoby ze słuchawkami starają się nadążyć wzrokiem za rozmową
i domyślić się, o czym mówi grupa. Pozostali, rozmawiając, obserwują  niesłyszących . Potem zmiana
tematu i  niesłyszących .
Podsumowanie: jak się czuły osoby  niesłyszące , co im sprawiało trudność; jak zachowywała się
zdaniem innych osoba  niesłysząca ; wnioski organizacyjno-dydaktyczne do pracy z grupą, w której
jest osoba niesłysząca.
B. Głuchy nastolatek w tramwaju  dwóch zaczepiających go innych nastolatków.
Zaczepiający siedzą za plecami  głuchego chłopca  zaczynają od  dogadywania i zaczepek
słownych. Sytuacja rozwija się. Stop klatka.
Omówienie wrażeń uczestników i obserwatorów dramy.
2
Warsztat 2.
Z doświadczeń nauczyciela grupy integracyjnej  materiały do dyskusji
w parach (lub do pracy indywidualnej)
Przeczytaj fragment charakterystyki niesłyszącej dziewczynki Adriany, zamieszczony w artykule
(str. 12), przedstawionej przez nauczycielkę amerykańskiej integracyjnej grupy przedszkolnej.
Odpowiedz na pytania:
W czym przejawia się problem w zachowaniu Adriany?
Czy zachowania agresywne Adriany wynikają bezpośrednio z tego, że dziewczynka jest
głucha?
Jaki jest mechanizm tych zachowań agresywnych?
Jakie są ich skutki dla kontaktów interpersonalnych w klasie?
Idąc za sugestiami nauczyciela i informacjami zawartymi jedynie w tym krótkim tekście, jakie
dostrzegasz możliwości zmiany sytuacji:
a. w związku z kompetencjami Adriany  jakiego rodzaju wsparcia należałoby jej udzielić?
b. w związku z kompetencjami słyszących uczniów w klasie?
c. w związku z rodzajem wspólnych doświadczeń, które należałoby zorganizować w tym
zespole?
Większość nauczycieli, po negatywnych doświadczeniach z zachowaniami agresywnymi jednego
niesłyszącego dziecka w klasie, zapewne nie chciałaby w przyszłości takich uczniów. Ten nauczyciel
wręcz przeciwnie: chciałby, aby w tym zespole pojawiło się więcej głuchych dzieci. Dlaczego?
Warsztat 3.
Projekcja filmu (lub zapoznanie się z filmem i tekstem artykułu)
Dyskusja po filmie  osobiste doświadczenia z osobami niesłyszącymi: czy są podobne, czy
inne? Co nowego wniósł film do wyobrażeń o głuchocie?
Praca metodami aktywizującymi w grupach.
Podział na dwie grupy: w oparciu o materiał filmowy (ewentualnie materiał filmowy i artykuł) jedna
grupa dyskutuje problem  uczeń z uszkodzonym słuchem jako agresor , druga   uczeń
z uszkodzonym słuchem jako ofiara agresji .
3
 Burza mózgów  na tej podstawie każda grupa opracowuje w punktach plakat:
Czy można zapobiec temu, by uczeń z uszkodzonym słuchem był agresorem/ofiarą agresji?
Co można zrobi, by to zjawisko ograniczyć/zapobiec mu?
Jacy są sojusznicy nauczyciela w tych działaniach?
Lista sygnałów alarmowych dla nauczyciela.
Grupy przedstawiają plakaty i porównują zaproponowane strategie działań.
Zebrane materiały po opracowaniu można włączyć do szkolnego programu profilaktycznego.
Uwaga: do pracy w grupach można również wykorzystać książeczki
Bullying and Deaf Children. A guide for schools, National Deaf Children s Society, 2009, London.
http://www.ndcs.org.uk/family_support/communicating_with_a_deaf_child/communicating.html#conten
tblock3 (książeczki są w języku angielskim; można przeglądać w internecie, ściągnąć na komputer
w pliku pdf lub wydrukować; stanowią wartościowe uzupełnienie modułu; mogą stanowić wzorzec do
opracowania szkolnych procedur reagowania wobec przejawów agresji).
4