Szkoła Policji w Katowicach
Taktyka i Techniki Interwencji
Amunicja strzelecka stosowana w Policji
do pistoletów, pistoletów maszynowych,
rewolwerów i karabinków
Opracowanie:
kom. Tomasz Stechnij
podkom. Paweł Wąsiel
mł. asp. Ryszard Lorkowski
Zakład Wyszkolenia Specjalnego
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2007
S
P
A
O
A

L
O
I
C
K
J
Z
I
 2
Wszelkie prawa zastrzeżone  Szkoła Policji w Katowicach 2007
Książki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezależnie od
zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody
Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
 3
SPIS TREÅšCI
Wstęp 5
Rozdział I
Zagadnienia podstawowe 7
1. Nabój 7
2. Budowa naboju 7
3. Oznaczenie naboi 9
Rozdział II
Naboje pistoletowe 10
1. Nabój 9 mm x 18 Makarow 10
2. Nabój 9 mm x 19 Parabellum 14
Rozdział III
Naboje rewolwerowe 20
Rozdział IV
Naboje pośrednie 25
1. Naboje bojowe 26
2. Naboje pomocnicze 27
SÅ‚owniczek 29
Bibliografia 31
 4
 5
WST
P
Publikacja niniejsza stanowi swoistego rodzaju kompendium wiedzy na temat
amunicji pistoletowej, pośredniej oraz rewolwerowej.
W czytelny i przejrzysty sposób omawia poszczególne rodzaje amunicji, a także
określa do jakich jednostek broni będących na wyposażeniu Policji znajduje ona swoje
zastosowanie.
Skrypt przewidziany jest jako pomoc dydaktyczna na każdym poziomie
szkolenia. Zawarte w nim treści i poruszana tematyka winna zainteresować zarówno
słuchaczy szkolenia zawodowego podstawowego, jak i słuchaczy odbywający
szkolenia specjalistyczne oraz doskonalenia zawodowe. Nie ujęto w nim tematyki
dotyczącej amunicji specjalnej przeznaczonej do strzelania ze strzelb gładkolufowych,
ponieważ jej dokładny opis zawiera odrębna publikacja.
Na końcu opracowania umieszczono słowniczek, w którym czytelnik znajdzie
objaśnienia użytych w publikacji określeń.
Autorzy proponują, aby wiadomości tu podane potraktować jako wstęp
do szerszego poznania zagadnień dotyczących amunicji stosowanej nie tylko w Policji.
 6
 7
ROZDZIAA
I
ZAGADNIENIA PODSTAWOWE
W rozumieniu ustawy z dnia 21 maja 1999 roku o broni i amunicji
(Dz. U. z dnia 19 czerwca 1999 r.) amunicją są naboje scalone i naboje ślepe
przeznaczone do strzelania z broni palnej.
1.Nabój
Nabój - to podstawowa jednostka amunicji, niezbędna do oddania jednego strzału
z broni palnej. W zależności od rodzaju naboju wyróżnia się naboje strzeleckie
(kaliber do 20 mm) i artyleryjskie (przekraczające kaliber 20 mm). Do strzelań
stosujemy naboje bojowe (ostre), a do celów szkoleniowych naboje pozoracyjne
tj. naboje ćwiczebne i szkolne.
2. Budowa naboju
Obecnie stosowane sÄ… naboje scalone inaczej nazywane nabojami zespolonymi czyli
takimi, w których pocisk, ładunek miotający i spłonka połączone są w całość za
pomocÄ… Å‚uski (Rys. 1).
 8
Rys. 1. Budowa naboju scalonego
Współczesne naboje pistoletowe, rewolwerowe, pośrednie i karabinowe są
zbudowane z następujących elementów:
A
uska - część zespalająca wszystkie elementy naboju w jedną całość.
Dodatkowym zadaniem Å‚uski jest uszczelnianie komory nabojowej podczas
strzału. Klasyczny nabój pistoletowy ma metalową (najczęściej mosiężną)
łuskę. W dolnej części łuski naboju znajduje się wystająca krawędz
zwana
kryzą, która umożliwi uchwycenie łuski przez pazur wyciągu broni i wydobycie
jej z komory nabojowej po oddanym strzale. A
uski nabojów rewolwerowych
posiadajÄ… wystajÄ…cÄ… kryzÄ™.
Pocisk - część naboju służąca do rażenia celów na odległość za pomocą posiadanej
energii kinetycznej. Pocisk może posiadać różnorodną budowę w zależności od
przeznaczenia naboju.
A
adunek prochowy - wybuchowy materiał miotający o ściśle określonej masie,
mieszczący się w łusce. Jest nim zwykle proch nitrocelulozowy o różnej
wielkości i kształcie ziaren.
Spłonka - zadaniem spłonki jest zapłon ładunku prochowego umieszczonego
w łusce. Po zbiciu spłonki przez iglicę następuje jej inicjacja, w wyniku której
powstały ogień przedostaje się kanalikiem ogniowym powodując palenie się
prochu.
 9
Obecnie najczęściej stosuje się spłonki typu Boxer (z kowadełkiem wewnątrz
spłonki), w dnie których znajduje się jeden centralny otwór (Rys.2). Jest to
najpospolitszy system spłonki na rynku amunicji ze względu na prostotę konstrukcji.
W starszych nabojach pistoletowych (zwłaszcza wojskowych) stosowano
spłonki typu Berdan (Rys.3), w których płomień ze spłonki przedostawał się do
Å‚adunku prochowego naboju kilkoma (zwykle dwoma) kanalikami ogniowymi.
Dwa rodzaje spłonek
Rys. 2. Spłonka typu Boxer Rys. 3. Spłonka typu Berdan
3. Oznaczenia naboi
Obecnie stosowane naboje do strzelania z broni palnej to naboje zespolone,
które w zapisie poza nazwą amunicji posiadają dwa podstawowe parametry. Pierwszy
parametr to kaliber (arab.  wzór, kształt) drugi to długość łuski. Za przykład może
tutaj posłużyć amunicja Parabellum, gdzie zapis będzie wyglądał następująco:
Parabellum 9 mm x 19. Cyfra 9 określa kaliber broni do jakiej przeznaczony jest
nabój, a liczba 19 określa długość łuski naboju w milimetrach.
Naboje rewolwerowe charakteryzujÄ… siÄ™ wystajÄ…cÄ… kryzÄ… Å‚uski i posiadajÄ… zapis
kalibru w setnych bÄ…dz
w tysięcznych częściach cala (1 cal = 25,4 mm). Za zapisem
kalibru znajduje siÄ™ litera R (ang. Rimmed  wystajÄ…ca kryza).
Przykładowy zapis popularnego naboju rewolwerowego:
- Smith and Wesson 0,38 cala R.
 10
ROZDZIAL II
NABOJE PISTOLETOWE
Naboje pistoletowe przeznaczone są do strzelenia z broni krótkiej i pistoletów
maszynowych (PM) o energii wylotowej pocisku nie przekraczającej 1300 dżuli (J) .
1. 9 mm x 18 Makarow
Nabój produkcji radzieckiej, który został oficjalnie wprowadzony do uzbrojenia
armii i milicji ZSRR w 1951 roku wraz z pistoletem konstrukcji Nikołaja
Fiodorowicza Makarowa  pistolet Makarow (9 mm PM). N.F. Makarow nie był
konstruktorem tego naboju. Jego nazwisko przylgnęło do tej amunicji z racji
zastosowania jej po raz pierwszy do pistoletu jego konstrukcji.
Radzieccy konstruktorzy naboju wzorowali siÄ™ prawdopodobnie na
przedwojennej czechosłowackiej amunicji Strakonice vz. 24 i niemieckiej 9 mm Ultra.
Nabój 9 x 18 mm Makarow nie rozpowszechnił się poza państwami Układu
Warszawskiego i po jego rozpadzie kolejne państwa rezygnowały z jego używania
jako podstawowej amunicji pistoletowej.
W Polsce produkcję naboi typu Makarow rozpoczęto w 1965 roku wraz
z wprowadzeniem do uzbrojenia Ludowego Wojska Polskiego i Milicji Obywatelskiej
pistoletu samopowtarzalnego P  64 oraz PM  63 i PM - 84.
Oprócz typowego bojowego naboju pełnopłaszczowego 9 mm, Makarow
(Rys.4) występuje w wersjach:
- ślepy - zwany jest nabojem ćwiczebnym (bez pocisku), który przeznaczony jest do
pozorowania prowadzenia ognia podczas ćwiczeń taktycznych;
- szkolny (z pociskiem i spłonką z tworzywa sztucznego), służący do nauki
bezpiecznego ładowania i rozładowania broni oraz ładowania magazynka,
a także jest on pomocny przy nabywaniu wprawy w usuwaniu podstawowych
zacięć. Naboje szkolne pozbawione są ładunku prochowego i spłonki;
- wersji specjalnej np. polski śrutowy nabój niepenetracyjny short stop,
w którym pocisk stanowi woreczek wykonany z tkaniny, wypełniony drobnym
śrutem. Po oddaniu strzału i opuszczeniu lufy pojemnik ze śrutem, pod wpływem
 11
oporu powietrza, przyjmuje postać krążka o średnicy ok. 3 cm. Uderzenie takim
woreczkiem wypełnionym śrutem porównywalne jest z silnym ciosem tępym
narzędziem lub pięścią.
Stosowany jest w działaniach antyterrorystycznych w sytuacjach, w których użycie
ostrej amunicji może spowodować groz
ne skutki uboczne np. podczas walki
w samolocie, gdzie klasyczny pocisk może spowodować przebicie ściany statku
powietrznego i jego rozhermetyzowanie.
Rys. 4. Rodzaje naboi 9 mm x 18 Makarow od lewej strony:
nabój bojowy, nabój szkolny, nabój ślepy pozbawiony pocisku
Dane techniczno - taktyczne
Nabój 9 mm x 18 Makarow ( bojowy)
Długość naboju 24,8 mm
Długość łuski 18 mm
Masa naboju 10 g
Masa pocisku 6,1 g
305  340 m/s (w zależności od dł. Lufy)
Prędkość początkowa pocisku ( V ) m/s
Energia poczÄ…tkowa pocisku (J) 274  348 J
Zasięg skutecznego rażenia do 350 m
Donośność całkowita pocisku 1350 m
 12
Jednostki broni strzelajÄ…ce nabojem 9 mm x 18 Makarow
Nabój 9 mm x 18 Makarow jest używany w polskiej Policji do pistoletów
samopowtarzalnych P  64 (CZAK) (Rys.5) i P  83 (WANAD) (Rys.6). Nabojem
tym strzela również pistolet maszynowy polskiej konstrukcji Glauberyt PM  84
(Rys.7). Nabój ten ma również zastosowanie do pistoletu maszynowego PM - 63
RAK (Rys.8), który był pierwszym polskim pistoletem maszynowym
wyprodukowanym w Polsce po II wojnie światowej. Jednostka ta nie znajduje się już
na wyposażeniu Policji.
Rys. 5. Pistolet P  64 (CZAK)
Rys. 6. Pistolet P  83 (WANAD)
 13
Rys.7. Pistolet maszynowy PM  84 Glauberyt
Rys.8. Pistolet maszynowy PM  63 RAK konstrukcji Piotra Wilniewczyca
 14
2 . 9 mm x 19 Parabellum ( LUGER, NATO)
Nabój pistoletowy opracowany przez niemieckiego konstruktora broni
i amunicji Georga Lugera w 1902 roku wraz z pistoletem Parabellum mod.1900. Jest
to najbardziej popularny nabój pistoletowy na świecie, który w Europie oznaczany jest
jako 9mm x 19 Parabellum (słowo parabellum jest połączeniem łacińskich słów -
para - bellem, stanowiących drugi człon sentencji Si vis pacem para bellum, czyli
Chcesz pokoju  gotuj wojnÄ™).
W Stanach Zjednoczonych znany jest jako 9 mm Luger lub.38 Luger
(od nazwiska konstruktora). Inną nazwa tego popularnego naboju, z jaką możemy się
spotkać to  9 mm NATO, ze względu na to, że nabój ten jest standardowym nabojem
pistoletowym stosowanym do pistoletów i pistoletów maszynowych w państwach
będącymi członkami NATO (także Polska).
Aktualnie nabój 9 mm x 19 Parabellum jest produkowany z różnymi rodzajami
pocisków w zależności od ich przeznaczenia i zastosowania.
Najpopularniejszym i najpowszechniej używanym nabojem, także w Policji jest
nabój z pociskiem pełnopłaszczawym (FMJ  Full Metal Jacket) (Rys.9).
Rys.9. 9 mm x 19 Parabellum z pociskiem FMJ
 15
Możemy również wyróżnić naboje 9 mm x 19 Parabellum z pociskami:
półpłaszczowymi (SP  Soft Point) z miękkim wierzchołkiem, który po trafieniu
w cel zwiększa swój poprzeczny przekrój (grzybkuje), co powoduje , że jego moc
obalająca jest zdecydowanie większa niż przy zastosowaniu amunicji z pociskiem
pełnopłaszczowym,
o zwiększonej prędkości początkowej oznaczonymi symbolem + P,
antyrykoszetowymi, które nie odbijają się (nie rykoszetują) od powierzchni płaskich,
o specjalnym kształcie Hi- Shok i Hydra Shok (Rys.10), które bardzo mocno
grzybkują (zwiększają średnicę pocisku) po trafieniu w cel.
Rys. 10. Mocno grzybkujący nabój 9 mm x 19 Parabellum Hydra  Shock amer. firmy Federal
Do nauki ładowania i rozładowania magazynka oraz broni, a także w celu
ćwiczenia usuwania zacięć stosuje się amunicję szkolną 9 mm x 19 Parabellum (Rys.11).
Rys.11. Amunicja szkolna stosowana do nauki bezpiecznego posługiwania się bronią palną.
Z lewej strony w kolorze czerwonym nabój szkolny z wewnętrzną sprężyną amortyzującą
uderzenie iglicy. Z prawej nabój szkolny parametrami zbliżony do oryginału  wywiercone otwory
charakterystyczne dla amunicji szkolnej
 16
Rys.12. Amunicja szkolna. Widać wyraz
nie brak spłonki w obu rodzajach amunicji szkolnej
Dane techniczno - taktyczne
Nabój 9 mm x 19 Parabellum ( bojowy z pociskiem FMJ)
Długość naboju 29,7 mm
Długość łuski 19,15 mm
Masa naboju 12,5 g
Masa pocisku 7,45 g
352  396 m/s ( w zależności od dł. lufy broni)
Prędkość początkowa pocisku (V ) m/s
Energia poczÄ…tkowa pocisku (J) 462  584 J
Zasięg skutecznego rażenia do 600 m
Donośność całkowita pocisku 1600 m
 17
Rys.13. Budowa naboju 9 mm x 19 Parabellum (Luger, NATO)
Jednostki broni strzelajÄ…ce nabojem 9 mm x 19 Parabellum
Nabój 9 mm x 19 Parabellum ma zastosowanie do pistoletów i pistoletów
maszynowych użytkowanych przez polską Policję, takich jak:
- pistolet Walther P  99 (Rys.14),
- pistolety CZ  75 (Rys.15) i CZ  85,
- pistolety Glock 17, 19 i 26 (Rys.16),
- pistolet maszynowy HK MP  5 (Rys.17),
- pistolety maszynowe PM  84 P i PM  98 (Rys.18).
Rys.14. Pistolet Walther P  99
 18
Rys.15. Czeski pistolet samopowtarzalny CZ  75 B
Rys.16. Rodzina pistoletów Glock w pełnej okazałości.
Od góry G 17, w środku G 19, a u dołu najmniejsza wersja G 26 przeznaczona do noszenia w ukryciu
 19
Rys.17. Popularny pistolet maszynowy niemieckiej firmy Heckler & Koch MP  5
Rys.18. Pistolet maszynowy PM 98, który powstał na potrzeby Policji
 20
ROZDZIAL III
NABOJE REWOLWEROWE
Naboje rewolwerowe są przeznaczone do strzelania z rewolwerów, a także
z niektórych pistoletów samopowtarzalnych (np. Izraelski pistolet Desert Eagle 
zdj.24). Naboje rewolwerowe charakteryzujÄ… siÄ™ wystajÄ…cÄ… kryzÄ… naboju.
Współcześnie w polskiej Policji najczęściej używanym nabojem
rewolwerowym jest nabój .38 Specjal, który stanowi rozwinięcie naboju .38 Colt
Long będącego na początku XX wieku przepisowym nabojem rewolwerowym armii
Stanów Zjednoczonych.
Naboje .38 Specjal w Polsce są produkowane w Zakładach Metalowych
 Mesko w Skarżysku  Kamiennej.
Występują one z pociskami typu:
- WC (wad cutter  pocisk ołowiany) (Rys.19),
- SP (soft point  pocisk połpłaszczowy) (Rys.19),
- LRN (lead round nose  pocisk ołowiany zaokrąglony) (Rys.19).
Obecnie nabój .38 Special jest coraz rzadziej używany ponieważ okazało się, że
posiada stosunkowo niską moc obalającą. Jego następcą stał się nabój .357 Magnum
(Rys.20), a ponieważ nabój ten powstał przez wydłużenie łuski .38 Special każdy
rewolwer kalibru .357 Magnum może używać nabojów .38 Special.
Rys.19. Naboje rewolwerowe .38 Specjal. Od lewej nabój WC, SP i LRN
 21
Dane techniczno - taktyczne
Nabój Nabój Nabój
z pociskiem WC z pociskiem SP z pociskiem LRN
Masa pocisku 9,6 g 10,2 g 10,3 g
Masa Å‚adunku prochowego 0,14 g 0,27 g 0,26 g
Energia poczÄ…tkowa pocisku 139 J 358 J 238 J
Prędkość początkowa pocisku 170 m/s 265 m/s 215 m/s
Naboje rewolwerowe specjalne
Poza amunicją .38 Specjal omówioną wcześniej występują także naboje
specjalne, do których możemy zaliczyć amunicję niepenetrującą typu short  stop.
Naboje te powstały jako amunicja przystosowana do obezwładniania osób na
niewielkich odległościach. Działanie ich opiera się na wykorzystaniu udarowego
oddziaływania pocisku na płaszczyznę celu (podobnie jak w przypadku 9 mm x 18
Makarow short  stop jest to płaski woreczek o średnicy ok. 24 mm, wypełniony
drobnym śrutem średnicy ok. 1 mm). Zwinięty w łusce plastikowej woreczek po
wystrzeleniu rozwija się i lecąc szybko wytraca prędkość. Najskuteczniejsze działanie
tych naboi występuje na odległościach od 3 do 7 metrów. Na odległościach powyżej
40 metrów działanie pocisków staje się niegroz
ne.
Rewolwerowe naboje specjalne .38 Specjal są produkowane w trzech typach pocisków:
Nabój .38 Specjal Komar (kolor płaszcza pocisku biały) (Rys..20)
Nabój .38 Specjal Szerszeń (kolor płaszcza pocisku niebieski) (Rys.20)
Nabój .38 Specjal Osa (kolor płaszcza pocisku żółty) (Rys.20)
 22
Naboje te różnią się ilością prochu, a co za tym idzie innymi parametrami
prędkości i energii wylotowej pocisku. Dla lepszego ich rozróżnienia producent
wprowadził rożną kolorystykę pocisków, a także umieścił karby wyczuwalne palcami
na powierzchni łusek tych naboi (oprócz naboju Komar, który nie posiada karbów).
Rys.10. Naboje rewolwerowe specjalne .38 Specjal.
Od lewej strony nabój Komar  biały, nabój Osa  żółty, nabój Szerszeń  niebieski
Nabój Komar Nabój Osa Nabój Szerszeń
biały żółty niebieski
Kolor płaszcza pocisku
Masa pocisku 3 g 3 g 3 g
Masa Å‚adunku prochowego 0,21 g 0,25 g 0,28 g
z jednym karbem z dwoma karbami
A
uska gładka
na obwodzie na obwodzie
Prędkość początkowa
250 m/s 300 m/s 350 m/s
pocisku
Energia poczÄ…tkowa
94 J 135 J 184 J
pocisku
 23
Rys.21. Budowa wewnętrzna naboju specjalnego .38 Specjal. Zwraca uwagę wystająca kryza łuski
naboju. Pocisk stanowi parciany woreczek wypełniony drobnym śrutem o średnicy 1mm
Jednostki broni strzelajÄ…ce nabojem .38 Specjal
Polska Policja do strzelania amunicją .38 Specjal użytkuje rewolwery takich
typów, jak Gward (Rys.22) i Astra MC  6 (Rys.23).
Rys.22. Rewolwer polskiej produkcji Gward
 24
Rys.23. Rewolwer hiszpańskiej konstrukcji .38 Astra MC  6
Rys.24. Pistolet strzelajÄ…cy mocna amunicjÄ… rewolwerowÄ… .357 Magnum Desert Eagel
(ang. Pustynny Orzeł)
 25
ROZDZIAL IV
NABOJE POÅšREDNIE
Nabój pośredni - nabój do broni strzeleckiej o wymiarach pośrednich pomiędzy
nabojami pistoletowymi, a nabojami karabinowymi /stąd też pochodzi nazwa/.
Naboje pośrednie przeznaczone są do strzelania z karabinków automatycznych,
karabinów automatycznych oraz ręcznych karabinów maszynowych. Pierwsze naboje
pośrednie powstały w czasie II wojny światowej wraz ze skonstruowaniem broni
lżejszej od karabinu maszynowego, a o większej celności i donośności pocisku niż
pistolet maszynowy. Pierwszym nabojem tego typu był nabój Carbine 7,63 mm x 33
z 1941 roku stosowany w karabinku amerykańskim M1, kolejnym był nabój
Kurzpatrone 7,92 mm x 33 z 1943 roku stosowany w niemieckim karabinku MP 43.
Najpowszechniej stosowanym nabojem pośrednim wprowadzonym po II wojnie
światowej stał się radziecki nabój 7,62 mm x 39 wz.1943 stosowany w karabinkach
kałasznikowa. Nabój ten stał się standardowym nabojem pośrednim w państwach
Układu Warszawskiego ( także Polska).
W policji amunicja tego rodzaju znajduje zastosowanie dla karabinka AKMS
(Rys.25).
 26
Rys.25. Karabinek szturmowy AKMS kal.7,62 mm
Istnieje kilka rodzajów amunicji tego typu, posiadających różną budowę
w zależności od ich przeznaczenia.
Można je podzielić na naboje bojowe oraz pomocnicze.
1.Naboje bojowe
Øð naboje z pociskami zwykÅ‚ymi (zdj.26)  przeznaczone do rażenia celów żywych,
Øð naboje z pociskami specjalnego przeznaczenia  w zależnoÅ›ci od budowy
przeznaczone sÄ… do:
wskazywania celów i korygowania ognia oraz do sygnalizacji - naboje
smugowe wz. 1943, ciężar pocisku 7,5 g; oznaczenie  przednia część pocisku
pomalowana na kolor zielony,
zapalania materiałów łatwopalnych - naboje z pociskami zapalającymi
wz.1943 ciężar pocisku 6,6 g; oznaczenie  przednia część pocisku
pomalowana na kolor czerwony,
zwalczania lekko opancerzonych celów  naboje z pociskami przeciwpancerno-
zapalającymi wz.1943 ciężar pocisku 7,7 g; oznaczenie  przednia część
pocisku pomalowana na kolor czarny i czerwony.
 27
Rys.26. Nabój bojowy 7,62 mm x 39 wz.43
2.Naboje pomocnicze
Øð naboje szkolne  naboje przeznaczone do nauki Å‚adowania broni,
Øð naboje ćwiczebne (Å›lepe) (Rys.27)  naboje przeznaczone do pozorowania
prowadzenia ognia oraz stosowane do ręcznego wyrzutnika granatów łzawiących
jako środek miotający. Istnieje również nabój ślepy wzmocniony stosowany jako
środek miotający w automatycznych wyrzutniach granatów łzawiących oraz
siatkowych zestawach obezwładniających SZO  Matnia . Cechą charakterystyczną
nabojów ćwiczebnych jest brak pocisku, jednakże należy pamiętać, że strefa
niebezpieczna przy strzelaniu z amunicji ćwiczebnej (ślepej) tego rodzaju wynosi
ok. 15 metrów. Spowodowane jest to falą uderzeniową zawierającą drobinki
niespalonego prochu i metalu pochodzÄ…cego z Å‚uski.
 28
Rys.27.Nabój ćwiczebny (ślepy) 7,62 mm x 39 wz.
Dane techniczno - taktyczne
Nabój bojowy z pociskiem zwykłym 7,62 mm x 39 wz.43
Długość naboju 56 mm
Długość łuski 39 mm
Masa naboju 16,2 - 16,5 g
Masa pocisku 7,9 g
Masa Å‚adunku miotajÄ…cego 1,6  1,8 g
715 m/s
Prędkość początkowa pocisku ( V ) m/s
Energia poczÄ…tkowa pocisku (J) 1991 J
Zasięg skutecznego rażenia do 1500 m
Donośność całkowita pocisku 3000 m
 29
SA
OWNICZEK
Kaliber  (arab.  kalib  wzór, kształt) - to wielkość określająca wymiar poprzeczny
części prowadzącej przewód lufy broni palnej, wyrażana w jednostkach długości
lub za pomocÄ… wagomiaru. W przypadku luf bruzdowanych kalibrem jest
najmniejsza średnica części prowadzącej przewodu, czyli odległość mierzona
między dwoma przeciwległymi polami w lufie. W lufach poligonalnych
(np. Glock) kaliber stanowi średnica okręgu wpisanego w wielobok foremny,
wyznaczający zarys powierzchni wewnętrznej przewodu lufy. W lufach
gładkolufowych kaliber mierzy się tradycyjną angielska metodą, gdzie Kalibrem
nazywano liczbę kul o średnicy równej średnicy wew. lufy, odlanych z bryły
ołowiu o masie jednego funta angielskiego(453,6 g).
Karabin - to indywidualna broń palna o energii początkowej pocisku od 2000
do 4000 Dżuli przystosowana do amunicji karabinowej. Karabiny służą
do strzelania na odległości do 800 metrów. Ze względu na cechy konstrukcyjne
i przeznaczenie taktyczne wyróżnia się:
- karabiny standardowe  lufa długości ponad 450 mm,
- subkarabiny  długość lufy nie przekracza 450 mm, masa i gabaryty mniejsze
od karabinu standartowego,
- karabiny maszynowe  posiadają lufę szybko wymienną o zwiększonej
pojemności cieplnej.
Karabinek  to indywidualna broń palna dostosowana do amunicji pośredniej
o energii początkowej pocisku od 800 do 2000 Dżuli. Karabinki służą do walki
na odległościach do 500 metrów. Wyróżnia się:
- karabinki standardowe  lufa długości ponad 350 mm,
- subkarabinki  lufa długości do 350 m, o masie i gabarytach zbliżonych do
pistoletów maszynowych,
- karabinki maszynowe  lufa o zwiększonej pojemności cieplnej, czasami
wymiennej, długości ponad 350 mm.
 30
Pistolet - to indywidualna broń palna o małych gabarytach, posiadająca krótką lufę i chwyt
- strzelająca nabojami pistoletowymi, umożliwiająca trzymanie broni jedną ręką podczas
strzelania. Przeznaczona jest ona do walki, samoobrony oraz do wymuszenia
posłuszeństwa na bliskich odległościach (do 50 metrów). Współczesne pistolety
są bronią wielostrzałową, samopowtarzalną.
Pistolet maszynowy  to broń palna z lufą średniej długości, strzelająca nabojami
pistoletowymi i wyposażona w kolbę stałą lub składaną . Pistolety maszynowe są
bronią samoczynną - samopowtarzalną, z której można prowadzić ogień seriami
lub pojedynczy. Służy do walki na odległościach do 100 metrów ogniem
ciągłym i do 200 metrów ogniem pojedynczym.
Rewolwer - (łac. revolvo  obracam ponownie)  jest to wielostrzałowa, powtarzalna
krótka broń palna, w której rolę magazynka pełni bębenek mieszczący pięć lub
więcej nabojów (najczęściej sześć). Komora nabojowa w rewolwerze jest
oddzielona od lufy, jej rolę pełnią gniazda nabojowe w bębenku, który obraca się
wokół własnej osi, równolegle do osi przewodu lufy, wraz z napinaniem kurka.
Z reguły rewolwery nie posiadają bezpiecznika co przyspiesza użycie
załadowanej i zawsze gotowej do akcji broni.
Moc obalająca  (ang. Stopping power)  to określenie odnosi się do amunicji, której
pocisk po trafieniu w cel żywy eliminuje go natychmiast z walki jak
po nokautującym ciosie boksera. Określenie mocy obalającej pocisku jest ściśle
związane ze skutecznością obezwładniającą.
Donośność całkowita pocisku  jest to maksymalna odległość na jaką doleci pocisk
wystrzelony z danej jednostki broni.
Zasięg skutecznego rażenia  jest to odległość na jakiej pocisk wystrzelony z danej
jednostki broni posiada energię wystarczającą do skutecznego obezwładnienia
trafionego celu.
Prędkość początkowa pocisku  prędkość pocisku w momencie jego wylotu z lufy.
Energia poczÄ…tkowa pocisku - energia pocisku w momencie jego wylotu z lufy.
 31
BIBLIOGRAFIA
1. Amunicja pistoletowa i rewolwerowa z Zakładów Metalowych  MESKO
w Skarżysku- Kamiennej, (w:) Magazyn Strzelecki. Colt 1994, nr 4.
2. Ciepliński A., Woz
niak R, Ilustrowana encyklopedia współczesnej broni palnej,
Warszawa 1997.
3. Figury odwrotne - .38 Special w .357 Magnum?, (w:) Magazyn o broni  Strzał
czerwiec 2006, nr 6.
4. Hartink A. E., Encyklopedia pistoletów i rewolwerów, Bielsko Biała 2002.
5. Kochański S., Automatyczna broń strzelecka, Warszawa 1991.
6. Kochański S., Brygady antyterrorystyczne, Warszawa 1992.
7. Walther J., Broń systemu Kałasznikowa, Warszawa 2002.
8. www.giwera.pl
9. www.mesko.com.pl