10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
b) o wielkości udziału w zyskach spółki decyduje wartość wkładu wniesionego do
spółki przez wspólnika.
4. Zysk brutto spółki jawnej za 2007 r. wynosi 295.000 zł.
Kapitał własny
5. Wspólnicy po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego podjęli pisemną uchwałę
w sprawie podziału zysku za 2007 r., przeznaczając:
a) na kapitał rezerwowy  100.000 zł,
w spółce jawnej
b) do podziału między wspólników  195.000 zł, z tego dla:
 wspólnika A  58.500 zÅ‚ (195.000 zÅ‚ × 0,3),
Spółka jawna jest spółkÄ… osobowÄ…, która prowadzi przedsiÄ™biorstwo pod wÅ‚asnÄ… firmÄ…,  wspólnika B  39.000 zÅ‚ (195.000 zÅ‚ × 0,2),
a nie jest innÄ… spółkÄ… handlowÄ…. Zasady jej tworzenia, organizacji oraz funkcjonowania  wspólnika C  97.500 zÅ‚ (195.000 zÅ‚ × 0,5).
określa Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.). 6. Wspólnicy w trakcie 2007 r. nie pobierali zaliczek na poczet zysku.
Przepisy nie wyznaczają minimalnej wysokości kapitału zakładowego w spółce jawnej
 kapitał ten nie ma charakteru stałego. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piś- Dekretacja
mie pod rygorem nieważności i zawierać między innymi określenie wkładów wnoszonych 1. Przeksięgowanie zysku  po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego: 295.000 zł
przez każdego wspólnika i ich wartość (art. 23 i 25 pkt 2 K.s.h.). Wkłady wnoszone przez  Wn konto 86  Wynik finansowy ,
wspólników mogą być zarówno pieniężne, jak i niepieniężne. Udział kapitałowy wspólnika  Ma konto 82  Rozliczenie wyniku finansowego .
odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu (art. 50 K.s.h.). 2. Podział zysku  zgodnie z uchwałą wspólników:
Do ewidencji kapitału zakładowego służy konto 80  Kapitał zakładowy (właścicieli). a) zwiększenie kapitału rezerwowego 100.000 zł
Wniesienie wkładów do spółki jawnej może przebiegać zapisami:  Wn konto 82  Rozliczenie wyniku finansowego ,
1. Roszczenie wobec wspólnika z tytułu należnego wkładu:  Ma konto 81  Kapitał rezerwowy ,
 Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólnikiem b) kwota zysku do wypłaty wspólnikom
z tytułu wkładów na kapitał),  Wn konto 82  Rozliczenie wyniku finansowego 195.000 zł,
 Ma konto 80  Kapitał zakładowy (w analityce: Udział kapitałowy według po-  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki
szczególnych wspólników) (w analityce: Wspólnik A) 58.500 zł,
2. Wprowadzenie do ewidencji bilansowej składników majątku  zgodnie z umową  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki
spółki: (w analityce: Wspólnik B) 39.000 zł,
a) wkłady pieniężne  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki
 Wn konto 10  Kasa lub konto 13-0  Rachunek bieżący , (w analityce: Wspólnik C) 97.500 zł.
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólni- 3. WB  przelew należnych kwot na rachunki bankowe wspólników:
kiem z tytułu wkładów na kapitał),  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Wspólnik A) 58.500 zł,
b) środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne  na podstawie dowodu OT  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Wspólnik B) 39.000 zł,
 Wn konto 01  Środki trwałe , konto 02  Wartości niematerialne i prawne ,  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Wspólnik C) 97.500 zł,
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólni-  Ma konto 13-0  Rachunek bieżący 195.000 zł.
kiem z tytułu wkładów na kapitał),
c) materiały i towary Księgowania
 Wn konto 31  Materiały , konto 33  Towary ,
Konto 24  Pozostałe roz- Konto 24  Pozostałe roz-
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozrachunki ze wspólni-
Konto 13-0  Rachunek rachunki (w analityce: rachunki (w analityce:
kiem z tytułu wkładów na kapitał).
bieżący Wspólnik A) Wspólnik B)
W momencie wniesienia wkładów przez wspólników spółka jawna nabywa prawo do
S.p.) X 195.000 (3 3) 58.500 58.500 (2b 3) 39.000 39.000 (2b
swobodnego dysponowania tymi wkładami. Póz
niejsza likwidacja zużytego majątku (np.
środków trwałych wniesionych aportem) nie spowoduje zmian w kapitale zakładowym. Konto 24  Pozostałe roz-
W dacie podjęcia decyzji o likwidacji w pełni zamortyzowanych środków trwałych nastąpi rachunki (w analityce: Konto 81  Kapitał rezer- Konto 82  Rozliczenie wy-
ich wyksięgowanie na podstawie dowodu LT, zapisem: Wspólnik C) wowy niku finansowego
 Ma konto 01  Środki trwałe ,
3) 97.500 97.500 (2b X (S.p. 2a)100.000 295.000 (1
 Wn konto 07  Odpisy umorzeniowe środków trwałych .
100.000 (2a 2b)195.000
295.000 295.000
Podział wyniku finansowego
Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zysku i uczestniczy w stratach w tym Konto 86  Wynik finansowy
samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu (art. 51 ż 1 K.s.h.). Zasada ta
1)295.000 295.000 (S.p.
może być zmieniona w umowie spółki jawnej. Przykładowo, wspólnicy mogą zapisać
w umowie spółki, że o wysokości udziału w zyskach decydować będzie wartość wkładów
Odsetki od udziału kapitałowego
wniesionych przez wspólników.
Wspólnik spółki jawnej może żądać podziału i wypłaty w całości zysku z końcem każ- Wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego
dego roku obrotowego. Jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę (art. 53 K.s.h). Oznacza to, że
wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie wypłata odsetek od kapitału nie jest uzależniona od uzyskanego dochodu z prowadzenia
udziału wspólnika (art. 52 K.s.h.). działalności gospodarczej w formie spółki jawnej.
W spółce jawnej podatnikami podatku dochodowego są poszczególni wspólnicy, a nie Naliczone odsetki od udziałów kapitałowych wspólników spółki jawnej można zaliczyć
spółka. W związku z tym zysk netto wykazywany w rachunku zysków i strat (oraz w bi- do kosztów operacji finansowych (zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości) i ująć
lansie) równa się zyskowi brutto. Może on być podzielony pomiędzy wspólników według w księgach rachunkowych zapisem:
zasad przyjętych w spółce, lecz dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego  Wn konto 75-1  Koszty finansowe (w analityce: Odsetki od kapitału),
i podjęciu uchwały przez wspólników w sprawie podziału zysku.  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta imienne wspólników  roz-
Spółka może przeznaczyć zysk także na inne cele (np. na utworzenie kapitału rezer- rachunki z tytułu odsetek od udziału kapitałowego).
wowego), chociaż taki obowiązek nie wynika z Kodeksu spółek handlowych. Kwestia ta Wypłata tych odsetek może odbywać się sukcesywnie w trakcie roku obrotowego lub
powinna być uregulowana w umowie spółki. dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za dany rok  stosowne uregulowania
Operacje księgowe dotyczące podziału wypracowanego za dany rok obrotowy zysku tej sprawy powinna zawierać umowa spółki.
brutto  na podstawie uchwały wspólników spółki jawnej  mogą przebiegać zapisami:
1. Przeksięgowanie zatwierdzonego uchwałą wspólników zysku brutto: Przykład
 Wn konto 86  Wynik finansowy , Założenia
 Ma konto 82  Rozliczenie wyniku finansowego . 1. Spółkę jawną utworzyli trzej wspólnicy, których udziały kapitałowe wynoszą odpo-
2. Przeznaczenie zysku brutto  zgodnie z uchwałą wspólników: wiednio:
a) na kapitał rezerwowy  wspólnik A: 30.000 zł,
 Wn konto 82  Rozliczenie wyniku finansowego ,  wspólnik B: 20.000 zł,
 Ma konto 81  Kapitał rezerwowy ,  wspólnik C: 50.000 zł,
b) zarachowanie kwot zysku brutto należnych wspólnikom  w wielkościach okre-  razem: 100.000 zł.
ślonych w uchwale o podziale wyniku finansowego 2. Wspólnicy korzystają z prawa do 5% corocznych odsetek od udziału kapitałowego;
 Wn konto 82  Rozliczenie wyniku finansowego , kwota odsetek wypłacona za 2007 r. poszczególnym wspólników wyniosła ogółem:
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta imienne wspólników 5.000 zł, z tego:
 rozrachunki z tytuÅ‚u wyniku finansowego).  dla wspólnika A  1.500 zÅ‚ (30.000 zÅ‚ × 0,05),
3. WypÅ‚ata zysku  ewentualnie po pomniejszeniu o zaliczki pobierane przez wspólni-  dla wspólnika B  1.000 zÅ‚ (20.000 zÅ‚ × 0,05),
ków w trakcie roku obrotowego:  dla wspólnika C  2.500 zÅ‚ (50.000 zÅ‚ × 0,05).
 Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta imienne wspólników 3. Z umowy spółki wynika, że odsetki od udziałów kapitałowych wypłacane są po za-
 rozrachunki z tytułu wyniku finansowego), twierdzeniu sprawozdania finansowego.
 Ma konto 10  Kasa lub konto 13-0  Rachunek bieżący .
Dekretacja
Przykład 1. Zarachowanie należnych wspólnikom odsetek od udziału kapitałowego  na podstawie
Założenia pisemnej decyzji wspólników (dla uproszczenia w łącznej kwocie): 5.000 zł
1. Kapitał podstawowy spółki jawnej wynosi 100.000 zł.  Wn konto 75-1  Koszty finansowe (w analityce: Odsetki od kapitału),
2. Spółkę jawną utworzyli trzej wspólnicy, których udziały kapitałowe wynoszą odpo-  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Wspólnik A, B, C).
wiednio: 2. WB  wypłata odsetek: 5.000 zł
 wspólnik A wpłacił 30.000 zł na rachunek bankowy (posiada 30% udziałów  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Wspólnik A, B, C),
w spółce),  Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
 wspólnik B wpłacił 20.000 zł na rachunek bankowy (posiada 20% udziałów
Księgowania
w spółce),
Ma konto 24  Pozostałe
 wspólnik C wniósł aportem grunt, którego wartość rynkowa wynosiła 50.000 zł
Konto 13-0  Rachunek rozrachunki (w analityce: Konto 75-1  Koszty finan-
(posiada 50% udziałów w spółce).
bieżący Wspólnik A, B, C) sowe
3. Z umowy spółki wynika m.in., że:
S.p.) X 5.000 (2 2) 5.000 5.000 (1 1) 5.000
a) spółka jawna może tworzyć kapitał rezerwowy z zysku na cele i w wartości okre-
Ewa Gruchot
ślonej w uchwale wspólników o podziale zysku za dany rok,
Gazeta Podatkowa nr 46 " 9.06.2008 r.