WETERYNARIA
OKULISTYKA
W PRAKTYCE
lek. wet. Jacek Garncarz
dr n. wet. Magdalena Garncarz
W numerze 3/2005  Weterynarii w praktyce publikowaliśmy pierwszą część arty-
kułu  Choroby powiek u małych zwierząt autorstwa Jacka i Magdaleny Garncarzów,
w której opisane zostały różne spotykane w praktyce klinicznej schorzenia powiek oraz
trzeciej powieki.
Choroby powiek
u małych zwierząt
LECZENIE CHIRURGICZNE WYBRANYCH,
NAJCZ
ŚCIEJ SPOTYKANYCH CHORÓB
 CZ. II
LECZENIE AGENEZJI przeszczepu oraz ubytku po odpreparo-
I CZ
ŚCIOWEGO wanym płacie szyte są za pomocą wchła-
UBYTKU POWIEK nialnych nici (4-0 do 6-0) szwem ciągłym
Leczenie braku powieki polega na prostym. Warstwy: skórno-mięśniowa
wykonaniu przeszczepu uszypułowanego przeszczepu i ubytku szyte są za pomocą
płata skóry, mięśnia okrężnego oka oraz nici niewchłanialnych (4-0 lub 6-0) pro-
tarczki powiekowej na górnoboczną stym szwem przerywanym. Przylegająca
część ubytku powieki. Ubytek górnej spojówka powiekowa przyszywana jest
powieki preparuje się nożyczkami w celu do głębokiej części przeszczepu za po-
1a
1
oddzielenia skóry mięśnia okrężnego mocą nici wchłanialnych (6-0) prostym
oka  tarczki powiekowej  od spojówki szwem przerywanym (rys. 1d).
powiekowej. Spojówka powiekowa musi
być odpreparowana aż do sklepienia, tak,
aby zapewnić pokrycie nią tylnej części
przeszczepu bez jej napięcia (rys. 1a).
Płat skóry przygotowywany jest przez
nacięcie skalpelem około 2 mm poniżej
dolnego brzegu powiekowego przeciwle-
głej powieki. Długość płata skóry zależna
jest od długości ubytku górnej powieki
(rys. 1b). Płat skóry oddzielany jest od
1b
1
2
1
spojówki powiekowej nożyczkami do
ścięgien (rys. 1c). Warstwa tarczkowa
1c 1d 3a
1 1 1
42 WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005
WETERYNARIA
OKULISTYKA
W PRAKTYCE
3b 3d 4b
1 1 1
LECZENIE ENTROPIUM polega na wycięciu płata skóry nad górną
Trwałą korekcję chirurgiczną en- powieką oraz wywinięciu jej brzegu.
tropium anatomicznego najlepiej Skóra nacinana jest w odległości 1 mm
wykonać po osiągnięciu dojrzałości od otworów gruczołów tarczkowych
zwierzęcia (7-8 miesiąc życia). Tym- wzdłuż brzegu powiekowego górnej po-
czasowe wywinięcie powiek u młodszych wieki i usuwane jest 1,5-2-centymetrowe
zwierząt można wykonać za pomocą pasmo skóry z górnej powieki. Koniecz-
szwów wywijających. W każdej powiece ne jest usunięcie wszystkich mieszków
umieszcza się po 2 lub 3 szwy wywija- włosowych z tej okolicy (rys. 4a i b).
jące z nici niewchłanialnej (3-0 do 4-0). Górny brzeg rany przyszywany jest do
4c
1
Można przykleić końce nitek do skóry, otwartej części rany w miejscu podstawy
aby ograniczyć przedwczesne wyrywanie gruczołów tarczkowych przy zastosowa-
szwów (rys. 2). Często jest to wystarcza- niu prostych, przerywanych lub ciągłych
jące, by na dłuższy czas zapewnić zwie- szwów z wchłanialnej nici 5-0 (rys. 4c).
rzęciu dobrostan, aż dorośnie do wieku Niepokryta część rany goi się przez bli-
operacyjnego. znowacenie.
Najłatwiejszy i najbardziej efektywny
zabieg operacyjny trwałego wywinięcia LECZENIE EKTROPIUM
anatomicznego powiek to metoda Holz- Boczna resekcja klinowa wszystkich
-Celsusa  resekcja skórno-mięśniowa tkanek powieki w większości  prostych
części powieki. Przed zabiegiem należy przypadków ektropium wystarcza do
ocenić nasilenie choroby u przytomnego skrócenia odstającej i wywiniętej po-
5a
1
pacjenta po zaaplikowaniu środka miej- wieki. Pełnej grubości trójkątna część
scowo znieczulającego, który zlikwiduje powieki wycinana jest nożyczkami.
ewentualną komponentę spastyczną. Cię- Pęseta umieszczona w kącie bocznym za-
cie skóry wykonywane jest około 3 mm pewnia napięcie dolnej powieki (rys. 5a).
od brzegu powiekowego (rys. 3a), następ- Brzegi cięcia chirurgicznego zszywane
nie usuwane jest łódkowate pasmo skóry są dwiema warstwami szwów. Warstwa
wraz z częścią mięśnia okrężnego oka tarczkowo-spojówkowa zszywana jest
w miejscu występowania podwinięcia wchłanialną nicią o grubości od 3-0 do
powieki (rys. 3b). Brzegi rany zszywane 5-0, szwem prostym ciągłym. Warstwa
są prostymi szwami przerywanymi z nici skórno-mięśniowa zszywana jest nie-
niewchłanialnej 4-0 do 5-0, węzełkami wchłanialną nicią (4-0 do 5-0), szwem
skierowanymi od rogówki (rys. 3c, d). prostym przerywanym (rys. 5b).
5b
1
Entropium atoniczne lub starcze najle- W przypadku  diamentowego oka
piej jest operować metodą Stadesa, która wymagana jest bardziej skomplikowa-
3c 4a 6a
1 1 1
WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005 43
WETERYNARIA
OKULISTYKA
W PRAKTYCE
6b 7c 8b
1 1 1
na, kompleksowa operacja, np. metodą zszywana jest niewchłanialną nicią
Kuhnt-Szymanowskiego. Metoda ma o grubości od 4-0 do 6-0  prostymi
na celu skrócenie powiek dolnych i jed- przerywanymi szwami w kształt litery
nocześnie prawidłowe wymodelowanie  Y (rys. 7c).
kątów bocznych. Dolna powieka naci-
nana jest tak, jak zaznaczona na rysun- LECZENIE ZBYT DUŻEJ
ku  linia przerywana , wzdłuż brzegu SZPARY POWIEKOWEJ
powiekowego. Wykonywane jest cięcie, Plastyka kąta bocznego szpary powie-
które sięga aż za boczny kąt oka (rys. 6a). kowej według zmodyfikowanej metody
Za pomocą tępych nożyczek oddzielany Fuchsa polega na zrotowaniu trójkątnego
6c
1
jest płat skórno-mięśniowy za pomo- fragmentu skóry dolnej i górnej powieki
cą nożyczek (rys. 6b). Również za ich oraz mięśnia okrężnego oka. Boczne czę-
pomocą wycinane są równej wielkości ści górnej i dolnej powieki nacinane są za
kliny przez spojówkę i mięsień okręż- pomocą skalpela (rys. 8a). Trójkątna część
ny oka. Nadmiar skóry z płata w kącie górnej powieki wycinana jest nożyczkami.
bocznym jest odcinany (rys. 6c). Cięcia Dolna powieka nacinana jest nożyczkami,
przezspojówkowe zszywane są prostym, a jej brzeg zostaje wycięty (rys. 8b). Część
przerywanym, wchłanialnym szwem tak, dolnej powieki przekręcana jest tak, aby
aby węzełki nie stykały się z powierzch- leżała na ubytku górnej powieki (rys. 8c).
nią rogówki. Rana skóry zaszywana jest Warstwa tarczkowo-spojówkowa zszy-
prostym, przerywanym szwem za pomo- wana jest za pomocą nici wchłanialnej
cą niewchłanialnych nici o grubości od o grubości od 4-0 do 6-0, szwem pro-
6d
1
4-0 do 6-0. Brzeg powiekowy zaszywany stym ciągłym. Warstwa skórna powieki
jest przerywanym szwem materacowym, i mięśnia okrężnego oka zszywana jest
ósemkowym, przy zastosowaniu nie- nicią niewchłanialną (4-0 do 6-0), szwem
wchłanialnej nici o grubości od 5-0 do prostym przerywanym (rys. 8d).
6-0 (rys. 6d).
W celu leczenia ektropium bliznowate- LECZENIE PODWINI
CIA RZ
S
go można stosować plastykę powieki  V (TRICHIASIS)
do  Y . Zbiegające się w jednym punkcie W leczeniu podwiniętych rzęs na sku-
cięcia skóry rozpoczynające się 1 mm od tek fałdów nosowych należy ostrożnie
brzegu powiekowego wykonywane są wyciąć fałdy nosowe za pomocą zagiętych
przy użyciu skalpela (rys. 7a). Płat skóry nożyczek Mayo (rys. 9a). Brzegi ran zszy-
w kształcie literki  V odpreparowywany wane są prostymi przerywanymi szwami
7a
1
jest od tkanki podskórnej, a tkanka bli- za pomocą niewchłanialnej nici 4-0 do
znowata jest wycinana (rys. 7b). Skóra 5-0 (rys. 9b).
8c
1
7b 8a
1 1
44 WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005
WETERYNARIA
OKULISTYKA
W PRAKTYCE
8d 11 13
1 1 1
LECZENIE PODWÓJNEGO LECZENIE RAN POWIEK
RZ
DU RZ
S (DISTICHIASIS) Szew ósemkowy należy stosować
W przypadku niewielkiej liczby po- w celu zszycia warstwy tarczkowo-spo-
dwójnych rzęs wykonuje się resekcję jówkowej pionowego przecięcia powieki.
głębszych części brzegu powiekowego Dokładne zestawienie brzegu powieko-
wraz z warstwą tarczkowo-spojówkową wego zmniejsza prawdopodobieństwo
i podwójnymi rzęsami, stosując ostrze wytworzenia się garbu pooperacyjnego
nr 11 lub 15. Brzeg powiekowy ustabi- (rys. 13).
lizowany jest kleszczykami do gradówki
(rys. 10a). Bloczek tarczkowo-spojów- LECZENIE
9a
1
kowy z dodatkowymi rzęsami wycinany NOWOTWORÓW POWIEK
jest małymi nożyczkami na głębokości Prostą i skuteczną metodą leczenia
4-5 mm (rys. 10b). Cięcie (a) chirurgiczne zmian nowotworowych powiek jest me-
nie powinno być dłuższe niż 5-7 mm. Nie toda kriodestrukcji tych zmian. Podwójny
należy wykonywać więcej niż trzech cięć cykl: zamrożenie-rozmrożenie w więk-
na powiekę. szości przypadków niszczy komórki
W celu leczenia bardziej uogólnionej nowotworowe powiek (rys. 14).
postaci podwójnego rzędu rzęs u psów
można je wyciąć tylko z częścią płytki Osobne opracowanie poświęcone
tarczkowej, w ten sposób zmniejszając będzie leczeniu wypadnięcia gruczołu
utratę tkanki z brzegu powiekowego. trzeciej powieki oraz leczeniu zwichnięcia
Cięcie w kształcie litery  V wykonywane chrząstki trzeciej powieki.
9b
1
jest na głębokość 4-5 mm, a następnie
wycinana jest część powieki z podwój- Obie części artykułu
nymi rzęsami. Podczas tego zabiegu są fragmentem książki:
powieka stabilizowana jest za pomocą  Podstawy Okulistyki Małych Zwierząt
kleszczyków (rys. 11). autorstwa
Jacka i Magdaleny Garncarzów.
LECZENIE RZ
S EKTOPOWYCH
(ECTOPIC CILIA) Zdjęcia: Jacek Garncarz
Jedną ze skutecznych metod leczenia Rysunki: Konrad Niziołek
rzęs ektopowych jest metoda ich krio-
destrukcji. Podwójny cykl: zamrożenie- Jacek i Magdalena Garncarz
-rozmrożenie w większości przypadków Okulistyczny Gabinet Weterynaryjny
10a
1
niszczy mieszki włosowe rzęs ektopo- 02-927 Warszawa, ul. Zdrojowa 12
wych (rys. 12). www.garncarz.pl, www.garncarz.com.pl
14
10b
12 1
1
1
46 WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005