KONIE WETERYNARIA W PRAKTYCE
prof. dr hab. Eligiusz Madej, dr n. wet. Tomasz Riha
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Zwierząt Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Choroby
kolkowe koni
OGÓLNA DIAGNOSTYKA KLINICZNA
I LABORATORYJNA  CZ. II
Wczesne rozpoznanie choroby kolko- nia morfologicznych zmian w przewodzie
Streszczenie
wej jest czynnością szczególnie ważną, pokarmowym (zrosty, guzy) lub skłon-
ponieważ decyduje o kierunku dalszego ności osobniczej ujawniającej się w wa-
Duża różnorodność chorób kolkowych
postępowania lekarskiego. Większość runkach konkretnego sposobu żywienia
powoduje, że ich rozpoznawanie jest
obecnie występujących kolek ma prze- i użytkowania. Warto również zwrócić
trudne i wymaga indywidualnego po-
bieg ostry z szybko narastającymi zabu- uwagę na szybkość pojawienia się i na-
stępowania. Powodzenie zapewniają do-
rzeniami w stanie ogólnym. Każda godzi- rastania objawów. Nagłe pojawienie się
kładne badanie kliniczne i zastosowanie
na zwłoki z podjęciem leczenia pogłębia silnego bólu, ale bez znacznych zmian
możliwie szerokiego wachlarza badań
zmiany miejscowe i pogarsza stan ogól- ogólnych, wskazuje na kolkę spastyczną,
laboratoryjnych i obrazowych. Pierwszym
ny, a tym samym zmniejsza szanse na po- a gdy równocześnie występują duże zabu-
i nadrzędnym celem postępowania dia-
myślny wynik leczenia. Względnie wcze- rzenia w układzie krążenia i stały niepo-
gnostycznego jest ustalenie, czy pacjent
sne i poprawne rozpoznanie pozwala na kój, należy podejrzewać groz
ną dla życia
może być leczony zachowawczo, czy też
podjęcie ważnej decyzji, czy pacjent kwa- niedrożność strangulacyjną.
wymaga zabiegu chirurgicznego i jakie
lifikuje siÄ™ do leczenia zachowawczego, PrzeprowadzajÄ…c wywiad, powinno siÄ™
są jego szanse przeżycia.
czy też wymaga interwencji chirurgicz- uwzględnić możliwość zatajenia przez
nej (3, 6, 12). U zwierząt wymagających właściciela, a szczególnie opiekuna, pew-
SÅ‚owa kluczowe
zabiegu chirurgicznego szybko powstają nych wstydliwych faktów, np. podania na
konie, kolki, diagnostyka
zmiany nieodwracalne, których stopień zapas dużej ilości paszy treściwej lub sto-
nasilenia warunkuje pomyślność zabie- sowania znachorskich metod leczenia.
gu i efekt dalszego leczenia.
Abstract
W rozpoznaniu i prognozowaniu po- BADANIE KLINICZNE (FIZYKALNE)
winno się uwzględnić wszystkie dostępne Jest to najważniejsza czynność lekarska,
A great variety of colic diseases makes
metody diagnostyczne od wywiadu, ba- ponieważ metody instrumentalne i labo-
their diagnosis difficult and requires
dania fizykalnego, ze szczególnym zwró- ratoryjne w przypadku kolek mają ogra-
individual treatment. The successful
ceniem uwagi na przewód pokarmowy, niczone znaczenie. Diagnostyczne efekty
medical care is enabled by clinic exami-
do badań instrumentalnych, analiz la- badania klinicznego zależą w znacznym
nation and application of possibly wide
boratoryjnych, a nawet reakcji zwierzę- stopniu od doświadczenia badającego,
range of laboratory and picturesque re-
cia na preparaty spazmolityczne i son- szczególnie w odniesieniu do badania rek-
search. The first and top aim of the di-
dowanie żołądka (3, 4, 12, 15, 16, 17, 18, talnego oraz oceny nasilenia i charakte-
agnostic procedure is finding out if the
19, 20). Wykluczyć należy także różne ru niepokoju. Jeszcze większe znaczenie
patient can be cured by medical due to
choroby z objawami niepokoju, a na- ma dokładność przeprowadzenia bada-
therapy or whether he requires a surgi-
wet z bólami brzucha, a nie wynikające nia, czyli realizacji całości planu badania
cal intervention, and what his chance
ze zmian w przewodzie pokarmowym, klinicznego, ze szczególnym uwzględnie-
of survival is.
m.in. kamicę nerkową i wątrobową, skręt niem stanu ogólnego, układu pokarmowe-
macicy, zapalenie otrzewnej, opłucnej go i krążenia. Szybkość rozwoju i nasilenie
Key words
i trzustki (11). zmian w stanie ogólnym zależą od rodza-
horses, colics, diagnosis
ju schorzenia, a konkretnie od nasilenia
WYWIAD endotoksemii, odwodnienia, zaburzeń
Poza standardowymi pytaniami, co do w układzie krążenia i niedotlenienia na-
czasu trwania, rodzaju objawów, prze- rządów. Szybkie pogorszenie stanu ogól-
biegu i domniemanej przyczyny choro- nego, objawiajÄ…ce siÄ™ czerwonosinym za-
by, szczególnie ważne są pytania doty- barwieniem błon śluzowych, oziębieniem
czące żywienia i użytkowania konia oraz obwodowych powłok ciała, dużym przy-
ewentualnych zmian w tym zakresie spieszeniem i pogorszeniem jakości tętna
w ostatnich dniach przed zachorowa- oraz przyspieszeniem i pogłębieniem od-
niem. Istotne są także informacje o wcze- dechów jest zwykle następstwem zaawan-
śniejszych zachorowaniach z podobnymi sowanego wzdęcia żołądka i jelit, ostre-
objawami, co sugeruje możliwość istnie- go zapalenia z endotoksemią, a przede
MAJ-CZERWIEC " 3/2008
82
www.weterynaria.elamed.pl
KONIE WETERYNARIA W PRAKTYCE
wszystkim przerwania ich ciągłości lub i jakość zalegającego kału, stan błony ślu- roby (20). Spośród przemieszczeń bez
niedrożności mechanicznych ze strangu- zowej prostnicy oraz różne odstępstwa od strangulacji okrężnicy dużej szczególnie
lacją. W dwóch ostatnich przypadkach normy w postaci obecności śluzu, krwi, łatwe do rozpoznania jest przemieszcze-
ważne jest potwierdzenie rozpoznania po- robaków i napięcia ścian jelita. Nie bez nie lewych podkładów na więzadło śle-
przez analizę zmian instrumentalno-labo- znaczenia jest także badanie jakości kału. dzionowo-nerkowe. Tylko w tym przy-
ratoryjnych. W szczegółowym badaniu Ten pozornie mało ważny fragment ba- padku śledziona jest wyraz
nie odsunięta
klinicznym należy zwrócić uwagę na ro- dania często istotnie ułatwia rozpozna- od ściany powłok, a jej koniec skierowa-
dzaj i nasilenie niepokoju oraz na ewentu- nie. Obecność znacznej ilości kału zwykle ny dośrodkowo. W przedniej środkowej
alne zmiany stwierdzane podczas badania wyklucza wszelkiego rodzaju niedrożno- części jamy brzusznej z trudem można
rektalnego i sondowania żołądka. Stopień ści, obecność gęstego śluzu sugeruje za- napotkać przeładowane rozszerzenie żo-
nasilenia niepokoju często nie odzwiercie- tkania kałowe, głównie w okrężnicy ma- łądkowane okrężnicy dużej i zatkane tre-
dla ciężkości schorzenia. Może być du- łej i w zagięciu żołądkowanym okrężnicy ścią lub zapętlone jelita cienkie. Rozsze-
żego stopnia przy niegroz
nych zaburze- dużej, a brak parcia jest następstwem po- rzenie żołądkowane jest rzadko osiągalne
niach czynnościowo-trawiennych (ostre rażenia jelit, często w drugiej fazie nie- (tylko u małych koni), a niedrożności je-
rozszerzenie żołądka, kolka spastyczna) drożności strangulacyjnych. Natomiast lita czczego mogą być w różnych miej-
i małego stopnia w końcowej fazie często wzmożone parcie z częstym oddawaniem scach i zwykle dolne ze względu na dłu-
 śmiertelnych niedrożności strangulacyj- papkowatego kału jest charakterystyczne gą krezkę. Stosunkowo łatwiej dostępne
nych (skręty dużych odcinków jelit, prze- dla kolki spastycznej. W następnym eta- jest jelito biodrowe, które w przypadku
rwanie ciągłości ścian żołądka lub jelita). pie penetruje się jamę miedniczą i tylną zatkania przebiega w postaci kiełbaso-
Większą wartość diagnostyczną mają ro- część jamy brzusznej, łącznie z kanała- watego tworu przebiegającego ukośnie
dzaj niepokoju i przyjmowane przy tym mi pachwinowymi i tylną częścią krez- z lewej strony na prawo do głowy jeli-
pozycje i postawy. Bardziej szczegółową ki. W jamie miedniczej można spotkać ta ślepego. Niedrożności jelita biodro-
przydatność analizy niepokoju pokazuje wzdęte lub przepełnione kałem zagię- wego towarzyszą zawsze wzdęcie jelit
tabela 1 (s. 86). Tabela prezentuje tylko cie miednicze okrężnicy dużej. Wzdęcie cienkich przed zatkaniem i wtórne roz-
częściej występujące i względnie charak- zagięcia jest zwykle następstwem nie- szerzenie żołądka. W tylno-środkowej
terystyczne zachowania chorych zwie- drożności (skrętu lub zatkania kałowe- części jamy brzusznej, niekiedy po lewej
rząt. W rzeczywistości wachlarz zmian jest go) okrężnicy małej i skrętu w zagięciu lub prawej stronie, napotykamy okręż-
znacznie szerszy i zróżnicowany. przeponowym lewych pokładów okręż- nicę małą. Normalnie wyczuwamy po-
nicy dużej. jedyncze grudki uformowanego kału.
BADANIE REKTALNE U zdrowych koni w lewej części jamy W przypadkach zatkań kałowych są to
I SONDOWANIE ŻOA

DKA brzusznej znajdują się lewe pokłady duże czopy lub walcowate twory, spada-
Badanie rektalne bardzo często rozstrzy- okrężnicy dużej nieznacznie wypełnio- jące ku dołowi na napiętej krezce. Przy
ga o szczegółowym rozpoznaniu, przy- ne treścią, które chorobowo mogą być skrętach wzdęte odcinki jelita z charak-
najmniej w odniesieniu do zmian umiej- nadmiernie przeładowane lub wzdęte. terystycznymi kieszonkami wypełnia-
scowionych w tylnej i środkowej części Utrzymujące się dłużej mierne wypeł- ją znaczną część jamy brzusznej. Przy-
jamy brzusznej. Powinno się go prze- nienie kałem i wzdęcie są dość charak- datna diagnostycznie jest także ocena
prowadzać po uprzednim podaniu leków terystyczne dla przemieszczeń okręż- stanu napięcia krezki. Duże jej napięcie
przeciwbólowych i spazmolitycznych, nicy dużej bez strangulacji. Ten rodzaj występuje w przypadku przemieszczeń
a niekiedy po znieczuleniu epiduralnym przemieszczeń jest często utożsamiany ze wzdęciem i zatkań kałowych. Kieru-
w przypadku dużego stopnia niepokoju z prostym zaleganiem kału, ponieważ nek jej przebiegu pozwala zlokalizować
i silnego parcia przy próbie eksploracji. nie przebiega z tak dużymi zaburzenia- zmianę, co jest ważne w przypadku jelit
Wstępną, ale konieczną czynnością jest mi ogólnymi, jak niedrożności strangu- posiadających długą krezkę (jelita cien-
także usunięcie kału z prostnicy i uży- lacyjne. W przeciwieństwie do zalegań kie, okrężnica mała). Podobnie przydatne
cie środków poślizgowych na rękawice nie poddają się leczeniu zachowawcze- diagnostycznie jest stwierdzenie obrzęku
i do prostnicy. Zgodnie z ogólną zasadą mu i konieczny jest zabieg chirurgiczny, krezki i zajętej części jelita. Jest to cha-
w pierwszej kolejności ocenia się ilość najlepiej w początkowym okresie cho- rakterystyczne dla niedrożności stran-
gulacyjnych w zwiÄ…zku z zastojem krwi
i rozwojem zmian wstecznych.
W prawej części jamy brzusznej w oko-
licy ostatniego żebra, tuż przy ścianie po-
włok, znajduje się jelito ślepe. Normal-
nie prawie niewyczuwalne może ulegać
tak dużemu powiększeniu wskutek na-
gromadzenia treści lub gazu, że zajmuje
większość prawej połowy jamy brzusznej
i jest prawie w całości wyczuwalne. Przy
miernym powiększeniu treścią wyczu-
walna jest tylko głowa, a trzon i wierz-
chołek przy wzdęciach na tle przemiesz-
czeń. Badanie rektalne należy wykonywać
każdego dnia, nawet co kilka godzin, gdyż
jego wyniki wraz z parametrami stanu
ogólnego ukazują rzeczywisty przebieg
procesu chorobowego w kierunku po-
prawy lub pogorszenia (8).
MAJ-CZERWIEC " 3/2008
84
www.weterynaria.elamed.pl
fot. Shutterstock
KONIE WETERYNARIA W PRAKTYCE
SONDOWANIE ŻOA

DKA 40-60 ml 2% roztworu Lignocainum hy- krwista, zawiera domieszki śluzu i strzę-
Sondowanie żołądka ma aspekt diagno- drochloricum. Obecność sondy w żołąd- pów błony śluzowej i ma nieprzyjemny,
styczny i równocześnie leczniczy. Po- ku koni sygnalizuje normalnie ujście ma- cuchnący zapach.
winno być wykonywane jak najwcze- łej ilości gazu o aromatycznym zapachu
śniej, gdy jest podejrzenie jakichkolwiek i rytmiczne szmery przypominające  wy- BADANIA LABORATORYJNE
zmian, przebiegających z rozszerzeniem żymanie ścierki . W pierwotnym rozsze- KRWI I PA
YNU OTRZEWNOWEGO
żołądka. Przeprowadza się je po uprzed- rzeniu żołądka gaz ulatnia się z szumem Wyniki tych badań mają często istotną
nim podaniu preparatu przeciwbólowe- i dość często wypływa papkowata treść wartość diagnostyczną, a przede wszyst-
go i spazmolitycznego, np. Biovetalgin o kwaśnym zapachu. Treści jest zwykle kim prognostyczną, co do przebiegu cho-
(40-60 ml i.v.), co ułatwia przeprowa- dużo i całkowite jej wypłukanie wymaga roby i szans przeżycia po ewentualnym
dzenie zabiegu. Zabieg sondowania, po- kilkukrotnego wlewania wody i lewaro- zabiegu chirurgicznym. Jest to ważne dla
dobnie jak badanie rektalne, wymaga wania upłynnionej treści. Przy zaawan- właściciela zwierzęcia, który musi mieć
pewnego doświadczenia i prawidłowe- sowanym rozszerzeniu żołądka charak- świadomość rzeczywistego stanu zdro-
go doboru odpowiedniej sondy, co do jej terystyczny jest brak szmerów, które wia i ryzyka dalszego leczenia. Pozwa-
średnicy i elastyczności. Przy zaawanso- pojawiają się zwykle dopiero po jego lają także na ukierunkowanie leczenia
wanym wzdęciu żołądka występują trud- opróżnieniu lub po wlaniu zimnej wody. ogólnego i oceny jego efektów. W mia-
ności w pokonaniu wpustu zamknięte- We wtórnym rozszerzeniu na tle niedroż- rę możliwości powinny być wykonywa-
go przez nacisk gazów. Poza podaniem ności przedniego odcinka jelit treść jest ne każdego dnia w jak najszerszym za-
preparatu spazmolitycznego pomocne wodnista, żółtobrązowa i o mdłym, czę- kresie. We krwi oznacza się najczęściej
jest wlanie do światła sondy małej ilo- sto kałowym zapachu i zwykle samoist- podstawowe parametry hematologiczne
ści (100-200 ml) ciepłej wody lub wy- nie wypływa. W rozszerzeniu na tle ostre- (Ht, Hb, liczba leukocytów i ich obraz),
waru z siemienia lnianego. Jeszcze bar- go zapalenia oraz owrzodzeń żołądka wskaz
niki równowagi kwasowo-zasa-
dziej skuteczne jest podanie przez sondę i jelit cienkich treść jest mętna, niekiedy dowej (pH, pO2, HCO3, BE) oraz stężenie
Nasilenie Rodzaj
Postawa i pozycje Rodzaje chorób kolkowych
niepokoju niepokoju
Przerwanie ściany jelit lub żołądka i końcowe
Ciągły Stojąca
stadium niedrożności strangulacyjnych
Z krótkimi
Małego Zwykle stojąca, okresowo zmiana pozycji J.w. oraz ostre zapalenie żołądka i jelit
przerwami
stopnia
Zwykle stojąca Owrzodzenie żołądka, colitis x
Z długimi
Pozycja obserwatora lub wahadłowa Zaleganie w j. ślepym
przerwami
Pozycja  kozła do piłowania drzewa Zaleganie w pokładach okrężnicy dużej
Niedrożności kałowe jelit cienkich, niektóre
Ciągły Częsta zmiana postawy i pozycji
niedrożności strangulacyjne
Stojąca lub leżąca Kolka spastyczna, wzdęcie żołądka i jelit
Średniego Z krótkimi
Leżenie na grzbiecie Zatkanie okrężnicy małej i zagięcia przeponowego
stopnia przerwami
okrężnicy dużej
Z długimi
Zwykle stojąca Zleganie w zagięciu miedniczym okrężnicy dużej
przerwami
Niedrożności strangulacyjne, głównie okrężnicy
Ciągły Stojąca z krótkotrwałymi zmianami pozycji
dużej
Dużego Z krótkimi Częsta zmiana postawy Jw. oraz kolka spastyczna
stopnia przerwami Pozycja siedzącego psa Ostre wzdęcie żołądka i jelit
Z długimi
Stojąca, okresowa zmiana pozycji Kamienie jelitowe i dróg moczowych, bezoary
przerwami
Tabela 1. Nasilenie i rodzaj niepokoju w chorobach kolkowych koni
Erytrocyty Leukocyty Białko Mleczany
Typ kolki Barwa Przejrzystość
w tys./µl w tys./µl g/dl mmol/L
Norma Jasnożółta Klarowna < 1 < 5 < 2,5 < 2,0
Niedrożności kałowe Jasnożółta Klarowna < 1-2 < 5 2,0-3,0 < 2,5
Przemieszczenie bez
Żółta Dość klarowna 5-10 5-8 2,0-3,0 < 3,0
strangulacji
Przemieszczenie
Pomarańczowo-
strangulacyjne Mętna 20-50 >10 2,0-3,0 3,0-6,0
krwista
1. faza
Przemieszczenie
strangulacyjne Brązowokrwista Mętna i kłaczkowata 100-150 10-20 > 3,5 > 8,0
2. faza
Zapalenie jelit Żółta Dość klarowna 2-10 5-10 2,0-3,0 ?
Zapalenie otrzewnej Żółtokrwista Mętna krwisto-ropna 5-50 50-100 2,5-3,5 ?
Tabela 2. Zmiany w płynie otrzewnowym w różnych typach kolek
MAJ-CZERWIEC " 3/2008
86
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE KONIE
elektrolitów (Na, Cl, K, Ca), mleczanów, sekwestracji krwi (10). Do rozpoznawa- nej i jest znacznie mniej inwazyjna niż
azotu, mocznika i bilirubiny, glukozy nia głębokich zmian w jelitach wyma- tradycyjna laparotomia. Szczególnie
i aktywności transaminazy asparagino- gających resekcji i grożących zejściem przydatna jest do diagnozowania chro-
wej. Przydatne jest także oznaczanie wy- śmiertelnym ma służyć oznaczanie fosfo- nicznych kolek powstałych na tle zro-
branych wskaz
ników krzepnięcia krwi ranów organicznych w plazmie lub w pły- stów, ropni, różnego rodzaju guzów
i fibrynolizy  liczby płytek, stężenia fi- nie otrzewnowym. Wzrost w płynie po- i zmian narządowych oraz stanów róż-
brynogenu, czasu trombinowego i pro- nad 3,6 mg/dl sugeruje obecność takich nych ostrych przebiegających z uszko-
duktów rozpadu fibryny. zmian (1). Cenne diagnostycznie i pro- dzeniem ścian jelit i naczyń. Umożliwia
Badania krwi dostarczają bardzo róż- gnostycznie jest również oznaczanie wy- także pobranie bioptatów z narządów
nych i często cennych informacji. Wyso- branych wskaz
ników krzepliwości krwi jamy brzusznej i wykonanie drobnych
ki hematokryt orientuje ogólnie o stop- i fibrynolizy (7, 9, 11, 14, 20). Wykazano zabiegów korekcyjnych. Nieinwazyj-
niu odwodnienia, leukocytoza o rozwoju różny stopień zaburzeń u większości koni na endoskopia ma zastosowanie przede
procesów zapalno-martwiczych, zmiany z objawami kolek. Duże i prognostycznie wszystkim do diagnozowania wrzo-
w stężeniu elektrolitów i we wskaz
nikach niekorzystne zmiany wystąpiły u koni dów żołądka i dwunastnicy oraz rza-
równowagi kwasowo-zasadowej o zabu- z colitis i z ostrą biegunką, umiarkowane dziej do oceny zmian w prostnicy. Bada-
rzeniach w tym zakresie decydujących w przebiegu niedrożności strangulacyj- nie musi być poprzedzone przynajmniej
w dużym stopniu o stanie ogólnym zwie- nych i porównawczo niewielkie w przy- 24-godzinną głodówką i usunięciem
rzęcia, natomiast wysokie stężenie biliru- padkach zatkań i zalegań (9). Najbardziej jak największej ilości treści pokarmo-
biny, azotu mocznika i wzrost aktywno- przydatne jest oznaczanie liczby płytek, wej. Radiografia jest stosowana głównie
ści transaminazy o stopniu uszkodzenia stężenia fibrynogenu czasu trombinowe- w diagnozowaniu zmian w przednim od-
wÄ…troby i nerek, a zmiany we wskaz
ni- go i protrombinowego oraz rozpuszczal- cinku przewodu pokarmowego u z
rebiÄ…t.
kach krzepnięcia i fibrynolizy o ewen- nych monomerów fibryny. Wzrost stęże- U dorosłych pozwala na wykrycie prze-
tualnej przyczynie zaburzeń w krążeniu nia produktów degradacji fibryny przede pukliny przeponowej oraz obecności ciał
krwi i niedotlenienia. wszystkim D-dimeru (ponad 700 mg/ml) obcych enterolitów i piasku. Oczywiście
Dużo informacji dostarcza także badanie świadczy o obecności zaawansowanego możliwe jest to przy użyciu odpowied-
płynu otrzewnowego, któremu poświęca procesu zakrzepowo-zatorowego powo- nich aparatów generujących napięcie
się szczególnie dużo uwagi (1, 13, 22). dującego znaczne niedokrwienia i nie- 150 kV i natężenie 250-300 mA.
Bada się go najczęściej pod względem dotlenienie.
ilości, właściwości fizycznych, liczby PODSUMOWANIE
erytrocytów i leukocytów oraz stężenia DIAGNOSTYKA INSTRUMENTALNA Wszystkie metody postępowania dia-
mleczanów, białka i aktywności fosfatazy (OBRAZOWANIA) gnostycznego służą w pierwszej kolej-
zasadowej. Zmiany w płynie otrzewno- Metody obrazowania zyskują coraz to ności do uzyskania odpowiedzi na 2 za-
wym w różnych typach kolek na podsta- większe znaczenie diagnostyczne, szcze- sadnicze pytania  czy pacjent ma szanse
wie piśmiennictwa i obserwacji własnych gólnie ultrasonografia i laparoskopia, na przeżycie, a o ile tak, to czy może być
autor przedstawił w tabeli 2. Badanie pły- a w pewnym stopniu także radiografia leczony zachowawczo, czy też koniecz-
nu otrzewnowego pozwala m.in. na od- i nieinwazyjna endoskopia (5, 12). Ba- ny jest zabieg operacyjny. Od pewnego
różnienie kolek możliwych do wylecze- danie ultrasonograficzne (USG) można czasu szuka się odpowiedniego zesta-
nia postępowaniem zachowawczym od wykonywać przez skórę lub rektalnie wu metod, technik i prób, które dały-
wymagających zabiegu chirurgicznego. przez ścianę prostnicy. Przydatne są apa- by odpowiedz
na te pytania. Propozycje
W przypadku tych pierwszych zmia- raty o niskiej częstotliwości (3,5 MHz) są różne, ale najczęściej za istotne uwa-
ny są porównawczo niewielkie, naj- z możliwością penetracji na głębokość ża się zmiany ze strony układu krąże-
częściej w granicach normy, natomiast 24 cm. USG jest szczególnie przydatne nia (liczba i jakość tętna, ciśnienie krwi,
u wymagających zabiegu dość duże, co u z
rebiąt, u których niemożliwe jest ba- barwa i czas wypełnienia kapilar błon
ukazuje tabela 2. U tych ostatnich cha- danie rektalne, a także u dorosłych koni śluzowych), stopień i rodzaj niepokoju,
rakterystyczne jest zwiększenie ilości do diagnozowania zmian w przedniej nasilenie depresji, zmiany stwierdzane
mętno-krwistego płynu z dużą liczbą części jamy brzusznej. Umożliwia roz- badaniem rektalnym i podczas sondo-
elementów morfologicznych krwi, ze poznawanie morfologicznych nieprawi- wania oraz wartość hematokrytu, liczbę
znacznym podwyższeniem stężenia mle- dłowości w jelitach cienkich i w jelicie leukocytów, stężenie w surowicy azo-
czanów, białka i aktywności fosfatazy ślepym, ilość i naturę płynu otrzewno- tu mocznika, D-dimeru i elektrolitów,
zasadowej. Sugeruje się (2, 10, 13), że wego, obecność zrostów i stopnia nasi- a także właściwości fizycznych i wybra-
stężenie mleczanów w płynie otrzew- lenia perystaltyki. Jest przydatne także nych chemicznych (stężenie mleczanów)
nowym, podobnie jak we krwi, jest do- do diagnozowania przemieszczeń jelit płynu otrzewnowego (15, 16, 17, 20, 21).
brym wskaz
nikiem zaburzeń w krążeniu grubych, szczególnie wgłobienia śle- Oczywiście najlepszym rozwiązaniem
krwi odpowiedzialnych za rozwój zmian po-ślepego, ślepo-okrężniczego i prze- jest wykonanie jak najszerszego zesta-
zwyrodnieniowo-martwiczych poprze- mieszczenia lewych pokładów okrężni- wu technik diagnostycznych.
dzających zejście śmiertelne. Wczesne cy za więzadło nerkowo-śledzionowe.
rozpoznanie niedotlenienia umożliwia Badanie USG jest znacznie utrudnio- Piśmiennictwo dostępne w redakcji.
przeciwdziałanie tym groz
nym następ- ne w przypadkach dużej ilości gazów
stwom. Na materiale 189 kolkowych w żołądku, jelitach i w płucach, które prof. dr hab. Eligiusz Madej
pacjentów wykazano 4-krotnie wyższe ograniczają głębokość penetracji i oce- Katedra i Klinika
stężenie mleczanów w plazmie i w pły- nę obrazu, głównie w środkowej części Chorób Wewnętrznych Zwierząt
nie otrzewnowym u koni z niedrożno- jamy brzusznej. Wydział Medycyny Weterynaryjnej
ściami strangulacyjnymi w porównaniu Dużą i różnorodną wartość diagno- Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
z innymi przypadkami bez istotnych za- styczną ma także laparoskopia. Pozwala 20-612 Lublin, ul. Głęboka 30
burzeń w krążeniu ogólnym i miejscowej na szczegółową penetrację jamy brzusz- e-mail: [e-mail]
MAJ-CZERWIEC " 3/2008
87
www.weterynaria.elamed.pl