10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Przykład 2
Założenia
1. We wrześniu 2008 r. miały miejsce dwa wpływy na rachunek walutowy jednostki, tj.:
Rachunek walutowy
a) 5.09.2008 r. jednostka zakupiła w banku 10.000 euro po kursie sprzedaży banku:
3,31 zł/euro, co stanowi równowartość 33.100 zł,
 metoda FIFO, LIFO i średniej ważonej
b) 10.09.2008 r. jednostka otrzymała od kontrahenta zagranicznego zapłatę za sprze-
dane towary w kwocie 20.000 euro wycenioną po kursie kupna banku: 3,25 zł/euro
O sposobie wyceny waluty obcej w ciągu roku stanowi art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachun-  co stanowi równowartość 65.000 zł. Wartość należności w dniu jej powstania
kowoÅ›ci (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem  w brzmieniu wynosiÅ‚a: 20.000 euro × 3,33 zÅ‚/euro = 66.600 zÅ‚.
obowiązującym do końca 2008 r.  wpływ waluty na rachunek walutowy wycenia się: 2. W dniu 15.09.2008 r. z posiadanych środków jednostka uregulowała zobowiązanie
 w przypadku zakupu waluty w banku  po kursie sprzedaży walut stosowanym przez w kwocie: 25.000 euro. Jednostka do wyceny rozchodu walut z rachunku bankowego
bank obsługujący jednostkę, stosuje metodę FIFO. Wartość zobowiązania w dniu jego powstania wynosiła: 25.000
 w przypadku zapÅ‚aty należnoÅ›ci  po kursie kupna banku. euro × 3,35 zÅ‚/euro = 83.750 zÅ‚.
Z kolei rozchód waluty obcej z rachunku walutowego wyceniać można: 3. Pozostałą na rachunku walutowym kwotę 5.000 euro w dniu 22.09.2008 r. jednostka
 w przypadku sprzedaży waluty do banku  po kursie kupna banku, odsprzedała do banku i wpłaciła na rachunek złotówkowy. Kurs kupna banku w dniu
 w przypadku zapłaty zobowiązań  po kursie ustalonym z zastosowaniem art. 35 sprzedaży wynosił: 3,22 zł/euro.
ust. 8 ustawy o rachunkowości, czyli według metody wybranej przez jednostkę
spośród metod, o których mowa w art. 34 ust. 4 pkt 1-3, tj.: Dekretacja
" według kursu przeciętnego, ustalonego w wysokości średniej ważonej kursów waluty, 1. WB  zakup 10.000 euro od banku i wpłata na rachunek walutowy: 33.100 zł
" według kursu ustalanego metodą FIFO, czyli przyjmując, że rozchód waluty wycenia  Wn konto 13-1  Rachunek walutowy ,
się kolejno po kursie waluty, która najwcześniej wpłynęła na rachunek walutowy,  Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
" według kursu ustalanego metodą LIFO przyjmując, że rozchód waluty wycenia się 2. WB  wpływ należności (20.000 euro): 65.000 zł
kolejno po kursie waluty, która najpóz
niej wpłynęła na rachunek walutowy.  Wn konto 13-1  Rachunek walutowy ,
 Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
Stosowanie metody FIFO, LIFO i średniej ważonej kursów
3. PK  rozliczenie różnicy kursowej powstałej na rozrachunkach (różnica kursowa
Rozchód waluty według metody FIFO wycenia się na podstawie kursów najwcześ- ujemna  wartość należności z dnia zarachowania wyższa niż wartość w dniu zapłaty):
niejszych wpÅ‚ywów na rachunek walutowy. W przypadku gdy rozchód bÄ™dzie wiÄ™kszy 20.000 euro × (3,33 zÅ‚/euro  3,25 zÅ‚/euro) = 1.600 zÅ‚
niż wielkość pierwszego wpływu, do wyceny pozostałej części rozchodu przyjmuje  Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
się kurs z kolejnego następującego po nim wpływu. Rozchód waluty według metody  Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
LIFO wycenia się na podstawie kursów z najpóz
niejszych wpływów. W przypadku 4. WB  zapłata zobowiązania (25.000 euro):
gdy rozchód będzie większy niż wielkość ostatniego wpływu, wycena pozostałej części Wycena rozchodu waluty według metody FIFO:
nastÄ™puje wedÅ‚ug kursu z wpÅ‚ywu bezpoÅ›rednio poprzedzajÄ…cego. Rozchód waluty (10.000 euro × 3,31 zÅ‚/euro) + (15.000 euro × 3,25 zÅ‚/euro) = 81.850 zÅ‚
według kursu przeciętnego wycenia się na podstawie średniej ważonej kursów usta-  Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami ,
lanej przy każdym kolejnym wpływie waluty na rachunek walutowy.  Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
Sposób wyceny rozchodu waluty z rachunku walutowego jednostka powinna określić 5. PK  rozliczenie różnicy kursowej powstałej na rozrachunkach (różnica kursowa
w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości. W zależności od dodatnia  wartość zobowiązania z dnia zarachowania wyższa niż wartość w dniu
stosowanej metody rozliczania rozchodu walut z rachunku walutowego inna będzie war- zapłaty): (83.750 zł 81.850 zł) = 1.900 zł
tość rozchodu waluty oraz wartość stanu końcowego waluty na rachunku walutowym, co  Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami ,
przedstawiono w przykładzie 1.  Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
6. WB  sprzedaż waluty z rachunku walutowego do banku i wpłata na konto złotów-
Kurs historyczny a różnice kursowe na rachunku walutowym
kowe: (5.000 euro × 3,22 zÅ‚/euro) = 16.100 zÅ‚
Jeżeli do rozchodu waluty przyjmowany będzie kurs określony przy wpływie (kurs  Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
historyczny), to nie powstaną różnice kursowe na rachunku walutowym. Zatem jeśli  Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
jednostka dokonuje zapłaty zobowiązania walutą z rachunku walutowego rozchodując 7. PK  zarachowanie różnicy kursowej od środków pieniężnych (różnica kursowa
środki pieniężne według metody FIFO, LIFO lub kursu średnioważonego  nie ustala róż- ujemna  wartość waluty w dniu jej wpływu na konto wyższa od wartości w dniu jej
nic kursowych od Å›rodków pieniężnych. OczywiÅ›cie w tej sytuacji mogÄ… jednak powstać sprzedaży do banku): 5.000 euro × (3,25 zÅ‚/euro  3,22 zÅ‚/euro) = 150 zÅ‚
różnice kursowe na rozrachunkach.  Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
Natomiast różnice kursowe od środków pieniężnych na rachunku walutowym powstaną  Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
w sytuacji gdy jednostka dokona odsprzedaży waluty do banku. Wtedy rozchód wyceniany
jest według kursu kupna banku, a różnice kursowe między kursem z dnia wpływu waluty Księgowania
a kursem kupna banku zaksięgować należy w koszty lub przychody finansowe.
Konto 13-0  Rachunek bieżący Konto 13-1  Rachunek walutowy Konto 20  Rozrachunki z odbiorcami
Sposób ustalania i ujmowania w księgach różnic kursowych na rachunku walutowym
S.p.) X 33.100 (1 1) 33.100 81.850 (4 S.p.) 66.600 65.000 (2
przedstawia przykład 2. 6) 16.100 2) 65.000 16.100 (6 1.600 (3
150 (7 66.600 66.600
98.100 98.100
Przykład 1
Na dzień 1 września 2008 r. stan środków pieniężnych na rachunku walutowym
Konto 21  Rozrachunki z dostawcami Konto 75-0  Przychody finansowe Konto 75-1  Koszty finansowe
wynosił 0 zł. W tabeli przedstawiono operacje, które miały miejsce na rachunku walu- 4) 81.850 83.750 (S.p. 1.900 (5 3) 1.600
towym we wrześniu 2008 r. W zależności od wybranej przez jednostkę metody rozchodu 5) 1.900 7) 150
83.750 83.750
walut, wycena środków pieniężnych na tym rachunku kształtuje się następująco:
Wycena Wycena rozchodu waluty przy zapłacie zobowiązania
Lp. Data Treść operacji Wycena wpływu waluty sprzedanej
Metoda FIFO Stan waluty Metoda LIFO Stan waluty Średnia ważona Stan waluty
waluty
Wpływ należności:
3.000 euro, 3.000 euro × 3,24 zÅ‚/euro 3.000 euro × 3,24 zÅ‚/euro = 3.000 euro × 3,24 zÅ‚/euro 3.000 euro ×
1. 2.09.2008 r.    
kurs kupna banku: = 9.720 zł 9.720 zł = 9.720 zł 3,24 zł/euro = 9.720 zł
3,24 zł/euro
kurs przeciętny:
(9.720 zł + 6.520 zł) : (3.000
Zakup waluty od
3.000 euro × 3,24 zÅ‚/euro + 3.000 euro × 3,24 zÅ‚/euro + euro + 2.000 euro) =
banku: 2.000 euro, 2.000 euro × 3,26 zÅ‚/euro
2. 4.09.2008 r.   2.000 euro × 3,26 zÅ‚/euro =  2.000 euro × 3,26 zÅ‚/euro  3,2480 zÅ‚/euro;
kurs sprzedaży = 6.520 zł
16.240 zł = 16.240 zł stan waluty:
banku: 3,26 zł/euro
5.000 euro × 3,2480 zÅ‚/
euro= 16.240 zł
3.000 euro × 3,24 zÅ‚/euro 2.000 euro × 3,26 zÅ‚/euro 4.500 euro ×
ZapÅ‚ata zobowiÄ…za- 500 euro × 3,26 zÅ‚/euro = 500 euro × 3,24 zÅ‚/euro 500 euro × 3,2480 zÅ‚/euro
3. 5.09.2008 r.   + 1.500 euro × 3,26 zÅ‚/ + 2.500 euro × 3,24 zÅ‚/ 3,2480 zÅ‚/euro =
nia: 4.500 euro 1.630 zł = 1.620 zł = 1.624 zł
euro = 14.610 zł euro = 14.620 zł 14.616 zł
kurs przeciętny:
(1.624 zł + 17.875 zł) :
Wpływ należności:
500 euro × 3,26 zÅ‚/euro + 500 euro × 3,24 zÅ‚/euro + (500 euro + 5.500 euro) =
5.500 euro, 5.500 × 3,25 zÅ‚/euro
4. 9.09.2008 r.   5.500 euro × 3,25 zÅ‚/euro =  5.500 euro × 3,25 zÅ‚/euro  3,2498 zÅ‚/euro;
kurs kupna banku: = 17.875 zł
19.505 zł = 19.495 zł stan waluty:
3,25 zł/euro
6.000 euro × 3,2498 zÅ‚/euro
= 19.498,80 zł
Sprzedaż waluty do
4.000 euro × 500 euro × 3,24 zÅ‚/euro +
banku: 4.000 euro, 2.000 euro × 3,25 zÅ‚/euro = 2.000 euro × 3,2498 zÅ‚/euro =
5. 10.09.2008 r.  3,21 zÅ‚/euro =   1.500 euro × 3,25 zÅ‚/euro 
kurs kupna banku: 6.500 zł 6.499,60 zł
12.840 zł = 6.495 zł
3,21 zł/euro
kurs przeciętny:
(6,499,60 zł + 5.814 zł) :
WpÅ‚yw należnoÅ›ci: 500 euro × 3,24 zÅ‚/euro +
2.000 euro × 3,25 zÅ‚/euro + (2.000 euro + 1.800 euro) =
1.800 euro, 1.800 euro × 3,23 zÅ‚/euro 1.500 euro × 3,25 zÅ‚/euro +
6. 15.09.2008 r.   1.800 euro × 3,23 zÅ‚/euro =   3,2404 zÅ‚/euro;
kurs kupna banku: = 5.814 zÅ‚ 1.800 euro × 3,23 zÅ‚/euro
12.314 zł stan waluty:
3,23 zł/euro = 12.309 zł
3.800 euro × 3,2404 zÅ‚/euro
=12.313,52 zł
kurs przeciętny:
500 euro ×
(6,499,60 zł + 5.814 zł +
Zakup waluty 2.000 euro × 3,25 zÅ‚/euro + 3,24 zÅ‚/euro + 1.500 euro ×
3.270 zł) : (2.000 euro +
od banku: 1.000 euro, 1.000 euro × 3,27 zÅ‚/euro 1.800 euro × 3,23 zÅ‚/euro + 3,25 zÅ‚/euro + 1.800 euro
7. 23.09.2008 r.     1.800 euro + 1.000 euro) =
kurs sprzedaży = 3.270 zÅ‚ 1.000 euro × 3,27 zÅ‚/euro = × 3,23 zÅ‚/euro + 1.000
3,2466 zł/euro;
banku: 3,27 zÅ‚/euro 15.584 zÅ‚ euro × 3,27 zÅ‚/euro =
stan waluty: 4.800 euro ×
15.579 zł
3,2466 zł/euro =15.583,68 zł
1.000 euro ×
2.000 euro × 3,25 zÅ‚/euro
3,27 zÅ‚/euro + 1.800 euro 500 euro × 3,24 zÅ‚/euro+ 4.000 euro ×
ZapÅ‚ata zobowiÄ…za- + 1.800 euro × 3,23 zÅ‚/ 800 euro × 3,27 zÅ‚/euro = 800 euro × 3,2466 zÅ‚/euro =
8. 26.09.2008 r.   × 3,23 zÅ‚/euro + 1.200 300 euro × 3,25 zÅ‚/euro 3,2466 zÅ‚/euro =
nia: 4.000 euro euro + 200 euro × 3,27 zÅ‚/ 2.616 zÅ‚ 2.597,28 zÅ‚
euro × 3,25 zÅ‚/euro = = 2.595 zÅ‚ 12.986,40 zÅ‚
euro = 12.968 zł
12.984 zł
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 78 " 29.09.2008 r.