ROZLICZENIA W HZ (2003-09-21)
Kurs walutowy  jest to cena jednostki waluty obcej wyrażona w jednostkach waluty krajowej
Czynniki wpływające na wysokość kursu walut:
" Czynniki ekonomiczne
o Wielkość podaży danej waluty
o Wielkość popytu na daną walutę
o Stan koniunktury w kraju i zagranicą
o Sytuacja w bilansie płatniczym
o Wysokość stóp procentowych
o Poziom inflacji w kraju i zagranicą
o Polityka pieniężna i walutowa państwa
" Polityczne
" Psychologiczne
Rodzaje kursów walut
" Ze względu na zmienność kursów
o Kurs stały  w pewnej ustalonej skali wacha się, jeżeli przekroczone zostaną granice
tych wahań, państwo interweniuje na rynku)
o Płynny  kształtuje się pod wpływem podaży i popytu
o Sztywny  ustalony przez państwo i nie zmieniający się w długim okresie czasu
" Ze względu na zakres zróżnicowania
o Jednolity  obowiązujący dla wszystkich rodzajów płatności
o Zróżnicowane  np. inne dla osób fizycznych, inne dla osób prawnych inne dla
obrotów handlowych i kapitałowych
o Kursy dualne  oprócz rynku urzędowego funkcjonuje rynek prywatny kantorowy
" Ze względu na warunki transakcji
o Kasowe
o Terminowe
Zmiany kursów walut
" Dewaluacja  spadek wartości waluty przeprowadzony przez władze państwa
" Deprecjacja  spadek wartości waluty na rynku, jeżeli kurs spada poniżej kursu oficjalnego
mówimy że dana waluta jest nadwartościowa (przeszacowana). Nadwartościowość usuwa
się przez dewaluację
" Rewaluacja  wzrost wartości waluty przeprowadzony w wyniku decyzji władz
" Aprecjacja  wzrost wartości waluty na rynku, jeżeli wzrasta on powyżej kursu oficjalnego,
mówimy, że dana waluta jest niedoszacowana czyli podwartościowa. Podwartościowość
usuwa się przez rewaluację.
Rozliczenia HZ Strona 1/13
ROZLICZENIA W HZ (2003-09-28)
Ekonomiczne skutki zmiany kursu walut.
Przed dewaluacją Po dewaluacji
1 $ = 4 pln 1 $ = 4,2 pln
Export
400 pln / 4 = 100 $ 400 pln / 4,2 = 95,24 $
Import
100 $ * 4 = 400 pln 100 $ * 4,2 = 420 pln
" W wyniku dewaluacji ceny towarów eksportowanych spadają.
" W wyniku dewaluacji ceny towarów importowanych rosną.
" Dewaluacja wpływa na wzrost cen na rynku wewnętrznym czyli działa na gospodarkę
inflacyjnie
" Wpływ dewaluacji na sytuację w bilansie zależeć będzie od struktury eksportu i importu.
" Wpływ dewaluacji na eksport i import występuje ze zmiennym nasileniem w czasie. Jak
wykazują badania skutki dewaluacji wygasają po 2-4 latach. W pierwszym okresie obniżka
cen w eksporcie nie wywołuje znacznego wzrostu wolumenu eksportu, wpływa to
niekorzystnie na bilans płatniczy. Po upływie tego niekorzystnego okresu następuje
poprawa. Eksport wzrasta na skutek wzrostu popytu zagranicznego, import maleje na skutek
wzrostu popytu zagranicznego, import maleje na skutek spadku popytu krajowego na towary
importowane. Poprawi to sytuację w bilansie (najczęściej po kilku miesiącach). Poprawa w
bilansie zależy od tempa wzrostu cen krajowych, im szybsze jest tempo wzrostu tym
wcześniej zanika faza poprawy bilansu. Jeżeli tempo wzrostu cen wewnętrznych osiągnie
poziom dewaluacji to pozytywny wpływ dewaluacji na bilans zaniknie. Aby dewaluacja
była skuteczna musi być jednocześnie prowadzona kontrola płac i cen oraz restrykcyjna
polityka pieniężna i finansowa państwa. Zmiany kursu walut wywierają wpływ na
powstawanie inflacji i jej przenoszenie z kraju do kraju przez eksport i import.
" W wyniku inflacji rosną ceny w eksporcie i imporcie, zwyżka cen wewnętrznych w danym
kraju powoduje wzrost importu wpływa natomiast niekorzystnie na eksport. Ogólny wpływ
na zwyżki cen wewnętrznych na strumienie w handlu zależy w dużej mierze od różnic w
poziomie inflacji. Inflacja przenosi się z kraju do kraju głównie poprzez mechanizm cenowy
na który wpływają kursy walut, import inflacji ogranicza rewaluacja, natomiast dewaluacja
może ten import nasilić.
Wymienialność walut i funkcjonowanie międzynarodowych rynków walutowych
" Międzynarodowy rynek walutowy to całokształt transakcji wymiany walut wraz z
instytucjami pomagającymi je przeprowadzić oraz zespół reguł według których zawierane są
transakcje walutowe a także ogół urządzeń i czynności prowadzących do zawierania
transakcji.
" Współczesny rynek walutowy jest rynkiem zdecentralizowanym pod względem
technicznym i ekonomicznym. Jest on siecią rozrzuconych po całym świecie i połączonych
ze sobą telekomunikacyjnie i komputerowo banków i niebankowych instytucji finansowych
i firm brokerskich.
Rozliczenia HZ Strona 2/13
ROZLICZENIA W HZ (2003-10-05)
Wymienialność walut to zagwarantowana przez państwo faktycznie istniejąca możliwość wymiany
jednego pieniądza na inne rodzaje lub formy pieniądza funkcjonujące jako pieniądz innych krajów.
Rodzaje wymienialności:
1. wymienialność zewnętrzna  występuje wówczas gdy wymienialność zagwarantowana jest
wyłącznie nie rezydentom oznacza ona prawo cudzoziemców do wymiany w dowolnym
czasie na inną walutę danego kraju uzyskanej w wyniku eksportu.
2. wymienialność według standardów MFW  jest to najczęściej spotykany rodzaj
wymienialności jest szerszy od kryterium wymienialności zewnętrznej w węższy
wymienialności całkowitej. Warunki uznania waluty za wymienialną określa status MFW,
według tego statusu wymienialność ograniczona jest do bieżących transakcji
międzynarodowych wynikających z tytułu handlu zagranicznego, kredytów
krótkoterminowych, odsetek od pożyczek, nie obejmuje płatności z tytułu operacji
kapitałowych, dotyczy krajów członkowskich MFW ale nabiera mocy formalnej w stosunku
tylko do tych krajów które warunki te formalnie zaakceptują powiadamiając o tym MFW.
3. Wymienialność całkowita  oznacza nieograniczoną możliwość wymiany waluty krajowej
na inną walutę. Wymienialność ta może odbywać się na żądanie krajowych i zagranicznych
uczestników transakcji z tytułu bieżących operacji eksportu kapitału oraz z tytułu każdego
innego tytułu.
Rodzaje transakcji zawieranych na rynkach walutowych:
" Transakcje natychmiastowe (spot)  odbywają się według kursu dnia o dostawa odbywa się
w ciągu dwóch dni roboczych.
" Transakcje terminowe  polegają na tym, że eksporterzy lub importerzy dokonują zakupu
lub sprzedaży określonej waluty z dostawą na przyszłość przy czym kurs tej waluty jest z
góry określony w celu asekuracji ryzyka kursowego i celach spekulacyjnych
" Rynek forward  nie jest rynkiem sformalizowanym przez sztywne reguły działania.
Do transakcji dochodzi na zasadzie uzgodnienia warunków między stronami i
kontraktu czyli bankiem i jego klientem lub firmą brokerską a klientem. Ustala się w
tycz transakcjach, wielkość, kurs terminowy, termin realizacji. Obie strony ponoszą
ryzyko ewentualnego nie wywiązania się partnera z umowy.
" Rynek futures  od strony organizacyjno instytucjonalnej jest wyspecjalizowaną
częścią giełdy. Operacje dokonywane są w przyjętych dużych jednostkach. Mają z
góry określony termin realizacji, podawany w notowaniach giełdowych i
przybierające formę odrębnych kontraktów obu stron tzn. sprzedającego i
kupującego z giełdą a nie ze sobą nawzajem. Pozwala to każdej stronie w dowolnej
chwili zlikwidować kontrakt na giełdzie przed terminem realizacji po kursie dnia
odnoszących się do kontraktu z tym samym terminem realizacji. Zatem kontrakty te
w przeciwieństwie do kontraktów forward nie muszą być realizowane i 99%
kontraktów futures nie jest realizowana.
" Transakcje opcyjne  to kontrakty terminowe zawarte z bankiem lub brokerem dewizowym
które przewidują dostarczenie albo nabycie po z góry określonym kursie, przy czym
nabywca opcji ma prawo ale nie obowiązek skorzystania z tej możliwości. Strona
sprzedająca opcję ma obowiązek wykonać kontrakt na życzenie nabywcy, czyli przedłożyć
zakontraktowaną ilość dewiz do skupu (opcja sprzedaży). Asymetria ryzyka powoduje, że
połata za nabycie opcji jest wyższa niż prowizje giełdowe w transakcjach futures.
Rozliczenia HZ Strona 3/13
" Transakcje hedge (zabezpieczająca)  jej celem jest zabezpieczenie się przed zmianami
kursu, zwana jest też pokryciem kursowym, polega na kompensowaniu już powstałego
ryzyka przez przejęcie innego ryzyka. Szczególnie dogodnym instrumentem hedge
finansowego są kredyty i lokaty terminowe. Jeżeli podmiot krajowy posiada lokatę bądz

należność terminową w walucie obcej a obawia się, że kurs tej waluty może się obniżyć to
zadłuża się na tą samą walutę termin i kwotę. Tym sposobem wyklucza on ryzyko kursowe
ponieważ w przypadku zmniejszenia się wartości waluty obcej zakup dewiz niezbędnych do
spłaty kredytu w walucie obcej przyniesie określony zysk kursowy który skompensuje
spadek wartości lokaty bądz
należności zagranicznych.
" Transakcje arbitraż walutowy  polega na zakupie waluty na rynku na którym kurs
walutowy jest niższy i natychmiastowej sprzedaży na rynku gdzie kurs jest wyższy. Z reguły
różnice te dotyczą czwartego miejsca po przecinku. Mechanizm ten prowadzi do
wyrównywania kursu tej samej waluty w skali międzynarodowej.
" Transakcje swap  polega na równoczesnym zawarciu przez bank transakcji kasowej i
terminowej na tę samą walutę i wartość. Jeżeli na przykład bank francuski odczuwa
przejściowy brak funtów brytyjskich do obsługi bieżących transakcji a oczekuje dużych
wpływów funtowych za 2 miesiące to może kupić od jakiegoś banku zagranicznego np. 1
milion funtów za Ź po kursie dnia transakcji bieżącej sprzedając równocześnie 1 milion
funtów po kursie terminowym danego dnia.
ROZLICZENIA W HZ (2003-10-12)
Środki formy i sposoby zapłat w HZ
Waluty obce - to znaki pieniężne, banknoty i monety będące prawnym środkiem płatniczym w
danym kraju
Dewizy  są to należności na rachunkach zagranicznych które bez względu na formę i płynność
mogą służyć jako środki płatnicze w transakcjach handlu zagranicznego (weksle,
czeki, akredytywa)
ROZLICZENIA W HZ (2003-10-26)
Głównym z
ródłem powstawania dewiz są płatności z tytułu wymiany międzynarodowej i związany
z tym sposób regulowania należności. Sprzedaż i kupno dewiz następuje za pośrednictwem banków
które pobierają za te czynności opłaty.
Rozliczenia międzynarodowe mogą być dokonywane:
1. Za pomocą pieniądza gotówkowego (podróże zagraniczne)
2. Bezgotówkowo w formie rozliczeń dewizowych i bezdewizowych. Bezgotówkowe rozliczenia
dewizowe pozwalają na usprawnienie techniki płatniczej w przebiegu płatności. Dłużnik
przesyła bowiem wierzycielowi dewizę która w kraju wierzyciela stanowi tytuł do otrzymania
pieniądza krajowego. Sposób wykonania zleceń płatniczych zależy od tego czy klient uzależnia
przeprowadzenie rozliczeń od spełnienia przez jego kontrahenta określonych warunków w
związku z tym wyróżniamy uwarunkowane i nie uwarunkowane formy płatności
Nie uwarunkowane formy płatności to: czek, weksel, polecenie wypłaty
Uwarunkowane formy zapłaty to: akredytywa dokumentowa, inkaso dokumentowe
Rozliczenia HZ Strona 4/13
Polecenie wypłaty (Payment Order)  osoba zlecająca bankowi dokonanie wypłaty za granicę
nakazuje mu obciążyć swój rachunek określoną kwotą i przekazać tę kwotę znajdującemu się za
granicą beneficjentowi
Osoby występujące w poleceniu wypłaty:
1. zleceniodawca (importer)
2. bank importera
3. bank eksportera (pośredniczący)
4. eksporter (beneficjent)
Polecenie wypłaty jest proste i tanie w obsłudze , należy je jednak stosować ostrożnie. Istotą
polecenia jest to, że beneficjent nie jest zobowiązany do spełnienia jakiegokolwiek warunku aby
otrzymać kwotę przelewu. Jeżeli kontrakt przewiduje zapłatę przed dostawą towaru, kupujący
ryzykuje że towaru nie otrzyma, że towar będzie złej jakości lub, że nadejdzie z opóz
nieniem. Jeżeli
w kontrakcie zapisano, że płatność ma nastąpić po dostawie , ryzyko ponosi sprzedający. Polecenie
zapłaty nie wiąże ze sobą w żaden sposób przepływu gotówki i dostawy towaru. To czy wysłany
towar zostanie opłacony zależy od dobrej woli kupującego. Kupujący może już wydane polecenie
anulować i nawet prezentacja przez kupującego potwierdzonego przez bank polecenia nie daje
sprzedającemu gwarancji zapłaty.
ROZLICZENIA W HZ (2003-11-09)
CZEK  papier wartościowy w treści zawierający bezwarunkowe polecenie wystawcy czeku
(TRASANT) wypłacenie przez bank (TRASAT) określonej sumy pieniężnej na rzecz wskazanej
osoby (REMITENT).
Czek regulowany jest postanowieniami ustawy  prawo czekowe z 1936 roku. W swojej treści
zgodnie z prawem powinien zawierać: słowo czek, określenie płatnika (TRASATA),
bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej kwoty, datę i miejsce wystawienia czeku, miejsce
płatności i własnoręczny podpis wystawcy czeku (TRASANTA).
Kryteria czeków:
" Ze względu na określenie remitenta
o Imienne
o Na zlecenie
o Na okaziciela
" Ze względu na sposób zapłaty
o Zwykłe na podstawie których wypłacana jest gotówka
o Rozrachunkowe na podstawie których następuje przekaz środków na konto remitenta
Inne rodzaje czeków:
" In blanco  czek niezupełny, nie zawiera np. kwoty lub dat wystawienia
" Potwierdzony, akceptowany  zawiera stwierdzenie banku o istnieniu pokrycia sumy czeku
na rachunku trasanta i blokadzie tej sumy przez trasata.
" Bankierski  wystawiony jest przez bank trasanta na bank eksportera
W handlu zagranicznym czek stosowany jest stosunkowo rzadko i przy płatnościach na najmniejsze
kwoty. W zależności od terminu płatności jest to forma lepsza dla eksportera lub importera.
Ponadto w przypadku czeku wydłuża się okres wpływu waluty oraz bywają czeki bez pokrycia. Z
punktu widzenia eksportera korzystniejszą nie uwarunkowaną formą płatności jest polecenie
wypłaty.
Rozliczenia HZ Strona 5/13
WEKSEL  jest papierem wartościowym zobowiązującym wystawcę lub wskazaną przez niego
osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty pieniężnej w oznaczonym terminie. W
Polsce obowiązuje ustawa  prawo wekslowe z 1936 roku.
Rodzaje weksla:
" Własny, prosty, sola: jest papierem wartościowym w którym wystawca zobowiązuje się do
zapłacenia w określonym terminie określonej kwoty pieniężnej na rzecz lub na zlecenie
wymienionej w wekslu osoby. W tym przypadku wystawcą i zobowiązanym do zapłaty jest
ta sama osoba. W handlu zagranicznym jest to importer.
" Trasowany, ciągniony, trata  jest papierem wartościowym w którym wystawca poleca innej
osobie zapłacić w oznaczonym terminie określoną kwotę pieniężną na rzecz lub na zlecenie
wymienionej w wekslu osobie. W handlu zagranicznym wystawcą traty jest eksporter który
poleca importerowi lub jego bankowi zapłacenie określonej kwoty pieniężnej. Mówi się, że
eksporter ciągnie weksel na importera.
Osoby występujące w wekslu:
" TRASANT  wystawca weksla
" TRASAT  występuje w wekslu trasowanym, jest to osoba która zobowiązuje się do zapłaty
przy czym TRASAT staje się głównym dłużnikiem wekslowym dopiero po przyjęciu
TRATY (Akcepcie).
" AKCEPTANT  TRASAT który zobowiązał się do zapłaty. Akceptu dokonuje się na
awersie poprzez umieszczenie słowa akceptuję lub przyjmuję i podpis.
" REMITENT  jest to osoba na rzecz której lub na zlecenie której ma być dokonana zapłata
" INDOSANT  to osoba która przenosi prawa z weksla na inną osobę , sporządza się go na
odwrotnej stronie weksla równolegle do jego krótszego brzegu przez umieszczenie zapisu,:
ustępuję na zlecenie wymienionej nazwisko lub nazwa i podpis indosanta, lub w formie
indosu In blanco kiedy sam podpis identyfikuje indosanta.
" INDOSARIUSZ  to osoba która poprzez INDOS nabywa prawa z weksla
" POR
CZYCIEL, AVALISTA  osoba, która poręczyła weksel, poręczenie na ogół
umieszcza się na przedniej stronie weksla w formie zapisu: poręczam dodając nazwę osoby
za którą się poręcza i składając podpis.
Dyskonto weksla  polega na wykupie weksla przez bank przed upływem wykupu weksla. Bank
potrąca pewną kwotę liczoną wg stopy dyskontowej.
Funkcje weksla:
" obiegowa
" płatnicza
" gwarancyjna
" kredytowa (odroczenie płatności)
" refinansowa (dyskonto weksla)
Rozliczenia HZ Strona 6/13
Uwarunkowane formy zapłaty w HZ
AKREDYTYWA  pisemne, samodzielne zobowiązanie banku dane eksporterowi na zlecenie
importera, wypłacenia określonej kwoty pieniężnej w zamian za złożenie w sposób i na warunkach
podanych w akredytywie, dokumentów reprezentujących towar.
IMPORTER EKSPORTER
1 6 3 4 8
2
BANK BANK
IMPORTERA EKSPORTERA
5
7
1. Importer zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy zabezpieczając pokrycie płatności,
wypełniając i przekazując do banku specjalny formularz  zlecenie otwarcia akredytywy
2. Bank importera otwiera akredytywę i zawiadamia o tym bank eksportera (bank pośredniczący)
3. bank eksportera zawiadamia eksportera o otwarciu akredytywy
4. Eksporter po sprawdzeniu zgodności akredytywy z warunkami kontraktu, przekazuje do banku
pośredniczącego skompletowane wcześniej dokumenty będące dowodem wypełnienia przez
niego określonych warunków (faktura handlowa, dokument przewozowy, polisa
ubezpieczeniowa)
5. Bank pośredniczący po sprawdzeniu dokumentów przekazuje je do banku importera
6. Bank importera po sprawdzeniu dokumentów akceptuje je jeśli są w porządku i przekazuje do
importera
7. Jednocześnie przekazuje należność dla eksportera do banku pośredniczącego
8. Bank eksportera przekazuje należność eksporterowi.
ROZLICZENIA W HZ (2003-11-16)
Rodzaje akredytywy dokumentowej
" Ze względu na zobowiązanie banku otwierającego
o Odwołalna  która może być w każdej chwili zmieniona lub odwołana bez
wcześniejszego powiadomienia beneficjenta
o Nieodwołalna  nie może być zmieniona ani odwołana bez zgody wszystkich
zainteresowanych stron
" Ze względu na rolę banku pośredniczącego
o Awizowana  gdy do zadań tego banku należy sprawdzenie autentyczności
akredytywy oraz przekazanie jej treści beneficjentowi
o Negocjacyjna  kiedy bank pośredniczący jest upoważniony przez bank otwierający
do negocjacji dokumentów czyli ich sprawdzenia i wypłaty kwoty akredytywy.
Zapłata beneficjentowi następuje ze środków pozostawionych do dyspozycji
bankowi pośredniczącemu przez bank otwierający. Bank ten dokonuje rozliczeń z
beneficjentem w imieniu i na rachunek banku otwierającego. Dokumentom
reprezentującym towar może ale nie musi towarzyszyć trata, jeśli towarzyszy to w
praktyce bank ten jest nabywcą traty jako indosariusz a nie dokonuje zapłaty jako
trasat
Rozliczenia HZ Strona 7/13
o Potwierdzona  bank pośredniczący, potwierdza akredytywę otwartą przez bank
importera co oznacza, że podjął wobec eksportera samodzielne zobowiązanie do
zapłaty lub zabezpieczenie zapłaty.
" Ze względu na sposób uzyskania zapłaty przez eksportera
o Gotówkowa  kiedy płatność następuje po przedstawieniu przez eksportera
dokumentów zgodnych z warunkami akredytywy. Dokumentom może ale nie musi
towarzyszyć trata płatna za okazaniem  avista .
o Z odroczonym terminem zapłaty  kiedy płatność następuje pewien czas po wysyłce
towaru. W praktyce oznacza to udzielenie kredytu przez eksportera importerowi w
tym przypadku wśród wymaganych dokumentów nie ma traty terminowej.
o Akceptacyjna  jest to również akredytywa kiedy następuje płatność odroczona,
eksportem może ciągnąć tratę terminową na bank otwierający akredytywę, wśród
dokumentów występuje zawsze trata terminowa.
" Ze względu na uprawnienia beneficjenta
o Nieprzenośna  kiedy do realizacji i podjęcia zapłaty upoważniony jest jeden
określony beneficjent
o Przenośna  kiedy bank pośredniczący występuje w roli banku przenoszącego i
może postawić kwotę akredytywy w części lub całości jednej lub kilku osób
zwanych wtórnymi beneficjentami. Przeniesienie akredytywy dokonuje bank na
zlecenie pierwotnego beneficjenta.
Inne rodzaje akredytyw:
" Rewolwingowa  inaczej odnawialna, stosowana w transakcjach długofalowych kiedy
dostawy odbywają się w określonych odstępach czasu. Jej suma określana jest w formie
pułapu i jest realizowana przez beneficjenta częściami aż do wyczerpania
" Z czerwoną klauzulą  zawiera specjalną klauzulę upoważniającą bank awizujący do
wypłaty zaliczki beneficjentowi przed prezentacją dokumentów jedynie za pokwitowaniem.
Zaliczka ta nie jest zabezpieczana i jest wypłacana na rachunek i ryzyko zleceniodawcy
" Z zieloną klauzulą  również zaliczkowa, ale wypłata zaliczki uzależniona jest od
zabezpieczenia rzeczowego np. w postaci zastrzeżenia prawa własności na towarze.
Praktyka bankowa i zasada posługiwania się akredytywą dokumentową jako formą płatności
zostały ujednolicone przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu która opracowała jednolite
zwyczaje i praktykę dotyczące akredytyw dokumentowych (publikacja 500)
Ocena akredytywy:
Z punktu widzenia eksportera akredytywa jest korzystną formą zapłaty ponieważ:
" Stanowi zobowiązanie do zapłaty banku a nie importera
" Zapewnia eksporterowi niezwłoczne otrzymanie zapłaty po realizacji dostawy
" Jest zapłatą za dokumenty i ewentualne zastrzeżenia i reklamacje nie wpływają na realizację
płatności
" Chroni eksportera przed ewentualnym jednostronnym odstąpieniem od kontraktu przez
importera
" Umożliwia eksporterowi zaciągnięcie długu którego zabezpieczeniem jest akredytywa
Należy jednak podkreślić, że akredytywa jest korzystną formą zapłaty jeżeli precyzyjnie wypełni
się jej warunki. Najczęściej popełniane przez eksportera błędy to: niezgodność dokumentów między
sobą, brak wymaganych indosów na dokumentach, przedstawienie brudnych konosamentów,
niewłaściwie oznaczony odbiorca, niezgodny z akredytywą opis towaru oraz występowanie zmian
w treści dokumentu nie parafowanych przez wystawcę.
Rozliczenia HZ Strona 8/13
ROZLIZCENIA W HZ (2003-11-30)
Inkaso dokumentowe polega na tym, że bank pobiera należność od zagranicznego importera w
zamian za dokumenty dostarczone przez eksportera w zamian za dokumenty pozwalające na
dysponowanie towarem. Dla zapewnienia jednolitych praktyk i zasad terminów dotyczących inkasa
MIH opracowała  Jednolite zasady dotyczące inkasa . Ostatnia wersja z 96 roku broszura 522. Nie
jest to konwencja międzynarodowa ale zasady te zostały powszechnie przyjęte i są stosowane przez
banki przy obsłudze operacji inkasowych. Przebieg operacji w ramach inkasa dokumentowego:
2
EKSPORTER IMPORTER
4
1 6 3 8
BANK BANK
EKSPORTERA IMPORTERA
5
7
1. Eksporter i importer zawierają kontrakt ustalając zapłatę w formie inkasa dokumentowego
2. Eksporter wysyła towar do importera i gromadzi dokumenty dotyczące towaru
3. Po skompletowaniu niezbędnych dokumentów eksporter powierza realizację inkasa
swojemu bankowi, wysyłając dokumenty wraz ze zleceniem inkasowym
4. Bank sprawdza od strony formalnej zgodność dokumentów ze zleceniem inkasowym, w
przypadku braku zastrzeżeń sporządza własne zlecenie inkasowe, które wraz z otrzymanymi
dokumentami przesyła do banku inkasującego
5. Bank inkasujący zawiadamia importera o otrzymaniu dokumentów, wzywa go do zapłaty
lub akceptu traty
6. Importer dokonuje zapłaty gotówkowej lub akceptu traty i wchodzi w posiadanie
dokumentów
7. Bank inkasujący przekazuje należność lub zaakceptowaną tratę bankowi zleceniodawcy
8. Bank zleceniodawcy przekazuje zapłatę eksporterowi
Rodzaje inkasa:
" Inkaso finansowe inaczej proste lub bezdokumentowe  przekazywanie pomiędzy osobami
występującymi w inkasie tylko dokumentów finansowych. Mogą to być weksle własne,
trata, czeki. Natomiast dokumenty handlowe przekazywane są importerowi wraz z towarem.
" Inkaso dokumentowe  przedmiotem są dokumenty handlowe którymi towarzyszyć mogą
dokumenty finansowe.
o Inkaso gotówkowe typu D/P  kiedy bank wydaje dokumenty w zamian za zapłatę
gotówkową
o Inkaso terminowe akceptacyjne typu D/A  kiedy bank wydaje dokumenty
reprezentujące towar w zamian za akcept traty, czyli płatność następuje w terminie
określonym w tracie
o Inkaso gwarantowane  kiedy bank importera gwarantuje zapłatę za importera gdyby
ten się z niej nie wywiązał . Zbliżone jest to do akredytywy gdyż bank w obu
przypadkach zobowiązuje się do zapłaty
Rozliczenia HZ Strona 9/13
o Inkaso przyśpieszone  przy użyciu poczty kapitańskiej inaczej bezpośrednie lub
skrócone, polega na wykorzystaniu poczty kapitańskiej w przekazaniu zlecenia
inkasowego i dokumentów handlowych
o Spedytorskie  realizowane jest bez pośrednictwa banku i stosowane w transporcie
samochodowym i kolejowym. Polega na wysłaniu wraz z towarem dokumentów
pozwalających jego odbiór i jednocześnie zlecenia inkasowego które zobowiązuje
przewoz
nika do nie wydania towaru importerowi przed otrzymaniem przez niego
potwierdzenia wpłaty na określone konto sumy inkasa.
Rozliczenia HZ Strona 10/13
Ocena stosowanie inkasa w HZ
Inkaso jest uwarunkowaną formą zapłaty daje eksporterowi średni poziom bezpieczeństwa. Dla
importera jest korzystna ponieważ pomiędzy wysyłką towaru a dokonaniem zapłaty upływa pewien
czas i termin zapłaty zależy od importera. Może on nawet odmówić zapłaty narażając eksportera na
straty. Inkaso powinno być stosowane pomiędzy partnerami mającymi do siebie zaufanie.
Rozliczenia Dewizowe
CLEARING
Forma rozrachunków międzypaństwowych polegająca na wzajemnej kompensacie należności i
zobowiązań. Umowa ta zawierana jest na szczeblu państwowym i dotyczyć może wszystkich
rodzajów płatności to mówimy o całkowitym clearingu, lub tylko płatności handlowych wtedy
mówimy o częściowym clearingu. Jeżeli rozliczenia clearingowe dotyczą 2 krajów to jest to
dwustronny czyli bilateralny clearing a jeżeli kilku mówimy wtedy o clearingu wielostronnym czyli
multilateralnym.
Technika handlu przy pomocy clearingu polega na tym, że importerzy zapłatę za sprowadzone
towary wnoszą w walucie krajowej do wyznaczonej instytucji rozliczeniowej najczęściej jest to
bank centralny, która z tych środków dokonuje wypłat w walucie krajowej na rzecz eksportera. W
celu zapewnienia płynności dostaw umowa clearingowa przewiduje możliwość zadłużenie się
wzajemnego jest to tzw. Kredyt techniczny. Umowy clearingowe zawierane są na okresy roczne a
pozostałe po wygaśnięciu umowy saldo może być regulowane dodatkowymi dostawami towaru,
wolnymi dewizami albo przeniesione na rok następny.
ROZLICZENIA W HZ (2003-12-14)
Ujemne cechy clearingu:
1. Niekorzystna zmiana kierunku handlu
2. Ogranicza wymianę do możliwości słabszego partnera
3. Powoduje zawyżenie cen gdyż partnerzy są w sytuacji przymusowej
Transakcje SWITCHOWE
Polega na sprzedaży należności Clearingowej za wolne dewizy lub za towary wolnodewizowe. W
przypadku sprzedaży za wolne dewizy mówimy o switchu dewizowym, a w przypadku towarów
mówimy o switchu towarowym
AGIO  jest to zysk jaki realizuje nabywca waluty clearingowej za wolne dewizy
DISAGIO  jest to strata jaką ponosi sprzedający walutę clearingową za wolne dewizy
BARTER  jest to zamiana towaru na towar bez transferu dewiz pomiędzy dwoma partnerami
handlowymi. Każda ze stron jest tutaj jednocześnie kupującym i sprzedającym. Wartość dostaw
musi być różna. Np. w GB, Kanadzie i USA pojęcie barteru jest szersze i obejmuje także
kompensatę.
Transakcja kompensacyjna polega na zamianie towaru na towar bez transferu dewiz. W typowej
kompensacie występuje 4 partnerów po jednym eksporterze i importerze w każdym z krajów.
Wartość dostaw musi się w zasadzie równoważyć, rozliczeniom dewizowym towarzyszyć może
niewielka nadwyżka tzw. szpica kompensacyjna.
Rozliczenia HZ Strona 11/13
Gwarancja bankowa
Jest pisemnym zobowiązaniem banku do wypłacenia jej beneficjentowi oznaczonej kwoty
pieniężnej w razie niewypłaceni przez zleceniodawcę zobowiązań umownych wobec beneficjenta
wynikających z treści gwarancji. Gwarancja jest zobowiązaniem niezależnym od umowy między
stronami tj. zleceniodawcą a beneficjentem gwarancji. Bank gwarant jest tylko tyle związany z
warunkami kontraktu na ile są one powtórzone w treści gwarancji. Zwiększa ona bezpieczeństwo
obrotu, gdyż za zobowiązanie wynikające z umowy odpowiada nie tylko partner handlowy ale i
gwarantujący za to zobowiązanie bank. W treści gwarancji powinno się znajdować nazwa
 gwarancja lub  list gwarancyjny , numer, określenie zleceniodawcy, beneficjenta gwarancji i
gwaranta, kwota zobowiązania w określonej walucie, zakres zobowiązań banku i ewentualne
warunki płatności , data upływu ważności lub wygaśnięcia gwarancji, zobowiązanie zleceniodawcy
do poniesienia wobec banku pełnej odpowiedzialności za skutki jakie wynikają w związku z
wydaniem gwarancji, odwołanie do kontraktu z którego wynika zobowiązanie płatnicze.
Regulację zasad wystawiania gwarancji zajęła się MIH i opublikowała  Jednolite reguły dla
gwarancji kontraktowych publikacja 524 z 1993 roku.
Rodzaje gwarancji:
" Gwarancja przetargowa (wadialna)  przedstawiona przez oferenta biorącego udział w
przetargu zamiast płacenia wadium. Celem jej jest ograniczenie ryzyka wycofania się z
przetargu i odmowy podpisania kontraktu.
" Gwarancja właściwego wykonania kontraktu  m na celu należyte i terminowe wykonanie
kontraktu przez eksportera. Stosowane są najczęściej przy dostawach towarów
inwestycyjnych. Ich termin ważności wygasa wraz ze zrealizowaniem kontraktu
" Gwarancja zwrotu zaliczki  importer może żądać tego typu gwarancji gdy przekazał
eksporterowi zaliczkę. W przypadku niezrealizowania dostawy bank zobowiązuje się
zwrócić zaliczkę
" Gwarancja wykonania usług serwisowych  zabezpiecza importerowi wykonanie
określonych usług usunięcia ewentualnych usterek, napraw w okresie po zrealizowaniu
dostawy. Okres jej obowiązywania obejmuje najczęściej okres gwarancyjny
" Gwarancja zapłaty należności eksporterowi za dostarczone towary lub usługi, gwarancje
otwarcia akredytywy, gwarancje wykupu dokumentów inkasowych, gwarancje zapłaty rat
kredytowych.
Gwarancji udzielają głównie banki ale może być ona udzielana także przez tow.
Ubezpieczeniowe i inne instytucje finansowe. Gwarancje mogą być bezwarunkowe, płatne na
pierwsze żądanie beneficjenta w tym przypadku bank jest zobowiązany wypłacić kwotę
gwarancji bez możliwości sprawdzenia zasadności roszczenia.
Uwarunkowane, kiedy beneficjent do żądania zapłaty musi dołączyć dokumenty potwierdzające
niewykonanie lub nienależyta wykonanie przez zleceniodawcę zobowiązania podstawowego
objętego gwarancją.
ROZLICZENIA W HZ (2003-12-21)
Niekonwencjonalne z
ródła finansowania działalności
FAKTORING
Wykup bezregresowy do dostawców należności przypadających od odbiorców z jednoczesnym
świadczeniem usług inkasowych i księgowych. Osoby biorące udział w factoringu to: faktorant
czyli eksporter który sprzedaje swój dług za szybkie wypłacenie należności potrąconej o
prowizje, faktor  najczęściej bank lub tow. Factoringowe które skupuje dług. Factoring nie jest
Rozliczenia HZ Strona 12/13
samodzielną formą realizacji płatności lecz sposobem szybszego zrealizowania należności,
przypomina dyskonto weksla. Podstawą factoringu jest faktura handlowa.
Rodzaje faktoringu:
" Właściwy inaczej pełny  polega na nabyciu przez faktora należności od faktoranta
bezregresowo tzn. że bierze on na siebie ryzyko nieotrzymania zapłaty od dłużnika.
Przebieg factoringu
o Powstanie długu pomiędzy faktorantem a odbiorcą towaru
o Faktorant zgłasza się do inst. Factoringowej z propozycją wykupu długu
o Instytucja factoringowa sprawdza kondycję finansową dłużnika
o Zostaje podpisana umowa factoringowa między faktorantem a faktorem
połączona często z przekazaniem faktury handlowej
o Wypłacenie należności faktorantowi w kwocie pomniejszonej o prowizję inst.
Factoringowej
o Spłata należności przez dłużnika
o Wypłata przez faktora ostatniej części należności faktorowi
" Niewłaściwy (niepełny)  zakłada możliwość dochodzenia przez inst. Factoringową
zapłaty od faktoranta w przypadku odmowy jej dokonania przez dłużnika. Jest to wykup
należności z regresem.
FORFAITING
Jest skupem należności zabezpieczonych wekslem, akredytywą lub gwarancją bankową. Zakłada
finansowanie w okresie dłuższym od 6 miesięcy do 10 lat.
FRANCHISING
Jest pewnym rodzajem licencji w której franczyze biorca działa pod marką franczyze dawcy wg.
jego wskazówek i pod jego kontrolą.
LEASING
Jest to możliwość użytkowani dóbr trwałych bez konieczności ich zakupu. Jest z
ródłem
finansowania działalności.
Rodzaje leasingu:
" Operacyjny  przedmiotem tego leasingu są doba które ze względu na swój charakter mogą
być użytkowane przez kilku kolejnych leasingobiorców. Umowy zawierane są na krótkie
okresy z możliwością wcześniejszego wypowiedzenia.
" Finansowy  przedmiotem tego leasingu są dobra które mogą być użytkowane przez
jednego leasingobiorcę. Umowy zawierane są na okresy długie bez możliwości
wcześniejszego wypowiedzenia. Przedmiot leasingu amortyzuje się w całości u
leasingobiorcy a po wygaśnięciu umowy przechodzi na jego własność.
Rozliczenia HZ Strona 13/13