Pokrzywka i obrzęk
naczynioruchowy
Choroby atopowe
pokrzywka
astma oskrzelowa
pyłkowica
IgE
zespół atopowego
alergie pokarmowe
zapalenia skóry
POKRZYWKA I OBRZ
K ALERGICZNY
POKRZYWKA - jednorodna wysypka, charakteryzujÄ…ca siÄ™
występowaniem bąbli ograniczonych do górnej części warstwy
siatkowatej oraz warstwy brodawkowatej skóry
OBRZ
K ALERGICZNY - ostro ograniczone
obrzmienie skóry i błon śluzowych, pojawiające się
nagle i wykazujące dużą dynamikę zmian
Epidemiologia
pokrzywka to najczęstsza choroba skóry
20-30% ludzi miało w ciągu swego życia przynajmniej 1
epizod ostrej pokrzywki
proporcja kobiet do mężczyzn 3:2
u dzieci częstsza jest pokrzywka ostra
Definicja
pokrzywka (urticaria)  niejednolity zespół
chorobowy, w którym wykwitem pierwotnym jest
swędzący bąbel pokrzywkowy szybko
powstający i ustępujący po kilku, kilkunastu
godzinach (48 godz.) bez pozostawiania śladu,
cechujący się obrzękiem skóry i barwą różową
lub porcelanowobiałą. Bąble są dobrze
odgraniczone i blednÄ… przy ucisku.
Etiopatogeneza
Podstawową zmianą jest powierzchowny obrzęk
skóry spowodowany przesiąkaniem osocza do
przestrzeni międzykomórkowych
(rozszerzenie i áð przepuszczalnoÅ›ci drobnych
naczyń włosowatych i naczyń żylnych).
+ świąd
+ rumień
Wzmożona przepuszczalność  związana
z uwalnianiem histaminy, jak innych
mediatorów (serotonina, prostaglandyny,
leukotrieny, enzymy) z ulegajÄ…cych
degranulacji komórek tucznych.
One i granulocyty zasadochłonne głównymi
komórkami w reakcji pokrzywkowej.
Uwalnianie mediatorów jest procesem
aktywnym metabolicznie, po którym
przez godziny, dni komórki tuczne
wytwarzajÄ… nowe mediatory i nie
reagujÄ… na bodz
ce stymulujÄ…ce (nowy
wykwit pojawia siÄ™ w tym samym
miejscu po upływie określonego czasu).
Patomechanizm - zaburzenia w mikrokrążeniu skóry wywołane mediatorami
alergiczno-zapalnymi.
Najczęstsze przyczyny:
alergeny pokarmowe
alergeny wziewne
alergeny kontaktowe
(lateks, sierśc zwierząt)
leki (np. ACE, NLPZ)
jady owadów
Histamina rozszerzenie
Obrzęk powierzchowny
PGD2 naczyń
Rumień
żylnych
LTC i D
ÅšwiÄ…d
i włosowatych
PAF
mastocyt
Mechanizm Odmiana Czynnik wyzwalajÄ…cy
ostra
IgE-zależny
przewlekła
swoiste alergeny np.
mechaniczna
lateks, pyłki, kurz,
cholinergiczna
sierść, białko, żywność
z zimna
świetlna
Mediowane przez typu choroby
surowice odpornościowe,
składowe posurowiczej
leki,niedobór C1q esterazy
dopełniacza wrodzony obrzęk
naczynioruchowy
Mechanizm Odmiana
Czynnik wyzwalajÄ…cy
Autoimmuno- przewlekła IgG
logiczny
Bezpośrednia polekowa opiaty
degranulacja kontrasty diagnostyczne
kontaktowa balsam peruwiański
Leukotrienowy aspirynowa kwas acetylosalicylowy
NLZP
Nieokreślone opóz
niona z ucisku ucisk głębszych tkanek
(fizykalne)
wodna kontakt z wodÄ…
wibracyjna drgania (narzędzia)
wywołana dermografizm
cholinergiczna wysiłek fizyczny,
pocenie
cieplna ogrzanie skóry
z zimna ochłodzenie skóry
słoneczna UVB, rzadziej UVA
Potencjalne mediatory w pokrzywce i
obrzęku naczynioruchowym
y
RÓDA
O CZYNNIK
›ð histamina, prostaglandyna
›ð komórki tuczne skóry
D2, leukotrieny C i D, PAF
›ð anafilatoksyny
›ð dopeÅ‚niacz
odpowiedzialne za
uwalnianie histaminy
›ð baradykinina
›ð czynnik Hagemana
›ð autoprzeciwciaÅ‚a
›ð komórki plazmatyczne
›ð włókna nerwowe typ C
›ð substancja P
›ð PAF  czynnik aktywujÄ…cy pÅ‚ytki  1000 silniej niż
histamina wywołuje zmiany pokrzywkowe, ale to
histamina, która jest wydzielana w największych
ilościach ma najistotniejsze znaczenie kliniczne
›ð substancja P  zwiÄ™ksza przepuszczalność naczyÅ„ i
aktywuje komórki tuczne
 Przebieg kliniczny:
ostry (do 6 tygodni)
nawracający (ponad 6 tygodni, jednak z dłuższymi okresami remisji)
przewlekły (powyżej 6 tygodni, nawroty co najmniej 2x/tydzień)
Objawy:
świąd skóry
obrzęki - twarz (najczęściej okolice warg i powieki)
- kończyny
- nn. płciowe
obrzęki narządów wewnętrznych (krtani, przewodu pokarmowego)
może towarzyszyć gorączka i anafilaksja
Rozpoznanie:
szczegółowy wywiad
dieta eliminacyjna
dieta prowokacyjna
testy skórne
Przyczyny pokrzywek
Leki (penicylina, NLPZ, opiaty)
Pożywienie, konserwanty
Antygeny wziewne, kontaktowe, pokarmowe
Reakcje potransfuzyjne
Zakażenia bakteryjne, grzybicze, wirusowe, pasożytnicze
Owady
Choroby tkanki Å‚Ä…cznej
Nowotwory (np. białaczki)
Czynniki fizyczne
Podział pokrzywek
1. Pokrzywka spontaniczna
›ð a. pokrzywka ostra
›ð b. pokrzywka przewlekÅ‚a
2. Pokrzywka fizykalna
›ð a. dermografizm
›ð b. opóz
niona pokrzywka z ucisku
›ð c. pokrzywka z zimna
›ð d. pokrzywka cieplna
›ð e. pokrzywka sÅ‚oneczna
›ð f. pokrzywka wibracyjna
3. Specjalne typy pokrzywki
›ð a. pokrzywka cholinergiczna
›ð b. pokrzywka adrenergiczna
›ð c. pokrzywka kontaktowa (alergiczna, pseudoalergiczna)
›ð d. pokrzywka wodna
Pokrzywka ostra alergiczna
 najczęstsza odmiana  75% chorych
 czynnik prowokujÄ…cy  pokarm, rzadko leki
 przebieg zazwyczaj do 6 tygodni, Å‚agodny
 bardzo typowa dla dzieci, często współistnieje z
AZS
 może być wynikiem ukąszenia przez osy i pszczoły
Pokrzywka ostra niealergiczna
 częściej u dorosłych
 jako następstwo silnych emocji, pokarmów i leków
mających właściwości wyzwalaczy histaminy
 przebieg Å‚agodny, do 6 tygodni
 bardzo rzadko pokrzywka po spożyciu wódki
Pokrzywka typu choroby
posurowiczej
a) codzienne wysiewy bÄ…bli
b) wzrost ciepłoty ciała
c) czasami bóle stawów i niekiedy białkomocz,
powiększenie węzłów chłonnych
 alergeny  leki lub pokarmy, które
przeniknęły do ustroju na tydzień przed
wystąpieniem objawów
 III mechanizm immunologiczny
 Pokrzywka autoimmunologiczna
Wywołują ją autoprzeciwciała w klasie IgG, które
wiążą się na powierzchni komórek tucznych lub
bazofilów. Prowadzi to do ich degranulacji i
wydzielania histaminy oraz innych mediatorów.
Przewlekła pokrzywka idiopatyczna
(nieautoimmunologiczna)
 odmiana idiopatyczna  to postać, której przyczyny
nie zostały wykryte
 średni czas trwania  do 5 lat
 wykwity: bąble lub obrzęki Quinckego lub 2 typy
jednocześnie
 świąd większy wieczorem
 częściej u kobiet, wyjątkowo przed 7 rż
 może współistnieć z pokrzywką fizykalną
Czynniki wyzwalajÄ…ce:
 zakażenie H. pylori
 wpływy emocjonalne rodziców (władczość,
nadmierna opiekuńczość)
 cechy osobowości pacjenta (wysoki poziom
neurotyczności, osoby introwertyczne)
 sytuacje stresowe
 ogniskowe zakażenia
Pokrzywka opóz
niona z ucisku
 częstsza u mężczyzn, po 40 r. życia
- ucisk siły działającej prostopadle
 czas trwania - wiele lat
 2 rodzaje wykwitów:
I typ Ä…ð bÄ…ble pokrzywkowe (po 3-8 godzianach)
II typ Ä…ð kilka godzin po ucisku gÅ‚Ä™bokie, nieraz
bolesne obrzęki dochodzące do tkanki
łącznej międzypowięziowej (klęczenie,
ciasne obuwie, noszenie plecaków,
zakupów)
Pokrzywka wywołana mechanicznie
DERMOGRAFIZM
( pisanie na skórze )
üð jest wywoÅ‚ana silnym potarciem lub uciskiem 
bąble powstają wtórnie w miejscu kontaktu z ostrym
przedmiotem (pojawiają się po 1-5 minutach, ustępują
po klikunastu minutach lub kilku godzinach)
üð mediator główny - histamina
üð przeciwciaÅ‚a
- IgE - głównie
- IgG, IgM, IgA - rzadziej
POKRZYWKA Z ZIMNA
üð najczÄ™stsza postać pokrzywki fizykalnej
üð przyczyna - oziÄ™bienie caÅ‚ego ciaÅ‚a lub maÅ‚ych powierzchni, szczególnie
nagły spadek temperatury (skoki do wody, zimny wiatr, zimne napoje, zimne
jedzenie)
MECHANIZM
üð immunologiczny typu I
przeciwciała IgE , rzadziej innych klas
antygen : metabolit skóry wyzwalany działaniem zimna
üð nieimmunologiczny
pod wpływem zimna wzmożona reaktywność komórek tucznych do
wydzielania histaminy
wzmożone wyzwalanie neuropeptydów
POKRZYWKA CIEPLNA
üð odmiana pokrzywki rzadka
üð przyczynÄ… jest ogrzanie miejscowe skóry do temperatury
38  43 stopni przez 5 10 minut
üð mechanizm niealergiczny
Pokrzywka świetlna
w Polsce bardzo rzadko, częsta w basenie
Morza Śródziemnego
diagnoza w oparciu o wywiad
bąble pojawiają się kilkanaście minut po
naświetleniu
zmiany chorobowe trwają krótko
( najważniejsze diagnostyczne kryterium )
często u ludzi z wywiadem atopowym
Pokrzywka cholinergiczna
najczęściej u mężczyzn młodych 15-25 r.ż.
lokalizacje: na całym ciele
czasem tylko boczne powierzchnie palców
rÄ…k
objawy ogólne towarzyszące: bóle głowy,
biegunka, ślinotok, łzawienie
 Czynniki prowokujące ( temperatury ciała):
4ð wysiÅ‚ek fizyczny
4ð kÄ…piel przez 15 min. w wodzie o temp. 42°C
4ð natryski z ciepÅ‚ej wody
4ð u dzieci  pocieranie skóry
4ð emocje psychiczne
4ð spożywanie gorÄ…cych potraw
Pokrzywka kontaktowa alergiczna
głównie dotyczy pracowników służby zdrowia
pracujących w rękawiczkach chirurgicznych
trwa latami, okresy bezobjawowe mogą być
długie (unikanie szkodzących przedmiotów)
zmiany mogą dotyczyć miejsca dotyku
mogą być uogólnione wysiewy do wstrząsów
anafilaktycznych włącznie
Wywołują ją:
 antybiotyki (gentamycyna, penicylina)
 aspiryna
 mentol
 białka jarzyn i owoców
 jedwab, wełna
 akrylany
 guma
 formalina
OBRZ
K NACZYNIORUCHOWY = OBRZ
K
QUINCKEGO
Definicja
Jest to odmiana pokrzywki przewlekłej o głębokim
umiejscowieniu, dotyczy:
- tkanki podskórnej
- skóry właściwej
- błon śluzowych jamy ustnej i jamy
nosowo-gardłowej
może jej towarzyszyć wysiew bąbli pokrzywkowych.
Etiopatogeneza
Øð odmiana alergiczna - typ I alergii  mechanizm jak w
pokrzywce ale zmiany dotyczą głębszych warstw skóry i tkanki
podskórnej
Øð odmiana niealergiczna - wyzwalacze histaminy
Øð dużą rolÄ™ odgrywajÄ… czynniki psychiczne
Objawy i przebieg
* występuje gwałtownie
* utrzymuje się kilkanaście godzin - kilka dni
* nie towarzyszą objawy zapalne rumień ani świąd
* najczęstsze umiejscowienie
- twarz : wargi, okolica oczodołów
- błony śluzowe jamy ustnej, krtani i gardła
- kończyny, zwłaszcza części odsiebne
- narządy płciowe
* przebieg przewlekły i nawrotowy
* często towarzyszą objawy ogólne
- bóle głowy
- biegunki
- wymioty
* może być niebezpieczny dla życia
DZIEDZICZNY OBRZ
K NACZYNIORUCHOWY
obrzęk naczynioruchowy typu Quinckego występujący rodzinnie
Etiopatogeneza
" podłoże genetyczne
" niedobór inhibitora esterazy składowej C1 dopełniacza
" mediator powodujący wzmożoną przepuszczalność naczyń -
bradykinina
" czynniki wywołujące - urazy mechaniczne (usunięcie zęba),
substancje chemiczne
" początek przeważnie przed 15. rokiem życia
Dziękuję