Ciemna liczba zabójstw  relacja z wykładu gościnnego
We środę, 21 marca 2012 roku, podczas kursowego wykładu z przedmiotu Nauka o Policji,
mieliśmy okazję zapoznać się ze specyfiką pracy funkcjonariuszy Grupy Operacyjno-Śledczej
Archiwum X działającej przy Wydziale Kryminalnym Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie. Za
sprawą zaproszonych gości, mogliśmy w sposób niezwykle ciekawy i pasjonujący poszerzyć swoją
wiedzę o zadaniach, celach i działalności tej sekcji.
Wykład rozpoczął się od przedstawienia rysu historycznego i początków funkcjonowania
grupy. Bardzo interesująca okazała się geneza i pochodzenie jej nazwy, gdyż tak naprawdę nie
została ona ustanowiona ani przez funkcjonariuszy ani przez kierownictwo Komendy. Za określenie
funkcjonariuszy mianem Zespołu Archiwum X, odpowiedzialne są media. Dziennikarze relacjonując
pierwsze zakończone sukcesem akcje, zaczęli używać tej nazwy w odniesieniu do osób w niej
działających.
Grupa zaczęła funkcjonować już w 1999 roku, a została sformalizowana w 2005 roku, wtedy
bowiem nadano jej nazwę, ustanowiono statut i strukturę. Od samych początków działalności do
zadań policjantów zaliczyć można rozwiązywanie spraw niezwykle trudnych, skomplikowanych i
zawiłych. Głównym tematem prelekcji była ciemna liczba zabójstw. Pojęcie to odnosi się do czynów
przestępczych, które choć zostały dokonane i popełnione, to jednak nie zostały wykryte i nie są
odnotowane w statystykach. Pracownicy Archiwum X zajmują się więc analizowaniem spraw
dotyczących zabójstw umorzonych z powodu niewykrycia sprawców przestępstwa, celem ustalenia
możliwości kontynuowania procesu wykrywczego. Zajmują się także badaniem zdarzeń statystycznie
zanotowanych jako zgony naturalne, samobójstwa, zaginięcia, utonięcia, nieszczęśliwe wypadki,
celem ujawnienia wśród nich faktycznie popełnionych zabójstw z udziałem osób trzecich.
Nierzadko badanie spraw zaczyna się od samego początku po paru latach. Praca polega na
przeglądaniu materiałów operacyjnych oraz wyciąganiu na ich podstawie pewnych wniosków, które
prowadzą do rozwiązania problemu. Często policjanci w swoich działaniach kierują się nie tylko
posiadaną wiedzą, doświadczeniem, sprzętem technicznym, ale także, co jest warte odnotowania,
przypadkiem, szczęściem,  fartem , koincydencją zdarzeń czy zbiegiem okoliczności. Jak się okazało
w działaniach funkcjonariuszy prócz związku przyczynowo  skutkowego liczy się także
synchroniczność.
Okazało się ponadto, że w pracy funkcjonariusza niezwykle cenne jest detektywistyczne
podejście do każdej sprawy, a nieocenionym tropem okazuje się przeprowadzanie jak największej
ilości rozmów z ludz
mi. Oficer zaznaczył, że podczas służby pomocna staje się także znajomość
innych dziedzin nauki, jak np. filozofii czy fizyki kwantowej. Z uwagi na zakres terytorialny, działalność
sekcji Archiwum X ograniczona jest do granic województwa małopolskiego. Warto podkreślić, że
krakowski wydział specjalny jest pierwszym i najstarszym tego typu w Polsce. Po sukcesie
małopolskim, zaczęły powstawać kolejne wydziały w stolicach poszczególnych województw.
Dwuletni termin oczekiwania na zajęcie się nową sprawą świadczy o niezwykłej dokładności,
staranności i rzetelności wykonywania działań, celem jak najlepszego (skutecznego) rozwiązania
spraw. Zgłoszenia są przyjmowane zarówno od innych policjantów, a także od rodzin osób zabitych
czy zaginionych.
W czasie spotkania przedstawiane zagadnienia były ilustrowane różnorodnymi przykładami.
Ta część była niezmiernie ciekawa chociaż zazwyczaj ukazywała okrucieństwo metod stosowanych
przez sprawców, którzy motywowani różnymi pobudkami byli zdolni do zabójstwa nawet osób bliskich.
Wskazane przykłady zabójstw m. in.: radcy prawnego, który został otruty (a jego poćwiartowane ciało
wrzucono do Wisły), matki wraz z dwójką dzieci przez jej nastoletniego syna (wszyscy zostali zakopani
w pobliżu miejsca zamieszkania), dwóch starszych kobiet  mieszkanek Krakowa (przez studenta 
motyw rabunkowy), kobiety w Zakopanem (na tle seksualnym, której rozebrane zwłoki pozostawiono
na głównym deptaku miasta) czy konkubenta przez jego partnerkę (jego ciało kobieta trzymała pod
podłogą przez niemal pięć lat) unaoczniają wagę spraw. W czynnościach śledczych funkcjonariusze
współpracują ze specjalistami z zakresu psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, radiestetami z
Akademii Górniczo  Hutniczej czy nawet Krzysztofem Jackowskim, znanym jasnowidzem.
Podczas prelekcji nasunęło się mnóstwo pytań. Przede wszystkim zastanawialiśmy się, jaki
jest cel działalności tej grupy, a także jakie metody są stosowane w ich pracy. Niektóre z pytań
pozostały jednak bez odpowiedzi. Chyba tak naprawdę nigdy nie dowiemy się dlaczego ludzie
dokonują tak makabrycznych w skutkach zbrodni, co powoduje ich działania. Poza tym przytoczone
przykłady zbrodni napawają nas pesymizmem i nasuwają pytania dotyczące przyszłości. Niewątpliwie
bowiem rozwój technologii sprzyja także przestępcom, których działania staja się coraz trudniejsze do
zdemaskowania.
Po wygłoszeniu prelekcji istniała możliwość zadawania pytań przybyłemu gościowi.
Korzystając z okazji jedna ze studentek zapytała o sprawę, która najbardziej zapadła w pamięci.
Okazało się, że takich spraw było sporo. Czasem sam rezultat działań okazał się zaskoczeniem.
Należy podkreślić, że często osoba zgłaszająca zaginięcie okazuje się oprawcą, co wychodzi na jaw
na skutek tzw. czynności pomyłkowych, czyli błędu sprawcy. Na zakończenie Pani Profesor Janina
Czapska serdecznie podziękowała za przyjęcie zaproszenia, przybycie i przekazanie tych cennych
informacji, a także złożyła życzenia wielu sukcesów w dalszej pracy zawodowej. Spotkanie z oficerem
okazało się cennym doświadczeniem!
Mateusz Ponikwia