Główne kierunki badań nad czytelnictwem.
Mikołaj Rubakin- rosyjski pedagoga i psycholog działacz oświatowy bibliotekarz.
W wyniku prześladowania przez władze osiadł w Lozannie.
- w 1916 roku w Lozannie założył Instytut Biblio- Psychologii
- badał wewnętrzne przeżycia czytelnika w kontekście struktury widzenia psychofizycznego
- książka i odbiorca to 2 elementy uczestniczące w procesie czytania
- czynnik książki jest podporządkowany czynnikowi odbiorcy
- typologia czytelników (czytelnik detektyw, trzez
wy, emocjonalny)
- wpływ na odbiorcę stanowiło to jakby pierwszą próbę określenia procesu komunikowania
- rozdzielenie procesu funkcjonowania tekstu na fazy:
1. tworzenia
2. odbioru
3. wpływu na odbiorcę
- nie każdy czytelnik może sobie poradzić z każdym tekstem, ale każdy może odnalez
ć dla
siebie odpowiedni tekst
Walter Hofman- niemiecki bibliotekarz i badacz czytelnictwa
- 1914 r. założył szkołę bibliotekarską w Lipsku a potem Instytut Czytelnictwa
i Piśmiennictwa.
-badał socjologiczny punkt widzenia zjawiska czytelnictwa (wiek, wykształcenie, środowi-
sko)
- uważał, że książka stanowi instrument kształtowania świadomości społecznej
- wykorzystał po raz pierwszy techniki statystyczne w analizach statystycznych
- sugerował dobór literatury bliskich treścią odczuciom i mentalnością odbiorców w ramach
grupy nie jednostki
-badał czytelnictwo z punktu widzenia socjologii.
Psychologiczny aspekt USA w Chicago (szkoła amerykańska) badania gałki ocznej w stanie
czytania.
Badania na ziemiach polskich.
- badania publicystyczne działacze oświatowi nauczyciele i bibliotekarze
- Antoni Potocki i Zygmunt Wasilewski zamieścili artykuł w czasopiśmie  Głos pod tytułem
 W sprawie czytelnictwa wiejskiego
- badania czytelnictwa wśród robotników i ludności wiejskiej
- 1925 r. studium Pracy Społeczno- Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej
Helena Radlińska -zajmował się historią oświaty, problematyką czytelnictwa i książki.
- stanęła na czele wszechnicy warszawskiej gdzie przygotowywała pracowników socjalnych
oraz prowadzono tam badania naukowe pod jej kierunkiem (badania empiryczne środowiska
człowieka: czas wolny, bezrobocie, patologię, świetlice, kluby itp.)
- efektem badań empirycznych były pierwsze dzieła H. Radlińskiej: Wstęp do pedagogiki spo-
łecznej, Stosunek wychowawczy do środowiska społecznego, Społeczne przyczyny powodzeń
i niepowodzeń szkolnych, Książka wśród ludzi. II wojna światowa przerwała jej prace nauko-
wą. Prowadziła tajne nauczanie, oraz prowadziła badania w bibliotekach miejskich i kolejo-
wych. Badała stan czytelnictwa wśród warstwy pracującej i społeczeństwa lokalnego.
Te ośrodki prowadzą badania nad zasięgiem książki:
Instytut Badań PAN
UJ Ośrodek Badań nad Prasą i Czytelnictwem