Tramwaje
Środki publicznego miejskiego transportu szynowego można podzielić na następujące grupy:
- tramwaj klasyczny naziemny na trasach nie wydzielonych lub wydzielonych częściowo,
- tramwaj szybki, którego torowisko jest całkowicie wydzielone lub zabezpieczone,
- premetro tj. tramwaj eksploatowany na trasach przygotowanych do obsługi przez pociągi metro,
- metro,
- koleje regionalne i podmiejskie w obrębie miast.
O ile tabor trakcyjny kolei regionalnych i podmiejskich oraz metro są w swoim wyglądzie podobne do
zespołów trakcyjnych, o tyle tramwaj jest szynowym pojazdem trakcyjnym o specyficznej budowie.
1 Tradycyjne tramwaje uliczne
Tradycyjne tramwaje uliczne są i będą budowane i eksploatowane jeszcze przez wiele lat w wielu
miastach. Są to pojazdy wózkowe z podłogą na wysokości ok. 0,9 m nad poziomem szyn. Do wsiadania i
wysiadania z poziomu ulic lub z niskich wysepek na przystankach służą stopnie przy drzwiach. Liczba
miejsc do siedzenia w stosunku do liczby miejsc stojących (przy założeniu 4 osoby/m2 podłogi) mieści się
w granicach od 0,15 do 0,25. W obrębie śródmieść, a wiec na odcinkach tras często nie wydzielonych z
ruchu ulicznego prędkość komunikacyjna wynosi ok. 10 km/h, zaś poza śródmieściami ok. 20 km/h.
Wagony silnikowe napędzane silnikami komutatorowymi. Mogą być eksploatowane pojedynczo, z jednym
lub dwoma wagonami doczepnymi, jako dwa lub trzy sprzęgnięte wagony silnikowe, często budowane są
jako dwuczłonowe jednokierunkowe.
Wadą tradycyjnych tramwajów jest niski komfort jazdy oraz niemożliwość względnie duże utrudnienia z
ich korzystania przez osoby niepełnosprawne.
2 Tramwaje niskopodłogowe
Datujący się od lat 80-tych renesans komunikacji tramwajowej zapoczątkował intensywny rozwój nowych
konstrukcji, których efektem są tramwaje niskopodłogowe. Cechą użytkową tych tramwajów z podłogą na
wysokości 300 do 350 mm nad poziomem szyn, jest ułatwione, wygodne wsiadanie i wysiadanie na
wysepkach przystanków osób niepełnosprawnych i na wózkach, a prócz tego wysoki komfort przejazdu,
głównie przez znaczne obniżenie poziomu hałasu, zwiększenie liczby miejsc (foteli) do siedzenia, która w
stosunku do całkowitej liczby miejsc wynosi 0,5 do 0,7. Charakterystyczną cechą konstrukcyjną
odpowiadającą tendencji zwiększania pojemności tramwajów niskopodłogowych jest budowa członowa.
Liczba modułów, która wynosi od 3 do 7, ułatwia w sposób istotny przejazdy przez łuki torowe o małych
promieniach (do 15 m), które zdarzają się w zabudowie śródmiejskiej. Zwiększenie liczby modułów
umożliwiło zwiększenie szerokości nadwozi nawet do 2,6 m przy długościach tramwajów wynoszących od ok.
26 m do ok. 35 m.
Niskopodłogowe tramwaje członowe podzielono na trzy kategorie:
- A - z obniżoną podłogą do ok. 50 % całkowitej powierzchni,
- B - z obniżoną podłogą do ok. 80 % całkowitej powierzchni,
- C - z obniżoną podłogą na całej powierzchni (100 %).
W przypadku kategorii A obniżona podłoga znajduje się w częściach środkowych członów, przy czym
wózki napędne i toczne są typu tradycyjnego z zestawami kołowymi sprzęgniętymi osiami.
W przypadku tramwajów kategorii C muszą być stosowane zupełnie nowe konstrukcje podwozi, a więc
wózków tak tocznych jak i napędnych, gdyż obniżenie podłogi w ich obrębie wymaga wyeliminowania osi i
stosowania niezależnych kół.
T. Piechowiak tramwaje1 1 / 2
3 Tendencje rozwojowe taboru tramwajowego
" Rozwój taboru tramwajowego skierowany jest na: poprawę wygody podróżowania, zwiększenie
prędkości i pojemności tramwaju.
" Tworzone są konstrukcje modułowe, z których można zestawić pojazdy wieloprzegubowe,
wykorzystywane jako tramwaje klasyczne, tramwaje szybkie lub tabor premetra.
" Wagony tramwajowe budowane są z niską podłogą na 75-100 % powierzchni użytkowej oraz
wyposażone w specjalne urządzenia umożliwiające przewóz inwalidów na wózkach.
" Pojazdy wyposażone są w silniki asynchroniczne zasilane z falowników napięcia, układy
mikroprocesorowe sterowania i coraz częściej również w układy diagnostyki.
" Falowniki wraz z inną aparaturą elektryczną i elektroniczną są zamontowane w dachowych częściach
członów.
" W konstrukcji układów biegowych zwraca się uwagę na oddziaływanie pojazdu na tor i zużycie
obręczy kół. W tym celu wprowadzane są niezależne koła łożyskowane w specjalnej ramie
umożliwiającej zarówno ich radialność, jak i obrót poszczególnych części całego pojazdu przy
przejazdach przez łuki o małych promieniach.
Sposoby obniżenia podłogi w pojez
dzie szynowym
obniżenie podłogi między wózkami (lektyka)
koła o małym promieniu
podłoga z niecką (zestawy kołowe)
podłoga z niecką (koła pojedyncze)
T. Piechowiak tramwaje1 2 / 2