Socjologia jest nauką społeczną  bada wpływ społeczeństwa na jednostki; bada zbiorowości ludzkie; bada
zależności, jakie zachodzą miedzy ludz
mi w grupie; bada życie społeczne; bada całe procesy.
Poszczególne grupy społeczne nazywa się strukturami  musi między tymi ludz
mi zaistnieć coś, co te
grupy połączy (ten cel musi być ważny społecznie). Socjologię najbardziej interesuje zbiorowość.
Socjologia zajmuje się badaniem:
- zbiorowości (np. społeczeństwo kraju, zbiorowość terytorialna, partia itd.),
- instytucji społecznych (rodzina, żłobek),
- procesów społecznych (migracje, integracja, praca, konflikty).
Instytucje to grupy ludzi, które stawiają sobie za cel zaspokojenie swych potrzeb oraz środki do ich
zaspokajania (np. rodzina, żłobek, szpital...).
Socjologia dzieli się na praktyczną (potoczną) oraz naukową (teoretyczną).
Socjolog praktyk dobiera fakty dla potwierdzenia swoich teorii w izolacji od szerokiego kontekstu. Jego
oceny są subiektywne, emocjonalne, ideologiczne. Błędne jest założenie, że ludzie zawsze zareagują tak
samo oraz że ludzie reagują spontanicznie (bez wpływu otoczenia).
Socjolog naukowy (socjolog) wie, że to co jest prawdą w jednej zbiorowości nie musi być prawdą w innej.
Wyniki badań są więc zawsze przypisane do konkretnej zbiorowości.
Metody badań:
- reprezentacyjna  dotyczy badania dużych zbiorowości ze względu na dane zjawisko, które w
zbiorowości zachodzi (badanie wielu zjawisk nazywa się monografią); ważny jest dobór próby
(minimum 100 osób, minimum 10% zbiorowości); losuje się próbę proporcjonalnie z listy, z cech
społecznych lub badanie celowe; ludzi można badać za pomocą ankiet (pytania muszą być zamknięte);
gdy pytania są otwarte mamy do czynienia z tzw. kwestionariuszem wykładu,
- historyczna (analiza treści dokumentów, np. metryki)  kto sporządził, kogo dotyczy, kiedy to miało
miejsce,
- eksperyment  sprawdzanie, jak się ludzie zachowują pod wpływem danego bodz
ca,
- panelowa  jej celem jest uchwycenie czynników decydujących o zmianie sytuacji społecznej; minimum
2 razy bada się te same osoby za pomocą tych samych pytań; dzięki temu widać, jakie zmiany zaszły
między badaniami,
- terenowa  ma dokładnie opisać małą zbiorowość,
Socjologia ogólna formułuje ogólne twierdzenia na bazie socjologii szczegółowej.
Niemożliwe jest powstanie zbiorowości bez więzi społecznej, a więzi bez zależności i identyfikacji. Więz

społeczną powinno się kojarzyć ze słowem identyfikacja (bycie częścią zbiorowości oznacza
podporządkowanie części swoich celów celom zbiorowości; bycie w zależności z grupą oznacza częściową
utratę wolności; więz
społeczna oznacza tak dalekie odejście od własnego ja, że powstaje podejście my).
Rodzaj zależności oznacza rodzaj więzi.
Jak powstaje więz
?
1. wyodrębnienie się znajomości spośród obcości (styczność przestrzenna wg Szczepańskiego),
2. sympatia lub antypatia (styczność psychiczna wg Szczepańskiego),
3. zaufanie lub nieufność (styczność społeczna wg Szczepańskiego),
4. wzory działań,
5. tworzenie stosunków społecznych,
6. proces instytucjonalizacji (statuty, regulaminy).
Co pomaga przetrwać danej strukturze lub organizacji ?
Organizacja społeczna wytwarza mechanizmy kontroli społecznej, które kształtują zachowania zbiorowości
w sposób pożądany (zachęca ludzi do zachowań zgodnych ze społecznymi normami).
Mechanizmy zachęcające do właściwych zachowań:
1. sumienie (samokontrola)  charakter psychospołeczny,
2. mechanizmy materialno-społeczne  sankcje o charakterze pozytywnym (np. prawo, normy) lub
negatywnym,
3. mechanizmy ekonomiczne:
- sankcje ekonomiczne, wynikają z sankcji prawnych (np. kary, nagrody),
- sankcje satyryczne, nie wynikają z prawa ani ekonomii; polegają na nagrodzeniu słownym,
uśmiechem, wyśmianiem, szyderstwem,
- sankcje etyczne, wynikają ze sposobów wartościowania kulturowego,
- sankcje religijne, zawierają się w dużej części w etyce.
Za łamanie obyczajów grożą sankcje, a nie grożą one za łamanie zwyczajów.
Rodzaje więzi :
- organiczna (rodzina, naród, kasta)  ma charakter naturalny, odziedziczony; ta więz
nazywa się
wspólnotą,
- refleksyjna  świadomy wybór przynależności do danej grupy; ta więz
nazywa się zrzeszeniem lub
stowarzyszeniem.
W jaki sposób więz
społeczna może przetrwać (warunki sprawnego funkcjonowania instytucji) :
1. jasno postawiony cel (rozumiany przez wszystkich tak samo),
2. uściślony zakres czynności (podzielenie zadań i przydzielenie ich członkom instytucji),
3. depersonalizacja zadań  czynności (oddzielenie swych prywatnych, osobistych celów i kierowanie się
celem instytucji),
4. delegacja władzy (oddanie części władzy np. kierownikom niższego szczebla),
5. zaufanie wobec funkcjonariuszy instytucji,
6. nawiązanie współpracy z innymi pokrewnymi instytucjami.
Brak powyższych elementów jest częstym powodem upadku zakładu, upadku rodziny.
Co to jest instytucja totalna (analiza na podst. E. Goffmana) :
Rodzaje instytucji totalnych :
1. domy opiekuńcze (np. dziecka, starców, szpitale psychiatryczne),
2. ochrona społeczeństwa (więzienie, zakłady poprawcze),
3. cele techniczne (koszary wojskowe, hufce pracy),
4. cele religijne (klasztory, zakony, pustelnie).
Te instytucje totalne różni stopień przenikalności od świata zewnętrznego (są izolowane w różny sposób).
W instytucjach totalnych nie ma miejsca na indywidualność, odrębność. Ich celem jest bowiem degradacja
osobowości (ciężko jest zapanować nad indywidualnościami). W instytucji totalnej wszystkie sfery życia
toczą się w jednym miejscu, cały czas jest zaplanowany i opisany. Przestrzegania regulaminów pilnują
nadzorcy. Wykonywaniu każdej czynności stale towarzyszy wiele osób (brak samotności), część czynności
ma charakter przymusowy, zakazane są normalne kontakty ze światem zewnętrznym. Celem powyższych
działań jest ujednolicenie zachowań, degradacja osobowości.
Jak przetrwać w instytucji totalnej?
Konieczna jest adaptacja, a dochodzi do niej poprzez :
1. wyobcowanie (brak akceptacji reguł tej instytucji),
2. bunt (odmowa współpracy, odmowa jedzenia),
3. zadomowienie się (rozmyślanie, modlitwy), bo nie ma się niczego innego własnego,
4. konwersja (udawanie podporządkowania, bo można za to coś osiągnąć),
5. zimna kalkulacja (przetrwanie najmniejszym kosztem).
Kultura to wszystko, co nie wyrasta z przyrody, a porządkuje życie ludzi; są to zasady postępowania,
sprawy, które uznajemy za normalne. Według socjologii, kulturą jest to, co zostało odziedziczone po
przodkach; to wszystkie wytwory człowieka o charakterze materialnym i niematerialnym, które zostały
zobiektywizowane i przekazane następnym pokoleniom.
Internalizacja (efekt uczenia się kultury) to przyjmowanie za własne sposobów zachowań, wartości, modeli
życia. Aby dany pogląd lub rzecz stało się elementem kultury, musi być bardzo ważne dla społeczeństwa i
zostać przekazane następnym pokoleniom. Dany element musi być przyjęty przez daną zbiorowość.
http://notatek.pl/socjologia-podstawy?notatka
Według antropologii kultura = cywilizacja.
Cywilizacją są takie wytwory człowieka, które są użyteczne w danym czasie. Elementy cywilizacji z
czasem mogą się stać elementami kultury.
Dyfuzja (przenikanie) kultury wzbogaca ją o elementy innych kultur; dzięki temu kultura może rozwijać
się szybciej.
Zasady dyfuzji :
1. sąsiedztwo poprzez bezpośrednią styczność z innymi kulturami,
2. przeżytków peryferycznych (to, co dotrze do odległego kraju jako nowość, w kraju pierwotnym staje się
przeżytkiem),
3. przejmujemy elementy kultury od narodu, który wydaje się nam atrakcyjny,
4. użyteczność, przydatność,
5. zgodność z naszymi elementami.
Akulturacja to zaniki elementów kultury (np. amerykanizacja języka).
Wszystkie elementy kultury tworzą pewien uporządkowany system.
Kultura masowa to kultura dużej zbiorowości, przekazywanej przez mas media; zawsze dotyczy dużej
liczby odbiorców i dużej ilości treści. Jej cechą jest standaryzacja treści, która polega na tym, że jej poziom
jest uśredniony. Cechą kultury masowej jest to, że jej publiczność jest rozproszona, kontakt zwrotny z
nadawcą jest odroczony. Jej celem jest podnoszenie poziomu kultury w zbiorowości, szybkie dostarczanie
informacji; jest substytutem więzi międzyludzkich.
Społeczeństwo jest zbiorowością terytorialną, w której wyróżnia się dominującą grupę (naród, państwo,
kościół). W społeczeństwie te grupy współistnieją, ale dominuje jedna. Społeczeństwo jest zbiorowością
terytorialną i polityczną (podlega jednej władzy). W społeczeństwie krzyżują się różne stosunki społeczne
(ekonomiczne, emocjonalne, polityczne). Społeczeństwo to ogół instytucji istniejących na danym terenie, to
forma życia zbiorowego ludzi.
Struktura społeczna to budowa społeczeństwa, układ zależności między różnymi grupami społecznymi,
zbiorami i kategoriami społecznymi, które tworzą jedną całość.
Kategorie społeczne  łączą je ważne społecznie cechy (wykształcenie, zawód, płeć, wiek itd.).
Zbiory społeczne  zbiorowość ludzi połączonych cechą nieistotną społecznie (np. Polska Partia Przyjaciół
Piwa, kluby łysych itd.).
Grupy społeczne  więzi mają charakter bezpośredniej znajomości (rodzina).
Klasa społeczna (kapitaliści i robotnicy) to grupa ludzi mających podobny stosunek do własności. Są
struktury klasowe i struktury warstwowe, które na siebie zachodzą.
Struktury demograficzne  podział ze względu na płeć, wiek, miejsce zamieszkania.
Warstwa społeczna to zbiorowość wyróżniająca się czynnikami społecznymi (styl życia, sposób mówienia,
wykształcenie, zawód, pozycja itd.). Wyróżniamy warstwy:
- chłopska,
- drobnomieszczańska,
- inteligencja.