Katarzyna Górak-Sosnowska
Konkurencyjnośd gospodarek paostw Bliskiego Wschodu, inwestycje i
bankowośd muzułmaoska
Inwestycje zagraniczne
·ð BezpoÅ›rednie inwestycje zagraniczne: wiÄ™cej inwestycji napÅ‚ywajÄ…cych niż
wypływających (poza Kuwejtem). Najwięcej inwestuje Arabia Saudyjska i ZEA (oraz
inne paostwa Zatoki)
·ð Współpraca z Chinami i Indiami (naftownictwo/gazownictwo + rolnictwo)
·ð Paostwa Zatoki lokujÄ… BIZ w inne paostwa arabskie
·ð Inwestycje poÅ›rednie  w papiery wartoÅ›ciowe firm zachodnich
·ð Sovereign Wealth Funds  rzÄ…dowe fundusze inwestycyjne, których Å›rodki pochodzÄ… z
wydobycia surowców energetycznych. Największe: ADIA (Abu Dhabi Investment
Agency  875 mld USD), SAMA (Saudi Arabia Investment Authority  431 mld USD) 
największe na świecie; mała lub średnia transparencja.
Konkurencyjnośd gospodarek (WEF):
·ð NajwiÄ™ksze PKB w regionie: Turcja, Arabia Saudyjska, Iran (800-400 mld USD), kolejno
 Algieria, ZEA, Egipt (ok. 150 mld USD).
·ð Wyznaczniki konkurencyjnoÅ›ci; otoczenie (infrastruktura, instytucje, zdrowie,
edukacja stabilnośd makroekonomiczna); efektywnośd (szkolnictwo wyższe,
efektywnośd rynku towarów i finansów; rozmiar rynku; technologie); innowacyjnośd
(w biznesie, w R&D)
·ð Najbardziej konkurencyjne gospodarki: Katar, ZEA, Arabia Saudyjska, Bahrajn, Kuwejt.
Najmniej  Syria, Libia, Algieria, Maroko, Egipt
·ð Wyzwania dla konkurencyjnoÅ›ci: biurokracja, dostÄ™pnoÅ›d możliwoÅ›ci finansowania,
korupcja, regulacje prawa pracy; edukacja i/lub etyka pracy; podatki; inflacja;
infrastruktura; niestabilnośd polityczna
Wolnośd gospodarcza (Heritage Foundation + Wall Street Journal):
·ð Najbardziej wolne: Bahrajn, Oman, Katar, Kuwejt, Jordania; najmniej wolne  Libia,
Iran, Syria
Bankowośd muzułmaoska
ð ZaÅ‚ożenia muzuÅ‚maoskiej ekonomii:
ð motywy bardziej istotne niż wyniki
ð altruizm i spoÅ‚eczna odpowiedzialnoÅ›d
ð charakter przede wszystkim normatywny
ð inny charakter wÅ‚asnoÅ›ci
ð Rozwój bankowoÅ›ci w Å›wiecie arabsko-muzuÅ‚maoskim:
ð bankierzy (dżahabiz) na dworze abbasydzkim
ð 913 w Ahwaz - pierwszy narodowy bank w historii cywilizacji muzuÅ‚maoskiej
ð pierwsza poÅ‚owa XIX  poczÄ…tki nowoczesnej bankowoÅ›ci (filie banków
europejskich)
ð poczÄ…tek XX w  pierwsze banki, w których wiÄ™kszoÅ›d udziałów mieli
muzułmanie (Bank Misr w Egipcie, Bank Arabski w Palestynie)
ð Rozwój bankowoÅ›ci muzuÅ‚maoskiej:
ð 1963  pierwszy bank muzuÅ‚maoski w Mit Ghamr, fundusze:
ð poÅ‚owa 70.  rozwój bankowoÅ›ci muzuÅ‚maoskiej; powody: lokowanie
nadwyżek finansowych z eksportu ropy; wpływ rewolucji ajatollaha
Chomejniego
ð najstarsze i najwiÄ™ksze banki muzuÅ‚maoskie: Dubai Islamic Bank (1975);
Kuwait Finacial House (1997); Al-Rajhi Banking & Investment Corp. (1987);
Qatar Islamic Bank (1982); Bahrain Islamic Bank (1979)
ð Zasady bankowoÅ›ci muzuÅ‚maoskiej:
ð zakaz oprocentowania (riba)
ð zakaz spekulacji i ryzykowania (gharar)
ð zgodnoÅ›d dziaÅ‚alnoÅ›ci banku z przepisami szari atu
ð Instrumenty:
ð Mudaraba: podobna do spółki komandytowej; komandytariusz (rabb al-mal)
finansuje przedsięwzięcie; komplementariusz (mudarib) działa; strony dzielą
siÄ™ zyskiem, stratÄ™ pokrywa rabb al-mal; rodzaje: nieograniczona i
ograniczona
ð Muszaraka: podobna do spółki celowej; udziaÅ‚owcy (zazwyczaj bank i co
najmniej jeden przedsiębiorca) współfinansują przedsięwzięcie; razem
zarządzają przedsięwzięciem; zysk i straty dzielone pomiędzy wszystkich
udziałowców
ð Alternatywy dla kredytu: murabaha  odsprzedaż z prowizjÄ…; idżara 
dzierżawa, leasing