Sokrates i sofiści
Okresy w filozofii starożytnej
" Okres powstania - VII do V w p n e
" Okres oświecenia star.  V w p n e
" Okres systemów (klasyczny)  IV w p n e
" Okres szkół starożytnych  III do I w p n e
" Okres końcowy  I w p n e do VI w n e
Sofiści
"
Najwybitniejsi: Protagoras (481-411 p n e) Gorgiasz
1. Kim byli sofiści; wędrowni nauczyciele, przygotowywali dzieci
bogatych Ateńczyków do kariery politycznej: retoryka, logika,
prowadzenie sporów
2. Najwybitniejsi sofiści byli również sofistami; interesowali się
człowiekiem i społeczeństwem. Protagoras (481-411), Gorgiasz
3. Poglądy na naturę poznania. Wiedza ma być praktyczna. Cel
nauki:  zaradność w zarządzaniu domem i państwem oraz
możliwie największa sprawność w mówieniu i działaniu .
4. Poglądy na naturę poznania: relatywizm, wiedza jest względna, w
szczególności względna jest wiedza etyczna. Relatywizm wynika
z sensualizmu: świat jest taki, jakim ukazują go zmysły. Tu jest
względność: każdy ma inne spostrzeżenia zmysłowe. Jeśli
wszystkie są prawdziwe, to prawda musi być względna. Sofiści
ostatecznie przyjmują, iż rzeczywistość jest tak złożona, że jest
wiele prawd, nawet sprzecznych.
Sofiści c.d.
6. Konwencjonalizm: o tym co w danym
społeczeństwie jest uznawane za prawdziwe
decyduje konwencja, należy przyjmować to, co
jest korzystne dla grupy społecznej bądz

jednostki.
7. Ocena społeczna: najpierw podziw Ateńczyków,
póz
niej ocena negatywna. Dziś sofistyka to 
wymyślny i pokrętny sposób rozumowania. Ktoś,
kto ją uprawia, jest gotów, nie zważając na
obiektywne fakty i prawdę,  udowodnić każdą
tezę, jeśli będzie to korzystne dla jego grupy
bądz
jego samego.
Sokrates (469-399)
1. Życie, działalność i proces.
2. Osiągnięcia w etyce
- twórca etyki jako nauki
- wyodrębnienie cnót moralnych z ogółu cnót człowieka
- obrona absolutnego charakteru wiedzy etycznej, wbrew sofistom
- moralizm, dobra moralne są najwyższym dobrem, wyższym niż
władza i majątek  lepiej jest nawet doznawać krzywdy niż ją
komuś wyrządzać
- intelektualizm etyczny: wiedza etyczna jest warunkiem
wystarczającym cnoty
- cnota jest warunkiem koniecznym i wystarczającym do
szczęścia
- głos wewnętrzny  daimonion uzupełniał intelektualizm etyczny
w osobistych decyzjach Sokratesa
Sokrates (c.d.)
3. Osiągnięcia w logice
- metoda badań: część krytyczna i część konstruktywna
4. część krytyczna: usuwanie fałszywych opinii, ironia
Sokratesa,  wiem, że nic nie wiem
5. Część konstruktywna- metoda położnicza
-ustalanie zakresu pojęć etycznych  metoda analogii
-ustalanie treści pojęć etycznych  metoda indukcji
6. Wiedza etyczna zawarta jest w pojęciach ogólnych. Są
one definicjami, np. odwagi czy sprawiedliwości. Pojęcia
te tworzą system etyczny, który jest absolutny i pewny.