Akustyka w budownictwie  TEMAT WYDANIA
dr hab. inż. Barbara Szudrowicz*
Normowanie wartości
czasu pogłosu w pomieszczeniach
 założenia do normy PN
owelizacja rozporządzenia sach związanych z ochroną przeciw- Chłonność akustyczna pomiesz-
w sprawie warunków technicz- dz
więkową ta problematyka dotyczy czenia A jest sumą chłonności
nych, jakim powinny odpowia- tylko niektórych pomieszczeń w budyn- wprowadzanej przez przegrody
Ndać budynki i ich usytuowanie kach mieszkalnych i użyteczności pu- ograniczające dane pomieszczenie,
z marca 2009 r. uzupełniła wymagany blicznej, w których, ze względu na ich chłonności przedmiotów i osób
zakres ochrony przeciwhałasowej bu- funkcję i objętość (kubaturę), kryteria znajdujących się w pomieszcze-
dynku o ochronę przed hałasem po- oceny jakości akustycznej pomieszcze- niu oraz chłonności wprowadzanej
głosowym. Dzięki temu została usunię- nia mogą być uproszczone i sprowadzo- przez powietrze. Odpowiedni wzór
ta rozbieżność w tym zakresie między ne do kryteriów oceny wartości jego cza- wg normy PN-EN 12354-6: 2005 przyj-
przepisami UE (Dyrektywa EEC/106/89) su pogłosu. muje postać:
a obowiÄ…zujÄ…cymi w Polsce. Zapis w zno-
W pracach nad założeniami do nor-
welizowanym rozporzÄ…dzeniu nie rozwiÄ…-
my na czas pogłosu pomieszczeń [m2] (2)
że jednak problemu, póki nie będą okre-
przyjęto, że będzie to arkusz 4 normy
ślone konkretne wymagania odnoszące
PN-B-02151 Akustyka budowlana.
siÄ™ do minimalnego stopnia ochrony gdzie:
Ochrona przed hałasem w budyn-
Si ą  odpowiednio wielkość powierzch-
przed hałasem pogłosowym. Ze wzglę- s, i
kach, co z góry zawęża zakres do
ni i ograniczajÄ…cych pomieszczenie [m2]
du na przyjęty sposób ujęcia zagadnień
pomieszczeń powszechnie wystę- oraz pogłosowy współczynnik pochła-
akustycznych w rozporzÄ…dzeniu wyma-
niania tych powierzchni (wielkość bezwy-
pujÄ…cych w obiektach budownictwa
gania te powinny znalez
ć się w odpo-
miarowa);
ogólnego, z wyłączeniem pomiesz-
A  chłonność akustyczna obiektów j
wiedniej normie, która byłaby przywoła-
obj, j
czeń, w których warunki akustycz-
znajdujÄ…cych siÄ™ w pomieszczeniu [m2];
na w rozporzÄ…dzeniu.
ne wymagają szczególnego trakto-
Sk ą  odpowiednio wielkość powierzchni
s,k
Dz
więk pogłosowy w pomieszczeniu
układów obiektów k znajdujących się w po-
wania, jak np. sale teatralne, kinowe,
powstaje na skutek wielokrotnych odbić
mieszczeniu [m2] oraz pogłosowy współ-
sale do odbioru muzyki, szkoły mu-
czynnik pochłaniania dz
więku przez te po-
fali dz
więkowej od przegród ogranicza-
zyczne, duże audytoria, pomieszcze-
wierzchnie (wielkość bezwymiarowa);
jÄ…cych pomieszczenie; odbicia sÄ… tym
nia do nagrań, laboratoria akustycz-
A  chłonność akustyczna powietrza w po-
air
większe, im mniejszy jest współczyn-
ne (analogicznie jak arkusz 2 i 3 tej mieszczeniu; w pomieszczeniach o objÄ™-
nik pochłaniania dz
więku tych po-
tości do 200 m3 i wpasmach częstotliwości
normy nieobejmujÄ…cy tego rodzaju
oktawowych do 1000 Hz można przyjąć
wierzchni. W takim pomieszczeniu do-
pomieszczeń).
A H" 0, a w innych przypadkach A wyzna-
ciera do słuchacza zarówno dz
więk air air
czyć wg wzoru i danych zawartych w normie
bezpośredni pochodzący od danego Zgodnie z PN-EN 12354-6:2005
PN-EN 12354-6:2005;
z
ródła znajdującego się w pomieszcze- Akustyka budowlana. Określenie właś-
n  liczba powierzchni w pomieszczeniu
niu, jak i dz
więk wywołany falami odbi- ciwości akustycznych budynków na pod- o współczynniku pochłaniania ą ;
s, i
o  liczba obiektów w pomieszczeniu
tymi. To powoduje, że wzrasta ogólny stawie właściwości elementów. Część 6.
o chłonności akustycznej A ;
obj, j
poziom hałasu w pomieszczeniu. Na- Pochłanianie dz
więku w pomieszcze-
p  liczba grup obiektów w pomieszczeniu
kładanie się fal dz
więkowych bezpo- niach czas pogłosu związany jest
o współczynniku pochłaniania dz
więku ą .
s, k
średnich i odbitych ma ujemny wpływ z chłonnością akustyczną pomiesz-
także na jakość odbioru przez słucha- czenia i określony jest wzorem: Należy zwrócić uwagę, że we wzorze
cza pożądanych, w takim pomieszcze- (2) chłonność akustyczna wprowadza-
(1)
niu, sygnałów akustycznych (np. pogar- na przez obiekty (w tym ludzi) określona
sza zrozumiałość mowy, jakość dz
wię- jest na dwa sposoby: przez bezpośred-
gdzie:
ków muzycznych). nią chłonność przypadającą na sztukę
V  objętość pomieszczenia [m3];
Problematyka kształtowania warun- obiektu lub przez iloczyn powierzchni
c0  prędkość dz
więku w powietrzu (w przy-
ków akustycznych w pomieszczeniu ze zajmowanej przez grupę obiektów i ich
bliżeniu 345,6 m/s) [m/s];
względu na odbiór sygnałów słownych współczynnik pochłaniania. Związane
¨  frakcja obiektów okreÅ›lajÄ…ca objÄ™tość
i muzycznych jest przedmiotem zainte- obiektów znajdujących się w pomieszcze- jest to z różnymi danymi wyjściowymi
niu wyrażona jako część objętości pomiesz-
resowania bardzo obszernego działu do obliczeń, np. chłonność akustyczna
czenia (np. 0,05; 0,1& );
zwanego akustyką wnętrz. W przepi- wprowadzana przez pojedyncze krze-
A  równoważne pole powierzchni dz
więko-
sło może być określona bezpośrednio
chłonnej pomieszczenia, zwane chłonnością
* Instytut Techniki Budowlanej akustyczną pomieszczenia [m2]. wm2, natomiast dla krzeseł w rzędzie
8  2009 (nr 444)
9
TEMAT WYDANIA  Akustyka w budownictwie
o określonej odległości podawany jest poświęcone są normy: austriacka oraz 500  2000 Hz, 125  2000 Hz lub tyl-
współczynnik pochłaniania dz
więku. niemiecka (w odniesieniu do tych po- ko 500 Hz. W niektórych normach
Współczynnik pochłaniania oraz mieszczeń normy te są prawie iden- w odniesieniu do wybranych pomiesz-
chłonność akustyczna obiektów i po- tyczne). W pozostałych normach czas czeń przyjmuje się, że w paśmie czę-
wietrza zależą od częstotliwości, w wy- pogłosu pomieszczeń określony jest stotliwości f = 125 Hz czas pogłosu
niku czego całkowita chłonność aku- ze względu na zwalczanie hałasu może być większy o 20%. Przedziały,
styczna pomieszczenia i czas pogłosu pogłosowego i stanowi element wy- w których mieszczą się wartości mak-
pomieszczenia także zależą od czę- magań kompleksowych dotyczących symalnego dopuszczalnego czasu
stotliwości. W praktyce czas pogłosu ochrony pomieszczeń przed hałasem. pogłosu podawane w przeanalizowa-
najczęściej odnosi się do pasm okta- W normach tych ograniczenie czasu nych normach, zestawiono w tabeli 1.
wowych. pogłosu ma na celu zmniejszenie po- Ujęto jedynie wymagania dotyczące
Zakres stosowania modelu stano- ziomu hałasu wywołanego w pomiesz- budynków o klasie standardowej. Nie
wiącego podstawę do wyznaczenia za- czeniu obecnością i działalnością ludzi jest możliwe bezpośrednie szczegóło-
leżności (1) i (2) jest ograniczony do (np. klatki schodowe, korytarze, hole, we porównywanie danych zawartych
pomieszczeń o regularnym kształcie, sale klubowe, kawiarniane, restaura- w tabeli 1, określają one bowiem czas
w których żaden z wymiarów nie jest cje, pomieszczenia wypoczynkowe, pogłosu w niejednakowych pasmach
większy od pozostałych więcej niż 5 ra- małe pomieszczenia biurowe, pokoje częstotliwości. Niezależnie od tego
zy, w pomieszczeniu występuje w przy- nauczycielskie, pomieszczenia do za- nasuwa się spostrzeżenie, że są
bliżeniu równomierny rozkład pochła- jęć technicznych). W tych przypadkach znaczne różnice między wartościa-
niania dz
więku (na parach przeciwle- normy podają maksymalne wartości mi dopuszczalnego czasu pogłosu
głych powierzchni współczynnik po- czasu pogłosu T , który odnosi się określonymi w poszczególnych nor-
max
chłaniania może różnić się nie więcej do pomieszczeń wykończonych i wy- mach dla niektórych rodzajów po-
niż 3 razy, chyba że w pomieszczeniu posażonych, lecz bez ludzi. W po- mieszczeń.
sÄ… obiekty rozpraszajÄ…ce dz
więk) szczególnych normach istnieje dość Podawany w niektórych normach
i w pomieszczeniu nie ma zbyt wielu duże zróżnicowanie w podejściu maksymalny czas pogłosu w pomiesz-
obiektów (frakcja obiektów ¨ < 0,2). do normowania czasu pogÅ‚osu T czeniach umeblowanych, zagospoda-
max
Jeżeli te warunki nie są spełnione, czas w zależności od częstotliwości  odno- rowanych, takich jak: pokoje hotelowe,
pogłosu w pomieszczeniu może być si się on do pasm oktawowych w prze- małe pokoje biurowe, małe pokoje łóż-
dłuższy niż oszacowany. Wskazówki, dziale częstotliwości 250  4000 Hz, kowe w szpitalach ma praktycznie ta-
jak określać w takich przypadkach czas
Tabela 1. Przeciętne wartości dopuszczalnego maksymalnego czasu pogło-
pogłosu, podano w załączniku D do
su w pomieszczeniach budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej
PN-EN 12354-6:2005. (standardowej klasy akustycznej) wg norm różnych krajów europejskich
(wybór)
Omówienie w skrócie podstawowych
1)
zależności odnoszących się do obli- Rodzaj budynku Rodzaj pomieszczenia T [s]
max
czeniowego wyznaczania chłonności
Budynki mieszkalne klatki schodowe2) 1,3 ÷ 1,5
akustycznej i czasu pogÅ‚osu pomiesz- wielorodzinne korytarze komunikacji ogólnej 1,0 ÷ 1,3
czenia ma na celu zwrócenie uwagi,
Hotele klatki schodowe, korytarze komunikacji ogólnej 0,8 ÷ 1,3
że wielkoÅ›ci te zależą od czÄ™stotliwo- pokoje hotelowe 0,6 ÷ 0,8
ści dz
więku, a także od wyposażenia
Szpitale klatki schodowe 1,3
pomieszczenia i ludzi w nim siÄ™ znajdu- korytarze komunikacji ogólnej 0,8 ÷ 1,0
sale chorych, gabinety lekarskie (ogólne) 0,8
jących (obiektów wprowadzających do-
pokoje dziennego pobytu, poczekalnie 0,5 ÷ 0,8
datkową chłonność do pomieszcze-
sale gimnastyczne, baseny 1,2
nia). Jest to bardzo ważna wskazówka
SzkoÅ‚y klatki schodowe, korytarze, hole 1,0 ÷ 1,3
przy formułowaniu wymagań w stosun-
klasy szkolne 0,6 ÷ 0,8
ku do wartości czasu pogłosu w kon-
klasy do zajęć muzycznych 0,9 ÷ 1,3
pokoje nauczycielskie 0,6 ÷ 0,8
kretnych pomieszczeniach.
pomieszczenia do zajęć technicznych 0,5 ÷ 0,9
Prace nad opracowaniem zało-
sale gimnastyczne 1,2 ÷ 1,9
żeń do normy odnoszącej się do
baseny 2,0
czasu pogłosu pomieszczeń w obiek-
Przedszkola klatki schodowe, korytarze, hole 0,6 ÷ 1,0
tach budownictwa ogólnego poprze-
sale zabaw, sale do zajęć ogólnych 0,5 ÷ 0,6
dzono przeglądem norm wielu kra- sale do zajęć muzycznych i ćwiczeń fizycznych 0,9
jów europejskich dotyczących akusty-
Budynki biurowe korytarze, hole 0,8 ÷ 1,0
klatki schodowe 1,3
ki budowlanej, m.in. Austrii (ÖNORM
pokoje biurowe 0,5 ÷ 0,8
B 8115-3:2005), Finlandii (SFS
maÅ‚e sale konferencyjne 0,7 ÷ 0,8
5907:2004), Islandii (IST 45:2003),
sale typu  open space 0,4
Niemiec (DIN 18041:2004), Norwegii
Budynki różne kawiarnie, restauracje 0,6 ÷ 0,9
(NS 8175:2005), Szwajcarii (SN 520
pomieszczenia klubowe 0,8
181:2006) i Szwecji (SS 25267:2004).
1)
Odnosi się do pomieszczeń umeblowanych, wyposażonych, bez ludzi.
Wyłącznie zagadnieniom akustyki
2)
Norma fińska ogranicza wymagania tylko do przypadku, gdy z klatki schodowej jest wejście do
wnętrz pomieszczeń małych i średnich
więcej niż 2 mieszkań.
8  2009 (nr 444)
10
Akustyka w budownictwie  TEMAT WYDANIA
ką wartość jak rzeczywisty czas po- teczności publicznej podane zostaną użytkowników w pomieszczeniach
głosu w tego rodzaju pomieszcze- w normie ze względu na: budynków mieszkalnych i użytecz-
niach, co wynika z dużej chłonności zmniejszenie w pomieszczeniach ności publicznej i jednocześnie za-
akustycznej wprowadzanej przez wy- hałasu pogłosowego jako środka ogra- pewnienia właściwej zrozumiałości
posażenie. niczenia ogólnego poziomu hałasu rozmów prowadzonych między użyt-
Ograniczenia czasu pogłosu po- w pomieszczeniu; kownikami tych pomieszczeń w zało-
mieszczeń klatek schodowych i koryta- kształtowanie pogłosu w pomiesz- żeniach do normy przyjęto ogranicze-
rzy, szczególnie w budynkach szkol- czeniach w celu uzyskania odpowied- nia czasu pogłosu do wartości poda-
nych, sal gimnastycznych, pływalni nich warunków do komunikacji słownej nych w tabeli 2. Podane wartości
ma istotne znaczenie przy projekto- i prowadzenia zajęć muzycznych. maksymalnego czasu pogłosu odno-
waniu pod względem akustycznym te- Norma nie będzie dotyczyć pomiesz- szą się do:
go rodzaju obiektów, bowiem rzeczywi- czeń o specjalnych wymaganiach % pomieszczeń o przeciętnej (dla
sty czas pogłosu tych pomieszczeń w zakresie akustyki wnętrz, takich jak danego typu budynków) objętoś-
bez wprowadzenia dz
więkochłonnych teatry, sale koncertowe, sale kinowe, ci, wykończonych i umeblowanych
adaptacji akustycznych jest bardzo pomieszczenia sakralne, studia na- (zagospodarowanych) zgodnie z ich
często znacznie większy od wartości grań, laboratoria akustyczne itp. W po- przeznaczeniem (lecz bez obecności
podanych w tabeli 1. Zgodnie z ba- mieszczeniach, w których się dąży do ludzi);
daniami przeprowadzonymi w 2003 r. zmniejszenia hałasu pogłosowego, wy- % pasm oktawowych w przedziale
w jednej ze szkół warszawskich, czas maganie dotyczyć będzie maksymal- częstotliwości 250  4000 Hz.
pogłosu na korytarzu i w holu klatki nego czasu pogłosu T . W pomiesz- W oktawowym paśmie o środkowej
max
schodowej wynosiÅ‚ 1,8 ÷ 2,2 s, w auli czeniach, w których należy uzyskać czÄ™stotliwoÅ›ci f = 125 Hz przyjÄ™to,
szkolnej 1,5 ÷ 1,8 s, a w sali gimna- odpowiednie warunki pogÅ‚osowe ze że czas pogÅ‚osu może być wiÄ™kszy
stycznej nawet 2,1 ÷ 3,8 s. wzglÄ™du na odbiór pożądanych sygna- o 20%.
Czas pogłosu w pomieszczeniach łów akustycznych (np. komunikacja W związku z tym, że obliczenia
przyjmowany ze względu na zrozu- słowna, odbiór mowy, prowadzenie za- przewidywanego czasu pogłosu w ko-
miałość mowy i odbiór dz
więków jęć muzycznych), wymaganie dotyczyć rytarzach, holach i klatkach schodo-
muzycznych jest podany w normie będzie optymalnego czasu pogłosu wych mogą nastręczać trudności,
niemieckiej i austriackiej. Jego wartość T z uwzględnieniem dopuszczal- w założeniach przyjęto, że w załącz-
optymalne
jest wartością optymalną, co oznacza, nych odchyleń od tych wartości. niku do normy podane zostaną wska-
że faktyczny czas pogłosu pomiesz- W celu zmniejszenia poziomu ha- zówki dotyczące stosowania wyrobów
czenia powinien odpowiadać tej war- łasu bytowego wytwarzanego przez dz
więkochłonnych w tych pomiesz-
tości z dopuszczalnym odchyleniem
Tabela 2. Maksymalny czas pogłosu w pomieszczeniach ze względu na
ą (x, s) określonym przez stosunek
wymagania odnoszące się do ograniczenia hałasu bytowego wytwarzanego
T/T w odniesieniu do poszcze- przez użytkowników tego pomieszczenia (Założenia do normy PN-B-02151-4)
optymalne
gólnych pasm oktawowych. Zależność
Lp. Pomieszczenie T [s]
max
ta jest przedstawiona w omawianych
1 Korytarze, hole:
normach w formie graficznej odrębnie
1.a w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych o podstawowym standardzie
dla mowy i dla muzyki. Optymalny czas akustycznym1) 1,0
1.b w hotelach, internatach, domach studenckich, żłobkach i przedszkolach,
pogłosu zależy od przeznaczenia po-
szkołach2), szpitalach i sanatoriach, przychodniach lekarskich (dotyczy także 0,8
mieszczenia oraz od jego objętości
poczekalni)
i w odniesieniu do konkretnego prze-
1.c w budynkach biurowych 1,0
znaczenia jest określony za pomocą
2 Klatki schodowe:
wzoru T = f (V), gdzie V jest objętością
2.a w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych o podstawowym standardzie
akustycznym1) 1,3
pomieszczenia wyrażoną w m3. Cha-
2.b w hotelach, szkołach, szpitalach 1,0
rakterystyczne jest, że określona kon-
2.c w budynkach biurowych 1,3
kretnym wzorem wartość optymalnego
3 Pomieszczenia do zajęć technicznych np. w szkołach 0,6
czasu pogłosu odnosi się do pomiesz-
4 Pokoje lekarskie, sale chorych w szpitalach i sanatoriach 0,6
czeń przy 100% zapełnieniu ludz
mi,
zgodnie z przeznaczeniem pomiesz- 5 Sale dla dzieci w żłobkach i przedszkolach 0,5
czenia.
6 Pokoje do prac administracyjnych i o zbliżonym charakterze, sale operacyjne
banków i urzędów, biura obsługi klienta 0,8
Dane wynikajÄ…ce z przeglÄ…du wy-
mienionych norm wybranych państw
7 Pomieszczenia do prac administracyjnych typu  open space 0,4
europejskich przyjęto jako wyjścio-
8 Biblioteki, czytelnie 0,8
we do opracowania założeń do
9 Pomieszczenia klubowe, kawiarnie, restauracje 0,8
PN-B-02151 arkusz 4 Akustyka bu-
10 Pomieszczenia komunikacji ogólnej w centrach handlowych 1,0
dowlana. Ochrona przed hałasem
1)
w budynkach. Wymagania dotyczące Dotyczy przypadku, gdy z korytarza, holu lub klatki schodowej jest wejście do więcej niż 3 mieszkań;
czas pogłosu holu lub korytarza komunikacji ogólnej w budynkach o podwyższonym standardzie
czasu pogłosu. Przyjęto, że wymaga-
akustycznym powinien być o ok. 20% mniejszy.
nia dotyczące czasu pogłosu pomiesz- 2)
W szkołach podstawowych i gimnazjach zaleca się przyjmować czas pogłosu o ok. 25  30%
czeń w budynkach mieszkalnych i uży- mniejszy, tj. T d" 0,6 s.
max
8  2009 (nr 444)
11
TEMAT WYDANIA  Akustyka w budownictwie
czeniach w zależności od maksymal- Tabela 4. Zakres tolerancji wartości czasu pogłosu pomieszczeń wg tabeli 3
poz. 1, 2 i 6 wyrażony stosunkiem rzeczywistej lub prognozowanej wartości cza-
nego czasu pogłosu i klasy akustycz-
su pogłosu pomieszczenia do wartości optymalnej obliczonej ze wzoru (Założe-
nej dodatkowego pokrycia dz
więko-
nia do PN-B-02151-4)
chłonnego. Przy ich opracowaniu wy-
Środkowa częstotliwość
korzystano dane zawarte w normie
pasma oktawowego [Hz] 125 250 500 1000 2000 4000
szwedzkiej.
T/T 0,65 ÷ 1,2 0,8 ÷ 1,2 0,8 ÷ 1,2 0,8 ÷ 1,2 0,8 ÷ 1,2 0,65 ÷ 1,2
Podane w założeniach do normy optymalny
PN wartości optymalnego czasu po-
głosu przyjęte ze względu na zapew- Tabela 5. Zakres tolerancji wartości czasu pogłosu pomieszczeń wg tabeli 3
poz. 3 wyrażony stosunkiem rzeczywistej lub prognozowanej wartości czasu
nienie odpowiednich warunków po-
pogłosu pomieszczenia do wartości optymalnej obliczonej ze wzoru (Założenia
głosowych do odbioru pożądanych
do PN-B-02151-4)
sygnałów akustycznych uzależniono
od przeznaczenia i objętości po- Środkowa częstotliwość
pasma oktawowego [Hz] 125 250 500 1000 2000 4000
mieszczeń, korzystając ze wzorów
zamieszczonych w normie niemiec- T/T 1,0 ÷ 1,5 0,8 ÷ 1,2 0,8 ÷ 1,2 0,8 ÷ 1,2 0,8 ÷ 1,2 0,65 ÷ 1,2
optymalny
kiej. Zestawiono je w tabeli 3, 4 i 5.
Odnoszą się one do: sportowych i pływalniach bez dostępu mi ograniczeniami) w przygotowa-
pomieszczeń o określonej obję- publiczności odnosi się do pomiesz- nym przez Instytut Techniki Budowla-
tości podanych w tabeli 3; czeń z wyposażeniem, lecz bez nej komentarzu do nowelizacji rozpo-
pomieszczeń wykończonych i cał- ludzi; rządzenia w sprawie warunków tech-
kowicie zagospodarowanych, z ludz
- pasm oktawowych w przedzia- nicznych, jakim powinny odpowiadać
mi (przy 100% zapełnieniu ludz
mi łach częstotliwości podanych w ta- budynki i ich usytuowanie (z mar-
przewidzianym dla danego pomiesz- beli 3. ca 2009 r.).
czenia w warunkach normalnego Przedstawione założenia do normy Różne warunki, do których odno-
użytkowania); czas pogłosu w salach PN-B-02151-4 uwzględniono (z mały- szą się podane w normie maksy-
malne i optymalne wartości czasu po-
Tabela 3. Wymagania dotyczące optymalnego czasu pogłosu w pomieszcze-
głosu, muszą być uwzględnione
niach budynków użyteczności publicznej zależnie od objętości pomieszcze-
nia V [m3] (Założenia do PN-B-02151-4) przy prowadzeniu pomiarów kontrol-
nych po realizacji obiektu. Trudno wy-
Lp. Pomieszczenie Optymalny Zakres tolerancji wartości
magać, aby kontrolne pomiary czasu
czas pogłosu optymalnego czasu pogłosu
pogłosu prowadzone były w obecno-
T [s] w pomieszczeniach
optymalny
ści ludzi w pomieszczeniu (przy 100%
w pasmach oktawowych
zapełnieniu przewidzianym dla dane-
11) Klasy szkolne (z wyjątkiem klas do zajęć T = 0,32 lg V  0,17 w przedziale 125  4000 Hz
go pomieszczenia w warunkach nor-
muzycznych), sale seminaryjne, sale wg tabeli 4
malnego użytkowania). Trudności re-
posiedzeń, sale konferencyjne, sale do
alizacyjne mógłby sprawiać także wa-
prezentacji słownych i audiowizualnych
V = 30  1000 m3
runek przeprowadzenia pomiarów
kontrolnych w pomieszczeniach z peł-
2 Sale wykładowe, sale nagrań, zebrań, T = 0,37 lg V -0,1 jw.
nym wyposażeniem. Założenia do
sale sÄ…dowe V = 30  5000 m3
normy przewidują możliwość odejścia
32) Pomieszczenia do zajęć i ćwiczeń mu- T = 0,45 lg V +0,07 w przedziale 125  4000 Hz
od tych wymagań, jeżeli obliczenio-
zycznych, sale prób grup muzycznych wg tabeli 5
wo wyznaczy się czas pogłosu roz-
i małych zespołów orkiestrowych
V = 30  1000 m3 patrywanego pomieszczenia bez wy-
posażenia i ludzi, a wartość tę przyj-
42) Sale gimnastyczne i pływalnie (bez T = 1,27 lg V -2,49 w przedziale 250  2000 Hz
mie siÄ™ jako kryterium oceny wyni-
dostępu publiczności) do prowadzenia czas pogłosu w pasmach okta-
ków pomiarów. Możliwość ta wyni-
zajęć dla 1 grupy uczestników wowych odpowiada wartości
V = 2000  8500 m3 optymalnej obliczonej ze wzoru
ka ze wzorów (1) i (2). Dane wyjścio-
z tolerancjÄ… Ä… 20%
we do obliczeń można przyjmować
z PN-EN 12354-6:2005 lub innych
52) Sale gimnastyczne i pływalnie (bez T = 0,95 lg V -1,47 jw.
dostępu publiczności) do prowadzenia materiałów zawierających chłonności
zajęć dla więcej niż 1 grupy uczestników
akustyczne elementów wyposażenia
V = 2000  8500 m3
pomieszczeń oraz chłonność wpro-
62) Sale sportowe i pływalnie z dostępem T = 0,37 lg V -0,14 w przedziale 125  4000 Hz wadzaną przez ludzi. Przedstawione
publiczności V = do 8500 m3 wg tabeli 4
założenia do normy PN-B-02151-4
opracowano w Zakładzie Akustyki ITB
1)
W pomieszczeniach o objętości do 250 m2 przeznaczonych do nauki języków obcych lub do prowa-
w ramach działalności statutowej, fi-
dzenia rozmów lub zajęć w językach obcych oraz w pomieszczeniach przeznaczonych do prowa-
dzenia zajęć dla osób z ubytkami słuchu czas pogłosu w pasmach oktawowych  250  2000 Hz nansowanej przez MNiSW. Przed-
powinien być mniejszy o ok. 20% od wartości wyznaczonej ze wzoru. Do tych pomieszczeń nie od-
stawione założenia nie są dokumen-
noszÄ… siÄ™ dane zawarte w tabeli 4.
tem PKN.
2)
W przypadku większych objętości pomieszczenia wartości czasu pogłosu wyznaczone na podsta-
wie wzoru należy traktować jako kierunkowe.
8  2009 (nr 444)
12