2010-04-15
Umożliwia ocenę sprawności wentylacyjnej płuc
Nie służy do oceny wydolności oddechowej
(gazometria krwi tętniczej)
Lek. Marcin Grabicki
Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej
Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
Obturacyjny  zwężenie oskrzeli lub zamknięcie
Rozpoznanie i określenie rodzaju zaburzeń wentylacji:
części oskrzelików, co powoduje zmniejszenie
- obturacja
przepływu powietrza przez oskrzela
- podejrzenie restrykcji  potwierdzenie w pletyzmografii
Restrykcyjny  strukturalne lub czynnościowe
Ilościową ocenę stopnia upośledzenia czynności
zmniejszenie liczby pęcherzyków płucnych (miąższu
wentylacyjnej układu oddechowego
płucnego), co powoduje zmniejszenie całkowitej
pojemności płuc (TLC)
Monitorowanie przebiegu choroby (szczególnie POChP
i astmy)
Mieszany  połączenie w.w. (spirometria +
pletyzmografia)
Ocenę odpowiedzi na zastosowane leczenie
Objętości:
Spirometria statyczna  pomiar objętości i pojemności
- IRV  wdechowa objętość zapasowa
płuc podczas spokojnego oddychania
- Vt  objętość oddechowa
- ERV  wydechowa objętość zapasowa
- RV  obj. zalegająca
Spirometria dynamiczna  pomiar natężenia i objętości
Pojemności:
przepływającego powietrza podczas natężonego
- IC  pojemność wdechowa
oddychania
- VC  pojemność życiowa
- FRC  czynnościowa pojemność zalegająca
- TLC  całkowita pojemność życiowa
1
2010-04-15
FEV1  natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa
FVC  natężona pojemność życiowa
FEV1/(F)VC  wskaz
nik (pseudo)Tiffeneau
PEF  max. przepływ wydechowy
MEF 25, 50, 75  max. przepływ wydechowy mierzony w
punkcie 25, 50, 75% pozostającej FVC w płucach
FET  czas trwania natężonego wydechu
Wewnątrzoskrzelowe:
- skurcz i przerost mięśni gładkich oskrzeli
POChP (PZO, rozedma)
- obrzęk i przerost błony śluzowej
Astma oskrzelowa
- nadmierne wydzielanie gęstego śluzu
- częściowe zwężenie oskrzela przez ciało obce lub zmianę
Guz wewnątrzoskrzelowy
rozrostową
Rozstrzenie oskrzeli
Zewnątrzoskrzelowe:
- zmniejszenie liczby przegród pęcherzykowych
Mukowiscydoza
utrzymujących światło drobnych oskrzelików
- ucisk guza lub węzła chłonnego na ścianę oskrzela
Płuc:
Jamy brzusznej:
- Zapalenie płuc
- Otyłość
Choroby płuc
- Niedodma
- Wodobrzusze
- Guzy płuca
- Guz wątroby
Choroby opłucnej
- Choroby śródmiąższowe - Hepatomegalia
- Resekcja płata lub płuca
- Zaawansowana ciąża
Zaburzenia w jamie brzusznej
Opłucnej:
Klatki piersiowej:
Upośledzenie mięśni oddechowych
- Płyn w jamie opłucnej
- Złamania żeber
- Odma opłucnowa
- Zniekształcenia kręgosłupa
Ograniczenie ruchomości klatki piersiowej
- Zwłóknienie jamy opłucnowej - Chor. ukł. nerwowo-
mięsniowego
Inne
Inne:
- Niewydolność krążenia,
zatorowość płucna
2
2010-04-15
Wyłącznie w przypadku współistnienia
potwierdzonej spirometrycznie obturacji
i pletyzmograficznie restrykcji
Jest to rutynowe badanie, które należy
np. POChP współistniejące z guzem płuca,
włóknieniem czy niedodmą.
wykonać u każdego chorego z problemem
pulmonologicznym.
Bez TLC można jedynie opisać obturację ze
współistniejącym zmniejszeniem (F)VC.
Monitorowanie:
Diagnostyka:
- leczenia
- ocena czynności układu oddechowego w obecności
- przebiegu choroby
objawów podmiotowych, przedmiotowych,
nieprawidłowości w badaniach dodatkowych - skutków leczenia o znanym, potencjalnie
uszkadzającym działaniu na układ oddechowy
- badania przesiewowe u osób z czynnikami ryzyka
- monitorowanie czynności układu oddechowego u
- badanie układu oddechowego w chorobach
chorych po przeszczepach płuc i innych narządów
układowych
(nerki, szpik  GVH, COP)
- ocena ryzyka okołooperacyjnego
- czynności układu oddechowego osób narażonych na
- przed rozpoczęciem forsownej aktywności fizycznej
działanie zawodowych czynników toksycznych
Orzecznictwo:
Bezwzględne:
- ocena niezdolności do pracy
- przebyte odwarstwienie siatkówki lub niedawna
- ocena stopnia niepełnosprawności
operacja okulistyczna
- ocena efektów rehabilitacji - zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe
- krwioplucie
- ocena czynności układu oddechowego dla celów
- odma opłucnowa
" ubezpieczeniowych
- świeży zawał serca, udar mózgu
" prawnych  orzekanie o chorobach zawodowych,
postępowanie odszkodowawcze
Względne:
Epidemiologia:
- bóle w klatce piersiowej lub jamie brzusznej
- ocena stanu zdrowia populacji
- brak współpracy badanego
- ocena odległych skutków zakażeń i wpływu
- ograniczenie ruchomości klatki piersiowej
zanieczyszczeń powietrza na układ oddechowy
- uporczywy kaszel
3
2010-04-15
Akceptowalność - poprawne wykonanie pomiaru:
Właściwe przygotowanie pacjenta
- Krzywa przepływ-objętość:
Prawidłowa pozycja ciała badanego " ma właściwy kształt (inny dla wdechu-  miseczka , inny dla
wydechu-  żagiel )
Dokładne poinformowanie pacjenta o celu badania i technice
" jest zamknięta i nie zawiera artefaktów (kaszel, wdech-
wydech-wdech-wydech)
jego wykonania
" ma prawidłowy początek (PEF) na wydechu
Wprowadzenie właściwych danych pacjenta (wiek, wzrost, m.c.) " powstała przy max. wydechu (co najmniej 6 sek., plateau
przy jego końcu)
Poprawne wykonanie badania
- Czas wydechu > 6 s
Powtarzalność
Badania są powtarzalne jeśli 2 najwyższe wartości
parametrów FVC i FEV1
nie różnią się od siebie o więcej niż 150 ml.
Interpretując wynik badania spirometrycznego zawsze
należy dysponować zarówno wartościami liczbowymi
jak i wykresem krzywej przepływ-objętość.
FEV1/(F)VC < 0,7 (70%) (< 5 percentyla; < DGN)
Stopień obturacji wg FEV1 (% w.n.):
- A
agodna e" 70
- Umiarkowana 60  69
- Umiarkowanie ciężka 50  59
- Ciężka 35  49
- Bardzo ciężka d" 34
4
2010-04-15
- A
agodne 70  79 (< 5 perc.; DGN)
FEV1/FVC < 0,7 (70%) DGN
- Umiarkowane 60  69
Stopień ciężkości wg FEV1 (% w.n.):
- Umiarkowanie ciężkie 50  59
- A
agodny e" 80
- Ciężkie 35  49
- Umiarkowany 50  79
- Bardzo ciężkie d" 34
- Ciężki 30  49
- Bardzo ciężki d" 29
Zmniejszenie (F)VC w badaniu spirometrycznym
może sugerować restrykcję, szczególnie przy
d" 49 + PNO (PaO2 < 60 mmHg)
prawidłowym lub podwyższonym FEV1/(F)VC.
FEV1/(F)VC > 0,7 (>5pc; > DGN)
FEV1/(F)VC < 0,7 (< 5pc; < DGN)
Ocena (F)VC
Obturacja
e" 80% w.n.
< 80% w.n.
(e" 5pc; > DGN)
(< 5pc; < DGN)
Ocenić stopień wg FEV1
Obni\
enie (F)VC
Norma
KLINIKA
Podejrzenie restrykcji
FEV1>80% Pletyzmografia
Stopień
FEV1<80%
(pomiar TLC)
obni\
enia Próba rozkurczowa (?  GOLD 2008)
Spirometria wstępna
(bez leków rozkurczowych)
Obniżenie TLC < 80% w.n. (< 5pc; < DGN)
Stopień nasilenia [% w.n.]
Wziewny bronchodylatator krótkodziałający
(4 wziewy salbutamolu  400 mcg)
Próba dodatnia, jeśli wzrost
FEV1 lub FVC o co najmniej:
- 200ml
- A
agodna 70  79 (< 5pc; < DGN)
15-20 minut
ORAZ
- Umiarkowana 60  69
- e" 12% wartości wyjściowej
Ponowna spirometria (FEV1 po  FEV1 przed/FEV1 przed x 100%)
- Cię\
ka d" 59%
5