Zachowanie konsumenta  czynniki kulturowe
Kultura: podstawowe wartości, sposób widzenia
świata, typowe zachowania utrwalone w wyniku
socjalizacji
Subkultura  doświadczenia i sytuacje wspólne dla
pewnej grupy ludzi
Klasa społeczna  grupa o podobnym miejscu w
hierarchii społecznej, z reguły członkowie danej klasy
mają wspólne wartości i wiele podobnych rodzajów
zachowao
Marketingowe aspekty kultury:
" Poczucie siebie, czasu i przestrzeni
" Komunikacja i język
" Znaczenie ubioru i wyglądu
" Zwyczaje związane z jedzeniem
" Znaczenie relacji międzyludzkich
" Zwyczaje związane z pracą
Przykład: Kulturowe różnice w spostrzeganiu czasu  w Kalifornii póz
no to
19 minut, w Brazylii póz
no to 34 minuty
Co jest ważne w różnych kulturach?
Wartości wg Ronalda Ingleharta
Reklamy Benettona, których nie można było obejrzed w
USA
Kultura jako budowanie przewagi marketingowej 
efekt kraju pochodzenia
(Country of origin effect )
Przykład: preferencje kawy wśród konsumentów w Singapurze
Gilbert i Kahl (1982)  Co decyduje o klasie społecznej
Czynniki Czynniki społeczne Czynniki polityczne
ekonomiczne
" Rodzaj pracy " Prestiż osobisty " Władza
" Dochód " Skojarzenia " Świadomośd
" Zamożnośd " Socjalizacja przynależności
Klasy społeczne w Wielkiej Brytanii
" Możliwośd zmiany
Wpływ społeczny
Informacyjny  zachowania i poglądy innych jako
informacje na temat tego, jak należy się zachowywad
Normatywny  naśladowanie zachowania innych
członków grupy, po to, aby się od nich nie odróżniad
" szczególnie wtedy, gdy inni są autorytetami
" z chęci bycia zaakceptowanym
" pewien związek z niską samooceną
Wpływ grupy odniesienia
" Aspiracyjne i disjocjatywne grupy odniesienia
" Grupy pierwotne i wtórne
" Grupy formalne i nieformalne
Rodzina  podstawowa grupa społeczna, podział
ról zakupowych
Flora
Kupują kobiety z
myślą o
mężczyznach
Porównanie do grupy  Model Utrzymywania
Samooceny
" Wielkośd sukcesu innych członków grupy
" Bliskośd innych członków
" Osobista istotnośd dziedziny
Socjalizacja ekonomiczna (definicja): procesy, dzięki którym
dziecko zdobywa umiejętnośd otaczającego je świata
gospodarki.
Socjalizacja ekonomiczna obejmuje
" pojęcia
" umiejętności
" zachowania,
" postawy
" wartości
Obszary badania socjalizacji:
Oszczędzanie  dzieci, które dostają kieszonkowe wiedzą więcej
na temat oszczędzania, kredytów i ogólnie bankowości
Podatki  dzieci osiągają wystarczającą wiedzę na temat
podatków około 14 roku życia, stopieo wiedzy o podatkach
uzależniony jest od sytuacji ekonomicznej oraz politycznej kraju.
Bezrobocie  odpowiednia edukacja może mied wpływ na
bardziej pozytywny stosunek do bezrobotnych i zwiększenie
zaangażowania w pracę szkolną, co pozwoli w przyszłości
uniknąd bezrobocia
Thompson i Elling (2000): zadania rządu przede
wszystkim powinny być związane z sytuacjami przymusu:
policja, więzienia, straż pożarna
Mahoney i współprac. (2005): rząd jest odpowiedzialny za
zdrowie, powinien zarządzać instytucjami, które mają
charakter monopolu, instytucjami, których działalność
może wiązać się z zanieczyszczeniem środowiska i
instytucjami związanymi z edukacją
Kemp (1996): zadania rządu powinny dotyczyć usług, z
których korzystanie jest konieczne dla wszystkich
Na co rząd powinien wydawad więcej a na co mniej
pieniędzy (wyniki amerykaoskie, liczby w tabeli to
procent osób, które tak uważały)  wyniki z roku 1985
Rodzaj wydatków Należy wydać Należy Należy
mniej wydawać tyle wydawać
samo więcej
Edukacja publiczna 7,9 33,0 59,1
Opieka społeczna 49,4 25,3 25,3
Mieszkania 19,4 28,6 52,0
Publiczna służba 8,1 32,2 59,7
zdrowia
Autostrady 23,1 44,1 32,9
Obronnośd 41,5 45,3 13,1
Jaką wiedzę na temat działao rządowych mają przeciętni
obywatele
iluzja fiskalna  większośd ludzi twierdzi, że płaci niższe
podatki niż płaci w rzeczywistości, szczególnie dotyczy to
podatków pośrednich (np. VAT)
Ludzie nie znają rzeczywistych kosztów usług rządowych (np.
kosztów opieki medycznej, czy wydatków na jednego ucznia w
szkole)
Większośd obywateli wolałaby, aby wydatki rządowe były
większe, wtedy gdy sami mogliby na tym skorzystad
Reprezentacje poznawcze świata ekonomii
Verges (1991): Sfera ekonomii tak, jak cała rzeczywistośd jest ujęty
w ludzkim umyśle w postaci reprezentacji poznawczych.
Reprezentacje te są formą wiedzy ekonomicznej i zależą one od
dwóch procesów społecznych:
Reprezentacje odzwierciedlają praktyczne doświadczenia
podmiotów społecznych, są więc zależne od ich pozycji społecznej
i umiejscowienia w rzeczywistości.
Reprezentacje odzwierciedlają procesy społeczne związane z
formowaniem się znaczeo (pojęć). Składają się na nie dyskusje
ideologiczne związane z konfliktami społecznymi oraz
artykułowanie myśli wywodzących się z wcześniejszych okresów
historii i aktualizowanych przez kulturę i pamięd zbiorową każdej
grupy społecznej (są to tzw.  kulturowe wzorce interpretacji ).
Verges i Tyszka: eksperyment wiedza ekonomiczna w Polsce i we
Francji
Zadanie: Połącz słowa, które uważasz za związane ze sobą. Lista
słów: PRZEDSI
BIORSTWO, KREDYT, INWESTYCJE, ZYSK, PRODUKCJA,
PODATKI, REDYSTRYBUCJA DOCHODU, PAOSTWO, BEZROBOCIE,
BILANS FINANSOWY, RYNEK PIENI
ŻNY
Badani:
Francja: N=198 osób; studenci fizyki i matematyki (n=62), języków
obcych i ekonomii stosowanej (n=42), pedagogiki (n=24) i socjologii
(n=70)  Uniwersytet Prowansalski.
Polska: N=209 osób; studenci psychologii Uniwersytetu
Warszawskiego (n=69), mechaniki Politechniki Warszawskiej (n=70)
oraz z Głównej Szkoły Handlowej (n=70).
Wyniki: Najczęstsze połączenia  powyżej 24% wskazao
W obu przypadkach grupowanie skupia się wokół dwóch pojęd:
PRZEDSI
BIORSTWO i PAOSTWO. Wynik ten jest zgodny z rolami
przedsiębiorstwa i paostwa we współczesnej ekonomii.
Przedsiębiorstwo określa poziom wzrostu gospodarczego
(inwestycje i produkcja), natomiast paostwo jest
odpowiedzialne za interwencje publiczne i politykę kredytową
(stopy oprocentowania lokat i kredytów w NBP) oraz jest
arbitrem między różnymi czynnikami gospodarczymi
Podobny eksperyment, znajdowanie podobieostw pomiędzy
następującymi pojęciami:
dobrobyt, bezrobocie, zdolności, warunki pracy, konkurencja,
twórczośd, kryzys, dług, przedsiębiorstwo, osobisty dobrostan,
oszczędności, inflacja, innowacja, sprawiedliwośd społeczna,
wolne ceny, prawa rynku, wypoczynek, modernizacja,
nacjonalizacja, negocjacje, uczestnictwo pracownicze,
planowanie, prywatyzacja, siła nabywcza, produkcja, zysk, opieka
społeczna, odpowiedzialnośd, ryzyko, solidarnośd, spekulacja
W grupie studentów francuskich  wyraz
ne trzy grupy pojęć
Wśród studentów polskich brak jest reprezentacji pojęcia  Gospodarka
domowa (to należy zapamiętać do egzaminu), być może w wyniku
doświadczeń z epoki socjalizmu, ale badanie było z lat 90. więc obecnie mogło
to się zmienić
Wymiary oceny działao ekonomicznych (na podstawie wyżej
cytowanej pracy T. Tyszka, 1997, podobnie w podręczniku na
stronie 86  87)
1. Ryzykownośd
2. Rozsądek
3. Moralnośd
4. Pożytek społeczny
5. Znajomośd
6. Szacunek
7. Przyjemnośd
8. Zyskownośd
9. Wiedza
10.Wysiłek
11.Zasoby
Badania w Polsce, na Węgrzech, w Wielkiej Brytanii i Holandii
na grupie 800 osób (po 200 osób w każdym kraju). We
wszystkich krajach uzyskano takie same trzy wymiary percepcji
i oceny działao ekonomicznych:
F1: wartość społeczna (50% wariancji)  pewnośd działania
(brak ryzyka), rozsądek, moralnośd, użytecznośd dla innych,
obeznanie, przyjemnośd i prestiż.
F2: nakłady (koszty) i zysk  wymagane zasoby finansowe,
wysiłek i wiedza
F3: perspektywa czasowa skutków działania.