Postępowanie administracyjne
dr Joanna A
ukaszyk
26.02.2013
Literatura:
" Ustawa kodeks postępowania administracyjnego,
" Ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,
" B. Adamiak. J. Borkowski. Postępowanie administracyjne i
sądowoadministracyjne. Warszawa 2012
" W. Chróścielewski. J. P. Tarno. Postępowanie administracyjne i
postępowanie przed sądami administracyjnymi. Warszawa 2011.
" I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i
sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
2
}� Zakres obowiązywania kodeksu postępowania administracyjnego
}� Zasady postępowania administracyjnego
3
4
Kodeks postępowania administracyjnego reguluje pięć postępowań
administracyjnych:
}� Postępowanie administracyjne ogólne (dział I Przepisy ogólne, dział II
Postępowanie, dział IV Udział prokuratora, dział IX Opłaty i koszty
postępowania, dział X Przepisy końcowe),
}� Postępowanie szczególne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
(dział III)
}� Postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość oraz sporów
kompetencyjnych (art. 22-23 k.p.a.),
}� Postępowanie regulujące wydawanie zaświadczeń (dział VII),
}� Postępowanie skargowo-wnioskowe (dział VIII )
5
Postępowanie administracyjne ogólne (dział I Przepisy ogólne, dział II
Postępowanie, dział IV Udział prokuratora, dział IX Opłaty i koszty
postępowania, dział X Przepisy końcowe)
Jest to podstawowe postępowanie jurysdykcyjne. Jest to postępowanie
prowadzone przed organami administracji publicznej lub przed innymi
podmiotami, które posiadają kompetencję w sprawach będących przedmiotem
postępowania ogólnego.
W postępowaniu ogólnym rozstrzygane są sprawy indywidualne 
rozstrzygnięcie ma postać decyzji administracyjnej.
Postępowanie jurysdykcyjne to postępowanie prowadzone w sprawie
indywidualnej, rozstrzygane w formie decyzji administracyjnej.
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
6
Postępowanie administracyjne ogólne
Tryby postępowania:
}� Postępowanie główne (postępowanie przed organem I instancji i
postępowanie odwoławcze),
}� Postępowanie nadzwyczajne
Etapy postępowania (w każdym z trybów):
}� Etap wstępny (analiza dopuszczalności postępowania),
}� Etap postępowania wyjaśniającego (przeprowadzania dowodów, gromadzenie
materiału),
}� Etap rozstrzygania (załatwienie sprawy w formie decyzji administracyjnej)
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
7
Sprawa administracyjna
Sprawa administracyjna to przewidziana w przepisach materialnego prawa
administracyjnego możliwość konkretyzacji wzajemnych uprawnień i
obowiązków stron stosunku administracyjnoprawnego, którymi są organ
administracyjny i indywidualny podmiotu niepodporządkowany organizacyjnie
temu organowi (T. Woś. Postępowanie administracyjne. Warszawa 2004).
Sprawa administracyjna staje się przedmiotem postępowania jurysdykcyjnego z
chwilą złożenia przez ten podmiot żądania wszczęcia postępowania lub z
chwilą wszczęcia postępowania z urzędu.
Postępowanie administracyjne charakteryzuje się następującymi cechami:
}� Jest prowadzone przez organ administracji,
}� Przedmiotem postępowania jest indywidualna sprawa administracyjna,
}� Postępowanie kończy się podjęciem rozstrzygnięcia w formie decyzji
administracyjnej
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
8
Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Jest to postępowanie szczególne, wprowadzone na podstawie art. 180 k.p.a.
W ramach tego typu postępowań wyróżnia się:
}� Sprawy wynikające z przepisów o ubezpieczeniach społecznych,
}� Sprawy wynikające z przepisów o zaopatrzeniach emerytalnych i rentowych,
}� Sprawy wynikające z przepisów o funduszu alimentacyjnym,
}� Sprawy wynikające z przepisów o innych świadczeniach wypłacanych z
funduszów przeznaczonych na ubezpieczenia społeczne
9
Postępowania wyłączone z regulacji k.p.a.
}� Postępowanie wyłączone  postępowanie podatkowe, postępowanie
karnoskarbowe, postępowanie w sprawach zastrzeżonych do właściwości
polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych
}� Postępowanie w sprawach nadrzędności i podległości organizacyjnej w
stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi
jednostkami organizacyjnymi,
}� Postępowanie w sprawie podległości służbowej pracowników organów
państwowych i państwowych jednostek organizacyjnych
Mimo wyłączenia  w postępowaniu podatkowym wskazuje się na
dopuszczalność stosowania przepisów k.p.a.  w procesie wykładni ordynacji
podatkowej, w przypadkach nie uregulowanych w jej przepisach
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
10
Postępowanie administracyjne uproszczone:
}� Postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń,
}� Postępowanie w sprawie skarg i wniosków
Zaświadczenia to czynności materialno-techniczne, będące urzędowych
potwierdzeniem stwierdzonych w nich faktów lub określonego stanu prawnego.
Postępowanie wszczyna się na żądanie podmiotu ubiegającego się o wydanie
zaświadczenia.
Postępowanie w sprawie skarg i wniosków uregulowane jest w dziale VIII k.p.a.
Jest to konkretyzacja normy konstytucyjnej (art. 63) gwarantującej obywatelom
prawo do petycji.
Przedmiotem skargi może być zaniedbanie lub niewłaściwe wykonywanie zadań
przez właściwe organy lub ich pracowników, jak też przewlekłe załatwianie
sprawy.
Przedmiotem wniosku mogą być np. sprawy dotyczące ulepszenia organizacji,
wzmocnienia praworządności lub też lepsze zaspokajanie potrzeb obywateli.
11
12
}� Zasada praworządności,
}� Zasada prawdy obiektywnej,
}� Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli,
}� Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa
}� Zasada informowania stron i innych uczestników postępowania,
}� Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu
}� Zasada przekonywania,
}� Zasada szybkości i prostoty postępowania,
}� Zasada ugodowego załatwiania spraw,
}� Zasada pisemności,
}� Zasada dwuinstancyjności postępowania,
}� Zasada trwałości decyzji administracyjnych,
}� Zasada sądowej kontroli legalności decyzji administracyjnych
13
Zasady nie wyrażone wprost w normach k.p.a.:
}� Zasada oficjalności
14
}� Zasada praworządności (inaczej legalności)
Jest to zasada konstytucyjna, wyrażona w art. 7 Konstytucji RP. Zgodnie z tą normą konstytucyjną organy
administracji działają na podstawie i w granicach prawa. Wyraża ją ponadto art. 6 i częściowo art. 7 k.p.a.
Art.7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek
stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia
sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.
W praktyce zasada ta oznacza, że organy administracji mogą podejmować tylko takie czynności, do jakich
upoważniają je przepisy prawa.
Organy administracji mogą ponadto działać tylko w formie przewidzianej przez prawo, w oparciu o z
ródła prawa
sformułowane w Konstytucji RP (art. 87 Konstytucji).
Zasadę praworządności należy odnieść także do podstaw prawnych działań administracji  w tym podstawy decyzji
administracyjnej. Podstawą decyzji administracyjnej może być wyłącznie przepis prawa powszechnie obowiązującego
(ustawy lub innego aktu normatywnego wydanego na podstawie ustawy i w ramach ważnej delegacji ustawowej).
Decyzja nie może być zatem wydana na podstawie aktów wewnętrznych.
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
15
}� Zasada praworządności (inaczej legalności)
W ramach zasady praworządności organy administracji:
}� Ustalają obowiązujący stan prawny,
}� Dokonują poprawnej wykładni przepisów prawa, zwłaszcza podczas
podejmowania rozstrzygnięcia,
}� Odpowiadają za niedopuszczanie do jakiegokolwiek nadużycia prawa w
całym postępowaniu administracyjnym
Gwarancją zasady praworządności w postępowaniu administracyjnym jest
obarczenie decyzji, która zostaje wydana z naruszeniem omawianej zasady 
sankcją nieważności (jeżeli zostaje wydana bez podstawy prawnej lub z
rażącym naruszeniem prawa).
16
}� Zasada prawdy obiektywnej
Normatywnym z
ródłem zasady prawdy obiektywnej jest art. 7 k.p.a. Zasada ta nakłada na organ administracji
obowiązek wszechstronnego zbadania stanu faktycznego i prawnego sprawy. Ma to na celu uzyskanie rzeczywistego
obrazu sprawy oraz zastosowanie właściwego przepisu prawa w rozstrzygnięciu.
Zasada prawdy obiektywnej po nowelizacji k.p.a. z dnia 3.12.2010 r. rozszerza dotychczasowy zakres obowiązków
organu:
Art.7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek
stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia
sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.
Nowelizacja art. 7 ma na celu zapewnienie stronom możliwości aktywnego wpływania na wyjaśnienie stanu
faktycznego sprawy
Obowiązki organu administracji publicznej w ustaleniu stanu faktycznego sprawy
" Wyjaśnienie wszystkich okoliczności mających znaczenie dla sprawy,
" Zebranie i ustalenie materiału dowodowego w sposób wyczerpujący,
" Ustalenie jakie dowody są niezbędne dla wyjaśnienia sprawy,
17
}� Zasada prawdy obiektywnej
Prawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy musi sprowadzać się do dołożenia staranności do dokładnego
ustalenia stanu faktycznego w oparciu o obiektywnie istniejące okoliczności. Te ustalenia to tzw. determinanta
faktyczna decyzji. Wadliwość tej determinanty prowadzi do wzruszenia decyzji w trybie wznowienia postępowania.
Zasada prawdy obiektywnej jest przeciwieństwem zasady prawdy formalnej  w ramach których stan faktyczny może
być ustalany na podstawie m.in. domniemań, fikcji prawnych, twierdzeń stron (np. domniemanie w ramach doręczeń 
fikcja doręczenia).
Zasada prawdy obiektywnej ma duże znaczenie w postępowaniu wyjaśniającym i jest powiązana z:
" Zasadą swobodnej oceny dowodów,
" Zasadą oficjalności
Obowiązkiem organu administracji w ramach zasady prawdy obiektywnej jest określenie dowodów niezbędnych do
ustalenia stanu faktycznego sprawy oraz przeprowadzenie z urzędu tych dowodów.
Przeprowadzenie postępowanie dowodowego jest obowiązkiem organu  nie strony; strona nie musi przedstawiać
żadnych dowodów (nie ma takiego obowiązku, choć może wnioskować o ich przeprowadzenie).
Przykłady zastosowania zasady prawdy obiektywnej w normach k.p.a.:
}� Zastosowanie środków przymusu wobec świadka (art. 88 ż 3 k.p.a.),
}� Nałożenie grzywny na biegłego (art. 88 ż 3 k.p.a.).
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
18
Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli
Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli
wynika z treści art. 7 k.p.a.
 W toku postępowania organy administracji stoją na straży praworządności i
podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu
faktycznego raz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i
słuszny interes stron .
Obecnie znaczenie tej zasady jest inne niż początkowo  wcześniej wskazywano
na rozumienie uwzględniające w pierwszej kolejności interes społeczny, a
dopiero potem interes strony.
Obecnie zasada ta ma takie znaczenie, że organ administracji musi wyważyć i
interpretować oba interesy w razie ich kolizji.
K.p.a. nie definiuje ani pojęcia interesu społecznego ani określenia interesu
strony.
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
19
Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli
Zasada ta ma swoje zastosowanie przede wszystkim w odniesieniu do decyzji
podejmowanych w ramach uznania administracyjnego.
20
Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa
Zasada ta wynika z art. 8 k.p.a., zgodnie z którym:
Organy administracji publicznej są obowiązane prowadzić postępowanie w taki sposób, aby
pogłębiać zaufanie obywateli do organów państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli .
W treści tej zasady zwraca się uwagę zarówno na sposób prowadzenia postępowania, jak również
na cel, jaki ma zostać osiągnięty poprzez przestrzeganie w postępowaniu reguł, w tym zasady
praworządności.
Cel zasady:
}� Pogłębianie zaufania obywateli do organów państwa,
}� Oddziaływanie tych organów na świadomość i kulturę prawną obywateli
Obowiązki organu:
}� Dokładnego wyjaśnienia okoliczności sprawy,
}� Dołożenia należytej staranności,
}� Przestrzegania reguł postępowania,
}� Uwzględniania słusznych interesów stron,
}� Uwzględnianie interesu publicznego,
}� Szybkie załatwianie sprawy
21
Zasada informowania stron i innych uczestników postępowania (inaczej: zasada czuwania przez
organ nad interesem strony i innych osób biorących udział w postępowaniu)
Treścią tej zasady jest nakładanie na organ administracji publicznej obowiązku udzielania pełnej i
wyczerpującej informacji o okolicznościach sprawy  faktycznych i prawnych.
Zasada ta ma prowadzić do wyłączenia negatywnych skutków oddziaływania zasady ignorantia
iuris nocet; to zadaniem organu jest zapewnienie, aby strona lub inni uczestnicy postępowania nie
ponieśli szkody z powodu nieznajomości prawa (zarówno w zakresie uprawnień wynikających z
prawa materialnego, jak również w zakresie uprawnień procesowych).
Naruszenie zasady:
}� Odmowa udzielenia informacji stronie,
}� Zaniechanie obowiązku udzielenia informacji,
}� Nienależyte wykonanie obowiązku udzielenia informacji stronie
Przykłady realizacji zasady:
}� Art.. 101 ż 2 k.p.a. (organ ma obowiązek pouczenia strony o skutkach prawnych zawieszenia
postępowania na żądanie strony),
}� Art.. 107 k.p.a. (organ ma obowiązek zamieścić w decyzji administracyjnej informację o
środkach prawnych weryfikacji decyzji).
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa
2007.
22
Zasada informowania stron i innych uczestników postępowania (inaczej: zasada czuwania
przez organ nad interesem strony i innych osób biorących udział w postępowaniu)
Ważnym obowiązkiem organu w ramach tej zasady jest zapewnienie, aby strona i inne
osoby biorące udział w postępowaniu nie poniosły szkody na skutek nieznajomości
przepisów prawa, w tym prawa administracyjnego.
Organ ma obowiązek działania  musi być aktywny, udzielać stronom i innym osobom
niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.
Zasada informowania wykazuje bliskie związki z zasadą oficjalności.
23
Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu
Zasada ta wynika z art. 10 k.p.a.
Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu nakłada na prowadzące sprawę organy
administracji publicznej :
}� - obowiązek dopuszczenia strony do udziału w każdym stadium toczącego się postępowania
}� - obowiązek umożliwienia stronie wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów,
materiałów oraz zgłoszonych żądań.
Naruszenie tej zasady w postępowaniu administracyjnym jest traktowane w orzecznictwie SN jako
kwalifikowana wada procesowa, co uzasadnia wszczęcie postępowania w sprawie wznowienia
postępowania w zakończonej już sprawie.
Celem zasady jest złagodzenie negatywnych skutków występowania w postępowaniu
administracyjnego tzw. elementów procesu inkwizycyjnego. Największe znaczenie zasada ta ma w
postępowaniu wyjaśniającym (ale dotyczy też innych etapów postępowania administracyjnego).
Odstępstwo od zasady mogą pojawić się w sytuacji, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki z
uwagi np. na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego czy grożącą niepowetowaną
szkodę materialną (zgodnie z art. 10 ż 2 k.p.a.).
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa
2007.
24
Zasada przekonywania
Zasada ta wynika z art. 11 k.p.a.
Zasada przekonywania zawiera zobowiązanie organu administracji do każdorazowego objaśniania stronie
zasadności przesłanek decydujących o treści podejmowanego wobec strony rozstrzygnięcia. Wiąże się to z
obowiązkiem przypisania do każdej decyzji uzasadnienia faktycznego i prawnego.
Obowiązek objaśniania zasadności tych przesłanek dotyczy zwłaszcza decyzji wydawanych w ramach
uznania administracyjnego.
Zasada powinna być realizowana na każdym etapie postępowania, nie tylko podczas podejmowania
rozstrzygnięcia.
Zasada przekonywania ma na celu skłonienie strony do dobrowolnego zastosowania się do treści decyzji.
Zasada ma wywierać skutki na przyszłość  zapobiegać przymusowej realizacji decyzji w postępowaniu
administracyjnym.
Zasada przekonywania wiąże się z:
}� Zasadą udzielania informacji,
}� Zasadą czynnego udziału strony w postępowaniu
Zasada przekonywania podkreślana jest w Europejskim Kodeksie Dobrej Adminsitracji i Karcie Praw
Podstawowych UE.
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
25
Zasada szybkości i prostoty postępowania
Zasada ta wynika z art. 12 k.p.a.
Zgodnie z tą zasadą, organ ma obowiązek szybkiego a jednocześnie wnikliwego rozstrzygania spraw
administracyjnych. Organ powinien zatem działać bez zbędnej zwłoki, czyli unikać opieszałości w prowadzonym
postępowaniu administracyjnym i w podejmowanych czynnościach.
Obowiązek szybkiego załatwienia sprawy nie może jednak prowadzić do naruszenia przepisów prawa powszechnie
obowiązującego.
Podkreśla się, że szybkość postępowania to kardynalna zasada dobrego postępowania.
Zasada szybkości i prostoty postępowania jest skonkretyzowana w art. 35 k.p.a., zgodnie z którym:
art. 35
ż 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
ż 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione
przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane z
urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądz
możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi
rozporządza ten organ.
ż 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie póz
niej niż w ciągu
miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie póz
niej niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia
postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
ż 4. Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które załatwiane są w terminach krótszych niż
określone w ż 3.
ż 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach
prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóz
nień
spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.
26
Zasada ugodowego załatwiania spraw
Zasada ta wynika z art. 13 k.p.a.
Zgodnie z tą zasadą, sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w
drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej. Organ administracji publicznej,
przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach podejmować czynności
skłaniające strony do zawarcia ugody, z kolei strona ma prawo do zawarcia ugody.
Ugoda jest prawną formą działania administracji i ma charakter konstytutywny. Aby mogła być zawarta, w
sprawie muszą wystąpić nie mniej niż dwie strony o spornych interesach; organ administracji nie jest
stroną ugody.
Celem zasady jest uproszczenie i przyspieszenie postępowania i oddziaływanie w ten sposób na
sprawność i efektywność działań podejmowanych przez organ administracji.
27
Zasada pisemności
Zasada pisemności wynika z art. 14 k.p.a. i stanowi przejaw formalizmu procesowego.
Zasada pisemności jest stosowana na każdym etapie postępowania  od jego wszczęcia do wydania rozstrzygnięcia.
Obowiązek organu dokumentowania czynności dotyczy zarówno czynności podejmowanych przez stronę
postępowania, jak również przez sam organ.
Zasada pisemności ma zapobiegać potencjalnym sporom co do treści czynności procesowych oraz ustalonych w
postępowaniu stosunków prawnych.
Zgodnie z tą zasadą, sprawy w postępowaniu administracyjnym należy załatwiać w formie pisemnej. Sprawy mogą
być załatwiane w formie ustnej, jeżeli przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu na
przeszkodzie, jednak treść i istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu
lub podpisanej przez stronę adnotacji.
Zasada nie ma charakteru bezwzględnego  możliwe jest ustne załatwienie spraw, o ile przemawia za tym interes
strony i nie sprzeciwiają się temu przepisy prawa. Konieczne jest w takim przypadku udokumentowanie przebiegu tej
czynności poprzez sporządzenie protokołu lub adnotacji.
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
}�
28
Zasada dwuinstancyjności postępowania
Zasada dwuinstancyjności postępowania jest zasadą konstytucyjną wynikającą z art. 78 Konstytucji RP,
zgodnie z którym każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji. Na
gruncie k.p.a. zasada dwuinstancyjności została zawarta w treści art. 15 k.p.a.
Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne, z uwzględnieniem dwóch aspektów: materialnego
(prawna możność dwukrotnego rozstrzygnięcia tej samej sprawy) i procesowego - wniosek o ponowne
rozpatrzenie sprawy nie jest wyjątkiem od zasady dwuinstancyjności.
Istota zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego sprowadza się do dwukrotnego
rozpatrywania i rozstrzygania sprawy przez dwa różne organy, reprezentujące odrębne instancje. Zasada
obowiązuje zarówno w zwyczajnym jak i w nadzwyczajnym postępowaniu administracyjnym.
Z zasady dwuinstancyjności wynika prawo strony odwołania się od każdej decyzji nieostatecznej.
Wyjątki od zasady dwuinstancyjności:
}� Art.. 127 ż 3 k.p.a. (od decyzji wydanej przez ministra w I instancji lub SKO nie służy odwołanie lecz
wniosek o ponowne rozstrzygnięcie sprawy)
}� Przepisy szczególne mogą formułować wyjątki od tej zasady
}� Możliwość wprowadzania wyjątków od zasady dwuinstancyjności wynika z art. 78 Konstytucji RP
29
Zasada trwałości decyzji ostatecznych
Zasada trwałości decyzji ostatecznych wynika z art. 16 ż 1 k.p.a.
Zgodnie z tą zasadą, decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne.
Decyzja ostateczna to decyzja, od której nie przysługuje już odwołanie  w następujących przypadkach:
}� Decyzja została wydana przez organ odwoławczy,
}� Decyzja została wydana przez organ I instancji lecz upłynął już termin do wniesienia odwołania,
}� Decyzja została wydana w jednoinstancyjnym postępowaniu  brak możliwości wniesienia odwołania
Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić
tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych. Trybami nadzwyczajnymi, którymi
można wzruszyć decyzję ostateczną są
}� postępowanie w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego,
}� postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji,
}� postępowanie, którego celem jest uchylenie lub zmiana decyzji administracyjnej dotkniętej wadą lub nie, jeżeli
przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony,
}� postępowanie w sprawie uchylenia lub zmienienia decyzji w stanach nagłej konieczności administracyjnej,
}� postępowanie w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia decyzji,
}� postępowanie w sprawie uchylenia decyzji, jeżeli strona nie dopełniła określonych czynności w terminie,
}� postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji, przewidziane przez przepisy szczególne.
}� Naruszenie tej zasady jako rażące naruszenie prawa stanowi jedną z przesłanek stwierdzenia nieważności.
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
30
Zasada trwałości decyzji ostatecznych
Zasada trwałości gwarantuje względną trwałość sytuacji prawnej strony, ukształtowanej rozstrzygnięciem organu o
charakterze ostatecznym.
Zasada ta wpływa w ten sposób także na stabilizację tych stosunków prawnych, w których uczestniczy strona.
y
ródłem tej zasady jest założenie: że decyzjom posiadającym przymiot ostateczności przysługuje domniemanie
legalności i mocy obowiązującej.
Istotą tej zasady jest brak możliwości zmiany lub dowolnego uchylania decyzji administracyjnym.
Odpowiednikiem tej zasady w postępowaniu sądowym jest zasada powagi rzeczy osądzonej (res iudicata), w ramach
instytucji prawomocności orzeczenia.
Zasada trwałości nie ma charakteru bezwzględnego  w niektórych przypadkach konieczne będzie obalenie decyzji
niezgodnej z przepisami lub decyzji niewadliwej ale nieodpowiadającej stosunkom społecznym i gospodarczym
Wzruszenie decyzji ostatecznej dotyczy nie tylko decyzji dotkniętych wadami kwalifikowanymi ale i decyzji
niewadliwych lecz nieodpowiadających aktualnemu interesowi społecznemu lub decyzji wykonywanych w sposób
nieprawidłowy  trwałość decyzji jest bardziej ograniczona niż trwałość orzeczeń sądowych (te ostatnie mogą być
wzruszone tylko w przypadku kwalifikowanych wad prawnych).
y
ródło: I. Gruszka. M. Stożek. Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2007.
31
Zasada sądowej kontroli legalności decyzji administracyjnych
Zasada sądowej weryfikacji (kontroli) decyzji ostatecznych wynika z art. 16 ż 2 k.p.a.
Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego, decyzje mogą być zaskarżane do sądu
administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych
ustawach. Taką ustawą jest Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przewidująca
przewiduje nawet szerszy zakres kognicji sądów administracyjnych.
Zasada sądowej kontroli legalności decyzji administracyjnych wynika z konstytucyjnej zasady
demokratycznego państwa prawnego i innych regulacji konstytucyjnych, ograniczających zamykanie
sądowej kontroli aktów wydawanych przez organy władzy publicznej.
Zasada ta obowiązuje na podstawie noweli styczniowej k.p.a. z 1980r. (ustawa z dnia 31 stycznia 1980r. O
Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy  Kodeks postępowania administracyjnego).
Wniesienie skargi następuje na podstawie niezgodności decyzji administracyjnej z prawem  a zatem
wydanie decyzji z naruszeniem przepisów prawa materialnego lub procesowego.
Zasady zaskarżania decyzji administracyjnych do sądu administracyjnego określają przepisy ustawy Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
32
Zasada oficjalności
Zasada oficjalności w postępowaniu administracyjnym oznacza, że w ramach postępowania występują przede
wszystkim czynności organu administracji podejmowane z urzędu.
Zasada oficjalności opiera się na aktywności organu, zwłaszcza w zakresie określania dowodów niezbędnych do
ustalenia stanu faktycznego sprawy i przeprowadzania tych dowodów.
33