Finanse-Podstawy
Wykład 1
dr SÅ‚awomir Franek
Katedra Finansów
1
[e-mail]
Finanse- definicja
Finanse= zasoby pieniężne (Z), czyli wszędzie tam gdzie
występuje pieniądz mówimy o finansach (statyczne
podejście do pieniądza)
Ale
Finanse= stosunki ekonomiczne polegajÄ…ce na
gromadzeniu, podziale i wydatkowaniu zasobów
pieniężnych (podejście dynamiczne)
Pieniądz to także ewidencyjna miara procesów
gospodarczych (finanse a rachunkowość)
Finanseó finire, finatio (orzeczenie sądowe kończące
sprawę, którego treścią była należność pieniężna 
 financia pecuniara )
2
Gdzie obserwujemy zjawiska finansowe?
a) strumienie ekwiwalentne  powiązanie świadczenia
pieniężnego jednej strony transakcji ze świadczeniem
wzajemnym (praca, towar, usługa)
wydatek pieniężny ó przychód pieniężny
O ekwiwalentności decyduje mechanizm rynkowy
b) Strumienie transferowe  jednostronny charakter
świadczenia pieniężnego ó brak świadczenia
wzajemnego
Charakter uznaniowy lub prawny
c) Strumienie kredytowe  kreacja pieniÄ…dza oznacza jego
tworzenie bez pozbawiania możliwości innych podmiotów
do dysponowania nim
3
Stan na Stan na
WYSZCZEGÓLNIENIE
31.12.2010 31.08.2011 (3)
w mln zł w mln zł
A. PODAÅ» PIENI
DZA (M3)
783 648,5 813 514,5
1. Pieniądz gotówkowy w obiegu (poza kasami banków)
92 707,0 97 174,0
2. Depozyty i inne zobowiÄ…zania
681 950,9 702 681,9
2.1. Gospodarstwa domowe
421 194,4 445 101,2
2.2. Niemonetarne instytucje finansowe
36 646,1 40 504,4
2.3. Przedsiębiorstwa
181 259,9 175 820,2
2.4. Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych
14 868,4 15 532,1
2.5. Instytucje samorzÄ…dowe
21 595,2 23 174,9
2.6. Fundusze ubezpieczeń społecznych
6 386,9 2 549,0
3. Pozostałe składniki M3
4
8 990,6 13 658,6
Ujęcie tradycyjne  powiązanie sfery pieniężnej
gospodarki ze sferÄ… realnÄ…, czyli zjawiska finansowe
powstają w związku z wytwarzaniem dóbr i usług
zaspokajajÄ…cych potrzeby ludzkie
Autonomiczna sfera finansów  transakcje, w których
występuje pieniądz następują w oderwaniu od sfery
realnej; pieniÄ…dz traktowany w wymiarze abstrakcyjnym
(symbolicznym)
5
6
Laureaci Nagrody Nobla za badania
dotyczące finansów
Milton Friedman (1967)- twórca monetaryzmu
James Tobin (1981)- za analizę rynków finansowych i ich relacji z
decyzjami o kupnie, zatrudnieniu, produkcji i cenach
Franco Modigliani (1985) - za pionierskie analizy oszczędności i
rynków finansowych
James Buchanan (1986)  teoria wyboru publicznego
Harry Markowitz, Merton Miller, William Sharpe (1987)- teoria
portfela inwestycyjnego, teoria dywidend
Robert Merton, Myron Scholes (1997)- wycena pochodnych
instrumentów finansowych
Robert Mundell (1999)-teoria optymalnych obszarów walutowych
George Akerman, Michael Spence, Joseph Stiglitz (2001)- teoria
asymetrii informacji
Edmund Phelps (2006)  za badania nad zwiÄ…zkiem inflacji z
bezrobociem
7
PieniÄ…dz to nie wszystko (w
finansach też& )
Instrument finansowy  zobowiÄ…zanie finansowe
(roszczenie ) dotyczÄ…ce majÄ…tku jednych
podmiotów w stosunku do drugich
Dwoistość instrumentów finansowych
Współczesne instrumenty to obietnice
(obiecujemy, że wypożyczone /zainwestowane
środki pieniężne zostaną zwrócone wraz z
innymi płatnościami (odsetki,dywidenda) w
dalszym okresie
Zaufanie do emitenta odzwierciedlone w wartości
instrumentu finansowego
8
9
Płynność, ryzyko, rentowność
instrumentów finansowych
n Gotówka
n Pieniądz bezgotówkowy (depozytowo-kredytowy)
n Papiery wartościowe (akcje, obligacje& .)
n Waluty/dewizy
n ZÅ‚oto (?)
10
11
12
Przeczytać:
System finansowy w Polsce, red. B.
Pietrzak, Z. Polański, B. Woz
niak, rozdz.
1.1-1.3
Rozwój systemu finansowego w Polsce w
latach 2002-2003, strony 12-18
www.nbp.pl  dział: System finansowy
13