30 listopada 2011 r.
Miasta szukają alternatywnych metod walki z zimą
SÓL SZKODZI
MIEJSKIM DRZEWOM
Krystyna Forowicz
Każdego roku miasta wydają wiele milionów złotych na odS
nieżanie. I dodatkowe milio-
ny na rewitalizację miejskiej zieleni zniszczonej przez sól wysypywaną tonami na chod-
nikach i jezdniach. Tej zimy ma być inaczej. Wiele samorządów rezygnuje z  solenia
dróg i stawia na alternatywne, choć droższe metody odS
nieżania. Ma być skutecznie, a
zarazem ekologicznie.
O szkodliwoS
ci stosowanej na czas seminarium Agnieszka Szulc z trzeba uS
wiadamiać, że działania służ-
polskich drogach soli kamiennej, eks- poznańskiego Zarządu Dróg Miejskich. by drogowej mają na celu jedynie łago-
perci rozmawiali w Warszawie podczas Do zniszczeń miejskiej zieleni przyczy- dzenie skutków zimy, a nie całkowitą
seminarium zorganizowanego przez niają się zarządcy nieruchomoS
ci, któ- ich likwidację, tak definiuje to Gene-
Zarząd Główny Federacji Stowarzyszeń rzy nielegalnie zgarniają S
nieg na po- ralna Dyrekcja Dróg Krajowych i Au-
Naukowo-Technicznych NOT i Stowa- bocza i chodniki, formując wokół drzew tostrad  komentowała Szulc.
rzyszenie Inżynierów i Techników i krzewów wały, które topnieją wolno, a Sól sypie się na drogi głównie
Ogrodnictwa. ich nasolone resztki zalegają jeszcze gdy dlatego, że szybko likwiduje S
nieg i
S
wiat rozpromienia się wiosennym słoń- powoduje, że drogi są przejezdne. Poza
W trosce o drzewa cem. Winna jest straż miejska wymaga- tym jest tania. Ale walka ze S
niegiem
jąca dokładnego odS
nieżania. Błoto po- za pomocą soli słono kosztuje. Obej-
 Nie ma takiego gatunku roS
lin, S
niegowe to skondensowana sól. muje nie tylko wydatki na sól, ale i na
który byłby całkowicie odporny na za-  Stężenie soli w pobliżu dróg odtworzenie przyulicznej zieleni. Im
solenie. Wszystkie giną od soli, która bywa wyższe niż w Bałtyku  podkreS
li- więcej wysypanej zimą soli, tym wy-
dostaje się do gleby z zasolonego bło- ła Agnieszka Szulc.  PrzyzwyczailiS
my ższe koszty odtwarzania przyulicznej
ta poS
niegowego rozpryskiwanego się do tego, że S
nieg jest usuwany do zieleni wiosną. W Poznaniu w 2009 r.
przez koła samochodów  mówiła pod- tzw. czarnej nawierzchni. Mieszkańcom zużyto 3,2 tys. ton soli, a wydatki na
zieleń wyniosły tego roku prawie 0,5
mln zł. W 2011 r. soli już zużyto 7,4
tys. ton  odtworzenie zieleni koszto-
wało 2 mln zł. Dlatego Poznań zamie-
rza tej zimy testować chlorek wapnia
do odS
nieżania dróg oraz posypywać
je tzw. materiałami uszorstkowiający-
mi, np. żwirem lub piaskiem  poinfor-
mowała Agnieszka Szulc. Są to S
rodki
droższe ale znacznie mniej szkodliwe
dla zieleni. Aby chronić rosnący przy
ulicach cenny drzewostan często sto-
suje się wokół pni specjalne osłony z
mat słomiano-foliowych, które zapo-
biegają przedostawaniu się zasolone-
go S
niegu z dróg. Takie rozwiązanie jest
jednak kosztowne, zabezpieczenie jed-
nego drzewa to ponad 130 zł.
Tragedia, horror, kataklizm
RoS
liny giną od soli, która dostaje się do gleby z zasolonego błota
Takimi słowami urzędnicy ochro-
poS
niegowego rozpryskiwanego przez koła samochodów.
ny S
rodowiska oceniają stan drzew po

25
Dziennikarska Agencja Wydawnicza
R
RODOWISKO 22 (454)/2011
przyroda
30 listopada 2011 r.
każdej zimie. Usunięcie grozi kilkuset miejskiej kanalizacji, zasala rzeki. A w sza się komunikacja miejska. Ostatniej

drzewom co roku w każdym polskim rzekach żyją organizmy słodko-, a nie zimy na warszawskie ulice pługosolar-
mieS
cie. Jednakowo mocno zawsze do- słonowodne ki wyjeżdżały ponad 60 razy. To koszt
tyka to zarówno drzewa stare, jak i do-  Szczególnie wrażliwe na sól są rzędu 90 mln złotych. Wówczas prezy-
piero nasadzone. Co roku miasta przy- niestety najpopularniejsze warszaw- dent stolicy, Hanna Gronkiewicz-
gotowują się na wycinkę drzew. Bo bia- skie drzewa, czyli lipy, klony i kaszta- Waltz, rozważała zrezygnowanie w
ła S
mierć kosi je niemiłosiernie. Po ubie- nowce  często podkreS
la dr Jacek przyszłoS
ci z odS
nieżania dróg do czar-
głej zimie tylko w Poznaniu z tego po- Borowski z Katedry Ochrony R
rodowi- nej nawierzchni i posypywania ich tyl-
wodu uschło tysiąc drzew. ska SGGW ko żwirem. Podawała przy tym za przy-
Sól jest zabójcza dla S
rodowiska. kład kraje skandynawskie.
Co dzieje się w zasolonej glebie? Duże Słony scenariusz
iloS
ci soli dostające się do gleby w okre- Jaka alternatywa
sie zimowym zatrzymują się w górnych Stosowanie soli i jej przenikanie
jej warstwach. CzęS
ć deszcze przeniosą do gruntu jest zresztą nie tylko jedną z Cezary Droszcz z Polskiego
w głąb gleby. CzęS
ć jednak pozostanie. głównych przyczyn obumierania Związku Motorowego powiedział, że
Dochodzi wówczas do kumulacji soli przyulicznych, przychodnikowych problem zasolenia można rozwiązać
w powierzchniowych warstwach gleby. drzew i krzewów. Wpływa również m.in. poprzez ograniczenie zimą do-
Zachodzi również ciąg reakcji prowa- negatywnie na stan nawierzchni, be- zwolonej prędkoS
ci  im wolniej je-
dzących do powstania sody. ZawartoS
ć tonowych, bitumicznych, powoduje dzie samochód, tym mniej rozprysku-
tego związku w glebie, już przy jego korozje przydrożnych słupków, zna- je stopiony zasolony S
nieg. Powinno
się też zakazać stosowania soli na
Sól kumuluje się zarówno w glebie, jak i w roS
linach. Do ga- chodnikach. Taki zakaz obowiązywał
w latach 80. XX w.
tunków drzew najbardziej wrażliwych na sole należą: brzozy,
 Poznań wprowadził nowy
graby, jawory, klony zwyczajne, kasztanowce, a także lipy, buki
znak A-32 informujący o występowa-
i wiązy górskie. Z mniejszych drzew oraz krzewów najniższą
niu oszronienia na jezdni  zwróciła
odpornoS
ć posiadają jarzęby, leszczyny, bez czarny i dereń. Z
uwagę Agnieszka Szulc.
kolei do najbardziej odpornych zalicza się: grochodrzew, dęby,
 W Stanach Zjednoczonych
osiki, klony polne, a z krzewów: iglicznię, S
nieguliczkę, po-
stosuje się pochodne wapnia do od-
rzeczkę, rokitnik, suchodrzew.
S
nieżania. Jest to droższe rozwiąza-
nie, ale mniej szkodliwe dla S
rodo-
stężeniu 0,005%, uniemożliwia rozwój ków drogowych, metalowych barie- wiska  podał przykład Cezary
roS
lin. Sole pobierane są przez korze- rek, latarni i ekranów dx
więkochłon- Droszcz.
nie. Ich zwiększona obecnoS
ć w orga- nych oraz instalacji podziemnych. Także nasi południowi sąsiedzi
nizmie roS
liny prowadzi do dużych Rosną wiec koszty remontów. Czesi i Słowacy od dawna nie posy-
zmian i to już na poziomie pojedyn-  Zastosowanie każdego inne- pują dróg solą, zamiast uruchamiać
czych komórek. JeS
li zmiany te zajdą go S
rodka niż soli byłoby tańsze  solarki, zgarniają większą czeS
ć S
nie-
w wielu komórkach, zmienia się cała przekonywała Agnieszka Szulc. Wie- gu, a ten który zostaje posypują żwi-
roS
lina. NajczęS
ciej dochodzi do uszka- dza o szkodliwym działaniu soli na rem lub piachem. Dzięki temu, mimo
dzania aparatu asymilacyjnego, czyli otoczenie jest chyba dobrze rozpo- że drogi pozostają białe, kierowcy nie
tak naprawdę większoS
ci zielonych wszechniona. Sól niszczy nasze buty, S
lizgają się. W wielu miastach nie-
tkanek roS
linnych. Następstwem tego nogawki spodni i płaszcze. Cierpią mieckich drogi posypuje się specjal-
bywa zakłócenie w pobieraniu wody. również czworonogi, sól dotkliwie nym tłuczniem. W Skandynawii nie
Siła ssąca układu korzeniowego nie ma drażni im łapy. stosuje się soli od lat, ale tam asfalt
możliwoS
ci pobierania wody, bo roz- Paweł Klonowski z Zarządu jest na tyle dobrej jakoS
ci, że wolno
twór soli ją zatrzymuje. Nawet jeS
li drze- Oczyszczania Miasta zapowiedział, jex
dzić z kolcami. W Polsce nie jest
wa stoją w ogromnej kałuży nie są w że Warszawa również chce stosować dozwolone stosowanie opon z kolca-
stanie wypić zasolonej wody. Dalsze żwir zamiast soli, ale tylko na nie- mi, które zwiększają przyczepnoS
ć
konsekwencje to opóx
nienie wypusz- utwardzonych drogach  zaznaczył. na drodze. W Polsce w ogóle nie ma
czania pędów, zmniejszenie iloS
ci liS
ci, Będzie to jednak tylko kilka kilome- nawet obowiązku używania opon zi-
które brunatnieją i przedwczeS
nie opa- trów ulic  trzech w Białołęce (Chlub- mowych, na którego wprowadzenie
dają, mniejsza jest zdolnoS
ć kiełkowa- na, Szynowa i Zdziarska), dwóch w zdecydowali się m.in. Niemcy, Łoty-
nia nasion, a w krańcowych przypad- Wawrze (Podkowy i Przełęczy) i po sze, Litwini i Czesi.
kach dochodzi do zatrzymanie przyro- jednej w Wesołej (Borkowska) oraz  Po naszych drogach jeżdżą gra-
stu i rozwoju tkanek. Po silnym zasole- w Ursusie (Orłów Piastowskich). Za- ty, 17 mln pojazdów ma S
rednią wieku
niu, nawet odporne drzewa stają się słab- rząd Oczyszczania Miasta odpowia- 14,5 roku. Kierowcy takich aut nie
sze i giną. Trawa także zresztą cierpi. da za utrzymanie około jednej trze- kupią opon zimowych, bo cena komple-
Ponadto sól razem z wodą spływa do ciej stołecznych dróg. To nimi poru- tu to 2 tys. zł  mówił Cezary Droszcz.

26
Dziennikarska Agencja Wydawnicza
R
RODOWISKO 22 (454)/2011
przyroda
 JesteS
my skazani na sól dro-
gową  uważa Jan Bieńka z Instytutu
Badawczego Dróg i Mostów. Chlorek
sodu jest w tej chwili najtańszym S
rod-
kiem chemicznym, który można zasto-
sować do odS
nieżania na dużą skalę.
Pozostałe, (np. pochodne kwasów octo-
wego i mrówkowego) stosowane na
przykład na lotniskach, są od niego kil-
kanaS
cie razy droższe. Jan Bieńka zwró-
cił uwagę, że paradoksalnie łatwiej jest
utrzymać czarną nawierzchnię jezdni w
krajach skandynawskich, gdzie zimy są
ostrzejsze niż te w Polsce. Tam, gdy tem-
peratura spadnie poniżej 00C, utrzymu-
je się na w miarę stabilnym poziomie,
zaS
u nas często wiele razy wzrasta po-
wyżej tej granicy. Skutek jest taki, że
sól spływa z jezdni i trzeba ją ponow-
nie rozsypać, by zapobiec powstaniu
lodu, gdy temperatura znów osiągnie
wartoS
ci ujemne.
 W naszych warunkach klima-
tycznych raczej nie ma alternatywy dla
soli  powiedział Bieńka podczas spo-
tkania.
Ministerstwo R
rodowisko
dopuszcza
Im czarniejsze ulice, tym bardziej
chorują drzewa. A mimo to  wskazy-
wali uczestnicy seminarium  Minister-
stwo R
rodowiska dopuszcza stosowa-
nie soli na drogach. Mimo że ustawa o
ochronie S
rodowiska zakazuje niszcze-
nia zieleni S
rodkami chemicznymi, a
chlorek sodu jest takim S
rodkiem che-
micznym. Także ustawa o czystoS
ci
miast mówi o usuwaniu S
niegu, a nie o
jego utylizacji solą.
W stolicy w ostatnich latach wy-
mieniono ponad 50% przyulicznych
drzew, ponieważ  umarły , m.in. przy
Marszałkowskiej, R
więtokrzyskiej,
Jana Pawła II i Al. SolidarnoS
ci. Próbu-
je się sadzić nowe w ich miejsce, ale
młode często nie wytrzymują solenia.
Tylko w ubiegłym roku odpowiedzial-
ny za zieleń w mieS
cie Zarząd Oczysz-
czania Miasta wydał na sadzenie no-
wych drzew i krzewów milion złotych.
Od wielu lat stosowanie soli krytykują
ekolodzy i fachowcy zajmujący się zie-
lenią miejską. Bo utrata drzew psuje
estetykę stolicy.
Krystyna Forowicz