Regulacje prawne z zakresu prawa pracy dotyczÄ…ce
bezpieczeństwa i higieny pracy
Podstawowym aktem prawnym, mówiącym o prawie do bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy, jest Konstytucja RP, która w art. 66 gwarantuje takie prawo ka\
demu. Ustawą określającą
prawa i obowiÄ…zki obywateli w tym zakresie jest Kodeks Pracy.
Podstawowe uregulowania kodeksowe w zakresie bhp znajdujÄ… siÄ™ w dziale dziesiÄ…tym Kodeksu pracy-
dotyczącym bhp, w dziale ósmym- dotyczącym uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem i w
dziale dziewiątym- dotyczącym zatrudniania młodocianych. Natomiast art. 9 Kodeksu pracy wskazuje na
inne z
ródła prawa pracy, szczególnie zaś porozumienia zbiorowe zawierane między partnerami
społecznymi, tj. układy zbiorowe i inne porozumienia zbiorowe, np. akty wewnątrzzakładowe stanowione
w formie regulaminów i statutów.
ISTOTA BEZPIECZEC
STWA I HIGIENY PRACY
" definicja bezpieczeństwa i higieny pracy:
Pojęcie bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp) określa stan warunków i
organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający wymagany poziom ochrony
zdrowia i \
ycia przed zagro\
eniami występującymi w środowisku pracy.
" cel bezpieczeństwa i higieny pracy:
Zmniejszenie ogólnej liczby wypadków przy pracy, zapewnienie właściwego
stosowania środków ochrony indywidualnej, przeprowadzanie okresowych inspekcji
bezpieczeństwa na stanowiskach pracy, motywowanie pracowników do bezpiecznej
pracy.
PODSTAWOWE OBOWI
ZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE BHP art. 207 Kodeksu Pracy
Wśród obowiązków pracodawcy wymienianych w art. 94 Kodeksu Pracy znajduje się obowiązek (pkt. 4)
dotyczący zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenia
systematycznego szkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pozostałe obowiązki
pracodawcy w tym zakresie zostały zamieszczone w rozdziale I działu dziesiątego Kodeksu pracy.
Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy ponosi pracodawca
(art. 207 ż 1). Rozpatrując tę kwestię na gruncie prawa, odpowiedzialność ta mo\
e być
odpowiedzialnością za wykroczenia popełnione przeciwko prawom pracownika (dział trzynasty K.p.),
odpowiedzialnością za popełnione przestępstwa (odpowiedzialność karna) oraz odpowiedzialnością
cywilnÄ… za wyrzÄ…dzone szkody.
Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zostały określone w
rozdziale I, działu dziesiątego Kodeksu Pracy.
Zgodnie z zapisem art. 207 ż 2 K.p., pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i \
ycia
pracowników. Nale\
y zwrócić uwagę na fakt, i\
w znowelizowanym Kodeksie pracy wyraz
nie
sprecyzowano, \
e wartością podlegającą ochronie jest zdrowie i \
ycie pracowników. Obowiązek ten
powinien być realizowany poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy
odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. To, czy dany pracodawca, w określonych
warunkach, wykorzystał w sposób odpowiedni osiągnięcia nauki, podlega indywidualnej ocenie
właściwych organów nadzoru, np. Państwowej Inspekcji Pracy i Inspekcji Sanitarnej lub sądu w toku
postępowania sądowego.
Ogólny obowiązek pracodawcy jest uszczegółowiony przez wymienienie obowiązków
szczególnych, które zobowiązują pracodawcę do: organizowania pracy w sposób zapewniający
bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewnienia przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawania poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz
kontrolowania wykonania tych poleceń , zapewnienia wykonania nakazów, wystąpień, decyzji
i zarządzeń organów nadzoru nad warunkami pracy, zapewnienia wykonania zaleceń społecznego
inspektora pracy.
Wydzielenie obowiązku dotyczącego zapewnienia wykonania zaleceń społecznego inspektora
pracy wynikało z faktu, i\
społeczny inspektor pracy nie jest  organem nadzoru oraz było podyktowane
potrzebÄ… wyraz
niejszego zaakcentowania roli społecznego nadzoru nad warunkami pracy jako trwałego
elementu polskiego systemu ochrony pracy
PRAWA I OBOWI
ZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE BHP
W znowelizowanym Kodeksie pracy, w dziale dziesiÄ…tym dotyczÄ…cym
bezpieczeństwa i higieny pracy, gwarantuje się pracownikowi szereg
uprawnień związanych z ochroną jego \
ycia i zdrowia.
Do nowych praw pracowniczych, nie występujących w dotychczas
obowiÄ…zujÄ…cym prawie pracy, nale\
y prawo do powstrzymania siÄ™ od
wykonywania pracy wówczas, gdy warunki pracy nie odpowiadają
przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stwarzają bezpośrednie
zagro\
enie dla zdrowia lub \
ycia pracownika albo gdy wykonywana
przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom.
Pracownik ma tak\
e prawo oddalić się z miejsca zagro\
enia, je\
eli powstrzymanie siÄ™ od pracy nie
usunęło tego zagro\
enia. W obu przypadkach, tj. powstrzymania siÄ™ od wykonywania pracy oraz
oddalenia siÄ™ z miejsca zagro\
enia, pracownik ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie
przeło\
onego.
Za czas powstrzymania siÄ™ od wykonywania pracy lub oddalenia siÄ™ z miejsca zagro\
enia
pracownik zachowuje prawo do (pełnego) wynagrodzenia (art. 210 ż 1, 2 i 3). Zagro\
enie dla \
ycia lub
zdrowia musi mieć charakter zagro\
enia bezpośredniego i mo\
e tak\
e dotyczyć innych pracowników lub
osób. Pracownik ma prawo podjąć decyzję w sprawie skorzystania z tego uprawnienia na podstawie
samodzielnie dokonanej oceny sytuacji. Przy podejmowaniu decyzji pracownik powinien zwrócić uwagę
na to, czy został naruszony konkretny przepis dotyczący bezpieczeństwa i higieny pracy.
Drugie, nowe uprawnienie dotyczy pracowników wykonujących prace wymagające szczególnej
sprawności psychofizycznej, określone w załączniku do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej
z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej
(Dz. U. nr 62, poz. 287). Pracownik wykonujący pracę wymienioną w tym załączniku mo\
e, po uprzednim
powiadomieniu przeło\
onego, powstrzymać się od jej wykonywania, je\
eli stwierdzi, \
e jego stan
psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagro\
enie dla innych osób.
Poniewa\
przyczyna powstrzymania siÄ™ od wykonywania pracy le\
y po stronie pracownika, ustawodawca
nie przewidział w tym przypadku prawa do zachowania wynagrodzenia.
Uprawnienia określone w ż 1, 2 i 4 art. 210 nie dotyczą pracowników, których obowiązkiem
pracowniczym jest ratowanie \
ycia ludzkiego lub mienia, np. stra\
aków, ratowników górniczych,
ratowników ratownictwa chemicznego, ratowników górskich.
Zgodnie z brzmieniem art. 100 ż 2, pkt. 3 Kodeksu pracy, pracownik jest obowiązany w szczególności
przestrzegać: przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a tak\
e przepisów
przeciwpo\
arowych.
Obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zostały bardziej
szczegółowo sprecyzowane w rozdziale II działu dziesiątego Kodeksu pracy. Przestrzeganie
przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy nale\
y do podstawowych obowiązków
pracownika (art. 211 K.p.).
W szczególności pracownik jest obowiązany:
" znać przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instrukta\
u
z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym
" wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przeło\
onych
" dbać o nale\
yty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz porządek i ład w miejscu pracy
" stosować środki ochrony zbiorowej, a tak\
e u\
ywać przydzielonych środków ochrony
indywidualnej oraz odzie\
y i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem
" poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i
stosować się do wskazań lekarskich
" niezwłocznie zawiadomić przeło\
onego o zauwa\
onym w zakładzie pracy wypadku albo
zagro\
eniu \
ycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a tak\
e inne osoby
znajdujÄ…ce siÄ™ w rejonie zagro\
enia o gro\
ącym im niebezpieczeństwie
" współdziałać z pracodawcą i przeło\
onymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW O OCHRONIE PRACY
" odpowiedzialność porządkowa (słu\
bowa)
Pojęcie odpowiedzialności porządkowej obejmuje odpowiedzialność pracownika za nieprzestrzeganie
ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów BHP i przeciwpo\
arowych, a tak\
e
przyjętego sposobu potwierdzenia przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwionej nieobecności.
Za wymienione wykroczenia pracodawca mo\
e ukarać pracownika upomnieniem, nagana bądz
-
w ra\
ących przypadkach  zastosować karę pienię\
ną, której wysokość reguluje Kodeks pracy.
" odpowiedzialność wykroczeniowa
Pojęcie odpowiedzialności wykroczeniowej obejmuje odpowiedzialność pracodawcy bądz
osoby
działającej w jego imieniu za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Odpowiedzialność ta dotyczy
wszelkich spraw związanych z dokumentowaniem stosunku pracy, wypłacaniem wynagrodzeń i
udzielaniem urlopów oraz przestrzeganiem przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Za wykroczenia popełnione w wymienionych obszarach pracodawca podlega karze grzywny.
Szczegółowe regulacje w tej kwestii zawiera dział trzynasty Kodeksu pracy  odpowiedzialność za
wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
" odpowiedzialność karna
Pojęcie odpowiedzialności karnej dotyczy osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i higienę pracy,
która nie dopełniła swoich obowiązków, co naraziło pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty
\
ycia lub ciÄ™\
kiego uszczerbku na zdrowiu.
Za wskazane wykroczenia osoba taka mo\
e zostać ukarana pozbawieniem wolności, ograniczeniem
wolności lub grzywną, stosownie do przepisów Kodeksu karnego.
OCHRONA PRACY KOBIET
Kobiety w okresie ciÄ…\
y podlegają szczególnej ochronie w pracy.
Prawa chroniÄ…ce zdrowie kobiet w okresie ciÄ…\
y regulowane sÄ…
stosownymi zapisami w Kodeksie pracy.
Uprawnienia zwiÄ…zane z rodzicielstwem (wymiary urlopu
macierzyńskiego) regulują zapisy działu ósmego Kodeksu pracy .
Wymiary urlopu wychowawczego oraz zasady udzielania określają
zapisy art. 186 Kodeksu pracy.
Kodeks pracy określa zakres ochrony pracy kobiety w okresie trwania
zatrudnienia.
Zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie ucią\
liwych lub szkodliwych dla zdrowia
wprowadzony został przede wszystkim w związku z odmiennością biologiczną kobiety oraz jej funkcją
macierzyńską. Te odmienności powodują \
e:
" kobieta o przeciętnej budowie posiada mniejsze mo\
liwości ni\
mÄ™\
czyzna w zakresie
wykonywania prac wymagających wysiłku fizycznego
" kobieta będąca w cią\
y i w okresie karmienia powinna być chroniona przed niekorzystnym
wpływem, na jej zdrowie i jej potomstwa, czynników związanych z wykonywaną pracą 
występujących w samej pracy i w środowisku pracy.
Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie ucią\
liwych
lub szkodliwych dla zdrowia. Wykaz prac określa rozporządzenie
Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac
szczególnie ucią\
liwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet ( Dz. U. Nr
114 poz. 545 z póz
n. zm.), a mianowicie:
1. Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem cię\
arów oraz wymuszoną pozycją ciała
" ręczne podnoszenie i przenoszenie cię\
arów o masie przekraczającej:
- 12 kg przy pracy stałej; dla kobiet w cią\
y 3 kg
- 20 kg przy pracy dorywczej; dla kobiet w ciÄ…\
y 5 kg (praca dorywcza - do 4 razy na godz. w
czasie zmiany roboczej)
" ręczne przenoszenie pod górę- po pochylniach, schodach itp., których maksymalny kąt
nachylenia przekracza 30°, a wysoko ść 5 m ciÄ™\
arów o masie:
- 8 kg przy pracy stałej; dla kobiet w cią\
y 2 kg
-15 kg przy pracy dorywczej; dla kobiet w ciÄ…\
y 4 kg (praca dorywcza - do 4 razy na godz.
w czasie zmiany roboczej)
" przewo\
enie ciÄ™\
arów o masie przekraczającej:
- przy przewo\
eniu na taczkach jednokołowych 50 kg,
- przy przewo\
eniu na wózkach 2,3 i 4- kołowych 80 kg,
- przy przewo\
eniu na wózkach po szynach 300 kg.
2. Prace w mikroklimacie zimnym, gorÄ…cym i zmiennym
" dla kobiet w ciÄ…\
y lub karmiÄ…cych piersiÄ…:
- prace w warunkach, w których wskaz
nik PMV ( przewidywana ocena średnia) określany zgodnie z
Polską Normą, jest większy od 1,5
- prace w warunkach, w których wskaz
nik PMV ( przewidywana ocena średnia ) określany zgodnie z
PolskÄ… NormÄ… jest mniejszy od -1,5
- prace w środowisku, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza
w zakresie przekraczajÄ…cym 15° C.
3. Prace w hałasie i drganiach
" kobietom w ciÄ…\
y:
- prace w środowisku, w którym poziom ekspozycji na hałas, odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy
przekracza wartość 65 dB (decybela)
- prace w środowisku, w którym poziom ciśnienia akustycznego hałasu infradz
więkowego przekracza
dopuszczalne wartości
- prace w środowisku, w którym poziom ciśnienia akustycznego hałasu ultradz
więkowego przekracza
dopuszczalne wartości
- prace w środowisku, w którym wartości wa\
one przyspieszenia drgań oddziaływujących na
organizm człowieka przez kończyny górne nie przekraczają wartości określonych w tab. 1- powy\
ej
4 godz. na dobÄ™
- ka\
da praca w warunkach nara\
enia na drgania o ogólnym oddziaływaniu na organizm człowieka.
4. Prace nara\
ające na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego
i nadfioletowego oraz prace przy monitorach ekranowych
" kobietom w ciÄ…\
y:
- prace w zasięgu pól elektromagnetycznych o natę\
eniach przekraczających wartości dla strefy
bezpieczne
- prace w środowisku, w którym występuje przekroczenie ź wartości najwy\
szych dopuszczalnych
natÄ™\
eń promieniowania nadfioletowego
- prace w warunkach nara\
enia na promieniowanie jonizujÄ…ce
- prace przy obsłudze monitorów ekranowych  powy\
ej 4 godzin na dobÄ™.
" kobietom w okresie karmienia:
- prace przy otwartych z
ródłach promieniowania jonizującego.
5. Prace pod ziemiÄ…, poni\
ej poziomu gruntu i na wysokości
" prace pod ziemiÄ… we wszystkich kopalniach, z wyjÄ…tkiem pracy:
- na stanowiskach kierowniczych, nie wymagającej stałego przebywania pod ziemią i wykonywania
pracy fizycznej
- w słu\
bie zdrowia
- w okresie studiów, w ramach szkolenia zawodowego
- wykonywanej dorywczo i nie wymagajÄ…cej pracy fizycznej.
" kobietom w ciÄ…\
y:
- prace na wysokości  poza stałymi galeriami, pomostami, podestami i innymi stałymi
podwy\
szeniami, posiadającymi pełne zabezpieczenie przed upadkiem, oraz wchodzenie i
schodzenie po drabinach i klamrach
- prace w wykopach oraz w zbiornikach otwartych.
6. Prace w podwy\
szonym lub obni\
onym ciśnieniu
" kobietom w ciÄ…\
y i w okresie karmienia:
- prace nurków oraz wszystkie prace w warunkach podwy\
szonego lub obni\
onego ciśnienia.
7. Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi
" kobietom w ciÄ…\
y i w okresie karmienia:
- prace stwarzajÄ…ce ryzyko zaka\
enia: wirusem zapalenia wÄ…troby typu B, wirusem ospy wietrznej i
półpaśca, wirusem ró\
yczki, wirusem HIV, wirusem cytomegalii, pałeczką listeriozy,
toksoplazmozÄ…
- prace przy obsłudze zwierząt dotkniętych chorobami zakaz
nymi i inwazyjnymi.
8. Prace w nara\
eniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych
" kobietom w ciÄ…\
y i w okresie karmienia:
- prace w nara\
eniu na działanie czynników rakotwórczych i o prawdopodobnym działaniu
rakotwórczym
- prace w nara\
eniu na substancje chemiczne niezale\
nie od ich stÄ™\
enia w środowisku pracy
- prace w nara\
eniu na działanie rozpuszczalników organicznych je\
eli ich stÄ™\
enia w środowisku
pracy przekraczają wartości 1/3 NDS.
9. Prace gro\
Ä…ce ciÄ™\
kimi urazami fizycznymi i psychicznymi
" Kobietom w ciÄ…\
y i w okresie karmienia:
- prace w wymuszonym rytmie pracy ( np. na taśmie )
- prace wewnątrz zbiorników i kanałów
- prace stwarzajÄ…ce ryzyko ciÄ™\
kiego urazu fizycznego lub psychicznego np. gaszenie po\
arów,
udział w akcjach ratownictwa chemicznego, usuwanie skutków awarii, prace z materiałami
wybuchowymi, prace przy uboju zwierząt hodowlanych oraz obsłudze rozpłodników.
Pracodawca nie mo\
e wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie cią\
y, a tak\
e w okresie
urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba \
e zachodzÄ… przyczyny uzasadniajÄ…ce rozwiÄ…zanie umowy o
pracę bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa
wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy albo na okres
próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca cią\
y,
ulega przedłu\
eniu do dnia porodu.
Przepis ten nie dotyczy umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w
czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
RozwiÄ…zanie przez pracodawcÄ™ umowy o pracÄ™ za wypowiedzeniem w okresie ciÄ…\
y lub urlopu
macierzyńskiego mo\
e nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową
termin rozwiÄ…zania umowy o pracÄ™.
Kobiety w ciÄ…\
y nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej oraz bez jej zgody
delegować poza stałe miejsce pracy.
Kobiety opiekującej się dzieckiem w wieku do lat czterech nie wolno bez jej zgody zatrudniać w godzinach
nadliczbowych ani w porze nocnej, jak równie\
delegować poza stałe miejsce pracy.
Pracodawca zatrudniajÄ…cy pracownicÄ™ w ciÄ…\
y lub karmiącą piersią przy pracach szczególnie ucią\
liwych
lub szkodliwych dla zdrowia, bez względu na stopień nara\
enia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub
niebezpieczne, jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a je\
eli jest to niemo\
liwe, zwolnić
ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
Stan ciÄ…\
y powinien być stwierdzony zaświadczeniem lekarskim.
RODZAJE SZKOLEC
W DZIEDZINIE BEZPIECZEC
STWA I HIGIENY PRACY
Zgodnie z przepisem art. 2373 ż 1 Kodeksu pracy, pracownik nie mo\
e być dopuszczony
do pracy, do której wykonywania nie posiada wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych
umiejętności, a tak\
e dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i
higieny pracy.
Pracodawca powinien zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzić (organizować lub zlecać) okresowe szkolenia w tym
zakresie (art. 2373 ż 2). Szkolenia te powinny odbywać się w czasie pracy i na koszt pracodawcy (art.
2373 ż 3). Minister Gospodarki i Pracy rozporządzeniem z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w
dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy określił szczegółowe zasady szkolenia w tej dziedzinie (Dz.U.
Nr 180, poz. 1860 ze zm.). W załączniku do rozporządzenia zamieszczono 8 ramowych programów
szkolenia, stanowiących podstawę do opracowania odpowiednich programów szczegółowych przez
 organizatorów szkolenia .
Pracodawca obowiązany jest zaznajomić pracowników z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac oraz wydawać szczegółowe instrukcje
i wskazówki w tym zakresie . Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z
przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 2374 ż 1, 2 i 3).
Zgodnie z rozporzÄ…dzeniem szkolenia w dziedzinie bhp prowadzone jest jako:
1. szkolenie wstępne, obejmujące:
" instrukta\
ogólny (szkolenie wstępne ogólne)
" instrukta\
stanowiskowy (szkolenie wstępne na stanowiska pracy)
2. szkolenie okresowe prowadzone w formie: instrukta\
u, seminarium, kursu, samokształcenia
kierowanego.
Instrukta\
ogólny powinien zapoznać pracownika z:
" podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w kodeksie pracy, w
układach zbiorowych pracy oraz regulaminach pracy
" przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy
" zasadami udzielania pierwszej pomocy.
Instrukta\
ogólny przechodzą wszyscy nowo zatrudnieni pracownicy, studenci odbywający praktyki
studenckie oraz uczniowie szkół zawodowych odbywający praktyczną naukę zawodu. Instrukta\
ogólny
przechodzÄ… pracownicy przed dopuszczeniem do wykonywania pracy.
Instrukta\
stanowiskowy powinien zapoznać pracownika z:
" zagro\
eniami występującymi na określonym stanowisku pracy
" sposobami ochrony przed zagro\
eniami
" metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tym stanowisku.
Instrukta\
stanowiskowy przeprowadza siÄ™ dla:
" pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i innych, których charakter pracy
będzie się wiązał z bezpośrednimi kontaktami z produkcją i jej kontrolą lub z nara\
eniem na
zagro\
enie zawodowe
" pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach w przypadku zmiany warunków techniczno-
organizacyjnych
" uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu
" studentów odbywających praktyki studenckie.
Instrukta\
stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do pracy na określonym stanowisku.
Instrukta\
stanowiskowy powinien być zakończony sprawdzianem wiadomości i umiejętności z zakresu
wykonywania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowiącym
podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
Odbycie przez pracownika instrukta\
u stanowiskowego powinno być udokumentowane przez wydanie
zaświadczenia o jego ukończeniu i przechowywane w aktach osobowych pracownika.
Szkolenie okresowe
Celem szkolenia okresowego jest aktualizacja i ugruntowanie wiadomości i umiejętności pracowników w
dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, nabytych w czasie szkolenia wstępnego oraz zaznajomienie
ich z nowymi rozwiÄ…zaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie.
Szkolenie okresowe powinno być zakończone egzaminem sprawdzającym z przyswojonych przez
uczestników szkolenia wiadomości objętych programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub
organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp.
Odbycie przez pracownika szkolenia okresowego powinno być udokumentowane przez wydanie
zaświadczenia o jego ukończeniu i przechowywane w aktach osobowych pracownika.
Częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego określa pracodawca w porozumieniu z zakładowymi
organizacjami zwiÄ…zkowymi.
Zgodnie z rozporządzeniem szkolenie okresowe powinno być przeprowadzone:
" nie rzadziej ni\
raz w roku-dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, na
których wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne
" nie rzadziej ni\
raz na 3 lata - dla pozostałych pracowników zatrudnionych na stanowiskach
robotniczych
" nie rzadziej ni\
raz na 5 lat-dla osób będących pracodawcami oraz innych osób kierujących
pracownikami lub zatrudnionych na stanowiskach samodzielnych, in\
ynieryjno-technicznych
" nie rzadziej ni\
raz na 6 lat - dla pracowników administracyjno-biurowych.
WYPADKI PRZY PRACY I CHOROBY ZAWODOWE ORAZ
ÅšWIADCZENIA Z NIMI ZWI
ZANE
Za wypadek przy pracy uwa\
a się nagłe zdarzenie, wywołane
przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć,
które nastąpiło w związku z pracą. Wszystkie wymienione
elementy (nagłość zdarzenia, przyczyna zewnętrzna uraz lub
śmierć i związek z pracą) muszą zaistnieć równocześnie, aby dane zdarzenie, któremu uległ pracownik
mogło być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy.
Brak choćby jednego z tych czynników uniemo\
liwia uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy.
Określenie sztywnych kryteriów, które pozwalałyby na jednoznaczne określenie związku wypadku z pracą
jest niemo\
liwe. W zwiÄ…zku z czym w przypadkach wÄ…tpliwych zaleca siÄ™ korzystanie z bogatego
orzecznictwa SÄ…du Najwy\
szego w tym zakresie.
Dobrym przykładem takiej sytuacji jest wypadek pracownika, który w trakcie wykonywania pracy, uległ
wypadkowi będącego wynikiem napadu padaczkowego (uchwała SN z 23 stycznia 1977r. III PZP 16/76).
Mimo zaistniałych obra\
eń ciała nie zostało to uznane za wypadek przy pracy.
Nagłość zdarzenia  kryterium nagłości przesądza o tym, czy dane zdarzenie zakwalifikuje się jako
wypadek przy pracy czy te\
jako chorobÄ™ zawodowÄ….
W orzecznictwie sÄ…dowym ustalono, \
e zdarzenie nagłe zachodzi wtedy, gdy nie trwa dłu\
ej ni\
wynosi
czas jednej zmiany roboczej.
W praktyce, granicy czasowej nie nale\
y traktować sztywno, gdy\
pracownik np. mo\
e pracować w
godzinach nadliczbowych, wtedy równie\
traktowane będzie jako nagłość zdarzenia.
Przyczyna zewnętrzna  kryterium to określa, \
e dane zdarzenie jest tylko wtedy wypadkiem przy pracy,
je\
eli nastąpiło na skutek działania czynników zewnętrznych. Mogą to być:
" urazy spowodowane działanie elementów ruchomych, luz
nych, ostrych i wystajÄ…cych, maszyn,
urządzeń i narzędzi,;
" działanie zbyt wysokich lub zbyt niskich temperatur (oparzenia, odmro\
enia),
" działanie energii elektrycznej (pora\
enie prÄ…dem elektrycznym),
" działanie substancji chemicznych (np. zatrucia),
" wysiłek fizyczny niezbędny do wykonania pracy(np. dz
wiganie ciÄ™\
aru, nawet gdy nie sÄ…
przekroczone dopuszczalne normy),
" urazy spowodowane potknięciem i upadkiem.
Nale\
y pamiętać, \
e istnienie przyczyny zewnętrznej jest bezwzględnym warunkiem uznania danego
zdarzenia za wypadek przy pracy. Je\
eli niezdolność do pracy nastąpiła wyłącznie na skutek działania
czynnika lub czynników wewnętrznych  zdarzenie nie mo\
e być zakwalifikowanie jako wypadek przy
pracy.
Uraz -uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.
Związek z pracą  zachodzi wówczas, gdy istotną przyczyną wypadku jest pełnienie przez pracownika
obowiązków wynikających ze stosunku pracy bądz
zwiÄ…zanych z nim.
W szczególności związek z pracą zachodzi:
" podczas lub w związku z wykonywaniem pracy przez pracownika zwykłych czynności albo
poleceń przeło\
onych,
" podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności w interesie zakładu pracy
nawet bez polecenia,
" w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy
w drodze między siedzibą zakładu pracy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze
stosunku pracy.
Za wypadek śmiertelny przy pracy uwa\
a się wypadek w wyniku, którego nastąpiła śmierć pracownika
w miejscu wypadku lub w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
Wypadek lekki przy pracy to wypadek powodujący niezdolność do pracy.
Za wypadek ciÄ™\
ki przy pracy uwa\
a się wypadek, w wyniku którego nastąpiło cię\
kie uszkodzenie
ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała albo
rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a tak\
e choroba nieuleczalna lub
zagra\
ajÄ…ca \
yciu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w
zawodzie albo trwałe powa\
ne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
Za wypadek zbiorowy przy pracy uwa\
a się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia, uległy
co najmniej dwie osoby.
Niektóre wypadki, jakim ulegają pracownicy, nie pozostają w bezpośrednim związku przyczynowym z
wykonywaniem obowiązków wynikających ze stosunku pracy, jednak\
e zwiÄ…zek ten zachodzi o tyle, \
e
mogą im ulec tylko osoby będące pracownikami zakładu. Wypadki takie traktuje się na równi z
wypadkami przy pracy. Są to wypadki, którym ulegają pracownicy:
" w czasie trwania podró\
y słu\
bowej w okolicznościach innych ni\
określone dla wypadku przy
pracy, chyba \
e wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie
pozostawało w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
" w związku z odbywaniem słu\
by w zakładowych i resortowych formacjach samoobrony albo w
zwiÄ…zku z przynale\
nością do obowiązkowej lub ochotniczej stra\
y po\
arnej działającej w
zakładzie pracy i bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, czy wypadek nastąpił na
terenie zakładu, czy poza nim,
" przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające w zakładzie pracy organizacje związkowe.
Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uwa\
a się nagłe zdarzenie wywołane przyczyna
zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności
stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, je\
eli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.
Jednak\
e uwa\
a siÄ™, \
e wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo \
e droga została
przerwana, je\
eli przerwa była \
yciowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a tak\
e
wówczas, gdy droga, nie będąc najkrótsza, była ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.
Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy
W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiÄ…zany:
" zabezpieczyć miejsce wypadku,
" zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
" podjąć niezbędne środki eliminujące lub ograniczające zagro\
enie,
" niezwłocznie zawiadomić inspektora pracy i prokuratora
o śmiertelnym, cię\
kim lub zbiorowym wypadku przy pracy,
" niezwłocznie ustalić okoliczności i przyczyny wypadku,
" zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom,
" sporządzić właściwą dokumentację wypadku.
Dokumentacja powypadkowa
W wyniku przeprowadzonego postępowania sporządza się nie póz
niej ni\
w ciÄ…gu 14 dni od uzyskania
wiadomości o wypadku protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Ka\
dy z członków zespołu powypadkowego ma prawo zło\
yć odrębne zdanie do protokołu
powypadkowego, które jednak wymaga uzasadnienia. W przypadku rozbie\
ności zdań zespołu
powypadkowego, o treści protokołu decyduje stanowisko pracodawcy.
Do protokołu powypadkowego powinny zostać dołączone protokoły wysłuchania poszkodowanego i
świadków, pisemne opinie lekarza i innych specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku oraz inne
dokumenty wskazujące okoliczności i przyczyny wypadku.
Je\
eli w toku ustalania okoliczności i przyczyn wypadku wystąpią uzasadnione przeszkody i trudności,
które uniemo\
liwiają sporządzenie protokołu powypadkowego w ciągu 14 dni, zespół powypadkowy jest
obowiązany podać w treści protokołu przyczyny tego opóz
nienia.
Zespół powypadkowy sporządza protokół powypadkowy w niezbędnej liczbie egzemplarzy i wraz z
pozostałą dokumentacją powypadkową doręcza go niezwłocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia.
Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego w wypadku pracownika z treścią
protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem.
Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrze\
eń do ustaleń zawartych w protokole
powypadkowym, o czym zespół powypadkowy jest obowiązany go pouczyć. Poszkodowany ma prawo
wglądu do akt sprawy oraz sporządzenia z nich notatek i odpisów oraz kopii.
W razie wypadku śmiertelnego, zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać z treścią protokołu
powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika oraz pouczyć ich o prawie do zgłoszenia uwag i
zastrze\
eń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym.
Pracodawca powinien nie póz
niej ni\
w ciągu 5 dni od dnia sporządzenia protokołu powypadkowego,
zatwierdzić ten protokół. Je\
eli do treści protokołu zostały zgłoszone zastrze\
enia przez poszkodowanego
lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika, albo gdy protokół nie odpowiada
warunkom określonym w rozporządzeniu  pracodawca zwraca nie zatwierdzony protokół powypadkowy
w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy.
Zespół powypadkowy, po dokonaniu wyjaśnień i uzupełnień , sporządza nie póz
niej ni\
w ciÄ…gu 5 dni,
nowy protokół powypadkowy, do którego dołącza protokół nie zatwierdzony przez pracodawcę.
Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca powinien niezwłocznie doręczyć poszkodowanemu
pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego  członkom rodziny pracownika zmarłego wskutek
wypadku.
Protokół powypadkowy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową pracodawca powinien
przechowywać w aktach pracownika przez okres 10 lat.
Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków na podstawie wszystkich protokołów
powypadkowych, który powinien zawierać:
" imiÄ™ i nazwisko poszkodowanego,
" miejsce i datÄ™ wypadku,
" informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego,
" datę sporządzenia protokołu powypadkowego,
" stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,
" krótki opis okoliczności wypadku,
" datę przekazania wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
" informację o wypłaconych świadczeniach lub o przyczynach pozbawienia tych
świadczeń,
" inne okoliczności wypadku, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe.
Na podstawie zatwierdzonego protokołu powypadkowego, w którym stwierdzono, \
e wypadek jest
wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy, pracodawca jest
obowiązany sporządzić Z-KW statystyczną kartę wypadku przy pracy .
CHOROBY ZAWODOWE
Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Państwowej Inspekcji
Sanitarnej i właściwemu inspektorowi pracy ka\
dy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo
podejrzenia o takÄ… chorobÄ™.
W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiÄ…zany:
" ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagro\
enia tÄ… chorobÄ…,
działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej
" przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i
zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze
" zapewnić realizację zaleceń lekarskich.
"
Za chorobÄ™ zawodowÄ… uwa\
a się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, je\
eli została
spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy
lub sposobem wykonywania pracy (załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002
r. w sprawie chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania
podejrzenia, rozpoznania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych
sprawach Dz.U. nr 132, poz. 1115).
Przy ocenie nara\
enia zawodowego uwzględnia się w odniesieniu do:
" czynników chemicznych i fizycznych - rodzaj czynnika, wartość stę\
eń lub natę\
eń i okres
nara\
enia zawodowego
" czynników biologicznych - rodzaj czynnika, ustalenie czasu kontaktu oraz stwierdzenie
mechanizmu działania lub drogi szerzenia się czynnika, bez konieczności określenia stę\
enia
tego czynnika
" czynników o działaniu uczulającym (alergenów) - rodzaj czynnika i stwierdzenie kontaktu z takim
czynnikiem w czasie pracy, je\
eli występował on w środowisku pracy, surowcach, półproduktach
lub gotowych wyrobach, bez konieczności określania stę\
enia tego czynnika
" sposobu wykonywania pracy - określenie stopnia obcią\
enia wysiłkiem fizycznym
oraz chronometra\
czynności, które mogą powodować nadmierne obcią\
enie odpowiednich
narządów lub układów organizmu ludzkiego.
Postępowanie dotyczące chorób zawodowych składa się z trzech zasadniczych etapów:
zgłoszenia podejrzenia, rozpoznania, zakończonego wydaniem orzeczenia lekarskiego oraz
stwierdzeniem choroby zawodowej.
Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową określoną w
stosownym wykazie przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego, określone w odrębnych
przepisach. Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:
" zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została
wypadkiem przy pracy lub chorobÄ… zawodowÄ…
" świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego
jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokujÄ… odzyskanie
zdolności do pracy
" zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie
uległo obni\
eniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
" jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu
" jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
" renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy
wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej
" renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość
przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym
zawodzie spowodowanÄ… wypadkiem przy pracy lub chorobÄ… zawodowÄ…
" renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do
renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej
" dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej
" dodatek pielęgnacyjny
" pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w
przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.
Rodzaje świadczeń oraz zasady ich przyznawania regulują zapisy ustawy z dnia 30 paz
dziernika 2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz.
1673 ze zm.).Ponadto z ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) przysługuje rodzinie w przypadku wypadku
śmiertelnego zasiłek pogrzebowy.
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje równie\
odszkodowanie od pracodawcy za
utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego u\
ytku oraz przedmiotów
niezbędnych do wykonywania pracy z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz
wartości pienię\
nych (K.p. art. 237 1 ż 2).
ZDARZENIE POTENCJALNE WYPADKOWE
Zdarzenie potencjalnie wypadkowe to niebezpieczne zdarzenie, zwiÄ…zane z
wykonywaną pracą, podczas którego nie dochodzi do urazu lub pogorszenia
stanu zdrowia.
przykład: Dwie osoby jadące samochodem słu\
bowym, świadczyły pracę.
Samochód ten uległ wypadkowi, jednak osoby te nie doznały \
adnych urazów.
W zwiÄ…zku z tym, ka\
de zdarzenie bezurazowe nie jest kwalifikowane jako
wypadek przy pracy. Jest to tzw. Zdarzenie potencjalnie wypadkowe. Przepisy
prawne nie nakładają na pracodawcę ani obowiązku sporządzania protokółu,
ani zgłaszania takiego zdarzenia. Jednak\
e, ze względów profilaktycznych,
wskazane jest rejestrowanie oraz ustalenie okoliczności i przyczyn zdarzeń.
PROFILAKTYCZNA OCHRONA ZDROWIA PRACOWNIKÓW
Badania lekarskie pracowników
Wpływ czynników szkodliwych i ucią\
liwych na organizm człowieka przez lata
pracy mo\
e spowodować zmiany chorobowe u pracownika z powstaniem
choroby zawodowej włącznie, a tak\
e obni\
enie wydajności pracy. Wczesne
wykrycie tych zmian i podjęcie odpowiednich środków profilaktycznych
powinno zapobiec pogorszeniu stanu zdrowia pracownika. W tym celu stosuje
siÄ™ badania lekarskie . Badania lekarskie majÄ… na celu stwierdzenie, czy
zatrudniony pracownik nie ma przeciwwskazań do wykonywania pracy na
określonym stanowisku.
Pracownik w czasie zatrudnienia przechodzi badania lekarskie, które dzielą się na:
" wstępne
" okresowe
" kontrolne
Pracodawca nie mo\
e dopuścić do pracy pracownika, który nie przedstawił aktualnego orzeczenia
lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Dotyczy to badań wstępnych,
okresowych i kontrolnych.
Badaniom wstępnym podlegają osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na
inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki
szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciÄ…\
liwe.
Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy
na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej
umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym
pracodawcÄ….
Badania wstępne, okresowe i kontrolne przeprowadzane są na koszt pracodawcy. Okresowe badania
lekarskie przeprowadza siÄ™ w miarÄ™ mo\
liwości w godzinach pracy.Za czas niewykonywania pracy, w
zwiÄ…zku z przeprowadzanymi badaniami, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia a w razie
przejazdu na badania do innej miejscowości przysługuje mu zwrot kosztów podró\
y.
Badaniom kontrolnym podlegają pracownicy w przypadku niezdolności do pracy trwającej ponad 30 dni.
Badanie lekarskie kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym:
brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy
przeciwwskazania zdrowotne do pracy na określonym stanowisku pracy.
 POSIA
KI PROFILAKTYCZNE I NAPOJE
Posiłki profilaktyczne
Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany zapewnić nieodpłatnie pracownikom
zatrudnionym w warunkach szczególnie ucią\
liwych, odpowiednie posiłki i napoje, je\
eli jest to niezbędne
ze względów profilaktycznych. Posiłek powinien posiadać wartość kaloryczną około 1000 kcal.
Zasady wydawania posiłków profilaktycznych:
1. pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie ucią\
liwych
nieodpłatnie:
" posiłki wydawane ze względów profilaktycznych w formie 1 dania gorącego,
" napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania
pracy
2. je\
eli pracodawca nie ma mo\
liwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej
przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, mo\
e zapewnić w czasie pracy:
" korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych
" przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów
3. stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje, ustala
pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową.
Pracodawca zapewnia posiłki profilaktyczne pracownikom wykonującym prace:
" związane z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powy\
ej 2000 kcal u
mÄ™\
czyzn i 1100 kcal u kobiet w ciÄ…gu zmiany roboczej
" związane z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powy\
ej 1500 kcal u
mÄ™\
czyzn i 1000 kcal u kobiet w ciÄ…gu zmiany roboczej-przy pracach w pomieszczeniach
zamkniętych, w których utrzymuje się stała temperatura poni\
ej 10º C lub wskaz
nik
obciÄ…\
enia termicznego wynosi powy\
ej 25º C
" wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym ( od 01 listopada do 31 marca ),
związane z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powy\
ej 1500 kcal u
mÄ™\
czyzn i 1000 kcal u kobiet w ciÄ…gu zmiany roboczej
" pod ziemiÄ….
Pracownikowi nie przysługuje ekwiwalent pienię\
ny za posiłki i napoje.
Pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:
" przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poni\
ej 10º C lub powy\
ej
25º C,
" przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, gdy wydatek energetyczny wynosi powy\
ej
1500 kcal u mÄ™\
czyzn i 1000 kcal u kobiet w ciÄ…gu zmiany roboczej,
" na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi
przekracza 28º C.
"
Posiłki powinny być wydawane w czasie regulaminowych przerw w pracy (w zasadzie po 3 - 4 godzinach
pracy). Posiłki i napoje wydawane są pracownikom w dniach wykonywania prac uzasadniających ich
wydawanie.
Do środków ochrony indywidualnej zalicza się:
" odzie\
ochronnÄ…
" środki ochrony głowy,
" środki ochrony kończyn górnych,
" środki ochrony kończyn dolnych,
" środki ochrony twarzy i oczu,
" środki ochrony słuchu,
" środki ochrony układu oddechowego,
" środki izolujące cały organizm,
" środki ochrony przed upadkiem z wysokości,
" dermatologiczne środki ochrony skóry.
Åšrodki ochrony indywidualnej oraz odzie\
i obuwie robocze stanowią własność jednostki organizacyjnej.
Są one przydzielane bezpłatnie pracownikom zatrudnionym przy pracach wykonywanych stale lub
dorywczo.
Środki ochrony indywidualnej przydziela się pracownikom w warunkach, w których nara\
eni sÄ… na
działanie niebezpiecznych i szkodliwych czynników występujących w środowisku pracy.
Odzie\
i obuwie robocze przydziela się pracownikom wykonującym prace, przy których występuje
intensywne brudzenie, przykra woń bądz
czynniki mechaniczne powodujÄ…ce przyspieszone niszczenie
odzie\
y i obuwia.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO ZWI
ZANEGO Z WYKONYWAN
PRAC

Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepo\
ądanych zdarzeń związanych z
wykonywana pracą, powodujących starty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych
skutków zdrowotnych w wyniku zagro\
eń zawodowych występujących w środowisku pracy lub
sposobu wykonywania pracy.
Ocena ryzyka zawodowego polega na analizie wykonywanej pracy oraz
miejsca, w którym jest ona wykonywana i ustaleniu, jakie czynniki mogą mieć
niekorzystny wpływ na zdrowie pracowników celem stwierdzenia, czy ryzyko związane
z oddziaływaniem tych czynników jest dopuszczalne czy niedopuszczalne.
Ocena i dokumentowanie ryzyka zawodowego zwiÄ…zanego z wykonywanÄ… pracÄ…
nale\
ą do obowiązków pracodawcy. Powinien on równie\
stosować niezbędne
środki profilaktyczne zmniejszające to ryzyko oraz informować pracowników o
ryzyku zawodowym, które wią\
e siÄ™ z wykonywanÄ… pracÄ… oraz zasadach
ochrony przed zagro\
eniami.
Zagro\
enie jest to stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę
np. upadek z wysokości, hałas itp.
Ocenę ryzyka zawodowego dokonują powołane w jednostkach organizacyjnych zespoły .