RACHUNEK KOSZTÓW
Bibliografia
1.  Zarządcze aspekty rachunkowości Teresa
Kiziukiewicz Polskie, Towarzystwo
Ekonomiczne, Warszawa 2003
2.  Rachunek kosztów i wyników. Wybrane
problemy podejmowania decyzji zarządczych
Jan Turyna, Beata, Pułaska-Turyna, III
wydanie Finans Servis, Warszawa 2003
3.  Rachunkowość zarządcza ;Witold
Gabrusewicz, Aldona Kamela-Sowińska,
Helena Poetschke; PWE; Warszawa 2000
4. Jan Matuszewicz, zbiór zadań i rozwiązania
Czym jest koszt?
Koszty własne firmy stanowią wyrażone w
pieniądzu celowe zużycie różnych
czynników produkcji (lub zasobów firmy)
prowadzące do osiągania współmiernych
z nimi przychodów oraz niektóre wydatki
nie odzwierciedlające zużycia, ale
związane z normalną działalnością firmy w
określonej jednostce czasu.
Koszty zatem:
a. dotyczą określonej jednostki czasu (tak jak przychody)
b. są kategorią memoriałową
c. są współmierne z przychodami, do powstania których
prowadzą; koszty i przychody są przysłowiowymi
 dwiema stronami tego samego medalu
d. wyrażają zużycie zasobów firmy (aspekt ekonomiczny)
lub ilustrują rozmaite wydatki wynikające m.in. z
regulacji prawnych (aspekt prawno  administracyjny)
Wydatki a koszty
Wydatek jest pojęciem szerszym niż koszt,
oznacza wszelkie wydatkowanie środków. Jest
zatem ujęciem kasowym
Przykład:
" spłata raty kredytu zmniejszenie zasobu
środków pieniężnych
" spłata odsetek od kredytu - koszty finansowe
" spłata odsetek karnych - pozostałe koszty
operacyjne
Koszty w świetle przepisów:
" ustawa o rachunkowości,
" ustawa o podatku dochodowym od osób
prawnych
KONCEPCJE KOSZTÓW
1. Koncepcja  kosztów historycznych - istnieje
tylko jeden rzeczywisty koszt poniesiony na
wytworzenie produkcji - wycena produkcji,
pomiar zysku, sprawozdawczość finansowa
2. Koncepcja według modelu decyzyjnego - są
różne koszty dla różnych celów - podejmowanie
decyzji, planowanie.
3. Koncepcja narzędzi kontroli i oceny pracy
menedżerów - menedżerowie są oceniani przez
pryzmat poniesionych wydatków.
KONCEPCJA WEDA
UG "KOSZTU HISTORYCZNEGO"
KONTROLA I WYCENA PRODUKCJI, POMIAR
ZYSKU ODPOWIEDZI NA PYTANIA:
1. Przedmiotem są koszty podstawowej
działalności operacyjnej
2. Typowe pytania:
" Ile kosztowało wytworzenie wyrobów, robót,
usług itp. w danym okresie sprawozdawczym?
" Czy koszty poniesiono w racjonalnej
wysokości i czyja to zasługa lub wina ?
" Jaki wynik finansowy uzyskano z tej
działalności ?
KRYTERIA KLASYFIKACYJNE
KOSZTÓW:
" rodzajowe;
" według faz działalności;
" według pozycji kalkulacyjnych;
" według czasu.
KOSZTY WEDA
UG RODZAJÓW:
a. AMORTYZACJA MAJ
TKU TRWAA
EGO (tj. części środków
trwałych oraz wszystkich wartości niema-terialnych i prawnych).
b. ZUŻYCIE MATERIAA
ÓW I ENERGII tj.: zużycie materiałów
podstawowych, opakowań, części zapasowych, paliw i energii,
materiałów biurowych itp.
c. USA
UGI OBCE - koszty robót, usług itp. świadczonych przez inne
jednostki (transport, remonty, obróbka obca).
d. WYNAGRODZENIA - koszty wszelkich wynagrodzeń, niezależnie
od formy zatrudnienia pracownika
e. PODATKI I OPA
ATY - podatki obciążające koszty
działalności (gruntowy, od środków transportu itp)
opłaty notarialne,i sądowe, opłaty na rzecz
administracji państwowej i inne.
f. UBEZPIECZENIA SPOA
ECZNE I INNE
ŚWIADCZENIA - odpisy na zakładowy fundusz
socjalny, Fundusz Pracy, zakładową służbę zdrowia
itp.
g. POZOSTAA
E KOSZTY OPERACYJNE np. koszty
delegacji służbowych, ryczałtu za używanie
samochodów prywatnych dla celów służbowych,
ubezpieczenia rzeczowe i inne.
Układ rodzajowy kosztów wykorzystywany
jest dla celów sprawozdawczych 
sprawozdawczość zewnętrzna.
Nie wiąże tak pogrupowanych kosztów z
przedmiotem działania firmy (produktem,
usługą). Nie narusza tajemnicy
handlowej firm.
KOSZTY WEDA
UG FAZ
DZIAA
ALNOŚCI
a. Koszty fazy zaopatrzenia
b. Koszty fazy produkcji
c. Koszty fazy zbytu
d. Koszty ogólne funkcjonowania
przedsiębiorstwa (zarządu)
MIEJSCE POWSTAWANIA
KOSZTÓW (M.P.K.)
Komórki organizacyjne odpowiedzialne za
wykonywanie określonych czynności, a zatem
za ponoszone koszty.
Najprostsze m.p.k. to pojedyncze stanowisko
pracy np. obsługa komputera. Koszty według
m.p.k. to np. wynagrodzenie + narzuty na
wynagrodzenie osoby obsługującej komputer,
zużycie energii (zasilanie komputera)�
amortyzacja, materiały eksploatacyjne itp.
KOSZTY WEDA
UG UKA
ADU
KALKULACYJNEGO
Podstawowy sposób podziału kosztów to
podział na:
" KOSZTY PRODUKTU (tworzące wartość
produktu)
" KOSZTY OKRESU (nie tworzące wartości
produktu, odnoszone na wynik finansowy)
Koszty produktu
(tworzą wartość produktu)
Koszty okresu
(nie tworzące wartości produktu,
odnoszone są bezpośrednio na wynik
finansowy).
Według kryterium związku kosztu z
produktem koszty dzielimy na:
a) KOSZTY BEZPOŚREDNIE
- materiały bezpośrednie;
- płace bezpośrednie;
- inne koszty (np. zużycie narzędzi specjalnych,
koszty nowej produkcji i inne).
b) KOSZTY POŚREDNIE
- produkcji (WYDZIAA
OWE)
- ogólne (ZARZ
DU)
- sprzedaży
KOSZTY POŚREDNIE
 to koszty wydziałowe  wg miejsca powstawania
kosztów (np. koszty energii, amortyzacja).
KOSZTY BEZPOŚREDNIE
 takie które jesteśmy w stanie precyzyjnie
określić, wycenić-kontrolowane wg produktu (np.
koszty materiału, robocizny-wynagrodzenia )
 KOSZTY BEZPOŚREDNIE
+ KOSZTY WYDZIAA
OWE
= TECHNICZNY KOSZT WYTWORZENIA
" Wg ustawy koszt wytworzenia to...
 koszty bezpośrednie produkcji oraz
przypadająca na okres wytworzenia
produktów uzasadniona część kosztów
pośrednich produkcji; do kosztów
wytworzenia... nie zalicza się kosztów
ogólnych zarządu..., kosztów sprzedaży,
jak i pozostałych kosztów operacyjnych...
Definicja kosztów wytworzenia produktu
od 2002 r art. 28 ustawy.
Koszt wytworzenia produktu: obejmuje
koszty pozostające w bezpośrednim
związku z danym produktem oraz
uzasadniona, odpowiednia do okresu
wytworzenia produktu część kosztów
pośrednio związanych z jego
wytworzeniem.
Koszty bezpośrednie: obejmują wartość
zużytych materiałów bezpośrednich,
koszty pozyskania i przetworzenia
związane bezpośrednio z produkcją i inne
koszty poniesione w związku z doprowa-
dzeniem produktu do postaci i miejsca w
jakich znajduje się w dniu wyceny.
Uzasadniona część kosztów pośrednich
to: zmienne, pośrednie koszty produkcji
oraz ta część stałych, pośrednich kosztów
produkcji, które odpowiadają poziomowi
tych kosztów przy normalnym wykorzy-
staniu zdolności produkcyjnych.
Normalny poziom wykorzystania
zdolności produkcyjnych to przeciętna,
zgodna z oczekiwaniami w typowych
warunkach, wielkość produkcji za daną
liczbę okresów lub sezonów przy
uwzględnieniu planowanych remontów
Koszty będące konsekwencją nie wyko-
rzystanych zdolności produkcyjnych -
koszty ogólnego zarządu, koszty
magazynowania wyrobów gotowych lub
półproduktów oraz koszty sprzedaży - nie
są wliczane do kosztu wytworzenia art. 28
ust3
Koszt wytworzenia może obejmować
niektóre koszty finansowe (np. obsługi
zaciągniętych zobowiązań i związanych z
nimi różnic kursowych pomniejszone o
przychody z tego tyt. W celu finansowania
jego wytworzenia w stopniu w jakim
odnoszą się one do okresu wytworzenia.
Art. 28 ust3.
Koszty w przedsiębiorstwie X kształtowały się następująco:
1. Wynagrodzenia 10 000 2 Ubezpieczenia 5 000
społeczne
z czego przypada na z czego przypada na
- produkcja podstawowa 6 000 - produkcja podstawowa 3 000
- koszty wydziałowe 2 000 - koszty wydziałowe 1 000
- koszty zarządu 1 200 - koszty zarządu 600
- koszty sprzedaży 800 - koszty sprzedaży 400
3. Zużycie materiałów i energii 18 000 4. Usługi obce 8 000
z czego przypada na z czego przypada na
- produkcja podstawowa 12 000 - produkcja podstawowa 0
- koszty wydziałowe 1 000 - koszty wydziałowe 1 000
- koszty zarządu 2 000 - koszty zarządu 5 500
- koszty sprzedaży 3 000 - koszty sprzedaży 1 500
Sporządzić rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym i kalkulacyjnym wiedząc, że:
A. Wyprodukowano 1 000 sztuk wyrobu X i przeniesiono do magazynu. Sprzedano 800 sztuk
wyrobu X po 60 zł za sztukę.
założenie A
 Przed zakończeniem produkcji koszty
Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
Produkcja zakończona, a więc wyroby gotowe o wartości 26 000 (Dt
wydziałowe należy przeksięgować na
konta  Produkcja ) zostaje przeniesiona do magazynu wyrobów
Zgodnie z zasadą współmierności kosztów i przychodów musimy
 Produkcję
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
gotowych. Tym samym slado konta  Produkcja wynosi 0
wyliczyć koszt własny sprzedanych wyrobów. W tym celu
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
wyliczamy koszt jednostkowy sprzedanego wyrobu:
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500
4b) 5 500
5) 5 000 26 000 (7
26 000 / 1000 = 26 5 000 (5
4a) 1 000
zatem koszt sprzedanej produkcji 800* 26 = 20 800 Księgowania 8b:
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000
1) 10 000
2) 5 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
4) 8 000
8a) 48 000 10 000 (1
5 000 (2
18 000 (3
Koszt własny
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800
Sprzedaż Sprzedano 800 sztuk wyrobów, a więc mamy przychód o wartości:
800 * 60 = 48 000 (operacja nr 8a)
48 000 (8a
 Wariant kalkulacyjny
założenie A
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 5 500 9 300 (VIII
5) 5 000 26 000 (7
4a) 1 000 5 000 (5
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 20 800 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (III 2) 5 000 5 000 (IV 18 000 (V
27 200
VII) 5 700
Zysk brutto
Kasa/Bank/Należności VIII) 9 300
Usługi obce Rozliczenie kosztów
ze sprzedaży
4) 8 000
8 000 (VI 8a) 48 000 III) 10 000 10 000 (1
12 200
IV) 5 000 5 000 (2
Zysk ze
V) 18 000 18 000 (3
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
VI) 8 000 8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800 20 800 (II
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
 Wariant porównawczy
założenie A
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
Podliczmy strony
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
Jak widać istnieje różnica pomiędzy obrotami strony Dt i Ct
Dt i Ct konta
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
Wynosi ona 5 kosztów
 Rozliczenie200 zł
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 5 500 9 300 (VIII
5) 5 000 26 000 (7
4a) 1 000 5 000 (5
Wartość ta nosi nazwę ZMIANA STANU PRODUKTÓW i
może mieć wartość dodatnią lub ujemną.
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
II) 10 000 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (II 2) 5 000 5 000 (III
O tę wartość korygujemy wynik finansowy. 3) 18 000 18 000 (IV
III) 5 000
5 200 (IX
IV) 18 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
V) 8 000
4) 8 000
8 000 (V 8a) 48 000 VI ) 20 800 10 000 (1
VII) 5 700 5 000 (2 12 200
18 000 (3
Zysk ze
VIII) 9 300
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800 20 800 (VI
35 800 41 000
IX) 5 200
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
B.Wyprodukowano 900 sztuk wyrobów X i przeniesiono do magazynu. Na hali produkcyjnej
zostało 200 rozpoczętych wyrobów, których wartość oszacowano na 2 600 zł.
założenie B
26 000 (Dt konta  Produkcja )
Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
Zgodnie z zasadą współmierności kosztów i przychodów musimy
Produkcja zakończona wynosi 23 400 (26000  2600),
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
wyliczyć koszt własny sprzedanych wyrobów. W tym celu
2c) 600 2d) 400
A więc wyroby gotowe o wartości 23 400 (7a) zostają przeniesiona do
2b) 1 000
wyliczamy koszt jednostkowy sprzedanego wyrobu:
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
magazynu wyrobów gotowych, a 2 600(7b) przeksięgowujemy na konto
3a) 12 000 23 400 (7a 3b) 1 000
4c) 1 500
23400 / 900 = 26 4b) 5 500
5) 5 000
 Produkcja w toku . Tym samym slado konta  Produkcja wynosi 0
2 600 (7b 5 000 (5
4a) 1 000
zatem koszt sprzedanej produkcji 800* 26 = 20 800 Księgowania 8b:
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000
1) 10 000
2) 5 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
4) 8 000
8a) 48 000 10 000 (1
5 000 (2
18 000 (3
Koszt własny
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 23 400
20 800 (8b 8b) 20 800
Produkcja w toku.
Sprzedaż Przed zakończeniem produkcji koszty
wydziałowe należy przeksięgować na
Sprzedano 800 sztuk wyrobów, a więc mamy przychód o wartości:
48 000 (8a 7b) 2 600
 Produkcję
800 * 60 = 48 000 (operacja nr 8a)
 Wariant kalkulacyjny
założenie B
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
23 400 (7a 3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 5 500 9 300 (VIII
5) 5 000 2 600 (7b
4a) 1 000 5 000 (5
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 20 800 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (III 2) 5 000 5 000 (IV 18 000 (V
27 200
VII) 5 700
Zysk brutto
Kasa/Bank/Należności VIII) 9 300
Usługi obce Rozliczenie kosztów
ze sprzedaży
4) 8 000
8 000 (VI 8a) 48 000 III) 10 000 10 000 (1
12 200
IV) 5 000 5 000 (2
Zysk ze
V) 18 000 18 000 (3
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
VI) 8 000 8 000 (4
7a) 23 400
20 800 (8b 8b) 20 800 20 800 (II
Produkcja w toku.
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a 7b) 2 600
 Wariant porównawczy
założenie B
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
Jak widać istnieje różnica pomiędzy obrotami strony Dt i Ct
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000 23 400 (7a
3c) 2 000 3d) 3 000
Wynosi ona 5 200 zł
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 5 500 9 300 (VIII
5) 5 000 2 600 (7b
4a) 1 000 5 000 (5
Wartość ta nosi nazwę ZMIANA STANU PRODUKTÓW i
może mieć wartość dodatnią lub ujemną.
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
II) 10 000 48 000 (I
1) 10 000
O tę wartość korygujemy wynik finansowy. 3) 18 000
10 000 (II 2) 5 000 5 000 (III 18 000 (IV
III) 5 000
5 200 (IX
IV) 18 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
V) 8 000
4) 8 000
8 000 (V 8a) 48 000 VI ) 20 800 10 000 (1
VII) 5 700 5 000 (2 12 200
18 000 (3
Zysk ze
VIII) 9 300
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7a) 23 400
20 800 (8b 8b) 20 800 20 800 (VI
35 800 41 000
IX) 5 200
Podliczmy strony
Sprzedaż
Produkcja w toku.
Dt i Ct konta
I) 48 000 48 000 (8a
7b) 2 600
 Rozliczenie kosztów
C.Wielkość produkcji jak w wariancie A. Zmianie uległy koszty w pozycji:
4. Usługi obce 8 000
z czego przypada na
- koszty wydziałowe 1 000
- koszty zarządu 4 000
- koszty sprzedaży 1 500
- koszt zakupu materiałów do produkcji 1 500
Kupiono materiały do produkcji o wartości 15 000, zużyto materiały o wartości 9 000 zł.
założenie C
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
Sprzedano 800 sztuk wyrobów, a więc mamy przychód wartości:
Przed zakończeniem
Produkcja zakończona, a więc wyroby gotowe wartości 26 900 (Dt
Obliczenie kosztów zakupu przypadające naoten miesiąc. oprodukcji koszty
Zgodnie z zasadą współmierności kosztów i przychodów musimy
800 * 60 = 48 000 (operacja nr 8a)
wydziałowe należy przeksięgować na
konta  Produkcja ) zostaje przeniesiona do magazynu wyrobów
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
wyliczyć koszt własny sprzedanych wyrobów. W tym celu
Wyliczamy współczynnik 1500/15000 = 10%
 Produkcję
2c) 600 2d) 400
gotowych. Tym samym slado konta  Produkcja wynosi 0
2b) 1 000
wyliczamy koszt jednostkowy sprzedanego wyrobu:
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
(koszt zakupu materiałów / wartość zakupionych materiałów)
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500
26 900 / 1000 = 26,90 4b) 4 000
5) 5 000 26 900 (7
5 000 (5
W 12000 (zużycie materiałów  produkcja) były nowo zakupione
4a) 1 000
zatem koszt sprzedanej produkcji 800* 26,90 = 21 520
4e) 900
materiały o wartości 9000
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
Księgowania 8b:
zatem 9000 * 10% = 900
3) 18 000
1) 10 000
2) 5 000
Dt  produkcja podstawowa , Ct  koszty zakupu
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
4) 8 000
8a) 48 000 10 000 (1
5 000 (2
18 000 (3
Koszt własny
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 900
21 520 (8b 8b) 21 520
Koszty zakupu
Sprzedaż
48 000 (8a 4d) 1 500 900 (4e
 Wariant kalkulacyjny
założenie C
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 4 000 7 800 (VIII
26 900 (7
4d) 900 4a) 1 000 5 000 (5
5) 5 000
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 21 520 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (III 2) 5 000 5 000 (IV 18 000 (V
26 480
VII) 5 700
Zysk brutto
Kasa/Bank/Należności VIII) 7 800
Usługi obce Rozliczenie kosztów
ze sprzedaży
4) 8 000
8 000 (VI 8a) 48 000 III) 10 000 10 000 (1
12 980
IV) 5 000 5 000 (2
Zysk ze
V) 18 000 18 000 (3
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
VI) 8 000 8 000 (4
7) 26 900
21 520 (8b 8b) 21 520 21 520 (II
Koszty zakupu
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a 4d) 1 500 900 (4e
 Wariant porównawczy
założenie C
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
Jak widać istnieje różnica pomiędzy obrotami strony Dt i Ct
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
Wynosi ona 5 980 zł
4b) 4 000 7 800 (VIII
5) 5 000 26 900 (7
4a) 1 000 5 000 (5
Wartość ta nosi nazwę ZMIANA STANU PRODUKTÓW i
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
może mieć wartość dodatnią lub ujemną.
3) 18 000 II) 10 000 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (II 2) 5 000 5 000 (III 18 000 (IV
O tę wartość korygujemy wynik finansowy.
III) 5 000
5 980 (IX
IV) 18 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
V) 8 000
4) 8 000
8 000 (V 8a) 48 000 VI ) 21 520 10 000 (1
VII) 5 700 5 000 (2 12 980
18 000 (3
Zysk ze
VIII) 7 800
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 900
21 520 (8b 8b) 21 520 21 520 (VI
35 800 41 000
IX) 5 980
Sprzedaż
Podliczmy strony
I) 48 000 48 000 (8a
Dt i Ct konta
Założenia D
D. Wielkość produkcji jak w wartości A. Zmiana kosztów w pozycji :
3. Zużycie materiałów i energii 18 000
z czego przypada na
- produkcja podstawowa 12 000
- koszty wydziałowe 1 000
- koszty zarządu 500
- koszty sprzedaży 3 000
- koszty rozliczane w czasie 1 500
(prenumerata na okres 3 miesięcy)
1/3 kosztów RMK przypada na ten okres
Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
Przed zakończeniem produkcji koszty
A zatem 1 500 / 3 = 500
wydziałowe należy przeksięgować na
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
Produkcja zakończona, a więc wyroby gotowe o wartości 26 000 (Dt
2c) 600 2d) 400
 Produkcję
Operacja 6 500 zł Ct  RMK , Dt  Zarząd
2b) 1 000
2a) 3 000
konta  Produkcja ) zostaje przeniesiona do magazynu wyrobów 3d) 3 000
3c) 500
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500
gotowych. Tym samym slado konta  Produkcja wynosi 0
4b) 5 500
5) 5 000 26 000 (7
5 000 (5
4a) 1 000
6) 500
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000
1) 10 000
Zgodnie z zasadą współmierności kosztów i przychodów musimy
2) 5 000
wyliczyć koszt własny sprzedanych wyrobów. W tym celu
wyliczamy koszt jednostkowy sprzedanego wyrobu:
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
26 000 / 1000 = 26
4) 8 000
8a) 48 000 10 000 (1
zatem koszt sprzedanej produkcji 800* 26 = 20 800 Księgowania 8b:
5 000 (2
18 000 (3
Koszt własny
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 000
Sprzedano 800 sztuk wyrobów, a więc mamy przychód o wartości:
20 800 (8b 8b) 20 800
800 * 60 = 48 000 (operacja nr 8a)
RMK
Sprzedaż
48 000 (8a
3e) 1 500
500 (6
 Wariant kalkulacyjny
założenie D
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 500 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (III
4b) 5 500
5) 5 000 26 000 (7
5 000 (5 8 300 (IV
4a) 1 000 6) 500
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 20 800 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (V 2) 5 000 5 000 (VI 18 000 (VII
III) 5 700
27 200
IV) 8 300
Zysk brutto
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
ze sprzedaży
4) 8 000
8 000 (VIII 8a) 48 000 V) 10 000 10 000 (1
13 200
VI) 5 000 5 000 (2
Zysk ze
VI) 18 000 18 000 (3
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
VIII) 8 000
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800
20 800 (II
RMK
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
3e) 1 500
500 (6
 Wariant porównawczy
założenie D
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
Jak widać istnieje różnica pomiędzy obrotami strony Dt i Ct
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 500 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
Wynosi ona 6 200 zł
4c) 1 500 5 700 (III
4b) 5 500
5) 5 000 26 000 (7
5 000 (5 8 300 (IV
4a) 1 000
6) 500
Wartość ta nosi nazwę ZMIANA STANU PRODUKTÓW i
może mieć wartość dodatnią lub ujemną.
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
1) 10 000
10 000 (V 2) 5 000 5 000 (VI
O tę wartość korygujemy wynik finansowy. 3) 18 000 18 000 (VII V) 10 000 48 000 (I
VI) 5 000
6 200 (IX
VI) 18 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
VIII) 8 000
4) 8 000
8 000 (VIII 8a) 48 000 II) 20 800 10 000 (1
III) 5 700 5 000 (2 13 200
IV) 8 300 18 000 (3
Zysk ze
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800
20 800 (II
34 800 41 000
IX) 6 200
Podliczmy strony
RMK
Dt i Ct konta
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
 Rozliczenie kosztów
3e) 1 500
500 (6
Zrzuty do WORDA
Księgowania dla studentów
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500
4b) 5 500
5) 5 000 26 000 (7
5 000 (5
4a) 1 000
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000
1) 10 000
2) 5 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
4) 8 000
8a) 48 000 10 000 (1
5 000 (2
18 000 (3
Koszt własny
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800
Sprzedaż
Założenia A
48 000 (8a
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 5 500 9 300 (VIII
5) 5 000 26 000 (7
4a) 1 000 5 000 (5
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 20 800 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (III 2) 5 000 5 000 (IV 18 000 (V
27 200
VII) 5 700
Zysk brutto
Kasa/Bank/Należności VIII) 9 300
Usługi obce Rozliczenie kosztów
ze sprzedaży
4) 8 000
8 000 (VI 8a) 48 000 III) 10 000 10 000 (1
12 200
IV) 5 000 5 000 (2
Zysk ze
V) 18 000 18 000 (3
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
VI) 8 000 8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800 20 800 (II
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
Założenia A wynik w wariancie kalkulacyjnym
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 5 500 9 300 (VIII
5) 5 000 26 000 (7
4a) 1 000 5 000 (5
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 10 000 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (II 2) 5 000 5 000 (III 18 000 (IV
III) 5 000
5 200 (IX
IV) 18 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
V) 8 000
4) 8 000
8 000 (V 8a) 48 000 VI ) 20 800 10 000 (1
VII) 5 700 5 000 (2 12 200
18 000 (3
Zysk ze
VIII) 9 300
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800 20 800 (VI
35 800 41 000
IX) 5 200
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
Założenia A wynik w wariancie porównawczym
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 23 400 (7a 3b) 1 000
4c) 1 500
4b) 5 500
5) 5 000
2 600 (7b 5 000 (5
4a) 1 000
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000
1) 10 000
2) 5 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
4) 8 000
8a) 48 000 10 000 (1
5 000 (2
18 000 (3
Koszt własny
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 23 400
20 800 (8b 8b) 20 800
Produkcja w toku.
Sprzedaż
48 000 (8a 7b) 2 600 Założenia B
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
23 400 (7a 3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 5 500 9 300 (VIII
5) 5 000 2 600 (7b
4a) 1 000 5 000 (5
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 20 800 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (III 2) 5 000 5 000 (IV 18 000 (V
27 200
VII) 5 700
Zysk brutto
Kasa/Bank/Należności VIII) 9 300
Usługi obce Rozliczenie kosztów
ze sprzedaży
4) 8 000
8 000 (VI 8a) 48 000 III) 10 000 10 000 (1
12 200
IV) 5 000 5 000 (2
Zysk ze
V) 18 000 18 000 (3
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
VI) 8 000 8 000 (4
7a) 23 400
20 800 (8b 8b) 20 800 20 800 (II
Produkcja w toku.
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a 7b) 2 600
Założenia B wynik w wariancie kalkulacyjnym
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000 23 400 (7a
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 5 500 9 300 (VIII
5) 5 000 2 600 (7b
4a) 1 000 5 000 (5
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 10 000 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (II 2) 5 000 5 000 (III 18 000 (IV
III) 5 000
5 200 (IX
IV) 18 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
V) 8 000
4) 8 000
8 000 (V 8a) 48 000 VI ) 20 800 10 000 (1
VII) 5 700 5 000 (2 12 200
18 000 (3
Zysk ze
VIII) 9 300
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7a) 23 400
20 800 (8b 8b) 20 800 20 800 (VI
35 800 41 000
IX) 5 200
Sprzedaż
Produkcja w toku.
I) 48 000 48 000 (8a
7b) 2 600
Założenia B wynik w wariancie porównawczym
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500
4b) 4 000
5) 5 000 26 900 (7
5 000 (5
4a) 1 000
4e) 900
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000
1) 10 000
2) 5 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
4) 8 000
8a) 48 000 10 000 (1
5 000 (2
18 000 (3
Koszt własny
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 900
21 520 (8b 8b) 21 520
Koszty zakupu
Sprzedaż
48 000 (8a 4d) 1 500 900 (4e Założenia C
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 4 000 7 800 (VIII
26 900 (7
4d) 900 4a) 1 000 5 000 (5
5) 5 000
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 21 520 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (III 2) 5 000 5 000 (IV 18 000 (V
26 480
VII) 5 700
Zysk brutto
Kasa/Bank/Należności VIII) 7 800
Usługi obce Rozliczenie kosztów
ze sprzedaży
4) 8 000
8 000 (VI 8a) 48 000 III) 10 000 10 000 (1
12 980
IV) 5 000 5 000 (2
Zysk ze
V) 18 000 18 000 (3
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
VI) 8 000 8 000 (4
7) 26 900
21 520 (8b 8b) 21 520 21 520 (II
Koszty zakupu
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a 4d) 1 500 900 (4e
Założenia C wynik w wariancie kalkulacyjnym
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 2 000 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (VII
4b) 4 000 7 800 (VIII
5) 5 000 26 900 (7
4a) 1 000 5 000 (5
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 10 000 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (II 2) 5 000 5 000 (III 18 000 (IV
III) 5 000
5 980 (IX
IV) 18 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
V) 8 000
4) 8 000
8 000 (V 8a) 48 000 VI ) 21 520 10 000 (1
VII) 5 700 5 000 (2 12 980
18 000 (3
Zysk ze
VIII) 7 800
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 900
21 520 (8b 8b) 21 520 21 520 (VI
35 800 41 000
IX) 5 980
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
Założenia C wynik w wariancie porównawczym
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 500 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500
4b) 5 500
5) 5 000 26 000 (7
5 000 (5
4a) 1 000
6) 500
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000
1) 10 000
2) 5 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
4) 8 000
8a) 48 000 10 000 (1
5 000 (2
18 000 (3
Koszt własny
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800
RMK
Sprzedaż
48 000 (8a Założenia D
3e) 1 500
500 (6
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 500 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (III
4b) 5 500
5) 5 000 26 000 (7
5 000 (5 8 300 (IV
4a) 1 000 6) 500
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 II) 20 800 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (V 2) 5 000 5 000 (VI 18 000 (VII
III) 5 700
27 200
IV) 8 300
Zysk brutto
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
ze sprzedaży
4) 8 000
8 000 (VIII 8a) 48 000 V) 10 000 10 000 (1
13 200
VI) 5 000 5 000 (2
Zysk ze
VI) 18 000 18 000 (3
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
VIII) 8 000
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800
20 800 (II
RMK
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
3e) 1 500
500 (6 Założenia D wynik w wariancie kalkulacyjnym
 Produkcja Koszty wydziałowe Zarząd Koszt sprzedaży
1a) 6 000 1b) 2 000 1c) 1 200 1d) 800
2c) 600 2d) 400
2b) 1 000
2a) 3 000
3c) 500 3d) 3 000
3a) 12 000 3b) 1 000
4c) 1 500 5 700 (III
4b) 5 500
5) 5 000 26 000 (7
5 000 (5 8 300 (IV
4a) 1 000
6) 500
Wynik finansowy
Wynagrodzenia Ubezpieczenia Zużycie materiałów i energii
3) 18 000 V) 10 000 48 000 (I
1) 10 000
10 000 (V 2) 5 000 5 000 (VI 18 000 (VII
VI) 5 000
6 200 (IX
VI) 18 000
Kasa/Bank/Należności
Usługi obce Rozliczenie kosztów
VIII) 8 000
4) 8 000
8 000 (VIII 8a) 48 000 II) 20 800 10 000 (1
III) 5 700 5 000 (2 13 200
IV) 8 300 18 000 (3
Zysk ze
Koszt własny
sprzedaży
Magazyn wyrobów
sprzedanych wyrobów
8 000 (4
7) 26 000
20 800 (8b 8b) 20 800
20 800 (II
34 800 41 000
IX) 6 200
RMK
Sprzedaż
I) 48 000 48 000 (8a
3e) 1 500
500 (6
Założenia D wynik w wariancie porównawczym