Poród następuje:
" 266 dni od ostatniej owulacji lub
" 280 dni od pierwszego dnia ostatniej miesiÄ…czki.
}ð Poród w terminie to poród miÄ™dzy 38 a 42 tygodniem ciąży,
}ð Poród przedwczesny ma miejsce w czasie trzech ostatnich
miesięcy ciąży.
Porody przedwczesne występują z częstotliwością 3-5 na 100 ciąż.
Wcześniaki najczęściej ważą mniej niż 2500 gramów, a ich narządy
nie posiadają w chwili porodu pełnej dojrzałości.
}ð O poronieniu mówimy, gdy ciąża trwa krócej niż 17 tygodni,
natomiast ciąża przenoszona trwa dłużej niż 42 tygodnie.
1. Wstępne skurcze macicy aż do rozwarcia ujścia szyjki i wejścia
główki do kanału rodnego.
2. Przejście główki i całego ciała.
3. Urodzenie łożyska, które odkleja się pod wpływem skurczów macicy.
Rycina 15. Fazy porodu
 Człowiek nigdy nie jest tak bliski śmierci, jak w chwili, gdy
siÄ™ rodzi.
Wśród czynników, które mogą prowadzić do powstania
wad wrodzonych, oddziałując na rozwijający się płód i
prowadząc do nieprawidłowego tworzenia narządów
wewnętrznych, są:
1. Niektóre zakażenia, głównie wirusowe, np. wirus różyczki, wirusy cytomegalii,
wirus grypy, jak również choroby odzwierzęce, np. toksoplazmoza.
2. Wpływ energii jądrowej i promiennej, np. prześwietlenia diagnostyczne.
3. Toksyny chemiczne, np. dym tytoniowy.
4. ZwiÄ…zki chemiczne, syntetyczne, np. lakiery, rozpuszczalniki, detergenty.
5. Substancje farmakologiczne.
Punktacja 0 1 2
Czynności
życiowe
Czynność serca Brak Poniżej 100/min. Ponad 100/min.
Oddychanie Brak Krzyk  Krzyk-
nieregularny, słaby
prawidłowy, głośny
Napięcie mięśni Brak, wiotkie Słabe Prawidłowe,
kończyny zgięte
Reakcja na Brak Grymas Krzyk, kichanie
bodz
ce
Barwa skóry Sina, blada Kończyny sine Różowe
Donoszony noworodek ma:
" długość ciała średnio od 48 do 52 cm,
" masę ciała od 2500 do 4500 g (masa mniejsza to hypotrofia, większa to
hypertrofia),
" obwód głowy od 33 do 36,5 cm,
" obwód klatki piersiowej od 31 do 35 cm.
Obserwuje się dymorfizm płciowy  noworodki męskie są większe.
}ð peÅ‚zania  jeÅ›li dziecko uÅ‚ożymy na brzuchu i podrażnimy podeszwy jego stóp, to
będzie ono przesuwało naprzemiennie jedno i drugie kolano, wykonując ruchy pełzania,
}ð Moro  to odruch odwiedzenia koÅ„czyn, a nastÄ™pnie obejmowania, gdy np. zostanie
nagle zmienione położenie ciała dziecka lub zaniepokoi je głośny dz
więk,
}ð chwytania  gdy umieÅ›cimy nasze palce w dÅ‚oniach dziecka, ono zaciska silnie na
nich swoje dłonie,
}ð chodzenia  jeÅ›li trzymajÄ…c dziecko pod pachami, uniesiemy je tak, aby jego
podeszwy dotykały podłoża, to będzie ono przebierać nogami, tak jakby chodziło (patrz:
ryc. 16),
}ð ssania  po pierwszym podrażnieniu okolicy ust, po pierwszym przystawieniu do
piersi, odruch ten utrzymuje się przez wiele miesięcy.
Tkanka tłuszczowa zaczyna się rozwijać w 7 miesiącu życia płodowego i
grubość jej wzrasta do 6 miesiąca po urodzeniu.
U noworodka występują:
" tkanka tłuszczowa brunatna (brązowa)  własne z
ródło ciepła dla noworodka,
znajduje się ona w śródpiersiu, wzdłuż kręgosłupa, między łopatkami, wokół nerek
i trzustki,
" tkanka tłuszczowa biała  tkanka podskórna, tkanka głęboka.
" Noworodek większą część doby przesypia.
" Swoje niezadowolenie, głód, ból, strach wyraża krzykiem i niezbornymi ruchami
kończyn.
" Ponieważ jego gruczoły łzowe są niedojrzałe, płacząc, nie wydziela łez.
" Wszystkie noworodki mają niebieskie oczy, gdyż w tęczówkach ich oczu
brakuje barwnika.
" Dziecko powinno być karmione  na żądanie , czyli wtedy, gdy zgłasza głód.
}ð Za wydzielanie pokarmu odpowiedzialne sÄ… dwa hormony: prolaktyna i
oksytocyna, wytwarzane przez przysadkę mózgową.
}ð Po porodzie pierwszy wydzielany pokarm to siara, która zawiera wiÄ™cej biaÅ‚ka,
witaminy A, soli mineralnych, natomiast mniej węglowodanów i tłuszczów. Siara
zanika po 2 3 dniach.
}ð Bardzo istotne jest naturalne karmienie noworodka, a nastÄ™pnie niemowlÄ™cia,
choćby dlatego, iż składniki tego pokarmu są łatwiej przyswajalne niż składniki
mleka krowiego, zapewniajÄ… ochronÄ™ immunologicznÄ…, nie uczulajÄ…
}ð Od 2 do 12 miesiÄ…ca życia trwa okres charakteryzujÄ…cy siÄ™
największą dynamiką wzrastania i dojrzewania w całym życiu
postnatalnym człowieka  okres niemowlęcy.
}ð W pierwszym półroczu masa przyrasta szybciej niż dÅ‚ugość i dlatego pojawiajÄ…
się u niemowląt na kończynach charakterystyczne  wałeczki .
}ð MiÄ™dzy 7 9 miesiÄ…cem życia tempo rozwoju masy i dÅ‚ugoÅ›ci siÄ™ wyrównuje.
Zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej może nastąpić albo:
" poprzez namnażanie się komórek tłuszczowych (adipocytów), albo
" przez powiększenie wymiarów adipocytów (zwiększenie objętości wakuoli
tłuszczowych).
Są dwa krytyczne okresy w życiu człowieka, gdy adipocyty się namnażają.
Jednym z nich jest właśnie okres niemowlęcy, zaś drugim pokwitanie
Dziecko:
}ð 2 3-miesiÄ™czne, leżąc na brzuszku, unosi gÅ‚owÄ™,
}ð 3 4-miesiÄ™czne, podpierajÄ…c siÄ™ na rÄ™kach, unosi barki i górnÄ… część klatki
piersiowej,
}ð 5-miesiÄ™czne wykonuje obrót dookoÅ‚a osi (przewraca siÄ™ z pleców na brzuch),
}ð 6-miesiÄ™czne, trzymajÄ…c siÄ™ podpory, siada,
}ð 8-miesiÄ™czne siada i siedzi samodzielnie,
}ð 9-miesiÄ™czne raczkuje, opierajÄ…c siÄ™ na rÄ™kach i kolanach, a trzymajÄ…c siÄ™
podpory, samo wstaje, chodzi bokiem wzdłuż barierki łóżka,
}ð 11-miesiÄ™czne wykonuje pierwsze samodzielne kroki,
}ð 12-miesiÄ™czne samo chodzi, najpierw niepewnie, czÄ™sto na palcach, szeroko
rozstawia nogi.
W okresie niemowlęcym następuje dojrzewanie kośćca oraz
zgodnie z kolejnością rozwoju motoryki tworzą się krzywizny
kręgosłupa.
}ð 1 miesiÄ…c  odruch chwytny, reakcja na Å›wiatÅ‚o i dz
więk,
}ð 2 miesiÄ…c  dziecko unosi gÅ‚owÄ™, Å›ledzi wzrokiem przesuwajÄ…cy
przedmiot, pojawiają się uśmiechy, wydaje dz
więki  a ,  e ,
}ð 3 miesiÄ…c  odpowiada na uÅ›miechy uÅ›miechem, rozróżnia intonacjÄ™ gÅ‚osu,
chwyta zabawki,
}ð 4 miesiÄ…c- opiera siÄ™ na przedramionach, Å›mieje siÄ™ gÅ‚oÅ›no, wyciÄ…ga
rączki po zabawki i chwyta je oburącz, następnie chwyta zabawkę jedną
rączką, lecz bez odwiedzenia kciuka (tzw. małpi chwyt), wkłada zabawki do
buzi,
}ð 5 miesiÄ…c- obraca siÄ™ z pleców na boki, wyciÄ…ga rÄ…czki po zabawki,
wydaje dz
więki radości,
}ð 6 miesiÄ…c- próbuje samodzielnie siedzieć, odróżnia znajomych i obcych,
}ð 7 miesiÄ…c- siedzi przez dÅ‚uższÄ… chwilÄ™, precyzyjnie chwyta przedmioty, chwyta
zabawki pewnie, z prawidłowo odwiedzionym kciukiem,
}ð 8 miesiÄ…c- Å›ledzi otoczenie, komunikuje siÄ™ za pomocÄ… gestów,
}ð 9 miesiÄ…c- celowo upuszcza przedmioty, doskonali ruchy rÄ™ki, unosi przedmioty
w dwóch palcach,
}ð 10 miesiÄ…c- siada pewnie, podciÄ…ga siÄ™ na meblach do pozycji stojÄ…cej, naÅ›laduje
gesty,
}ð 11 miesiÄ…c- raczkuje, podtrzymane chodzi, samo je trzymajÄ…c jedzenie np.
kawałeczek biszkopta czy bułeczki,
}ð 12 miesiÄ…c- wypowiada proste sÅ‚owa, chodzi trzymane za jednÄ… rÄ™kÄ™, podaje
przedmiot do ręki, bywa przekorne, pod koniec okresu niemowlęcego dziecko
doskonali ruchy manipulacyjne, potrafi trzymać kubek w dwóch rękach i pić
z niego, jeść herbatnik lub jabłko, trzymając je w ręku.
}ð W pierwszych miesiÄ…cach życia dziecko wydaje nieartykuÅ‚owane dz
więki;
}ð Kolejna faza to gruchanie (do ok. 3 miesiÄ…ca);
}ð Od okoÅ‚o 4- 5 miesiÄ…ca życia zaczyna siÄ™ gaworzenie, a nastÄ™pnie artykuÅ‚owanie
sylab zasłyszanych od rodziców;
}ð W okresie od 6 do 8 miesiÄ…ca życia dziecko wyraz
nie gaworzy;
}ð Od okoÅ‚o 9 miesiÄ…ca dziecko wymawia  ma-ma ,  ta-ta ,  pa-pa ,  ba-ba ;
}ð W 11 12 miesiÄ…cu życia dziecko opanowuje poczÄ…tki mowy wÅ‚aÅ›ciwej, czyli
wypowiadanie kilku prostych słów adekwatnie do sytuacji.