Rozwój noworodka i niemowlaka
noworodek:1 m.\

niemowlak: 1m.\
-1 r.\

Kategorie analizy
Centralne zjawisko rozwojowe: karmienie
Działalność: manipulacja
Kontekst ekologiczny: środowisko domu rodzinnego
Efekty rozwojowe:
- na poziomie zachowań: społeczne przywiązanie
- na poziomie funkcji: spostrzeganie przedmiotu
- na poziomie osobowości: poczucie ufności do świata i
siebie
KARMIENIE
Karmienie jako zaspokojenie potrzeby
pokarmowej niezbędnej do prze\
ycia
Karmienie wszystkich zmysłów
Karmienie jako zaspokojenie potrzeby
kontaktu emocjonalnego z drugim człowiekiem
Czy noworodek jest białą kartą?
Mo\
liwości percepcyjne
1. Mo\
liwości percepcyjne
wzrok: noworodek jest zdolny do odbioru bodz
ców
wzrokowych: szczególnie interesująca jest dla niego
ludzka twarz (spośród wielu obiektów dzieci w w
wybierają twarz człowieka i śledzą za nią wzrokiem)
słuch: dziecko jest zdolne do wyszukiwania i
wychwytywania ró\
nych dz
więków i ze szczególną
uwagą reaguje na głos ludzki (preferencja głosów
dorosłych kobiet, szczególnie matki)
dotyk, smak i węch: w chwili narodzin są rozwinięte
na tyle aby mo\
liwe było ró\
nicowanie
napływających bodz
ców
Czy noworodek jest biała kartą?
Wyposa\
enie społeczne
2. Wyposa\
enie społeczne
odruch ssania i połykania: (pozwalające na
zaspokojenie potrzeby pokarmowej i nawiązanie
kontaktu emocjonalnego z matką)
odruch moro: dziecko w chwili narodzin potrafi
chwytać opiekuna i przywierać do niego, z siłą
umo\
liwiającą utrzymanie cię\
aru własnego ciała
reakcja krzyku: ułatwia uzyskiwanie opieki i bliskości
opiekuna oraz zaspokajanie własnych potrzeb ( 3
wzory krzyku:  głód ,  złość ,  reakcja na ból )
Czy noworodek jest biała kartą?
Wyposa\
enie społeczne c.d.
reakcja uśmiechu: jest bardzo istotna dla
tworzenia więzi z matką, bowiem uśmiech
dziecka wpływa motywująco i nagradzająco
na matkę
Najwa\
niejsze  czynności
umo\
liwiające rozwój dziecka
przyjmowanie pokarmu
kontakt emocjonalny z drugim
człowiekiem/ społeczne przywiązanie/
rozwój ego
poznawanie otoczenia
SPOA
ECZNE PRZYWI
ZANIE
Jakość opieki macierzyńskiej ma podstawowe znaczenie dla
rozwoju wszystkich naczelnych
Skłonność do tworzenia intymnych więzi z wybranymi
osobami jest podstawowym komponentem natury
ludzkiej, występuje ona ju\
u noworodka i obecna jest
przez całe \
ycie, od kołyski a\
po grób (the cradel to
the grave) (Bowlby, 1969). Przywiązanie jest pierwotną
potrzebą człowieka - wrodzonym, instynktownie
kierowanym systemem motywacyjno-behawioralnym
mającym na celu zapewnienie przetrwania dziecka.
SPOA
ECZNE PRZYWI
ZANIE
Cel i funkcje systemu przywiązania
podstawowym celem behawioralnego systemu przywiązania
jest zapewnienie dziecku przetrwania oraz poczucia
bezpieczeństwa, poprzez utrzymywanie bliskości z  silniejszym
i mądrzejszym opiekunem - figurą przywiązania
system przywiązania i relacja przywiązaniowa zapewniają
dziecku ochronę zarówno w kontekście zagra\
ających
czynników środowiskowych jak i czynników wewnętrznych.
SPOA
ECZNE PRZYWI
ZANIE
Cel i funkcje systemu przywiązania
SPOA
ECZNE PRZYWI
ZANIE
systemu przywiązania i inne systemy
behawioralne
system przywiązania pozostaje w ścisłym związku z
systemami eksploracji i strachu (oraz innymi systemami
behawioralnymi), których aktywacja uzale\
niona jest od
stopnia pobudzenia tego\
.
biologiczna funkcją systemu przywiązania i systemu
eksploracji jest zapewnienie dziecku poczucia
bezpieczeństwa przy jednoczesnej mo\
liwości poznawania
otoczenia.
SPOA
ECZNE PRZYWI
ZANIE
system przywiązania i inne systemy
behawioralne
-
Poczucie bezpieczeństwa
NIE
TAK
Aktywacja
Aktywacja systemu
sytemu strachu
eksploracji
Zachowania
przywiązaniowe
SPOA
ECZNE PRZYWI
ZANIE
figura przywiązania
to osoba, do której dziecko kieruje swoje
zachowania przywiązaniowe,
jej wybór determinowany jest responsywnością
opiekuna i gotowością do podejmowania
społecznych interakcji z dzieckiem
tendencja do silnej preferencji jednego
opiekuna (monotropizm)
SPOA
ECZNE PRZYWI
ZANIE
Funkcje figury przywiązania
Bezpieczna baza (secure base),figura przywiązania
spełnia funkcję bezpiecznej bazy, z której dziecko
wyrusza poznawać świat i do której mo\
e wrócić w
momencie zagro\
enia
Dą\
enie do bliskości z opiekunem (proximity
seeking), poszukiwanie bliskości opiekuna, szczególnie
w momentach stresu i dyskomfortu, w celu uzyskania
wsparcia i poczucia bezpieczeństwa
SPOA
ECZNE PRZYWI
ZANIE
Funkcje figury przywiązania
protest separacyjny (separation protest,
pojawienie się reakcji protestu w odpowiedzi na
separację lub niedostępność opiekuna
bezpieczne schronienie (safe haven),
odczuwanie przyjemności i poczucia
bezpieczeństwa podczas przebywania z figurą
przywiązania.
Rozwój ego wg. E.H. Eriksona
Czym jest ego?
EGO, nieświadoma instancja psychiczna, która
- kieruje m.o.
- utrzymuje związki z rzeczywistością
- dysponuje własną energią i posiada własne
popędy
- to GA
ÓWNY OŚRODEK ORGANIZUJ
CY I
INTEGRUJ
CY LUDZKIE
DOŚWIADCZCENIE, posiada znaczną
autonomię
Rozwój ego wg. E.H. Eriksona
Czym jest ego?
- filtruje doświadczenia jednostki i
syntetyzuje je, działając na granicy
świata zewnętrznego i
zewnętrznego, dzięki czemu
człowiek mo\
e kontrolować swoje
doświadcznie
Rozwój ego wg. E.H. Eriksona
Rozwój ego
8 etapów rozwoju ego
W ka\
dym etapie jednostka doświadcza określonego problemu
\
yciowego, dokonuje reintegracji potrzeb oraz posiadanych
kompetencji, które warunkowane są naciskami społecznymi
rozwój ego polega na przechodzeniu od etapu do etapu w wyniku
poradzenia sobie z kolejnym problemem, kryzys ego jest
wynikiem ścierania się dwóch przeciwstawnych tendecji
plan epigenetyczny: wszystkie  części istnieją od początku \
ycia
człowieka, ale ka\
da z nich ma czas swojego ujawnienia i
szczególnej dominacji
Zmiany zachodzące w ka\
dym z wyró\
nionych stadiów, mają
znacznie dla wszystkich następnych etapów
podstawowa ufność vs. nieufność
cnota:nadzieja
Ufność w stosunku do siebie
- jestem osobą godną zainteresowania i doznawania
opieki ( dostawcy pokarmu nie muszą być stale w
pogotowiu)
- mogę doświadczać ró\
nych emocji zarówno
pozytywnych i negatywnych
- mogę realizować własne pragnienia nie raniąc przy
tym innych
- potrafię aktywnie regulować relację z opiekunem
- Ufam samemu sobie i zdolności moich narządów do
radzenia sobie z popędami
podstawowa ufność vs. nieufność
cnota:nadzieja
Ufność w stosunku do opiekuna
- opiekun adekwatnie reaguje na moje potrzeby
- opiekun obdarza mnie miłością, pomaga mi
regulować stany emocjonalne
- nie musi być stale przy mnie, gdy go zawołam,
przyjedzie
ZDOBYCIE PRAKTYCZNEGO ŚWIATA
PRZEZ RUCHY I SPOSTRZEśENIA
świat jest rzeczywistością do
patrzenia, dotykania,
gryzienia, lizania
W jaki sposób tworzy się spostrze\
enie przedmiotu u
dzieci?
Spostrze\
enie przedmiotu wytwarza się w
psychice jako polisensoryczne
nastawienie na z
ródło podniety:
stosunek telereceptorów do receptorów
przez kontakt oraz reakcji finalizującej
do reakcji zapowiadającej odgrywa
decydującą rolę.
W jaki sposób tworzy się spostrze\
enie przedmiotu u
dzieci?
Niepokój ruchowy wywołany pobudzeniem narządu
zmysłowego, wywołuje nastawienie 2 lub 3 organu
zmysłowego na ten sam przedmiot
- telereceptory: działają przewa\
nie pobudzająco i
wywołują niepokój ruchowy (reakcje wstępne)
- ujęcie tego samego przedmiotu innymi zmysłami:
efekt finalizujący i uspokajający
Prze\
ycia uczuciowe towarzyszą reakcjom
wstępnym i finalizującym (z nimi bardziej związane
jest zabarwienie uczuciowe)
W jaki sposób tworzy się spostrze\
enie przedmiotu u
dzieci?
PODNIETA ZMYSA
OWA
Aktywność ruchowa,
Uspokojenie
niepokój, nastawienie
ruchowe
polisensoryczne
W jaki sposób tworzy się spostrze\
enie przedmiotu
manipulacyjnego u dzieci?
Spostrze\
enie przedmiotu powstaje na
podstawie:
powiązania wra\
eń towarzyszących inicjacji i
finalizacji danego procesu, polegającego na
stosunku naprę\
enia i odprę\
enia, zapowiedzi i
realizacji, szukania i znalezienia, potrzeby i jej
zaspokojenia (związek dynamiczny!)
Czym jest przedmiot
manipulacyjny?
1. Zjawisko objęte kilkoma zmysłami równocześnie
2. Zjawisko podlegające identyfikacji polisensorycznej
(zauwa\
enie przedmiotu jednym zmysłem zostaje
skontrolowane innymi zmysłami) głównym zmysłem
identyfikującym jest dotyk
3. Zjawisko podlegające identyfikacji eksperymentalnej
(mo\
na na nie ruchowo oddziaływać, zmieniać je,
odbierać nowe wra\
enia ze strony tego zjawiska),
przedmioty manipulacyjne są ośrodkami skojarzeń:
ka\
dy z nich jest podło\
em dla zespołów wra\
eń i
aktów manipulayjnych
Polisensoryczne spostrzeganie
przedmiotów
nastawienie jednozmysłowe, np., siatkówki oka
pozwala na uporządkowanie chaotycznego przepływu
zjawisk
aktywność dziecka pozwala na polisensoryczne ujęcie
przedmiotu (dziecko słyszy dz
więk zabawki, odwraca
głowę w jej stronę, następuje skojarzenie odgłosu
zabawki z jej ruchem)
przedmiot- wszystko to, na co umysł z uwagą mo\
e
być kierowany
Identyfikacja polisensoryczna
Przemiana zjawiska na przedmiot następuje w
momencie polisensorycznej identyfikacji
(następuje to szczególnie w skojarzeniu
nastawieniowym wzrok-dotyk, czyli w chwycie)
poprzez dotyk dziecko mo\
e stwierdzić
namacalnie, \
e coś istnieje (6-7 m.\
.)
Identyfikacja eksperymentalna
Mo\
liwość oddziaływania na przedmioty
- zmiana poło\
enia przedmiotu, doświadczenie cię\
aru,
etc.
- mo\
liwość wydobycia nowych właściwości,
wydobywanie nowych podniet
- tworzy się wiedza, która zostaje utrwalana
- Dziecko uczy się wiązać ró\
ne wra\
anie z jednym
przedmiotem
W pierwszej fazie manipulacja jest nierzeczowa,
subiektywna, póz
niej przedmioty u\
ywane są zgodnie
z ich funkcja
Skojarzenia między sferami zmysłowymi mają
charakter dynamiczny
1. Poprzez aktywność dziecko kojarzy i wią\
e
ró\
ne wra\
enia
2. Pobudzenie i uspokojenie
3. Namacalność, sprowadzenie ró\
nych wra\
eń
do namacalności przedmiotu
PRZEDMIOT MANIPULACYJNY:
jest przedmiotem pierwotnym i pierwowzorem
przedmiotów abstrakcyjnych i idealnych
Dysocjacja przedmiotu
1. Po utworzeniu kompleksów wra\
eniowych mo\
e
nastąpić ich rozluz
nienie
2. Dysocjacja: podnieta wra\
eniowa powoduje wtórnie
wewnętrzne skojarzenia: skojarzenia wewnętrzne
zastępują skojarzenia/ działania zewnętrzne
3. Telereceptory stają się samowystarczalne, wywołują
wewnętrzne asocjacje, aktywność mózgu, a nie
mięśni
4. Jednozmysłowe spostrze\
enie przedmiotu zamienia
się na jego znak, na symbol
Znacznie manipulacji dla rozwoju
Uczy dzieci rozkładać zjawiska na części lub
oddzielne przedmioty
Znacznie dla rozwoju myślenia abstrakcyjnego
i pojęciowego (odrębne rozpatrywanie
właściwości, oddzielanie ich od przedmiotu)
PODSUMOWANIE
Aby poznać świat rzeczywisty, dziecko
musi zacząć w nim działać, a poznanie
świat przez oddziaływanie nań
rozpoczyna się u dziecka na dobre tylko
wtedy, gdy zaczyna ono chwytać rękoma
ró\
ne przedmioty, nimi manipulować i
nimi się posługiwać.