MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Małgorzata Piechota
Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzie\
owych
743[04].Z2.04
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr in\
. Maria Michalak
mgr in\
. Ewelina Åšmiszkiewicz
Opracowanie redakcyjne:
mgr in\
. Halina WÅ‚odarczyk
Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[04].Z2.04
 Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzie\
owych , zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu rękodzielnik wyrobów włókienniczych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Materiał nauczania 6
4.1. Wykonywanie elementów dziewiarskich wyrobów odzie\
owych 6
4.1.1. Materiał nauczania 6
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 12
4.1.3. Ćwiczenia 12
4.1.4. Sprawdzian postępów 14
4.2. A
ączenie elementów dziewiarskich wyrobów odzie\
owych 15
4.2.1. Materiał nauczania 15
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 27
4.2.3. Ćwiczenia 28
4.2.4. Sprawdzian postępów 30
5. Sprawdzian osiągnięć 31
6. Literatura 35
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności
wykonywania dziewiarskiego wyrobu odzie\
owego.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć ju\
ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia  wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
- materiał nauczania  wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia zało\
onych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,
- zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy ju\
opanowałeś określone treści,
- ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
- sprawdzian postępów,
- sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i zaliczenie testu które pomogą
sprawdzić opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
- literaturę uzupełniającą.
Je\
eli udzielenie odpowiedzi na niektóre pytania lub wykonanie niektórych ćwiczeń
sprawi Ci trudności zawsze mo\
esz zwrócić się o pomoc do nauczyciela.
743[04].Z2
Wyroby dziane
743[04].Z2.01
Wykonywanie podstawowych form konstrukcyjnych dziewiarskich wyrobów odzie\
owych
743[04].Z2.02
Wykonywanie ręczne dzianin
743[04].Z2.03
Wykonywanie dzianin na maszynach dziewiarskich ręcznie sterowanych
743[04].Z2.04
Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzie\
owych
743[04].Z2.05
Naprawa, renowacja I konserwacja dzianin i dziewiarskich wyrobów odzie\
owych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- korzystać z ró\
nych z
ródeł informacji,
- dobierać grubość drutów i szydełka do grubości surowca,
- rozró\
niać dziewiarskie sploty ręczne,
- rozró\
niać dziewiarskie sploty maszynowe,
- wykonywać fragmenty dzianin o ró\
nych splotach sposobem ręcznym, ró\
nymi
technikami,
- wykonywać fragmenty dzianin o ró\
nych splotach na maszynach dziewiarskich ręcznie
sterowanych,
- przygotowywać do pracy i obsługiwać maszyny dziewiarskie ręcznie sterowane,
- kontrolować przebieg wytwarzania dzianin sposobem ręcznym i maszynowym,
- wykonywać formy elementów dziewiarskich wyrobów odzie\
owych,
- organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
- przestrzegać przepisy bhp.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 określić funkcje maszyn dziewiarskich,
 wyjaśnić zasady kroju dziewiarskich wyrobów odzie\
owych,
 zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
 wykonać szablony poszczególnych elementów wyrobu dziewiarskiego,
 zastosować programy komputerowe do wykonania szablonu wyrobu odzie\
owego,
 dobrać i przygotować surowce do wykonania wyrobów dziewiarskich,
 wykonać dzianinę z przeznaczeniem na dziewiarski wyrób odzie\
owy,
 skontrolować wykonanie dzianiny i usunąć wady,
 przygotować rozkład wykrojów na dzianinie,
 wykroić elementy wyrobów odzie\
owych z dzianin metra\
owych o określonych
parametrach według szablonów,
 dobrać ściegi i szwy maszynowe do wykończenia określonego wyrobu,
 dobrać specjalistyczne oprzyrządowanie do maszyn szwalniczych,
 zastosować ścieg stębnowy i łańcuszkowy do wykończenia wyrobu,
 obsłu\
yć owerlok,
 zlikwidować zrywy nitek, wymienić odwinięte nawoje,
 połączyć elementy odzie\
owego wyrobu dziewiarskiego w gotowy wyrób,
 usunąć wady powstałe w procesie łączenia elementów odzie\
y,
 wszyć taśmy i naszyć aplikacje,
 wykonać dziurki, przyszyć guziki,
 wykonać czynności związane z parowaniem i prasowaniem dziewiarskich wyrobów
odzie\
owych,
 przygotować dokumentację wykonania wyrobów dziewiarskich,
 zastosować zasady konfekcjonowania wyrobów odzie\
owych,
 zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo\
arowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Wykonywanie elementów dziewiarskich wyrobów
odzie\
owych
4.1.1. Materiał nauczania
Podział dzianin na grupy
Ze względu na sposób wytwarzania, dzianiny dzieli się na dwie zasadnicze grupy:
- wytwarzane ręcznie,
- wytwarzane maszynowo.
Dzianiny ręczne wykonywane są w postaci ukształtowanych ju\
części, które po zszyciu
stanowią całość projektowanego wyrobu. Dzianiny te wytwarzane są za pomocą drutów lub
szydełka (rys. 1, rys. 2). Dzianiny wytwarzane ręcznie nie znajdują zastosowania w produkcji
masowej.
a) b)
Rys. 1. Ręczne wytwarzanie dzianin: a) za pomocą drutów, b) za pomocą szydełka [2]
a) b)
Rys. 2. Dzianina wykonana ręcznie: a) za pomocą drutów, b) za pomocą szydełka [2]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
 Dzianiny wytwarzane maszynowo mogą być wykonywane w postaci:
- dzianin metra\
owych  wytwarzanych w sposób ciągły, w formie rękawa lub szala,
o określonej szerokości i dowolnej długości. Aby otrzymać elementy wyrobu
odzie\
owego z tych dzianin nale\
y je wykroić. Rys. 3.
a) b)
Rys. 3. Dzianiny metra\
owe: a) dzianina w nawoju, b) skonfekcjonowany wyrób [2]
- dzianin półodpasowanych  wytwarzanych w odcinkach o określonej długości, zgodnej
z długością elementu wyrobu. Jedna krawędz
odcinka jest trwale zakończona i wykonana
zazwyczaj w formie ściągacza. W procesie dziania poszczególne odcinki są oddzielane
przez wrobienie nitki odmiennego koloru lub rodzaju. Ma to na celu ułatwienie czynności
rozdzielania poszczególnych części, co jest konieczne dla prawidłowego przebiegu
rozkroju. Kształt elementu wyrobu odzie\
owego nadawany jest poprzez częściowy
podkrój (podkroje pach, dekoltów). Rys. 4.
a) b) c)
Rys. 4. Dzianiny półodpasowane z szydełkarek płaskich: a) odcinek dzianiny na rękaw,
b) odcinek dzianiny na tył wyrobu (linia przerywana  miejsce podkroju),
c) skonfekcjonowany wyrób [2]
- dzianin odpasowanych  wytwarzanych w formie gotowych elementów wyrobu
odzie\
owego. Kształtowane elementy są symetryczne, a ich wielkość i formę określa się
przez podanie liczby igieł pracujących, liczby zwę\
eń i poszerzeń oraz liczby rządków.
Rys. 5.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
 a) b)
Rys. 5. Dzianiny odpasowane: a) części wyrobu, b) skonfekcjonowany wyrób [2]
Wyroby dziewiarskie półodpasowane i odpasowane wytwarza się na falowarkach
płaskich, szydełkarkach płaskich i cylindrycznych. Dzianiny metra\
owe w zale\
ności od
formy, w jakiej sÄ… przekazywane do kroju, wytwarzane sÄ… na:
 szydełkarkach lub falowarkach cylindrycznych  dzianiny w postaci rękawa,
 szydełkarkach lub falowarkach płaskich  dzianiny w postaci płaskiej tafli.
Wykonywanie elementów wyrobu odzie\
owego
Zasada wykonywania elementów wyrobu odzie\
owego przy u\
yciu drutów, szydełka
bÄ…dz
na maszynach dziewiarskich ręcznie sterowanych jest podobna. Nale\
y przygotować
wszystkie formy elementów wchodzących w skład wyrobu odzie\
owego. Na podstawie
wymiarów elementów oraz splotów, którymi będą one wykonywane nale\
y dokonać wyliczeń
liczby rządków i kolumienek potrzebnych do wykonania danego elementu (rys. 6).
Rys. 6. Rozliczenie próbki dzianiny [materiały własne]
Sposobem ręcznym
W celu zwiększenia szerokości elementów nale\
y w trakcie ich wykonywania dokonać
dodawania oczek. Sposoby dodawania oczek przedstawiajÄ… rysunki 7, 8 i 9.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Rys. 7. Dodawanie jednego oczka na początku rzędu [materiały własne]
Rys. 8. Dodawanie większej liczby oczek na końcu rzędu [materiały własne]
Rys. 9. Dodawanie oczek w środku rzędu [materiały własne]
W celu zwÄ™\
enia elementów nale\
y w trakcie ich wykonywania dokonać ujmowania
oczek. Sposoby ujmowania oczek przedstawiajÄ… rysunki 10,11 i 12.
Rys. 10. Ujmowanie oczek na brzegu elementu [materiały własne]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Rys. 11. Ujmowanie oczek w środku elementu  przerobienie 2 oczek razem na prawo [materiały własne]
Rys. 12. Ujmowanie oczek w środku elementu  przerobienie 2 oczek razem na lewo [materiały własne]
Sposobem maszynowym:
Na szydełkarkach płaskich mo\
na przeprowadzić poszerzenie wykonywanej dzianiny
przez dodawanie igieł, nadrobienie dzianiny po napchnięciu dzianiny na igły, trwałe
zakończenie dzianiny zabezpieczające przed pruciem, wykonanie rządków rozdzielających
miedzy dwiema sztukami.
Poszerzenie przez dodawanie igieł ma na celu zwiększenie szerokości wykonywanych
rządków w wyrobie. Odbywa się w dwojaki sposób  przez przeło\
enie skrajnych oczek na
włączoną do pracy igłę, albo przez włączenie igieł bez przekładania oczek. Włączenie igieł
odbywa się z tej strony, po której w danej chwili znajdują się sanki. Je\
eli sanki sÄ… po lewej
stronie maszyny, to włączenie igieł następuje przez nacisk na sprę\
ynkę równie\
z lewej
strony w tylnym Å‚o\
ysku. Potem sanki przesuwa siÄ™ na drugÄ… stronÄ™, wykonujÄ…c rzÄ…d oczek,
a igła włączona formuje pętlę. W poło\
eniu sanek po drugiej stronie maszyny mo\
na dodać
igłę po prawej stronie w przednim ło\
ysku. Następnie przesuwa się sanki w poprzednie
poło\
enie i teraz dopiero mo\
na dodać ponownie igłę po lewej stronie, lecz w przednim
Å‚o\
ysku.
Napychanie dzianiny oznacza nało\
enie na haczyki igieł oczek wykonanej ju\
dzianiny.
Najczęściej czynność ta znajduje zastosowanie w razie przypadkowego zrzucenia dzianiny
z igieł.
Trwałemu zakończeniu podlegają części wyrobów wykonane jako dopasowane
z trwałymi brzegami. Na ręcznej szydełkarce płaskiej wykończenie wykonuje się dwoma
sposobami.
Sposób pierwszy polega na ustawieniu sanek po prawej stronie maszyny, przeło\
eniu
oczek z igieł przedniego na igły tylnego ło\
yska i następnie wykonaniu jednego rządka oczek
lewoprawych, potem sczepia siÄ™ je pierwszy od prawej w stronÄ™ lewÄ…. Sczepianie rozpoczyna
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
się od przeło\
enia oczek z ostatniej igły na przedostatnią, którą następnie unosi się tak aby
oczka zesunęły się na trzon igły, a pod haczyk podprowadza się dalszy odcinek nitki. Igłę
przesuwa się w tylne poło\
enie i formuje na niej oczko, które przekłada się znowu na
przedostatnią igłę. Powtarza się tę czynność, a\
do wykonania całkowitego sczepienia
tj. zakończenia dolnej części wyrobu.
Drugi sposób zakończenia jest następujący. Sanki ustawia się z lewej strony maszyny,
z igły przedniego ło\
yska przekłada się oczka na igły tylnego ło\
yska, wykonuje siÄ™ rzÄ…dek
o splocie lewoprawym na igłach tylnego ło\
yska. Powtórnie włącza się do pracy kształtki
wynoszÄ…ce i wykonuje jeden suw dla uformowania jednego rzÄ…dka oczek dwuprawych.
Wyłącza się z pracy wodzik i kształtkę wynoszącą w tylnym zamku, po czym wykonuje się
suw na lewą stronę, wtedy pętle z igły z przedniego ło\
yska zostanÄ… zrzucone. Kosztem tych
pętli na igłach tylnego ło\
yska powstanie rządek wydłu\
onych oczek. Rządek ten zakańcza
się za pomocą igły do zarabiania lub zwykłej igły języczkowej, po usunięciu obcią\
enia
dzianiny. Ostatnie oczko zarabia się nitką, a jej końce wciąga się w dzianinę. Sposób
zakończania dzianin na szydełkarce dwuło\
yskowej przedstawia rys. 13.
Rys. 13. Sposób zakończania dzianin na szydełkarce dwuło\
yskowej [3]
Wykonywanie elementów wyrobów odzie\
owych z dzianin metra\
owych
Krojenie dzianin
Ze względu na liczbę jednocześnie wykrawanych elementów wyrobu, wyodrębnia się krój
jednostkowy i masowy.
Krój jednostkowy  stosowany w rękodzielnictwie  charakteryzuje ręczne wykrawanie
pojedynczych części wyrobu za pomocą no\
yc.
Szablony mo\
na układać na powierzchni dzianiny w ró\
ny sposób. Uwzględniając
kierunek uło\
enia szablonów, wyodrębnia się dwa rodzaje układów:
- jednokierunkowy, w którym wszystkie części składające się na całość wyrobu są uło\
one
w jednym kierunku. Takie układy stosuje się do rozkroju dzianin o jednokierunkowym,
określonym układzie wzoru w wyrobie finalnym oraz dzianin z okrywą włosową typu
welur.
- dwukierunkowy, w którym części składające się na całość wyrobu są uło\
one
w przeciwnych kierunkach. Układ dwukierunkowy stosuje się wszędzie tam, gdzie
wzornictwo dziani nie stawia specjalnych wymagań. Układ ten pozwala na zmniejszenie
zu\
ycia surowca w porównaniu z układem jednokierunkowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Przy rozkroju dzianin metra\
owych i półodpasowanych wyodrębnia się następujące
czynności:
 rysowanie na dzianinie (ręczne),
 wykrawanie elementów (przy u\
yciu no\
yc),
 kompletowanie wykrojów.
Rysowania dokonuje się w celu określenia kształtu wykrawanym elementom wyrobu oraz
kierunku i miejsca ich uło\
enia. Kształt części wyrobu oraz kierunek i miejsce ich uło\
enia
określa się przez obrys konturów szablonów według uporządkowanego ich układu.
W rękodzielnictwie rysunek układu wykonywany jest ręcznie.
Ręczne wykonanie rysunku na dzianinie polega na uło\
eniu szablonów na powierzchni
dzianiny i dokonania obrysu ich konturów za pomocą kredki lub kredy krawieckiej.
Dokładność obrysu zapewnia prowadzenie ostrza kredki lub kredy przy krawędzi szablonu.
Linie obrysu powinny być cienkie, ale widoczne, nie nale\
y przeciągać linii obrysu poza
kontury szablonu.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaka jest ró\
nica między dzianinami metra\
owymi a półodpasowanymi?
2. Z jakich dzianin uzyskuje siÄ™ gotowe elementy wyrobu odzie\
owego?
3. Jakie techniki stosowane są do ręcznego wykonania elementów dziewiarskich wyrobów
odzie\
owych?
4. W jaki sposób otrzymuje się elementy wyrobu odzie\
owego z dzianin metra\
owych?
5. Jakie maszyny dziewiarskie ręcznie sterowane stosowane są do wykonywania elementów
dziewiarskich wyrobów odzie\
owych?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ na podstawie przygotowanych przez nauczyciela wzorników elementów wyrobu
odzie\
owego elementy wykonane z dzianin wytwarzanych ręcznie, dzianin półodpasowanych,
odpasowanych i metra\
owych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach ćwiczeniowych informacje dotyczącą rodzajów dzianin,
2) dokonać analizy otrzymanych elementów,
3) uszeregować elementy według grup,
4) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- wzorniki dzianin wytwarzanych ró\
nymi technikami,
- elementy dzianych wyrobów odzie\
owych,
- zeszyt ćwiczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Ćwiczenie 2
Wykonaj na drutach dowolnym splotem wszystkie elementy swetra dziecięcego,
wykorzystujÄ…c otrzymane od nauczyciela formy modelowe i rysunek modelowy wyrobu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dobrać przędzę i druty do wykonania swetra dziecięcego,
2) ustalić sploty jakimi wykonany będzie wyrób,
3) wykonać próbkę w celu ustalenia niezbędnej liczby oczek do wykonania poszczególnych
elementów wyrobu,
4) ustalić niezbędną ilość surowca do wykonania elementów wyrobu określonym splotem,
5) wykonać poszczególne elementy wyrobu monitorując przebieg dziania,
6) porównać kształt wykonanych elementów z otrzymanymi formami,
7) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- przędza,
- druty ró\
nej grubości,
- formy i rysunek modelowy wyrobu,
- miara krawiecka,
- wzorniki splotów,
- fartuch ochronny.
Ćwiczenie 3
Wykonaj na szydełkarce płaskiej, będącej na wyposa\
eniu pracowni, wszystkie elementy
swetra damskiego, wykorzystujÄ…c do tego otrzymane od nauczyciela formy modelowe
i rysunek modelowy wyrobu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dobrać przędzę i narzędzia pomocnicze,
2) sprawdzić stan techniczny szydełkarki,
3) określić wielkość próbki dzianiny,
4) obliczyć liczbę obrotów oraz liczbę igieł do wykonania poszczególnych elementów,
5) wykonać próbkę dzianiny,
6) wykonać poszczególne elementy wyrobu monitorując przebieg dziania,
7) zdjąć elementy z maszyny,
8) porównać kształt wykonanych elementów z otrzymanymi formami,
9) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- szydełkarka płaska,
- instrukcja obsługi maszyny,
- surowiec,
- formy i rysunek modelowy wyrobu,
- fartuch ochronny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Ćwiczenie 4
Wykrój wszystkie elementy bluzki damskiej. W celu wykonania zadania otrzymujesz od
nauczyciela: rysunek modelowy wyrobu, szablony wszystkich elementów wchodzących
w skład wyrobu i dzianinę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) ustalić rodzaj układu kroju,
2) ustalić kierunek układania szablonów,
3) ustalić prawą i lewą stronę dzianiny,
4) obrysować szablony,
5) wykroić wszystkie elementy wyrobu,
6) skompletować elementy wyrobu,
7) przedstawić swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
 odcinek dzianiny,
 szablony elementów wyrobu,
 rysunek modelowy wyrobu,
 no\
yce,
 przybory do rysowania na dzianinie,
 plansze ró\
nych układów szablonów,
 fartuch ochronny.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) ustalić liczbę oczek potrzebnych do wykonania określonego elementu
wyrobu odzie\
owego sposobem ręcznym?
2) ustalić liczbę igieł potrzebnych do wykonania określonego elementu
wyrobu odzie\
owego na maszynie dziewiarskiej sterowanej ręcznie?
3) rozró\
nić elementy dziewiarskiego wyrobu odzie\
owego?
4) wykonać elementy dziewiarskiego wyrobu odzie\
owego sposobem
ręcznym?
5) wykonać elementy dziewiarskiego wyrobu odzie\
owego na
maszynach dziewiarskich ręcznie sterowanych?
6) wykonać układ szablonów na dzianinie wzorzystej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
4.2. A
ączenie elementów dziewiarskich wyrobów odzie\
owych
4.2.1. Materiał nauczania
Wiadomości ogólne
Szycie jest to łączenie poszczególnych części wyrobu za pomocą nici w całość.
Technologia szycia wyrobów dzianych jest ró\
norodna i wynika z rodzaju dzianiny (surowca
i splotu) oraz funkcji wyrobu. Na poprawne wykonanie łączenia elementów wpływają:
- prawidłowy dobór ściegów i szwów,
- prawidłowy dobór dodatków krawieckich,
- estetyczne wykonanie łączeń technologicznych.
Ściegi, szwy oraz dodatki krawieckie powinny być dobrane do:
- rodzaju surowca, splotu i koloru dzianiny,
- funkcji wyrobu i szwu w wyrobie,
- zaprojektowanych walorów estetycznych wyrobu, nawiązujących do aktualnych
kierunków mody.
Do szycia wyrobów dzianych stosuje się nici oraz przędze. Przędze wykorzystuje się do
szycia dzianin z przędz wełnianych lub wełnopodobnych.
Przy doborze nici nale\
y uwzględnić ich grubość, kolor, wytrzymałość oraz skład
surowcowy.
Grubość nici dostosowuje się do grubości igły, a ta zale\
y od grubości dzianiny (wielkość
oczka dzianiny). Za prawidłowo dobrane uznaje się te igły i nici, które nie powodują
perforacji w miejscu przeszycia.
Kolor nici powinien być dobrany do koloru dzianiny, co jest szczególnie wa\
ne przy
wykonywaniu przeszyć widocznych na zewnętrznej stronie wyrobu. Wytrzymałość nici
decyduje o trwałości połączeń, a tak\
e o przebiegu procesu szycia. Nici o niskiej
wytrzymałości są zrywane podczas szycia, a szwy wykonane takimi nićmi pękają
w warunkach u\
ytkowania wyrobu.
Skład surowcowy nici powinien być dostosowany do rodzaju surowca występującego
w dzianinie.
Dzianiny ręcznie wykonywane szyjemy ręcznie.
Szycie ręczne
Do łączenia elementów dzianin wytwarzanych ręcznie stosowane są ściegi i szwy ręczne.
Ściegi ręczne stosowane są równie\
do zdobienia odzie\
y.
Ścieg jest podstawowym elementem połączenia nitkowego. Jest to układ nici
wprowadzonej do materiału włókienniczego za pomocą igły. Przy wykonywaniu ściegów
ręcznych nale\
y pamiętać, by nitka była przyciągana równomiernie.
Szew jest to połączenie dwóch oddzielnych elementów wyrobu za pomocą ściegów
ręcznych lub maszynowych.
Ściegi ręczne dzielimy na następujące grupy:
Ściegi wewnętrzne:
- przed igłą (rys. 14.)  długość ściegów równa się odstępom między ściegami  jest on
jednakowy na stronie wierzchniej i spodniej zszywanych warstw. Wykonuje siÄ™ go od
strony prawej do lewej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Rys. 14. Ścieg przed igłą [2]
- fastrygowy (rys. 15)  stosuje się do chwilowego połączenia elementów wyrobów.
Wykonuje się go w taki sam sposób jak ścieg przed igłą, zmniejszając odstępy między
ściegami. Na stronie wierzchniej fastrygowanych elementów widoczne są dłu\
sze odcinki
ni\
na stronie spodniej.
Rys. 15. Åšcieg fastrygowy [2]
- za igłą (rys. 16)  wyglądem zewnętrznym przypomina ścieg przed igłą. Ró\
nica
uwidacznia się na spodniej stronie, gdzie ściegi zachodzą na siebie na 1/3 długości
ściegu. Wykonuje się go od strony prawej do lewej.
Rys. 16. Ścieg za igłą [2]
- stębnowy (rys. 17)  na wierzchniej stronie wygląda jak ścieg maszynowy, natomiast na
stronie spodniej ka\
dy ścieg zachodzi na połowę poprzedniego. Ścieg wykonuje się od
strony prawej do lewej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Rys. 17. Ścieg stębnowy [2]
- pętelkowy (rys. 18)  powstaje z kolejnego wykonania jednego ściegu przed igłą
z niedociągniętą nitką w kształcie pętelki oraz dwóch ściegów przed igłą. Ścieg ten jest
stosowany do przenoszenia konturów elementów wyrobu odzie\
owego oraz do
przenoszenia znaków spotkania na drugą warstwę tkaniny i oznaczania konturów form.
Rys. 18. Ścieg pętelkowy [2]
- kryty (rys. 19)  jest u\
ywany najczęściej do podszywania obrębów, plisek i tym
podobne. Jest on niewidoczny na stronie wierzchniej, natomiast na stronie spodniej sÄ…
widoczne krótkie odcinki nici łączącej krawędz
obrębu z dzianiną.
Rys. 19. Åšcieg kryty [2]
- pikowy (rys. 20)  łączy dwie warstwy materiału, z których spodnia załapana jest do
połowy jej grubości. Słu\
y do łączenia materiału wierzchniego z wkładem
usztywniajÄ…cym.
Rys. 20. Åšcieg pikowy [2]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
 Åšciegi brze\
ne:
- ścieg okrętkowy (rys. 21)  słu\
y do zabezpieczania brzegów przed strzępieniem się oraz
do łączenia materiałów. Wykonuje się go od strony lewej do prawej, jest to szereg
równych i równoległych odcinków nici uło\
onych skośnie do brzegu dzianiny.
Rys. 21. Ścieg okrętkowy [2]
- ścieg dziergany (rys. 22)  słu\
y do zabezpieczania brzegów przed strzępieniem się oraz
do wykonywania dziurek. Jest to szereg równych równoległych odcinków prostopadłych
do brzegu materiału, zakończonych przewiązaniem nitki wzdłu\
wykończonego brzegu.
Rys. 22. Åšcieg dziergany [2]
Åšciegi ozdobne:
- ścieg łańcuszkowy (rys. 23)  ścieg stanowiący szereg ogniw, z których ka\
de wychodzi
z poprzedniego.
Rys. 23. Ścieg łańcuszkowy [2]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
- ścieg gałązkowy (rys. 24)  składa się z dwóch szeregów ukośnie skierowanych do siebie
ściegów. Ściegi jednego szeregu znajdują się w połowie ściegami drugiego szeregu.
Rys. 24. Ścieg gałązkowy [2]
- ścieg krzy\
ykowy (rys. 25)  składa się ze skośnych odcinków nici krzy\
ujÄ…cych siÄ™ ze
sobą w połowie długości.
Rys. 25. Åšcieg krzy\
ykowy [2]
- ścieg zygzak (rys. 26)  składa się ze skośnych odcinków stykających się ze sobą
końcami i uło\
onych pod jednakowym kÄ…tem.
Rys. 26. Åšcieg zygzakowy [2]
- ścieg sznureczkowy (rys. 27)  tak zwana \
yłka, wykonuje się go od strony lewej lub
prawej. Na wierzchniej i spodniej stronie jest widoczny ścieg o całej długości. Ka\
dy
następny ścieg zaczyna się od połowy poprzedniego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Rys. 27. Åšcieg sznureczkowy [2]
Narzędzia i przyrządy do szycia ręcznego
Igła  składa się z ucha, trzonu i ostrza (rys. 28). Ucho słu\
y do nawlekania nitki, trzon do
trzymania igły w czasie szycia, a ostrze do przekłuwania materiału. Igły dzielimy ze względu
na ich grubość i długość. Najczęściej u\
ywa się igieł średnich i długich.
Rys. 28. Budowa igły do szycia ręcznego [2]
Szpilki  stosowane do wstępnego łączenia elementów wyrobu. Szpilki ró\
nią się od igieł
tym, \
e zamiast ucha mają główkę metalową, szklaną lub z tworzywa.
Naparstek  chroni środkowy palec i ułatwia pracę. Dobrze dobrany naparstek nie spada
z palca w trakcie szycia.
Szycie maszynowe
Ogólna budowa maszyny:
Maszyny do szycia składają się z dwóch podstawowych części: głowicy i stołu. Do
elementów stołu nale\
ą: płyta, podstawa, silnik elektryczny, pedał napędu i pedał do
podnoszenia stopki dociskowej. Płyta stołu dostosowana jest do rodzaju maszyny i niekiedy
do rodzaju wykonywanej operacji technologicznej. Głowice maszyn mają ró\
ne formy.
W głowicy maszyny są osadzone zespoły mechanizmów tworzących ścieg oraz
mechanizmy regulacji i sterowania.
Mechanizmy tworzące ścieg:
- mechanizm igielnicy,
- mechanizm chwytacza lub chwytaczy,
- mechanizm transportu materiału,
- mechanizm podciÄ…gacza nici.
W niektórych maszynach współdziała tak\
e mechanizm no\
y.
Elementem roboczym mechanizmu igielnicy jest igła (rys. 29), której zadaniem jest
przeprowadzenie nici górnej przez warstwę zszywanych materiałów oraz utworzenie pętli
w celu przewiązania jej z pętlą nici dolnej. Igielnicom jest nadawany zazwyczaj ruch
pionowo zwrotny, w niektórych typach maszyn tak\
e wahadłowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Rys. 29. Budowa igły maszynowej [2]
Elementem roboczym mechanizmu chwytacza jest chwytacz, którego zadaniem jest
przewiązanie nitki dolnej z nitką igły. Ruchy nadawane chwytaczowi są obrotowe lub
wahadłowe.
Åšciegi i szwy maszynowe
Ścieg powstaje przez przeplecenie nitek: górnej i dolnej, na skutek czego następuje
połączenie lub połączenie i obrzucenie zszywanych dzianin.
Skok ściegu  odległość między kolejnymi wkłuciami igły, mierzona w milimetrach.
Gęstość szwu mierzy się liczbą skoków igielnicy na określoną jednostkę długości.
Szew powstaje w wyniku przeszycia jednej lub kilku warstw materiału.
Podział maszyn
Ze względu na przeznaczenie maszyny szwalnicze dzielimy na:
- maszyny ogólnego przeznaczenia, przy pomocy których wykonuje się, oprócz łączenia
elementów wyrobów, równie\
wiele innych operacji technologicznych (stębnówki,
owerloki, obrębiarki).
- maszyny specjalnego przeznaczenia, słu\
ące do wykonywania jednej, określonej
technologicznej (np. dziurkarki, guzikarki, hafciarki).
Ze względu na rodzaj tworzonego ściegu maszyny szwalnicze dzielimy na:
- maszyny stębnowe,
- maszyny łańcuszkowe.
Maszyny szwalnicze stosowane do wytwarzania dziewiarskich wyrobów odzie\
owych:
- stębnówka łańcuszkowa,
- owerlok,
- Å‚Ä…czarka.
Stębnówki wią\
ące ścieg łańcuszkowy nale\
Ä… do grupy maszyn podstawowych,
stosowanych w procesie szycia wyrobów dzianych. Dokonując ich podziału w zale\
ności od
liczby igieł i liczby nitek w ściegu, wyodrębnia się:
- stębnówki jednoigłowe o ściegu jednonitkowym,
- stębnówki jednoigłowe o ściegu dwunitkowym,
- stębnówki dwu i wieloigłowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Stębnówki o ściegu łańcuszkowym jednonitkowym stosuje się wyłącznie do
wykonywania szwów pomocniczych, spruwanych w dalszym procesie. Do szycia wyrobów
odzie\
owych stosuje się stębnówki o ściegu dwunitkowym. Słu\
ą one do łączenia elementów
dzianych o trwale zakończonej krawędzi lub elementów krojonych po uprzednim obrzuceniu
ich krawędzi.
Stębnówka łańcuszkowa jednoigłowa dwunitkowa (rys. 30)
Charakterystyczną cechą tego typu maszyn jest praca jedną igłą oraz wiązanie ściegu
łańcuszkowego z dwóch nitek: nitki z igły i nitki z chwytacza. W igielnicy osadzona jest jedna
igła, chwytacz jest hakowy. Lewa i prawa strona szwu ró\
nią się między sobą. Po prawej
stronie widoczne są odcinki pojedynczej nitki igły le\
Ä…ce na jednej linii prostej. Po przeciwnej
stronie są widoczne oczka łańcuszka utworzonego przez nitkę chwytacza, przeplatane
punktowo nitką igły. Ścieg łańcuszkowy tworzy elastyczny, gładki szew. Wiązanie ściegu
stębnówki łańcuszkowej jest spruwalne. Spruwanie ściegu nale\
y zawsze zaczynać od
zakończenia wiązania ściegu, ścieg jest niespruwalny w kierunku od rozpoczęcia wiązania do
zakończenia szycia. Ze wzglądu na du\
ą rozciągliwość szwów stębnówki łańcuszkowe są
niezbędne przy szyciu wyrobów wytworzonych z dzianin o ró\
nej konstrukcji splotów
i z ró\
nych przędz.
Rys. 30. Budowa stębnówki łańcuszkowej jednoigłowej dwunitkowej [2]
Proces wiązania ściegu na maszynie łańcuszkowej dwunitkowej przedstawia rys. 31
a wyglÄ…d szwu  rys. 32.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys. 31. Proces wiązania ściegu łańcuszkowego dwunitkowego [2]
Rys. 32. Wygląd szwu łańcuszkowego dwunitkowego [2]
Owerlok (zszywarko-obrzucarka)
Owerloki słu\
ą do zszywania elementów z jednoczesnym obrębieniem ich krawędzi,
zabezpieczając je w ten sposób przed strzępieniem. W tej grupie maszyn wyodrębnia się
następujące typy:
- jednoigłowe dwunitkowe  słu\
ące wyłącznie do obrzucania krawędzi elementów
wyrobów (pojedynczych warstw) i stosuje się go wszędzie tam, gdzie występują szwy
rozkładane,
- jednoigłowe trzynitkowe  będące podstawowymi maszynami stosowanymi w procesie
konfekcjonowania dzianin i słu\
ące do zszywania elementów z jednoczesnym
obrzuceniem krawędzi,
- dwuigłowe czteronitkowe  spełniające taką samą funkcję jak owerloki trzynitkowe
i stosowane są w konfekcjonowaniu wyrobów z dziani półodpasowanych, grubych
o splocie dwuło\
yskowym,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
- dwuigłowe pięcionitkowe  stosowane wszędzie tam, gdzie wymagane jest szczególne
wzmocnienie szwu Å‚Ä…czÄ…cego.
GÅ‚owica owerloka ma budowÄ™ zwartÄ… o sylwetce odmiennej od innych maszyn (rys. 33).
Rys. 33. Budowa owerloka [2]
Do podstawowych mechanizmów owerloka nale\
Ä…:
- mechanizm igielnicy,
- mechanizm chwytacza wiÄ…\
ącego ścieg zabezpieczający,
- mechanizm chwytacza wiÄ…\
ącego ścieg łańcuszkowy,
- mechanizm tnÄ…cy,
- mechanizm przesuwu materiału,
- mechanizm stopki dociskowej.
Ściegi obrzucające są rozciągliwe. Trwałość szwu i wykończenia brzegów zale\
Ä… od
rodzaju ściegu.
Rys. 34. Proces wiązania ściegu obrzucającego trzynitkowego [2]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
 a) b) c)
d)
Rys. 35. Ściegi obrzucarek: a) ścieg dwunitkowy, b) trzynitkowy,
c) czteronitkowy, d) pięcionitkowy 1 do 5  nitki [2]
Prawidłowe wykonanie szwu zale\
y od właściwego naprę\
enia nici wiÄ…\
ących ścieg,
ustawienia odpowiedniej gęstości ściegu oraz szerokości szwu, a tym samym szerokości
ściegu.
A
ączarka  maszyna słu\
ąca do doszywania elementów dzianych, np. kołnierzy,
mankietów, patek kieszeniowych, lamówek. Stosowana jest w procesie szycia wyrobów
z dzianin odpasowanych lub półodpasowanych. Ścieg łączarki jest więc stosowany wtedy, gdy
doszywany element jest zakończony rzędem niezamkniętych oczek. Połączenie elementów
powinno być niewidoczne, co uzyskuje się, stosując do szycia wyłącznie takie same przędze,
z których wykonano doszywany element. W tym przypadku nie nale\
y stosować nici.
Wiązanie ściegu wykonanego na łączarce przypomina wiązanie ściegu stębnowego
łańcuszkowego. Po stronie szycia widoczne są łączniki zbli\
one do łączników oczka dzianiny,
po stronie przeciwnej widoczne jest wiązanie łańcuszka.
Szwy i ściegi łączarki powinny spełniać wymagania określone warunkami estetyki
i funkcji u\
ytkowej wyrobu. Ścieg nie powinien być wyczuwalny przy rozciąganiu dzianin
w miejscu przeszycia, powinien być odpowiednio rozciągliwy i wytrzymały.
A
ączenie elementów w gotowy wyrób odzie\
owy
Elementy wyrobu odzie\
owego wykonanego sposobem ręcznym przy u\
yciu drutów bądz

szydełka mo\
na łączyć igłą lub szydełkiem.
Dzianinę szydełkową łączy się po prawej stronie roboty. Umiejętne łączenie pozwala na
u\
ytkowanie dwustronne. Przykłady łączenia elementów wykonanych na szydełku
przedstawiajÄ… rysunki: 36, 37, 38 i 39.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Rys. 36. A
ączenie dwóch gotowych elementów oczkami łańcuszka [4]
Rys. 37. A
ączenie dwóch gotowych elementów półsłupkami [4]
Rys. 38. A
ączenie dwóch gotowych elementów igłą  niewidocznie [4]
Rys. 39. A
ączenie dwóch gotowych elementów szydełkiem [4]
Błędy procesu szycia
W wyrobach dziewiarskich mogą występować błędy surowca oraz błędy procesu dziania,
wykończania i szycia. Do błędów szycia mo\
na zaliczyć:
- złą gęstość ściegu,
- nieprawidłowe wiązanie nitek w szwie,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
- nierównomierny ścieg w szwie,
- krzywo Å‚Ä…czone elementy,
- krzywy, niesymetryczny lub uszkodzony szew,
- deformację powierzchni i kształtu wyrobu,
- niedoszycia,
- nie załapane oczka,
- wadliwe podszywanie,
- perforacjÄ™ dzianiny,
- nie zabezpieczone szwy przed rozpruciem,
- zabrudzenia,
- nadmierne ścinanie brzegów łączonych elementów itp.
Wykończenie dziewiarskich wyrobów odzie\
owych
Do operacji końcowych procesu konfekcjonowania zalicza się:
Zakończenie szwów  ma na celu zabezpieczenie ich przed ewentualnym spruciem.
Obcinanie nitek wiÄ…\
ących ścieg występuje po zakończeniu czynności szwalniczych.
Prasowanie  ma ono na celu wygładzenie powierzchni wyrobu i nadanie mu
odpowiedniego kształtu za pomocą temperatury, pary i docisku. Czynność ta mo\
e być
wykonywana między poszczególnymi operacjami szwalniczymi i wówczas ma na celu
rozprasowanie szwów lub niektórych części składowych wyrobu. Prasowaniem końcowym
wyrobu jest całkowite wygładzenie jego powierzchni z nadaniem odpowiedniego kształtu.
Czynności prasowania dokonuje się ręcznie \
elazkiem elektrycznym lub elektryczno 
parowym.
Stanowisko prasowania ręcznego stanowią: deska, \
elazko elektryczne lub elektryczno 
parowe. Temperatura \
elazka mo\
e być regulowana w zakresie od 60°C do 250°C, co
pozwala na regulowanie wysokości temperatury prasowania odpowiedniej dla danej grupy
surowcowej. Wyroby z przędz wełnianych i wełnopodobnych prasuje się z parowaniem bez
docisku. Wyroby z przędz wiskozowych i poliamidowych prasuje się bez parowania. Przy
prasowaniu wyrobów dzianych nale\
y przestrzegać parametrów temperatury. Przekroczenie
ustalonych temperatur i siły docisku mo\
e spowodować trwałe uszkodzenie powierzchni
prasowanej dzianiny lub ją zdeformować.
Zdobienie  ma na celu podniesienie walorów estetycznych wyrobu. Elementami
zdobniczymi mogą być: frędzle, hafty, pompony, aplikacje i inne.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie ściegi ręczne stosuje się w rękodzielnictwie wyrobów włókienniczych?
2. Jakie ściegi i szwy stosuje się do łączenia elementów dziewiarskich wyrobów
wykonanych sposobem ręcznym?
3. Jakie narzędzia stosuje się do ręcznego łączenia elementów dziewiarskich wyrobów
odzie\
owych?
4. Jaka jest kolejność łączenia elementów wyrobów odzie\
owych?
5. Jak zbudowana jest igła maszynowa?
6. Jakie elementy maszyn szwalniczych biorą udział bezpośrednio w tworzeniu ściegu?
7. Jakie maszyny szwalnicze stosuje się do łączenia elementów dziewiarskich wyrobów
wykonanych na maszynach dziewiarskich sterowanych ręcznie?
8. Jakie maszyny szwalnicze stosuje się do łączenia elementów wyrobów odzie\
owych
wykrojonych z dzianin metra\
owych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj wzornik wybranych ściegów ręcznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
2) ustalić z nauczycielem ściegi do wykonania,
3) dobrać nici i igły do szycia ręcznego,
4) wykonać ściegi ręczne,
5) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- płótno do ćwiczeń,
- nici do szycia ręcznego,
- przybory do szycia ręcznego,
- katalogi ściegów ręcznych,
- fartuch ochronny.
Ćwiczenie 2
Wykonaj wzornik szwów maszynowych stosowanych w procesie szycia wyrobów
odzie\
owych z dzianin.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
2) ustalić z nauczycielem rodzaje i parametry szwów do wykonania,
3) dobrać maszyny do wykonania szwów,
4) przygotować maszyny do pracy,
5) wykonać wzorniki szwów,
6) dostosować się do przepisów bhp,
7) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
 maszyny szwalnicze,
 próbki dzianin do wykonania wzorników szwów,
 katalogi szwów maszynowych,
 przybory do szycia,
 nici szwalnicze,
 fartuch ochronny.
Ćwiczenie 3
Połącz w gotowy wyrób, wcześniej wykonane na drutach elementy swetra dziecięcego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
2) na podstawie rysunku modelowego ustalić chronologię połączenia elementów w gotowy
wyrób,
3) ustalić sposób połączenia elementów,
4) dobrać narzędzia i przędzę do wykonania zadania,
5) połączyć elementy w gotowy w wyrób zgodnie z ustaloną chronologią,
6) wykończyć wyrób,
7) dostosować się do przepisów bhp,
8) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
 elementy swetra dziecięcego,
 rysunek modelowy swetra dziecięcego,
 przybory i materiały pomocnicze do wykonania wyrobu,
 stanowisko prasowalnicze,
 fartuch ochronny.
Ćwiczenie 4
Połącz w gotowy wyrób wszystkie elementy swetra damskiego wykonane na szydełkarce
płaskiej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
2) na podstawie rysunku modelowego ustalić chronologię połączenia elementów w gotowy
wyrób,
3) ustalić sposób połączenia elementów,
4) dobrać przędzę do wykonania zadania,
5) dobrać maszyny do wykonania zadania,
6) połączyć elementy w gotowy wyrób zgodnie z ustaloną chronologią,
7) wykończyć wyrób,
8) dostosować się do przepisów bhp,
9) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- elementy swetra damskiego,
- rysunek modelowy swetra damskiego,
- przybory i materiały pomocnicze do wykonania wyrobu,
- maszyny szwalnicze,
- stanowisko prasowalnicze,
- fartuch ochronny.
Ćwiczenie 5
Z otrzymanych od nauczyciela wykrojonych elementów uszyj bluzkę damską. Rysunek
modelowy bluzki damskiej otrzymasz od nauczyciela.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
2) sprawdzić poprawność i kompletność wykrojonych elementów na podstawie rysunku
modelowego,
3) ustalić chronologię czynności na podstawie rysunku modelowego,
4) dobrać nici do wykonania zadania,
5) przygotować maszyny szwalnicze do wykonania zadania,
6) uszyć wyrób zgodnie z zaplanowaną chronologią wykonania,
7) wykończyć wyrób,
8) podczas wykonywania zadania dostosować się do przepisów bhp,
9) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- rysunek modelowy wyrobu,
- komplet wykrojonych elementów bluzki z dzianiny,
- dodatki krawieckie,
- maszyny szwalnicze,
- stanowisko prasowalnicze wyposa\
one w \
elazko parowe,
- przybory i narzędzia pomocnicze,
- zeszyt ćwiczeń,
- fartuch ochronny.
Ćwiczenie 6
Ustal chronologiÄ™ szycia wyrobu odzie\
owego na podstawie otrzymanego od nauczyciela
rysunku modelowego wyrobu oraz wykazu operacji technologicznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować rysunek modelowy wyrobu odzie\
owego,
2) zapoznać się z wykazem operacji technologicznych,
3) wybrać odpowiednie operacje technologiczne,
4) zapisać w zeszycie przedmiotowym operacje technologiczne w kolejności
chronologicznej,
5) zaprezentować swoją pracę.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- rysunek modelowy wyrobu,
- wykaz ró\
nych operacji technologicznych,
- zeszyt ćwiczeń.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) zdefiniować pojęcie szwu?
2) podać chronologię szycia dziewiarskich wyrobów odzie\
owych?
3) określić zadania owerloka?
4) rozró\
nić elementy tworzące ścieg w maszynach szwalniczych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcjÄ™.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawdziwa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Je\
eli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiÄ…zanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 min.
Powodzenia!
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Przedstawione elementy odzie\
y wykonane sÄ… z dzianiny
a) metra\
owej w formie płaskiej.
b) półodpasowanej.
c) odpasowanej.
d) metra\
owej w formie workowej.
2. Dzianiny wytwarzane w odcinkach o określonej długości, zgodnej z długością elementu
wyrobu, w których jedna krawędz
odcinka jest trwale zakończona i wykonana zazwyczaj
w formie ściągacza to dzianiny
a) półodpasowane.
b) metra\
owe.
c) odpasowane.
d) odcinkowe.
3. Ścieg ręczny przedstawiony na rysunku to
a) krzy\
ykowy.
b) łańcuszek.
c) kryty.
d) za igłą.
4. Dwukierunkowy układ szablonów zastosujesz do dzianin
a) odpasowanych.
b) metra\
owych o określonym kierunku wzoru.
c) z okrywą włosową.
d) metra\
owych gładkich.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
5. Åšcieg przedstawiony na rysunku zastosujesz do
a) wstępnego łączenia elementów wyrobu odzie\
owego.
b) przenoszenia konturów elementów wyrobu odzie\
owego.
c) zdobienia elementów wyrobu odzie\
owego.
d) łączenia elementów wyrobu odzie\
owego.
6. Åšcieg przedstawiony na rysunku zastosujesz do
a) łączenia elementów wyrobu odzie\
owego.
b) przenoszenia konturów elementów wyrobu odzie\
owego.
c) wstępnego łączenia elementów wyrobu odzie\
owego.
d) zdobienia elementów wyrobu odzie\
owego.
7. Ściągacz w rękawie swetra męskiego mo\
na wykonać splotem
a) dwuprawym.
b) atłasem.
c) lewoprawym.
d) łańcuszkowym.
8. Åšcieg przedstawiony na rysunku zastosujesz do
a) łączenia elementów.
b) zabezpieczania brzegów elementów.
c) zdobienia elementów.
d) wstępnego łączenia elementów.
9. Pokazany na rysunku ścieg ręczny to ścieg
a) przed igłą.
b) fastrygowy.
c) stębnowy.
d) za igłą.
10. Odległość między kolejnymi wkłuciami igły to
a) gęstość szwu.
b) szerokość szwu.
c) skok ściegu.
d) szerokość ściegu.
11. Przedstawiony na rysunku ścieg powstaje na maszynie
a) łańcuszkowej jednonitkowej.
b) łańcuszkowej dwunitkowej.
c) owerloku dwunitkowym.
d) owerloku trzynitkowym.
12. Åšcieg przedstawiony na rysunku powstaje na owerloku
a) pięcionitkowym.
b) trzynitkowym.
c) dwunitkowym.
d) czteronitkowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
13. Elementy czapki, wykonane na szydełku połączysz
a) owerlokiem.
b) stębnówką łańcuszkową jednogłową.
c) szydełkiem.
d) Å‚Ä…czarkÄ….
14. Sweter pokazany na rysunku ma rękawy typu
a) z główką.
b) płaskie.
c) kimono.
d) raglan.
15. Do zszycia wyrobu dziewiarskiego wykonanego sposobem ręcznym u\
yjesz
a) przędzy tej samej grubości.
b) przędzy cieńszej.
c) nici szwalniczych.
d) przędzy grubszej.
16. Do łączenia i zabezpieczenia krawędzi elementów wyrobów odzie\
owych wykrojonych
z dzianin metra\
owych u\
yjesz
a) stębnówki łańcuszkowej jednonitkowej.
b) owerloka dwunitkowego.
c) owerloka trzynitkowego.
d) stębnówki łańcuszkowej dwunitkowej.
17. Wykonując wyrób odzie\
owy sposobem ręcznym przy u\
yciu szydełka zastosujesz
między innymi splot
a) dwuprawy.
b) dwulewy.
c) lewoprawy.
d) słupek.
18. Elementy dziewiarskiego wyrobu odzie\
owego wykonasz na
a) szydełkarce płaskiej.
b) krośnie czółenkowym.
c) krośnie rapierowym.
d) snowarce.
19. Elementy dziewiarskiego wyrobu odzie\
owego wykonane na drutach to dzianiny
a) metra\
owe.
b) odpasowane.
c) półodpasowane.
d) odcinkowe.
20. Podstawowym elementem tworzącym ścieg w maszynach szwalniczych jest
a) naprÄ™\
acz nici.
b) igła.
c) nici szwalnicze.
d) podciÄ…gacz.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzie\
owych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
6. LITERATURA
1. Dziamara H.: Dziewiarstwo maszynowo-ręczne. Technologia dla ZSZ. WSiP, Warszawa
1987
2. Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. Część 1 i 2. WSiP
3. Kornobis E.: Mro\
ewski Z., Stajniak K.: Dziewiarstwo cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa 1990
4. Kotecka I.: Album splotów szydełkowych. Wydawnictwo Watra warszawa 1985
5. Tyszka M. (red.): Konfekcjonowanie dzianin. Część 1. WSiP
6. Waśniewski S.: Dziewiarstwo maszynowe. WSiP, Warszawa 1988
Czasopisma specjalistyczne:
1. Anna,
2. Igłą i nitką.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35