Zakażenia pasożytami
chorobotwórczymi
Leki stosowane
w zakażeniach pasożytniczych
Są niezwykle częste,
Przeważają w regionach najbiedniejszych
i najbardziej zaniedbanych cywilizacyjnie.
Około 1 mld ludzi zakażonych jest glistnicą,
700 mln tęgoryjcem dwunastnicy,
Prof. dr hab. Barbara Filipek
a ok.200 mln przywrami
Katedra Farmakodynamiki UJ CM
Zakażenia pasożytami
Tasiemczyce
chorobotwórczymi
Istnieją 3 grupy robaków chorobotwórczych:
Tasiemce (Cestoidea )
Tasiemiec uzbrojony
Tasiemiec nieuzbrojony
Tasiemiec wieńcogłowy  bąblowiec
Tasiemiec szeroki
Nicienie (Nematoda )
Glistnica
Owsica
Przywry krwi (Trematoda )
W Europie dominują zakażenia owsikiem, glistą ludzką Osiągają w jelitach człowieka długość 8-10 m.
i tasiemcami.
1
Leki przeciw tasiemcom
Leki przeciw tasiemcom
W leczeniu stosuje siÄ™:
Niklozamid (Yomesan)
Niklozamid (Yomesan)
Nie wchłania się z przewodu pokarmowego
Mechanizm działania:
Jest lekiem dobrze tolerowanym
Zaburzenie metabolizmu pasożytów,
Dawkowanie: na czczo 1,0 g p.o. (2 tabl.
gwałtowny wzrost stężenia kwasu mlekowego,
co prowadzi do obumarcia pasożyta i do żucia), po 1 h podaje się taką samą
wydalenia go w całości z przewodu
dawkÄ™ leku; przez 3 h od podania drugiej dawki chory
pokarmowego.
pozostaje na czczo
Prazykwantel (Cesol )
Mechanizm działania: porażenie pasożyta
Glista ludzka
Leki przeciw tasiemcom
Prazykwantel (Cesol )
Dawkowanie: 500-600 mg jednorazowo p.o.
Działania niepożądane: rzadko skórne zmiany
alergiczne, objawy gastryczne i gorÄ…czka
Przeciwwskazaniem względnym do stosowania jest
niewydolność nerek, wątroby i serca.
2
Zasady leczenia
zakażeń nicieniami
Działanie leków polega głównie na zaburzeniu
przewodnictwa nerwowo-mięśniowego nicieni
Leki upośledzają metabolizm komórkowy
pasożytów,
hamują polimeryzację mikrokanalików (mikrotubul
komórkowych) na skutek nieodwracalnego połączenia się
leków z bð-tubulinÄ….
W konsekwencji następuje porażenie ruchowe pasożytów
spowodowane przerwaniem przewodzenia nerwowo-
mięśniowego.
Cykl rozwojowy
glisty ludzkiej
Leki stosowane w zakażeniu Leki stosowane w zakażeniu
nicieniami nicieniami
Pyrantel
Pochodne benzamidazolu
Spektrum: owsik, glista, tegoryjec dwunastnicy
Pyrantel (Pyrantelum) Działa na dojrzałe pasożyty, nie niszczy ich larw
w tkankach
Mebendazol (Vermox)
Przeciwwskazania: niewydolność wątroby, dna
moczanowa, porfiria
Tiabendazol (Mintezol)
Dawkowanie:
Piperazyna (Piperazine)
W owsicy i glistnicy  750 mg p.o. jednorazowo
W zakażeniach tęgoryjcem  750 mg p.o. przez 3 doby
Lewamizol (Decaris)
Uwaga: u chorych leczonych lekami
przeciwcukrzycowymi należy często badać
stężenie glukozy, ponieważ mogą wystąpić
gwałtowne jego zmiany.
3
Leki stosowane w zakażeniu
Leki stosowane w zakażeniu
nicieniami
nicieniami
Mebendazol
Tiabendazol (Mintezol)
Spektrum: owsik, glista, tęgoryjec dwunastnicy,
Spektrum: owsik, glista, tęgoryjec dwunastnicy,
włosogłówka, tasiemce
włosogłówka
Działania niepożądane: zaburzenia gastryczne,
Działa na postacie dojrzałe i larwalne nicieni
gorÄ…czka, objawy grypopodobne, reakcje alergiczne
Jest lekiem II wyboru w nieinwazyjnych postaciach
skóry, rzadko  kłębuszkowe zapalenie nerek.
wymienionych wyżej robaczyc
Dawkowanie:
Dawkowanie: 500-1000 mg p.o. co 12 h przez 3 dni
W owsicy, glistnicy, tęgoryjec, włosogłówka  100 mg p.o.
jednorazowo
Nie wolno go stosować w inwazyjnych
W zakażeniach tasiemcami  100 co 12 h mg p.o. przez 3
postaciach tych robaczyc
dni
Leki stosowane w zakażeniu
Leki stosowane w zakażeniu
nicieniami
nicieniami
Piperazyna (Piperazine)
Lewamizol (Decaris)
Stary lek, działa silnie w zwalczaniu owsicy i glistnicy Lek alternatywny
Dawkowanie:
Należy ją jednak podawać dłużej i stosować 2 cykle
W glistnicy - 150 mg p.o. jednorazowo po południowym posiłku
leczenia
W tęgoryjcu  300 mg/24 h przez 2 dni
Zwiększa wydalanie kwasu moczowego
Ma działanie immunostymulujące
Stosowana również w leczeniu kamicy nerkowej oraz dny
Stosowany jako lek wspomagający terapię niektórych
moczanowej nowotworów, np. raka jelita grubego
7-30 dni po usunięciu nowotworu podaje się 50 mg p.o. co 8 h
Przeciwwskazana u chorych na padaczkÄ™
przez 3 dni, cykl powtarza siÄ™ co 14 dni przez okres jednego
roku
Dawkowanie:
Działania niepożądane: po dłuższym stosowaniu może
w owsicy - 250 mg p.o. co 4 h przez 7 dni, po 3 tyg.
wystąpić leukopenia, a nawet agranulocytoza, zespół
powtórzenie cyklu leczenia
rzekomogrypowy oraz zaburzenia ze strony o.u.n.
W glistnicy - 250 mg p.o. co 4 h przez 5 dni, po 3 tyg.
powtórzenie cyklu leczenia
4
Leki stosowane w zakażeniu
przywrami Inne pasożyty
Przywry dostajÄ… siÄ™ do przewodu
pokarmowego z wodą, w której żyją zakażone
ślimaki
" Wesz głowowa
RozwijajÄ… siÄ™ w przewodzie pokarmowym,
" Wesz Å‚onowa
wątrobie i śledzionie
" Wesz odzieżowa
" Åšwierzb
Ich długość wynosi 0.5-10 cm.
" Pchła
Lekiem z wyboru jest prazykwantel
Dawkowanie: jednorazowo 40 mg/kg
mc. p.o. albo w 3 dawkach 20 mg/kg m.c. co
4-6 h
Leki przeciw wszawicy
Permetryna
światłoodporny analog kwasu chryzantemowego i kwasu
pyretrynowego zsyntezowanym w 1973 r., a wprowadzonym na rynek
w 1977 r. jako jeden z pierwszych insektycydów z grupy pyretroidów
Produkty zawierające w składzie permetrynę i zalecane do
zwalczania wszawicy głowowej u osób dorosłych oraz dzieci
powyżej 3 lat to:
Pipi Family
Pipi Lotions
Pipi Zestaw
Nix  szampon w kremie,
Sora Forte
Permetryna  5% skuteczna w leczeniu świerzbu
Silne działanie drażniące błony śluzowe, szczególnie na oczy
5
Leki przeciw wszawicy
Leki przeciw wszawicy
Lindan (Jacutin, Agalin)
Nalewki z niektórych ziół
działa na wszy i gnidy
skuteczny również w leczeniu świerzbu
np. z kwiatów wrotycza z dodatkiem kwasu
Podczas stosowania preparatu nie należy stosować
octowego  Artemizol
żadnych środków kosmetycznych
mogą spowodować nadmierne wchłonięcie się preparatu
Niszczy pasożyty dojrzałe (wszy), w celu
do krwi
zniszczenia gnid zabieg należy powtórzyć
Działanie niepożądane: nadwrażliwość na lindan -
po 10 dniach
wysypki skórne, w razie przypadkowego dostania
siÄ™ do krwi: pobudzenie, drgawki, uszkodzenie
wątroby i układu krwiotwórczego. Silne działanie
drażniące błony śluzowe, szczególnie na oczy
Leki przeciw świerzbowi
Krotamiton (Crotamiton - etylokrotonotoluidyna)
Działanie przeciwświerzbowe i przeciwświądowe
Stosowany w postaci 5-10% żelu, kremu lub maści,
wcieranej (najlepiej na noc) w zakażone miejsca przez 2-3
kolejne dni
Cetryskabina (Cetriscabin)
Emulsja benzoesanu benzylu, w którym dodatek bromku
cetrymonium (detergenta kationowego) pełni rolę
emulgatora
6