MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Krzysztof Marekwia
Tadeusz Marekwia
Wykonywanie napraw maszyn górniczych
711[02].Z1.03
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. A
ukasz Orzech
mgr inż. Jan Jureczko
Opracowanie redakcyjne:
mgr Krzysztof Marekwia
Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 711[02].Z1.03
 Wykonywanie napraw maszyn górniczych , zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
 SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1 Organizacja napraw oraz dokumentacja techniczno-ruchowa maszyn 7
górniczych
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 10
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Metody napraw maszyn górniczych  wymiana części 12
4.2.1. Materiał nauczania 12
4.2.2. Pytania sprawdzające 14
4.2.3. Ćwiczenia 14
4.2.4. Sprawdzian postępów 15
4.3. Przeglądy i konserwacje maszyn. 16
4.3.1. Materiał nauczania 16
4.3.2. Pytania sprawdzające 19
4.3.3. Ćwiczenia 19
4.3.4. Sprawdzian postępów 21
4.4. Bezpieczeństwo i higiena pracy w warsztatach naprawczych 22
4.4.1. Materiał nauczania 22
4.4.2. Pytania sprawdzające 23
4.4.3. Ćwiczenia 23
4.4.4. Sprawdzian postępów 24
5. Sprawdzian osiągnięć 25
6. Literatura 30
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o remoncie urządzeń górniczych.
Ułatwi właściwe zrozumienie zagadnień związanych z całokształtem działania napraw
remontowych oraz zagrożeń, jakie mogą występować na poszczególnych etapach
wykonywania remontu.
W poradniku zamieszczono:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania, który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną
literaturę oraz inne z
ródła informacji. Obejmuje on również:
- pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
- ćwiczenia wraz z poleceniem i sposobem wykonania,
- wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,
- sprawdzian postępów, który umożliwi Ci sprawdzenie poziomu umiejętności po
wykonaniu ćwiczeń. Rozwiązując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na
pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie.
4. Sprawdzian osiągnięć sprawdzający Twoje opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu
całej jednostki modułowej.
5. Wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki w celu pogłębienia wiedzy
z zakresu programu jednostki modułowej.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela
o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz określoną czynność.
Po opanowaniu umiejętności spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni, obiektach kopalnianych na powierzchni, sztolni
i w wyrobiskach dołowych (pole szkoleniowe) musisz przestrzegać regulaminów, przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac, zachować szczególną dyscyplinę, utrzymywać porządek w miejscu
wykonywania ćwiczeń. Przepisy te poznałeś już podczas realizacji wcześniejszych jednostek
modułowych. Podczas realizacji ćwiczeń będą przypominane przepisy bezpieczeństwa
i higieny pracy, do których musisz się stosować.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
711[02].Z1
Wytwarzanie i naprawa części maszyn
i urządzeń górniczych
711[02].Z1.01
Wykonywanie prac stolarskich
i ciesielskich
711[02].Z1.02
Wykonywanie części maszyn
711[02].Z1.03
Wykonywanie napraw maszyn
górniczych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 posługiwać się narzędziami i przyrządami kontrolno-pomiarowymi,
- sporządzać szkice i odczytywać rysunki części maszyn,
- organizować stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,
- stosować materiały konstrukcyjne,
- posługiwać się dokumentacją techniczną,
- dokonywać regulacji i konserwacji poszczególnych zespołów urządzenia,
- oceniać stan techniczny maszyn,
- rozróżniać stopnie zużycia maszyn i urządzeń,
- wykonywać typowe przeglądy techniczne,
- diagnozować stan techniczny maszyny,
- czytać dokumentację technologiczną i warsztatową maszyn i urządzeń,
- wykonywać prace stolarskie i ciesielskie,
- wykonywać części maszyn.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- scharakteryzować warunki techniczne napraw maszyn górniczych,
- przygotować stanowisko do naprawy,
- posłużyć się dokumentacją techniczno-ruchową maszyn górniczych,
- scharakteryzować szczególnie niebezpieczne zagrożenia w toku wykonywania napraw,
- scharakteryzować wydawanie, przyjmowanie i ewidencjonowanie części i materiałów do
napraw,
- scharakteryzować wydawanie, przyjmowanie i ewidencjonowanie narzędzi,
- scharakteryzować wydawanie, przyjmowanie i ewidencjonowanie przyrządów
pomiarowych,
- posłużyć się przyrządami pomiarowymi podczas weryfikacji części,
- scharakteryzować typowe uszkodzenia części,
- scharakteryzować warunki techniczne konserwacji i przeglądów maszyn i urządzeń
górniczych,
- zdemontować maszynę do naprawy,
- wykonać naprawy prostych elementów maszyn górniczych,
- wymienić zużyte elementy części maszyn,
- zabezpieczyć części maszyn przed korozją,
- dobrać środki do smarowania maszyn stosowanych w górnictwie,
- wykonać czynności konserwujące maszyn górniczych zgodnie z dokumentacją
techniczną,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas napraw maszyn górniczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Organizacja napraw oraz dokumentacja techniczno-
ruchowa maszyn górniczych
4.1.1. Materiał nauczania
Organizacja miejsc pracy służących do naprawy urządzeń górniczych polega na
zorganizowaniu takich miejsc na dole kopalni lub na powierzchni, by nie kolidowały
z procesami produkcyjnymi. Organizując komory romentowo naprawcze na dole kopalni
bierzemy pod uwagę bliskość szybu, oraz możliwości transportu szynowego, gdyż są to
nieodzowne warunki zapewniające szybką dostawę części i podzespołów służących do
wymiany i naprawy. Komory remontowe w okolicach szybu posiadają tę zaletę, że urządzenia
i maszyny przeznaczone do remontu nie muszą by wywożone na powierzchnię, co ze
względów ekonomicznych i czasowych jest bardzo opłacalne. Pomieszczenia służące do
napraw i konserwacji są usytuowane w wyrobiskach górniczych (chodnikach o zwiększonych
gabarytach) z obmurzem betonowym. Posiadają odpowiednie oświetlenie oraz właściwą
wentylację. Do najczęściej spotykanych komór remontowo-konserwacyjnych zaliczamy:
1. Komory remontowo-naprawcze wozów
Zlokalizowane w pobliżu szybów i miejsc służących do czyszczenia wozów.
Usytuowanie takiej komory pokazano na rysunku nr 1. Wynika z tego, że w warsztacie
znajdują się dwa stanowiska naprawy wozów oraz dwa stanowiska ślusarskie.
Jedno ze stanowisk wyposażone jest w hydrauliczny podnośnik do podnoszenia wozów
podczas naprawy kół, łożysk itp. Na końcu warsztatu za specjalną przegrodą znajduje się
spawalnia, a po przeciwnej stronie magazyn smarów służący dla potrzeb konserwacji
i naprawy.
Rys. 1. Warsztat naprawy wozów kopalnianych 2, 5 tonowych [1, s.58]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
1. stół spawalniczy wykładany płytami szamotowymi,
2. spawarka elektryczna,
3. butle z gazami technicznymi,
4. płyta do prostowania ,
5. stół ślusarski,
6. szlifierka dwutarczowa,
7. wiertarka stojakowa,
8. podnośnik hydrauliczny,
9. wciągnik ślimakowy przesuwny,
10. zestaw narzędzi ślusarskich,
11. ręczna szlifierka elektryczna,
12. pojemnik na odpadki,
13. podest drewniany.
2. Komora remontowo-naprawcza elektrowozów kopalnianych
Zlokalizowana najczęściej w okolicach podszybia szybu wydobywczego. Pomieszczenie
wykonane w dużych łukach obudowy A
P lub obmurza betonowego dobrze oświetlone
i wentylowane. Komora wyposażona w stanowiska ślusarskie, kanały remontowe, urządzenia
do podnoszenia podzespołów, siec trakcyjną z wyłącznikami krańcowymi umożliwiającymi
wyłączenie napięcia na poszczególnych odcinkach i stanowiskach pracy.
3. Komora napraw i regeneracji obudów i przekładni
Najczęściej zlokalizowana w pobliżu głównego ciągu transportowego z możliwością
szybkiego dotarcia do wyrobisk eksploatacyjnych. Posiadająca właściwe oświetlenie
i odpowiednią wentylację. Pomieszczenia tego typu posiadają dodatkowe torowiska
i chodniki celem magazynowania zregenerowanych obudów oraz podzespołów przekładni
i części zamiennych. Komory wyposażono kompleksowo w stanowiska ślusarskie
pozwalające na dokonanie remontów i przeglądów. Podane przykłady komór remontowo-
naprawczych mogą by wzbogacane o park maszynowy w zależności od potrzeb i zakresu
wykonywanych remontów. Wszystkie pomieszczenia służące do napraw maszyn górniczych
wyposażone są w odpowiednie dokumentacje techniczne. Podobnie jak na dole kopalni,
warsztaty remontowo-konserwacyjne mogą być organizowane na powierzchni kopalni,
a dostosowanie ich do pełnienia określonej funkcji jest mniej skomplikowane. Problem
polega na tym, ze wszystkie maszyny i urządzenia muszą by transportowane na powierzchnię
kopalni. Wymienione wcześniej pomieszczenia oraz ich pracownicy zaopatrzeni są
w specjalne instrukcje oraz dokumentacje techniczno-ruchowe. Obecnie coraz częściej
remonty maszyn górniczych wykonują specjalistyczne firmy zlokalizowane na terenie
kopalni.
Instrukcja  jest to dokument przeznaczony dla pracowników zatrudnionych przy
montażu, demontażu oraz naprawie różnych maszyn i urządzeń określonego typu.
Instrukcja zawiera:
1. Postanowienia ogólne
 w których określa się, kto powinien być zapoznany z jej postanowieniami,
 do jakich prac ona służy i jakie powinny być składy osobowe pracowników
wykonujących określone zadania,
 kto jest odpowiedzialny za bezpiecznie wykonaną czynność.
2. Postanowienia szczegółowe
 określają cele bezpiecznego wykonania określonych prac,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
 czynności do wykonania przed przystąpieniem do pracy,
 niezbędne narzędzia i sprzęt ochrony osobistej,
 sposoby bezpiecznego wykonania,
 czynności przy awaryjnych sytuacjach,
 czynności po zakończeniu określonej pracy.
3. Postanowienia bhp
 zasady ochrony przed zagrożeniami występującymi przy wykonywaniu pracy,
 niedopuszczalne są żadne naprawy pod ciśnieniem pod napięciem i inne,
 przekazywanie określonej pracy następuje na podstawie wpisu do książki raportowej
lub ustnie.
4. Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych
 pracownicy powinni stosować podstawowe środki ochrony osobistej,
 w przypadku zaistnienia sytuacji nieprzewidzianych, natychmiast oddalić się na
bezpieczna odległość.
Dokumentacja techniczno-ruchowa maszyn górniczych
Jest to kompendium informacji o określonej maszynie lub urządzeniu stosowanym
w zakładach górniczych. W dokumentacji podane są warunki dotyczące budowy,
zastosowania, konserwacji, montażu, użytkowania i obsługi.
Wzorzec takiej dokumentacji przedstawiono na podstawie dokumentacji techniczno-
ruchowej MIFAMA S.A. dotyczącej przenośnika taśmowego typu PTGm 30/800.
W treści dokumentacja zawiera;
1. Opis wyrobu
- zespół napędowy,
- wysięgnik,
- konstrukcja nośna  trasa,
- stacja zwrotna,
- pętlicowy zasobnik taśmy,
- taśma,
- wyposażenie dodatkowe  stacja zdawcza, urządzenie do prowadzenia taśmy w osi
przenośnika, przejście przez przenośnik.
2. Charakterystyka techniczna
- elementy wyposażenia elektrycznego,
- silniki napędowe,
- czujniki.
3. Warunki dostawy
- transport przenośnika na miejsce lokalizacji,
- pakowanie,
- transport i składowanie.
4. Montaż urządzenia i jego rozruch
- prace poprzedzające,
- montaż przenośnika,
- montaż napędu,
- montaż wysięgnika,
- montaż stacji zwrotnej,
- montaż konstrukcji nośnej,
- zakładanie taśmy na zmontowany przenośnik,
- prace montażowe i uzupełniające,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
- próbne uruchomienie.
5. Obsługa i użytkowanie
- przepisy obsługi i bezpieczeństwa pracy,
- uruchomienie,
- prowadzenie ruchu,
- zatrzymywanie,
- smarowanie,
- typowe nieprawidłowości i ich usuwanie,
- przeglądy przenośników.
6. Wykaz rysunków i tablic.
7. Wykaz głównych części zamiennych.
Wyżej wymienione punkty posiadają swój szczegółowy opis w dalszej rozszerzonej
części dokumentacji.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Na czym polega organizacja miejsc pracy do napraw maszyn?
2. Jakie warunki powinna spełniać komora remontowo-naprawcza?
3. Jakie są różnice pomiędzy dołowymi a powierzchniowymi warsztatami naprawczymi?
4. Co to jest komora napraw wozów?
5. Jakie urządzenia powinny znajdować się w warsztacie napraw wozów?
6. Czym charakteryzuje się warsztat naprawy elektrowozów?
7. Jakie zabezpieczenia przed porażeniem prądu stosowane są w warsztatach naprawy
elektrowozów?
8. Co jest problemem, kiedy warsztat naprawczy znajduje się na powierzchni?
9. O czym mówi instrukcja?
10. Co to jest dokumentacja techniczno-ruchowa?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na mapie pokładowej dostarczonej przez nauczyciela, zaprojektuj i określ miejsce
lokalizacji warsztatu naprawczego.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przypomnieć sobie zasady przewietrzania wyrobisk,
2) odczytać mapy górnicze,
3) zaznaczyć kierunki przepływu powietrza,
4) zapoznać się z gabarytami wybranego wyrobiska,
5) zaznaczyć na mapie miejsce usytuowania warsztatu,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- komora ćwiczeń w polu szkoleniowym,
- mapy pokładowe,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
- instrukcja budowy warsztatu i jego lokalizacja,
- przybory do rysowania.
Ćwiczenie 2
Zaprojektuj stanowisko ślusarskie w warsztacie (komorze) napraw wozów kopalnianych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przypomnieć sobie jakie niezbędne urządzenia i narzędzia stanowią wyposażenie
stanowiska ślusarskiego,
2) sprawdzić sposób oświetlenia warsztatu,
3) dokonać wyboru odpowiedniego sprzętu gaśniczego,
4) zaprojektować stanowisko ślusarskie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- mapy i schematy przestrzenne,
- narzędzia, przyrządy i urządzenia,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Opracuj instrukcję dotyczącą prac remontowych dla warsztatu naprawy przekładni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przypomnieć sobie strukturę instrukcji oraz treści występujące w jej opisie,
2) określić, do kogo jest skierowana instrukcja,
3) określić, jakie czynności powinny być zawarte w jej treści,
4) określić, jakie środki bezpieczeństwa należy zachować,
5) określić zasady obowiązujące w sytuacjach awaryjnych.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- salka instruktażowa w wyrobisku ćwiczebnym,
- wzór instrukcji o innej tematyce,
- przybory do pisania i rysowania.
4.1.4. Sprawdzian postępu
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) posłużyć się mapą górniczą?
2) zaznaczyć kierunki przepływu powietrza kopalnianego?
3) zlokalizować miejsce przeznaczone na warsztat naprawczy?
4) podać charakterystykę i gabaryty zakładu naprawczego?
5) podać różnicę między dokumentacja techniczno ruchową
a instrukcją?
6) podać, co to jest charakterystyka techniczna maszyny lub
urządzenia?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.2. Metody napraw maszyn górniczych  wymiana części
4.2.1. Materiał nauczania
Metody napraw maszyn górniczych można podzielić na dwa podstawowe sposoby.
1. Metoda ruchowa  polegająca na natychmiastowej naprawie urządzenia lub maszyny
przez wykwalifikowanego pracownika w celu zapewnienia ciągłości ruchu. Metodę tę
stosuje się bezpośrednio przy urządzeniu, które uległo awarii, nie dokonując
dodatkowych transportów. Są to najczęściej awarie drobne, które można likwidować przy
pomocy narzędzi i podzespołów będących w gestii pracownika czuwającego nad
prawidłowym funkcjonowaniem danego urządzenia lub maszyny. Aby bardziej
naświetlić tę metodę posłużmy się przykładem:
Awaria przekładni przenośnika zgrzebłowego  przekładnia zbyt mocno się nagrzewa
i głośno pracuje.
- należy zatrzymać przenośnik i zabezpieczyć przed ponownym załączeniem,
- sprawdzić stan oleju w przekładni,
- sprawdzić sprzęgło przekładni,
- dokonać oględzin śrub mocujących,
- dokonać sprawdzianu części trących,
- sprawdzić łożyska,
- dokonać ponownego włączenia przenośnika.
Taśma przenośnika zużywa się nadmiernie
- należy zatrzymać przenośnik taśmowy i zabezpieczyć przed ponownym ruszeniem,
- taśma trze o nieobracające się krążniki  wymienić krążniki,
- brak krążników, taśma trze o wsporniki  uzupełnić krążniki,
- na bębnach napędu i zwrotni nalepia się miał i pył  oczyścić bębny.
Po usunięciu awarii należy dokonać sprawdzenia efektów pracy.
2. Metoda warsztatowa  polega na dostarczeniu maszyny lub urządzenia do określonego
warsztatu celem stwierdzenia nieprawidłowości działania, oraz dokonania właściwej
naprawy. Są to w zasadzie poważniejsze naprawy, wymagające specjalistycznych
narzędzi i przyrządów oraz dłuższego czasu pracy.
Remonty takie odbywają się zgodnie z opracowaną instrukcją dla pracowników
zatrudnionych przy pracach bądz
na dole kopalni lub na powierzchni.
Przykład 1.
Instrukcja nr 38/1 2006 dla pracowników zatrudnionych przy remoncie przekładni
przenośników zgrzebłowych typu SKAT lub NOWOMAG wykonywanych w warsztatach na
powierzchni kopalni.
I. Postanowienia ogólne.
1. Instrukcja przeznaczona jest dla pracowników zatrudnionych przy remoncie przekładni
przenośników zgrzebłowych.
2. Do w/w remontu (prac) wyznacza się pracownika przeszkolonego i zapoznanego
z instrukcją.
3. Za prawidłowe i bezpieczne wykonanie prac odpowiedzialni są:
a) pracownik wyznaczony przez osobę dozoru,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
b) osoba dozoru oddziału nadzorującego pracę.
II. Postanowienie szczegółowe
1. Prace związane z remontem przekładni mają na celu wymianę uszkodzonych części
przekładni, co pozwoli na dalszą ich eksploatację.
2. Pracownik wyznaczony do prowadzenia prac musi posiadać:
a) niezbędne narzędzia i przyrządy,
b) środki ochrony osobistej(rękawice, okulary),
3. Czynności do wykonania przed rozpoczęciem pracy:
a) skontrolować miejsce pracy, czy zapewnione są bezpieczne warunki do wykonania
pracy,
4. Zasady bezpiecznego wykonania pracy:
a) przetransportować przekładnię na miejsce remontu,
b) opróżnić przekładnię z oleju
c) rozkręcić śruby łączące części obudowy,
d) przy pomocy wciągarki zdemontować górną części obudowy przekładni
e) sprawdzić stan zużycia poszczególnych podzespołów takich jak:
- koła zębate,
- wały,
- łożyska,
- sprzęgła,
- obudowa,
f) zużyte elementy zastąpić nowymi,
g) demontażu łożysk i sprzęgła należy dokonać przy pomocy ściągacza,
h) po wymianie uszkodzonych elementów skręcić śrubami obie części obudowy
uszczelniając silikonem olejoodpornym,
i) przykręcić pokrywy łożysk uszczelniając silikonem i napełnić olejem przekładnię do
poziomu wskazanego przez producenta,
5. Czynności po zakończeniu pracy:
a) uporządkować miejsce pracy,
b) przekładnię po sprawdzeniu przekazać do eksploatacji.
III. Postanowienia bhp
Zasady ochrony przed zagrożeniami występującymi w trakcie wykonywania pracy:
- stosowanie środków ochrony indywidualnej,
- stosowanie odpowiednich narzędzi i materiałów,
- właściwa organizacja pracy.
IV. Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub
zdrowia pracowników.
- należy stosować sprzęt ratowniczy,
- sprzęt gaśniczy powinien znajdować się na wyposażeniu warsztatu,
- w przypadku zaistnienia sytuacji nieprzewidzianych w instrukcji natychmiast oddalić się
na bezpieczną odległość i powiadomić przełożonego.
V. Postanowienia końcowe
- wszelkie czynności związane z remontem przekładni należy prowadzić zgodnie
z instrukcją,
- zabrania się przystąpienia do prac bez odpowiedniego przygotowania i zabezpieczenia
miejsca pracy,
- zabrania się używania nietypowych i niesprawnych narzędzi,
- pracownicy zapoznani z treścią niniejszej instrukcji potwierdzają ten fakt własnoręcznym
podpisem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz metody napraw maszyn?
2. Co to jest metoda ruchowa i czym się charakteryzuje ?
3. Co to jest metoda warsztatowa?
4. Co jest przyczyną grzania się przekładni przenośnika zgrzebłowego?
5. Jakie są przyczyny nadmiernego zużywania się taśmy przenośnika taśmowego?
6. Jakie remonty odbywają się w warsztatach naprawczych pod ziemią lub na powierzchni
kopalni?
7. Kto jest odpowiedzialny za prawidłowo wykonany remont lub naprawę ?
8. Jakie środki ochrony indywidualnej powinien posiadać pracownik wykonujący naprawy
maszyn?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przy pomocy metody ruchowej dokonaj wstępnej analizy i podaj sposoby
przeciwdziałania grzania się przekładni przenośnika zgrzebłowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować instrukcję działania przekładni przenośnika,
2) przypomnieć sobie, jakie czynniki wpływają na grzanie się przekładni,
3) podjąć działania zgodnie z instrukcją i tematem ćwiczenia,
4) użyć odpowiednich narzędzi celem stwierdzenia usterki,
5) dokonać wyłączenia z ruchu przenośnika,
6) sprawdzić stan rozgrzania korpusu,
7) użyć sprzętu ochronnego.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko w sztolni ćwiczebnej,
- przenośnik zgrzebłowy,
- narzędzia i przyrządy,
- sprzęt ochronny,
- schematy i instrukcje,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
W chodniku podścianowym zauważono szybkie zużywanie się obrzeży taśmy
przenośnika odstawczego. Zostałeś skierowany w rejon jako obserwator odstawy. Jakie jest
Twoje zadanie?
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zawiadomić osobę dozoru,
2) zatrzymać przenośnik przy pomocy wyłącznika rozpiętego wzdłuż taśmociągu (linka
zabezpieczająca),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
3) powiadomić dyspozytora o zauważonej awarii,
4) przejść wzdłuż trasy przenośnika i ustalić przyczynę zużywania się taśmy,
5) zabezpieczyć taśmociąg, aby ponownie nie został włączony,
6) dokonać oględzin miejsca uszkodzenia taśmociągu,
7) przekonać się czy przyczyną zniszczenia był brak krążników,
8) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- kopalniany taśmociąg,
- telefony kopalniane,
- sprzęt ochronny indywidualnej,
- rezerwowe krążniki.
Ćwiczenie 3
Dokonaj sprawdzenia zużycia kół zębatych przekładni przenośnika zgrzebłowego
w warsztacie naprawczym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) posłużyć się instrukcją demontażu i montażu przekładni,
2) zapoznać się ze schematem przekładni,
3) podjąć działania zgodnie z tematem,
4) oczyścić przekładnie,
5) opróżnić przekładnię ,
6) zdemontować pokrywy,
7) dokonać oględzin kół zębatych,
8) wskazać usterki,
9) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska:
- stanowisko w warsztacie remontowo naprawczym,
- instrukcje i dokumentacje ruchowe,
- komplet narzędzi i przyrządów,
- wciągarki,
- sprzęt ochrony indywidualnej.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić, na czym polega ruchowa metoda naprawy maszyn?
2) sprecyzować, co to jest awaria i jak ja usuwamy?
3) określić przyczynę grzania się krążników i taśmy?
4) określić sytuację, w której możemy zatrzymać przenośnik taśmowy?
5) wyjaśnić, na czym polega metoda napraw warsztatowych?
6) wymienić podstawowe środki ochrony indywidualnej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.3. Przeglądy i konserwacje maszyn górniczych
4.3.1. Materiał nauczania
Przeglądy i konserwacje maszyn górniczych dokonuje się zgodnie z instrukcjami oraz
dokumentacją techniczno-ruchową. Zalecenia takie najczęściej wskazuje producent danej
maszyny.
Przenośniki taśmowe
Poprawna praca przenośników taśmowych jest uwarunkowana regularnym
dokonywaniem przeglądów codziennych i okresowych.
Przegląd codzienny obejmuje kontrolę:
- całego wyrobiska, w którym pracuje przenośnik,
- poprawności biegu taśmy, stanu jej powierzchni oraz połączeń,
- stanu krążników i zgarniaczy,
- połączeń śrubowych.
Przeglądy okresowe  przeprowadzane są co miesiąc i obejmują: kontrolę napędu, stacji
zwrotnej, wysięgnika, pętlicowego zasobnika taśmy, wymianę lub uzupełnienie oleju.
Przegląd wykonywany co 6 miesięcy obejmuje:
- sprawdzanie stanu łożysk, kół zębatych, przekładni, uszczelnień itp.,
- sprawdzenie stanu liny stacji napinającej,
- kompleksową kontrolę stanu konstrukcji nośnej i krążników,
- sprawdzenie stanu hamulców,
- ocenę stanu sprzęgieł,
- kontrolę osłon zabezpieczających.
Konserwacje przenośników taśmowych
Konserwacje przenośników taśmowych polegają na systematycznym oglądzie
przenośnika, a zauważone nieprawidłowości w pracy natychmiast powinny być likwidowane.
Prawidłowe smarowanie polega na:
- używaniu smarów i olejów odpowiedniej jakości,
- komory smarne i olejowe uzupełniać tylko do ustalonego poziomu,
- podczas uzupełniania komór smarnych i olejowych zachować czystość, stosować lejki
zaopatrzone w sita,
- otwory służące do smarowania zabezpieczać korkami,
- stosować się do wytycznych smarowania zalecanych przez producenta.
Przenośniki zgrzebłowe
Prawidłowa praca przenośnika zgrzebłowego jest uwarunkowana dokonywaniem
systematycznego codziennego przeglądu. Należy jednak pamiętać o przeglądach
tygodniowych i głównych.
Przegląd codzienny polega na sprawdzeniu:
- stanu łańcucha i zgrzebeł,
- stanu kół łańcuchowych,
- stanu ślizgów na napędzie pomocniczym,
- stanu śrub mocujących wkładki bębna i kadłuba,
- stanu wyrzutników,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
- stanu dokręcenia połączeń gwintowych mocujących przekładnie,
- stanu sprzęgieł i silników elektrycznych,
- stanu połączeń gwintowych mocujących odkładnię wysypu bocznego,
- czy przekładnie nie mają wycieków i czy nie nagrzewają się nadmiernie.
Przegląd tygodniowy
Oprócz wymienionych czynności należy sprawdzić stan:
- uzupełnienia olejem przekładni,
- uzębienia kół zębatych,
- napięcia łańcucha zgrzebłowego.
Przegląd główny
Przeprowadza się go zazwyczaj po wyeksploatowaniu przodka ścianowego. Wtedy
należy sprawdzić:
stopień zużycia wszystkich elementów przenośnika, a w szczególności elementy ruchowe
i narażone na ścieranie.
- stan napięcia łańcucha zgrzebłowego,
- stan technicznego łańcucha i kół zębatych,
W kołach łańcuchowych występuje głównie deformacja gniazd a powiększenie się ich
o 0, 5% wyklucza je z dalszego stosowania.
Konserwacja przenośników zgrzebłowych
Należy pamiętać o systematycznym smarowaniu wszystkich punktów smarnych, smarem
stałym oraz o kontroli poziomu oleju w przekładniach. Punkty smarowne mogą znajdować się
w następujących zespołach:
- przekładnie,
- bęben napędowy,
- silnik elektryczny.
Smary należy uzupełniać co 100 godzin pracy.
Należy stosować się ściśle do zaleceń producenta zawartych w dokumentacji technicznej.
Maszyny urabiające  kombajny
Prawidłowa praca i trwałość kombajnu zależy miedzy innymi od prawidłowego
smarowania, niezwłocznego usuwania uszkodzeń oraz właściwie prowadzonych przeglądów.
Przeglądy codzienne.
W czasie normalnej eksploatacji maszyny należy sprawdzić:
- czyszczenie filtru w układzie hydraulicznym,
- stan oleju w poszczególnych komorach,
- dokręcanie śrub w poszczególnych zespołach,
- uzupełnić zużyte noże,
- przeczyścić dysze zraszające.
Przeglądy co dwa tygodnie:
- wymontować filtr z ciągnika, przeczyścić i przedmuchać,
- oczyścić filtr wodny,
- dokręcić śruby mocujące dzielonych kadłubów głowic.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Przegląd miesięczny:
Po tym okresie należy wymienić olej w ciągniku i komorach hydraulicznych, zalać
nowym.
- przeprowadzić pomiary ciśnień,
- sprawdzić stan izolacji silników elektrycznych,
- skontrolować zaciski w układzie sterowania elektrycznego.
Przegląd główny
Po rocznym okresie eksploatacji lub zamknięciu wybiegu ściany należy maszynę
wycofać z ruchu i dokonać generalnego przeglądu wszystkich podzespołów i części.
W przypadku nadmiernego zużycia poszczególnych części należy maszynę wysłać do
specjalistycznego zakładu naprawczego P.W.
Konserwacja kombajnów:
- do smarowania kombajnów należy używać olejów i smarów zalecanej jakości i ilości,
- pojemność komór olejowych jest wystarczająca do uzupełnienia olejem na dłuższy czas,
po ich uzupełnieniu należy tylko okresowo sprawdzać i uzupełniać ubytek oleju, najlepiej
przy równoczesnym przeglądzie kombajnu,
- nie dopuszczać do zanieczyszczenia olejów i smarów wodą, piaskiem i pyłem,
- uzupełnianie oleju powinno odbywać się przy pomocy lejka z siatką filtrującą.
Maszyny transportujące i przewożące
Do podstawowych maszyn transportujących i przewożących zaliczamy kolejki
podwieszane.
Przeglądy i kontrole trasy  należy wykonać w terminie określonym przez producenta.
Zakres przeglądu obejmuje:
- kontrolę stanu obudowy chodnikowej,
- kontrolę połączeń szynowych,
- kontrolę blokad i odbojnic końcowych,
- kontrolę rozjazdów,
- kontrolę stabilizacji trasy,
- wizualną kontrolę zużycia,
- kontrolę stanu liny w trasach z napędem linowym.
Kabiny
Podczas przeglądów należy sprawdzić stan:
- połączeń sworzniowych, spawanych i śrubowych,
- techniczny zabezpieczeń,
- techniczny blokad zabezpieczających osoby jadące,
- techniczny wózków nośnych i ich kół jezdnych.
Konserwacja i smarowanie:
- zaleca się, co 10 15 dni oczyszczanie i przesmarowanie miejsc współpracy elementów
ruchomych jak sworznie, przeguby, zawiasy,
- wtłaczania smaru w czop nośny wózka kabiny raz w miesiącu,
- utrzymanie w ogólnej czystości korpusu kabiny i brezentu siedzeń oraz czytelności
tabliczek znakowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Napęd kolejki w zależności od typu i rodzaju posiada szczegółową instrukcję przeglądów
i konserwacji podaną przez producenta.
Ponadto lokomotywy spalinowe podwieszane wyposażone są w samoczynną instalację
gaśniczą.
Pozostałe maszyny transportująco  przewożące jak kołowroty, elektrowozy i inne
posiadają odpowiednie instrukcje oraz dokumentacje techniczno  ruchowe gdzie określone
są sposoby przeglądów i konserwacji.
Kołowroty
Kołowroty typu EKO D30 i PNEKO 30 przeznaczone są do:
 przetaczania wozów kopalnianych po torach poziomych lub nachylonych pod kątem 30o,
- wszelkich prac pomocniczych w transporcie bezszynowym jak np. przesuwanie ciężkich
przedmiotów po spągu,
- do przetaczanie wozów w załadowniach oddziałowych.
Kołowroty nie są przystosowane do ciągnięcia pionowego ani do napędu urządzeń dla
jazdy ludzi.
W czasie eksploatacji kołowroty należy regularnie smarować, a olej w skrzyni
przekładniowej należy wymienić po raz pierwszy po 500 godzinach pracy, drugi raz po 1500
godzinach, a póz
niej każdorazowo po 3000 godzinach.
Smar w łożyskach należy wymienić po ok. 3000 godzinach pracy.
Przeglądy okresowe
Przed każdą zmianą roboczą należy dokonać przeglądu całego kołowrotu, kontrolując
stan zabudowy, linę, połączenia do sieci zasilającej, stan smarów, działanie hamulców oraz
stan ich regulacji i wytarcia wykładzin.
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest przegląd codzienny?
2. Podaj różnicę pomiędzy przeglądem codziennym a okresowym?
3. Na czym polega przegląd sześciomiesięczny przenośnika taśmowego?
4. Czym kierujemy się dokonując smarowania poszczególnych elementów przenośnika
taśmowego?
5. Na czym polega przegląd główny i od czego jest zależny?
6. Jakie czynniki decydują o tym, że przenośnik zgrzebłowy nie nadaje się do dalszej
eksploatacji?
7. Jakie czynniki decydują o uciążliwej pracy maszyn urabiających?
8. Do czego służy kabina kolejki podwieszanej?
9. W jaki sposób lokomotywy spalinowe są zabezpieczone przed pożarami?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Jesteś wyznaczony do przeprowadzenia przeglądu codziennego przenośnika
zgrzebłowego podścianowego  określ, na co zwrócisz uwagę, jakie podejmiesz działania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przypomnieć sobie, co to jest przegląd codzienny,
2) zaopatrzyć się w instrukcje obsługi przenośnika zgrzebłowego,
3) podjąć działania zgodnie z tematem ćwiczeń,
4) użyć właściwych narzędzi,
5) dokonać kontroli napędu trasy i stacji zwrotnej,
6) dokonać oceny ćwiczenia i podać zauważane usterki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko w wyrobisku ćwiczebnym w kopalni (pole szkoleniowe),
- niezbędne narzędzia,
- oleje i smary,
- zapasowe śruby i korki,
- zapasowe odcinki łańcucha,
- notes i przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Sprawdz
sposób zabudowy przenośnika taśmowego i dokonaj przeglądu
sześciomiesięcznego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować budowę przenośnika,
2) określić, jakie zagrożenia mogą występować przy ruchu przenośnika,
3) przypomnieć sobie, jakie wymagane są zabezpieczenia dla przenośników,
4) sprawdzić stan techniczny całego przenośnika,
5) przeprowadzić kompleksową kontrolę konstrukcji nośnej napędu, stacji zwrotnej i osłon,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przenośnik taśmowy zabudowany w wyrobisku górniczym,
- instrukcja obsługi przenośnika,
- dokumentacja techniczno-ruchowa przenośnika,
- notes i przybory do pisania gdzie zanotujesz swoje spostrzeżenia i uwagi z przeglądu.
Ćwiczenie 3
Określ, jakie czynniki decydują o tym, że przenośnik zgrzebłowy ścianowy nie nadaje się
do dalszej eksploatacji
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się i przypomnieć sobie budowę przenośnika zgrzebłowego,
2) zaopatrzyć się w niezbędną instrukcję budowy przenośnika,
3) określić czas pracy przenośnika w wyrobisku,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4) przypomnieć sobie, jakie parametry muszą być zachowane, aby przenośnik mógł dalej
pracować,
5) przeprowadzić kompleksową kontrolę wszystkich podzespołów,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przenośnik zgrzebłowy zabudowany w sztolni ćwiczebnej,
- instrukcja obsługi przenośnika z wyznaczonymi przeglądami i punktami smarowniczymi,
- dokumentacja techniczno-ruchowa przenośnika,
- schematy budowy napędu, trasy i stacji zwrotnej,
- narzędzia i przyrządy,
- sprzęt ochronny,
- notes i przybory do pisania.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić, co to jest przegląd codzienny maszyn i urządzeń?
2) określić, na czym polega przegląd okresowy i czego dotyczy?
3) wskazać punkty smarownicze w przekładniach przenośników
zgrzebłowych?
4) określić, jakie warunki decydują o wycofaniu przenośnika z dalszej
eksploatacji?
5) podać, kto decyduje o doborze olejów do smarowania?
6) podać, do jakich prac stosujemy kołowroty?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.4. Bezpieczeństwo i higiena pracy w warsztatach
naprawczych
4.4.1. Materiał nauczania
Bezpieczeństwo i higiena pracy jest podstawowym czynnikiem przy procesach
remontowo naprawczych w warsztatach o różnym profilu. Aby bezpiecznie wykonać
powierzone zadanie należy zachować i stosować podstawowe zasady bezpieczeństwa
związane z określoną pracą.
Przeprowadzając różnego rodzaju prace remontowo-konserwacyjne w warsztatach
naprawczych pracownicy narażeni są na różnego rodzaju zagrożenia. Stosowanie urządzeń
technicznych pociąga za sobą pojawianie się zagrożeń technicznych. Maszyny stwarzają
następujące zagrożenia:
- mechaniczne,
- elektryczne,
- termiczne,
- hałasem,
- drganiami mechanicznymi,
- promieniowaniem.
Zagrożenia mechaniczne stanowią ogół czynników powodujące urazy takie jak:
- uderzenia i otarcia,
- przecięcia lub odcięcia,
- przekłucia,
- pochwycenia lub wciągnięcia.
Zagrożenia elektryczne to:
- porażenia,
- poparzenia,
- śmierć.
Zagrożenia hałasem  spowodowane są głośną pracą maszyn.
Zagrożenia drganiami  spowodowane są przez maszyny udarowe i drgające elementy
maszyn. Zagrożenia te powodują:
- obniżenie sprawności,
- zaburzenia równowagi,
- zmiany kostno stawowe,
- zmiany naczyniowe.
Zagrożenia promieniowaniem  spowodowane są spawaniem (promieniowanie
podczerwone i nadfioletowe.
Zagrożenia pyłowe  spowodowane są maszynami urabiającymi.
Wymienione zagrożenia powinny być likwidowane przy pomocy środków ochrony zbiorowej
sprzętu ochrony indywidualnej i właściwej organizacji pracy.
Do tego celu służą:
- buty ochronne,
- okulary ochronne,
- rękawice ochronne,
- fartuchy ochronne,
- maski przeciwpyłowe,
- maski do spawania elektrycznego oraz okulary do spawania gazowego,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
- hełmy ochronne,
- ochronniki słuchu, stopery,
- parawany stałe lub przenośne (spawanie),
- uziemienie maszyn i urządzeń,
- osłony maszyn i urządzeń,
- odciągi zanieczyszczeń powietrza,
- właściwa wentylacja,
- instrukcje obsługi poszczególnych maszyn i urządzeń,
- prawidłowe narzędzia i przyrządy,
- właściwe oświetlenie stanowiska pracy,
- ład i porządek w trakcie wykonywania prac.
Stosując się do określonych środków bezpieczeństwa zapewniamy sobie komfort pracy
i minimalizujemy groz
bę wypadku.
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie zagrożenia techniczne występują w górnictwie węglowym?
2. Jakie zagrożenia mechaniczne występują w górnictwie węglowym, jakie powodują
urazy?
3. Co to są zagrożenia elektryczne i czym się objawiają?
4. Jakie znasz środki ochrony osobistej?
5. Jak zmniejszamy poziom zagrożenia hałasem w wywołanym przez pracujące maszyny?
6. Jak należy zabezpieczyć wirujące części maszyn?
7. Co to są zagrożenia drganiami i gdzie występują?
8. Co to są zagrożenia promieniowaniem?
9. Gdzie istnieją zagrożenia pyłowe?
10. Jakie zagrożenia występują przy obsłudze kołowrotu?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sprawdz
poprawność zabudowy kołowrotu. Wymień zabezpieczenia pozwalające na
prawidłową pracę tego urządzenia.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przypomnieć sobie budowę kołowrotu,
2) określić wymogi dotyczące obsługi kołowrotu,
3) określić zagrożenia, jakie mogą występować podczas pracy kołowrotu,
4) wskazać, na jakie zabezpieczenia należy zwrócić szczególną uwagę,
5) przypomnieć sobie, jakim warunkom musi odpowiadać w pełni sprawny kołowrót,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy
- kołowrót typu EKO D30 zabudowany w sztolni ćwiczebnej,
- instrukcja obsługi kołowrotu,
- instrukcja dotycząca zabezpieczeń,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
- części zamienne  klucz, szczęki sprzęgła i hamulca oraz dodatkowe kotwy,
- dokumentacja techniczno ruchowa kołowrotu,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Sprawdz
poprawność zabudowy przenośnika taśmowego wraz z jego zabezpieczeniami
pozwalającymi na ponowny rozruch.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać instrukcję obsługi przenośnika,
2) przypomnieć sobie wytyczne dotyczące zabezpieczeń,
3) określić, jakie zagrożenia występują podczas ruchu przenośnika,
4) sprawdzić trasę przenośnika,
5) przypomnieć sobie budowę i zasadę działania przenośnika,
6) zaprezentować efekty pracy i dokonać samooceny.
Wyposażenie stanowiska pracy
- dokumentacja techniczno-ruchowa dotycząca przenośnika taśmowego,
- instrukcja dla pracowników obsługi,
- plansze i schematy,
- sprzęt ochrony indywidualnej,
- instrukcje dotyczące prac na trasie przenośnika,
- notes i przybory o pisania.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować zagrożenia techniczne?
2) wymienić urazy występujące przy poszczególnych zagrożeniach?
3) wymienić środki ochrony indywidualnej?
4) wymienić podstawowy sprzęt gaśniczy?
5) określić, co to są zagrożenia pyłowe i gdzie występują?
6) wyjaśnić, na czym polegają zagrożenia elektryczne?
7) wymienić inne zagrożenia występujące podczas prac remontowych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed
wskazaniem poprawnego wyniku.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Warsztaty, w których dokonuje się remontów to warsztaty
a) mechaniczne.
b) elektryczne.
c) wulkanizacyjne.
d) stolarskie.
2. Skrót DTR to
a) dwutlenek radu.
b) dane techniczne ruchu.
c) dokumentacja techniczno  ruchowa.
d) żadna z powyższych odpowiedzi.
3. Do zagrożeń mechanicznych zaliczamy
a) odcięcie.
b) uderzenia.
c) wszystkie.
d) wciągnięcie.
4. Naprawy średnie wozów kopalnianych dokonujemy co
a) 10000 km.
b) 15000 km.
c) 20000 km.
d) 30000 km.
5. Naprawy główne wozów kopalnianych przeprowadza się po
a) 20000 km.
b) co rok.
c) co 2 lata.
d) co 3 lata.
6. Brygadzista brygady remontowej ma za zadanie
a) obserwować prace remontowe.
b) doradzać pozostałym członkom brygady.
c) utrzymywać kontakt z sztygarem oddziałowym.
d) kierować pracami remontowymi.
7. W warsztacie remontowo naprawczym przeprowadza się
a) selekcję części.
b) złomowanie części.
c) demontaż maszyny.
d) remont i konserwacja maszyny.
8. Konserwacja maszyny górniczej polega na
a) czyszczeniu i smarowaniu maszyny.
b) wymianie zespołów maszyny.
c) przeglądzie technicznym.
d) regulacji podzespołów maszyny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
9. Remont bieżący to
a) obsługa okresowa.
b) usunięcie zużycia technicznego i przywrócenie sprawności.
c) obsługa sezonowa.
d) obsługa codzienna.
10. Remont kapitalny polega na
a) wymianie olejów i smarów.
b) naprawie uszkodzonej części.
c) naprawie i wymianie wszystkich zużytych części i zespołów.
d) przeglądzie stanu technicznego maszyny.
11. Demontaż maszyny lub urządzenia to
a) rozbiórka maszyny lub urządzenia na części.
b) weryfikacja części.
c) naprawa zespołów.
d) proces remontowy.
12. Podczas awarii lub naprawy maszyny górniczej zawieszamy tablicę z napisem
a)  Nie przechodzic .
b)  Awaria .
c)  Remont .
d)  Nie włączać  pracują ludzie .
13. Podczas przeglądu codziennego wozów kopalnianych należy stwierdzić czy
a) wóz jest czysty.
b) wóz jest pełny.
c) wyłączyć go z eksploatacji.
d) policzyć wszystkie wozy.
14. Montaż maszyny lub urządzenia to
a) rozbiórka na części składowe.
b) smarowanie i konserwacja maszyny.
c) składanie podzespołów i zespołów maszyny w całość.
d) sprawdzenie stanu technicznego maszyny.
15. Punkty smarowne przekładni przenośników uzupełniamy co
a) 100 h.
b) raz na pół roku.
c) raz na rok.
d) co 1000 h.
16. Wydawanie narzędzi z narzędziowni odbywa się poprzez
a) kartę narzędziową.
b) zapis w zeszycie.
c) na prośbę pracownika.
d) na polecenie sztygara.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
17. Zagrożenia mechaniczne ze strony maszyn to
a) porażenia.
b) poparzenia.
c) uderzenia i otarcia.
d) zatrucia.
18. Środkami ochrony indywidualnej dla spawacza będą
a) hełm.
b) maska bądz
okulary.
c) sprzęt przeciw pożarowy.
d) nauszniki ochronne (stopery).
19. Instrukcja dotycząca remontu przeznaczona jest dla
a) wszystkich pracowników.
b) pracowników zatrudnionych przy remoncie.
c) sztygara oddziałowego.
d) nadsztygara do spraw mechanicznych.
20. Obsługą magazynu kieruje
a) pracownik dozoru.
b) narzędziowiec.
c) kierownik magazynu.
d) kierownik warsztatu mechanicznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Wykonywanie napraw maszyn górniczych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
6. LITERATURA
1. Antoniak J.: Maszyny górnicze cz.3 Transport kopalniany Wyd. ŚL
SK Katowice 1980
2. Frydek-Mistek.: Dokumentacja techniczno ruchowa kolejki podwieszonej typu
ZD24c/75 Frydek Mistek 2004
3. Karbon Sp.z o.o.: Vademecum górnika  Wyd. PZZ KADRA, Katowice 2004
4. Kawecki, Moik.: Nowoczesne podszybia i nadszybia cz.3 Wyd. ŚL
SK 1972
5. Kędziora Andrzej.: Eksploatacja szybowych urządzeń wyciągowych  Wyd. ŚL
SK
1976
6. KWK Bolesław Śmiały.: Remont przenośników zgrzebłowych instrukcja nr. 38/1 z 2006.
7. KWK Bolesław Śmiały.: Instrukcja przy montażu, konserwacji napędów i stacji
zwrotnych przenośników zgrzebłowych nr.18/1 z 2005r.
8. MIFAMA.S.A.: Dokumentacja techniczno ruchowa Przenośnik taśmowy PTGM
30/800, PTGM 50/800, PTGM 50/1000. Mikołów 2004.
9. RYFAMA.: Dokumentacja techniczno ruchowa. Ścianowy przenośnik zgrzebłowy
Rybnik 750
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30