KRAJOZNAWSTWO
mgr Michał Witkiewicz
WYKA
AD 1
Pojęcie krajoznawstwa i jego rola
we współczesnym społeczeństwie
DEFINICJA KRAJOZNAWSTWA
Jan Amos Komeński (1592-1670)
nastawienie filantropijne
Karl Ritter (1779-1859)
kierunek metodyczny i porównawczy
Heimatkunde  poziom lokalny
Landeskunde  poziom krajowy
Antoni Schneider - 1865
 Encyklopedia dla krajoznawstwa Galicji
KRAJOZNAWSTWO
 Zbiór wiadomości o danym kraju .
Słownik Warszawski, 1902
 Krajoznawstwo nie jest nauką, ani sztuką, lecz
informacją, z
ródłem, z którego zarówno geografia, jak
i inne sztuki czerpać będą materiał do swoich
opracowań .
Nałkowski W., 1910
Ogólnopolski Kongres Krajoznawczy
Poznań, 12-13 lipca 1929 r.
Stanisław Pawłowski  geografia stosowana kraju ojczystego
Aleksander Patkowski, Ludomir Sawicki  zbiór wiadomości
 KRAJOZNAWSTWO  zbiór wszelkich wiadomości o
pewnym większym lub mniejszym obszarze. Ponieważ
chodzi tu o wiadomości z najrozmaitszych dziedzin
(archeologia, historia, geografia, biologia, etnografia,
statystyka, ekonomia itp.), przeto krajoznawstwo nie
tworzy osobnej nauki, a oznacza raczej działalność
praktyczną, jak zbieranie materiałów bez dążenia do
stworzenia jakiejś naukowej syntezy
 KRAJOZNAWSTWO  ruch społeczny dążący do
zbierania i popularyzowania wszelkich wiadomości
(geograficznych, historycznych, etnograficznych itp.) o
kraju lub regionie, m.in. poprzez urządzanie
wycieczek. Krajoznawstwo zbliża się do turystyki o
wybitnie poznawczo-dydaktycznym charakterze;
szeroko pojęte krajoznawstwo wykracza jednak
wyraz
nie poza jej ramy, obejmując np. regionalne
obserwacje, czy nawet badania naukowe.
Wielka Encyklopedia Powszechna, 1965
III Kongres Krajoznawczy PTTK
Płock, kwiecień 1980 r.
 KRAJOZNAWSTWO  jest ruchem społecznym
jednoczącym młodych i dorosłych, rozwija się w
oparciu o różnorodne formy turystyki czynnie
uprawiane przez krajoznawców, dąży do gromadzenia
i upowszechniania wiedzy o kraju ojczystym oraz
utrwalania i pomnażania jego zasobów przyrody i
kultury
 Zdobywanie wiedzy o regionie wcale nie musi być
uzyskiwane w czasie wolnym od pracy i niekonieczna
jest do tego turystyka.
Gaworecki W., 2003
ZWI
ZKI KRAJOZNAWSTWA
Z TURYSTYK
I REKREACJ

REKREACJA
TURYSTYKA
turystyczne
KRAJOZNAWSTWO
studialne
Terminem wiążącym krajoznawstwo z turystyką jest pojęcie czasu
wolnego.
Krajoznawstwo i rekreacja prowadzą do podnoszenia poziomu
kultury i rozwoju osobowości.
Kruczek Z., 1977
Krajoznawstwo można rozpatrywać na trzech
płaszczyznach:
- funkcjonalnej  działanie zmierzające do
wszechstronnego i pełnego poznania określonego
kraju, regionu;
- instytucjonalnej  ruch społeczny dążący do
zbierania i popularyzowania wszelkich wiadomości o
kraju i regionie;
- kulturowo-społecznej  dziedzina kultury
obejmująca całokształt działalności poznawczej, sumę
wytworzonych nowych wartości wraz z wynikami tej
działalności.
Kruczek Z., 2003
SPOA
ECZNA ROLA KRAJOZNAWSTWA
- EDUKACYJNA  uczy prawidłowego obserwowania
faktów i zjawisk oraz ich analizowania;
- UPOWSZECHNIANIA KULTURY  uczy
umiejętności wyboru tego, co z dóbr kultury jest
najcenniejsze i najbardziej wartościowe;
- TECHNICZNA  wprowadzenie zdobyczy
krajoznawstwa do konkretnych warunków życia
społecznego (np. inwentaryzacja).
KRAJOZNAWSTWO JAKO WARTOŚĆ
CHARAKTER PSYCHOLOGICZNY
Sposób pojmowania wartości rzutuje na odbiór poznawanej przestrzeni
- doznanie emocjonalne  (pobudzające  hamujące),
- ocena obiektu  (pozytywna  negatywna),
- abstrakcyjny standard idealny  (piękny  brzydki),
- ważność obiektu dla podmiotu  (mój  cudzy),
- użyteczność  (przydatny  nieprzydatny).
Lewicka M., 1985
KRAJOZNAWSTWO JAKO WARTOŚĆ
CHARAKTER FUNKCJONALNY
Stosunek krajoznawcy do poznawanego obszaru jako podłoża realizacji potrzeb
- naturocentryczna
geocentryczna  cechy środowiska przyrody nieożywionej,
biocentryczna  organizmy żywe,
ekocentryczna  układy ekologiczne.
- antropocentryczna
psychofizjologiczna  oddziaływanie środowiska na psychikę,
kulturowa  estetyczna, historyczna, religijna,
techniczna  ocena przydatności dla potrzeb krajoznawstwa.
Kruczek Z., 2003
KRAJOZNAWSTWO
y
RÓDA
EM TOŻSAMOŚCI NARODOWEJ
Tożsamość narodowa  to znajomość z
ródeł,
wielorakość kultury obejmująca wszelkie dziedziny życia
człowieka, społeczeństwa, państwa. Jest to wielkie dobro
otaczane opieką i dbałością od pokoleń, powstałe dzięki
przekazom w postaci legend, zapisów i prowadzonych
interdyscyplinarnych badań naukowych.
Polak T., 2000
ORGANIZACJA KRAJOZNAWSTWA W POLSCE
KRAJOZNAWSTWO
Instytucje
i jednostki państwowe Szkoły Organizacje społeczne
i publiczne
KRAJOZNAWSTWO
W INSTYTUCJACH
- POT,
- PIT,
- wyższe uczelnie,
- PAN,
- muzea,
- system informacji turystycznej,
- środki masowego przekazu.
KRAJOZNAWSTWO SZKOLNE
- ZHP, ZHR,
- kluby SKKT  PTTK,
- PTSM,
- koła zainteresowań.
KRAJOZNAWSTWO
W ORGANIZACJACH SPOA
ECZNYCH
- PTTK,
- towarzystwa regionalne,
- TWP,
- uniwersytety ludowe,
- organizacje młodzieżowe.
LITERATURA
Bieńczyk G., 2003. Krajoznawstwo i jego związki z turystyką.
WSE, Warszawa.
Kruczek Z., Kurek A., Nowacki M., 2003. Krajoznawstwo.
Zarys teorii i metodyki. PROKSENIA, Kraków.
Lipniacki W., 1986. Elementy teorii krajoznawstwa. t. 1,
PTTK, Szczecin.