·ð Ekonomia  nauka o prawach ekonomicznych. Nauka o prawach gospodarowania wg reguÅ‚. Gospodarowanie odbywa siÄ™ na
różnych płaszczyznach.
·ð Mikroekonomia  najniższa z dziedzin ekonomii, ale jedna z 2 głównych części ekonomii. Mówi o tym czym siÄ™ kierujemy,
jak robimy zakupy.
·ð Mezoekonomia  ekonomia zajmujÄ…ca siÄ™ np. zagospodarowaniem regiony / albo dany dziaÅ‚ gospodarki narodowej (np.
rolnictwo)
·ð Makroekonomia  2 z głównych części ekonomii. Dotyczy wszystkich gospodarek narodowych  gospodarka Å›wiata (np.
problem wyżywienia ludności). Twórcą był J. Maynard Keynes.
·ð Dualizm krajowy  np. walczÄ… o ochronÄ™ drzew w Amazonii, ale kupujÄ… te drzewa.
·ð Prawa ekonomiczne 
1. Prawo przyczynowo  skutkowe  > Coś się pojawia (skutek), to znaczy, że ma jakąś przyczynę. Mówi, że 1 przyczyna -> 1
skutek.
2. Prawo współistnienia -> Skutek ma kilka przyczyn.
3. Prawo funkcjonalne -> Jednej wartości A odpowiada konkretna wartośd B.TYLKO JEDNA.
·ð Cechy praw ekonomicznych -
1. Obiektywnośd / subiektywnośd -> tych praw człowiek nie tworzy, bowiem istnieją niezależnie od jego woli. Może je
poznad dzięki nauce.
2. Stochastycznośd -> oddziela prawa społeczne od niespołecznych. Prawa społeczne dotyczą człowieka (wyboru) ,(mogą
zachodzid ale nie muszą w 50 % + 1 ), a niespołeczne przyrody ( determinizmu) ( zawsze muszą zostad spełnione
wszystkie warunki  100%)
3. Żywiołowośd -> pewne zdarzenia nas zaskakują. Nie jesteśmy w stanie nad nimi zapanowad od razu. Zależnośd: im więcej
znamy praw tym mniej to coÅ› jest dla nas zaskakujÄ…ce.
·ð Metoda reprezentacyjna  polega na tym, że zamiast badad zdanie wszystkich polaków, to wystarczy zbadad opiniÄ™ 1500
osób. Chodzi o strukturę, wg różnych kryteriów, np. wieku. Jest stosowana powszechnie w naukach społecznych.
·ð Potrzeby- materialne (1. Zaspokojenie gÅ‚odu i pragnienia, 2. Zapewnie ciaÅ‚u temperatury, 3. Potrzeba/zapewnienie
bezpieczeostwa) i niematerialne( potrzeby duchowe, poznanie świata, turystyka, sport).
·ð Reprodukcja  Produkcja, PodziaÅ‚, Wymiana, Konsumpcja.
·ð Reprodukcja  staÅ‚e, ciÄ…gÅ‚e, powtarzajÄ…ce siÄ™ procesy produkcji. WystÄ™puje tylko w makroekonomii.
·ð Reprodukcja prosta  której wolumen z roku na rok jest staÅ‚y. STAGNACJA.
·ð Reprodukcja rozszerzona  której wolumen z roku na rok zwiÄ™ksza siÄ™. WZROST GOSPOD.
·ð Reprodukcja zwężona  która z roku na rok zmniejsza siÄ™. RECESJA.
·ð Produkcja - wytwarzanie/ przetwarzanie (dóbr wolnych na dobra ekonomiczne) Na produkcjÄ™ skÅ‚adajÄ… siÄ™ czynniki
produkcji.
·ð PodziaÅ‚ - efekt produkcji, rozdzielanie produktów miedzy uczestników produkcji.
·ð Wymiana - materiałów miÄ™dzy tymi, którzy brali udziaÅ‚ w produkcji.
·ð Konsumpcja  zaspokojenie potrzeb przez dobra i usÅ‚ugi. Ma charakter ciÄ…gÅ‚y, staÅ‚y.
·ð UsÅ‚uga  Jest to dziaÅ‚alnoÅ›d, np. transport, medycyna, oÅ›wiata.
·ð Dobra wolne  sÄ… to dobra, które nie tworzy czÅ‚owiek. Przyroda, ziemia, woda, powietrze. CzÅ‚owiek nie ma wpÅ‚ywu na ich
wolumen. Człowiek musi korzystad ze środowiska. Człowiek nie istnieje bez środowiska, ale środowisko bez człowieka
owszem.
·ð Dobra niewolne/ekonomiczne  dobra, które produkuje czÅ‚owiek (produkuje z dóbr wolnych). CzÅ‚owiek ma wpÅ‚yw na
wolumen tego dobra (tj. podaż). Dobra ekonomiczne dzielimy na:
1. Dobra produkcyjne -> surowce, materiały, paliwa.
2. Dobra konsumpcyjne -> zaspokajajÄ… nasze potrzeby materialne i niematerialne.
·ð Czynniki produkcji: MuszÄ… byd wszystkie 3 , aby zaistniaÅ‚ proces produkcji.
1. Kapitał -> nie skonsumowana częśd dochodu  ekonomiczny aspekt produkcji. Kapitał można pożyczyd, ale nie kupid.
2. Praca -> to ogół zdolności fizycznych i intelektualnych, które pozwalają pracowac. Społeczny aspekt produkcji.
3. Ziemia -> przyrodniczy aspekt produkcji.
·ð Rynek- Popyt, podaż, cena.
·ð Rynek czynników produkcji:
1. Popyt -> Zainteresowanie danym dobrem. ilośd towarów i usług, które konsumenci chcą i są w stanie kupid po danej
cenie. (Dotyczy konsumentów). Popyt to kategoria realna i zależy od czynników ekonomicznych (ceny , dochodzie), oraz
czynników pozaekonomicznych (tj. tradycja, moda, preferencje).
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
2. Podaż -> ilośd towarów i usług, zaoferowanych do sprzedaży po danej cenie. (Dotyczy przedsiębiorców)
3. Cena -> wartośd pieniężna wyrobu lub usługi. Kiedy cena rośnie to popyt maleje, a kiedy podaż rośnie to cena maleje.
WyjÄ…tkiem sÄ… paradoksy Giffena i Veblena.
·ð Rynek kapitaÅ‚owy: Rynek pracy
1. Popyt na pracę (przedsiębiorcy)
2. Podaż na pracę (pracownicy)
3. PÅ‚aca (cena pracy)
4. Ziemia (rynek nieruchomościami)
·ð Metody produkcji:
1. Technika i produkcja -> To jest wszystko czym oddziałujemy przy procesie produkcji (a. robotyzacja, b. automatyzacja, c.
mechanizacja, d. rękodzieło -> każda wyżej nie eliminuje poprzedniej).
2. Technologia -> odpowiada nam na pytanie jak produkowad składniki, procedura produkcji.
3. Organizacja i zarządzanie -> skala produkcji jest duża.
·ð Kategorie realne  kategorie ekonomiczne niepieniężne, wyrażone w jednostkach naturalnych (np. metr, para, kat.).
·ð Kategorie nominalne - kategorie ekonomiczne wyrażone sÄ… zawsze w pieniÄ…dzu.
·ð Wolumen - iloÅ›d czegoÅ› ( dóbr i usÅ‚ug) wyrażona w jednostkach naturalnych, którÄ… możemy nabyd.
·ð Wybór ekonomiczny - wybór co można mied , a czego nie. Dążymy do minimalizacji kosztów okreÅ›lonego przedsiÄ™wziÄ™cia, a
maksymalizacji dochodów ( sprzedający dąży do uzyskania jak największej liczby pieniędzy). Wybór jest ekonomiczny 
najbardziej właściwy.
1. Cecha -> rzadkośd -> w sensie ekonomicznym jest to brak czegoś w stosunku do potrzeb lub oczekiwao. Rzadkośd jest
kategorią względną  nigdy nie jest jej za dużo i nigdy za mało.
2. Wybór oczywisty -> np. każdorazowe zwiększenie jednego nawożenia daje jeszcze większy zbiór.
3. Wybór rzeczywisty -> przyrost jest, ale dynamika spada.
Jeżeli mamy prawo wyboru ekonomicznego to ponosimy całkowitą odpowiedzialnośd i ryzyko za konsekwencje naszego
wyboru. Im więcej posiada obiektywnych wiarygodnych informacji, to prawdopodobieostwo trafnego wyboru zwiększa się.
Należy pamiętad, że każda reklama handlowa jest nieobiektywna, tendencyjna, nierzetelna.
·ð Magazynowanie  w jakimÅ› pomieszczeniu.
·ð SkÅ‚adowanie  na wolnym powietrzu.
____________________________________________
·ð Gospodarka rynkowa  jest to gospodarka, w której istnieje rynek. W Polsce gospodarka nierynkowa byÅ‚a w latach 1949 do
1989. system ekonomiczny, w którym decyzje dotyczące gospodarki podejmowane są przez niezależne podmioty
gospodarcze ( ludzi, firmy i rząd). Gospodarka rynkowa charakteryzuje się powszechnością wyboru ekonomicznego ( wyboru
dokonują uczestnicy życia gospodarczego) , ekonomicznymi kryteriami wyboru ekonomicznego ( dążenie do zwiększania
dochodu i poprawy bilansu handlowego oraz zwiększenia zatrudnienia) oraz dominacją własności prywatnej.
Cechy:
1. Powszechnośd wyboru ekonomicznego
2. Ekonomiczne kryteria wyboru ekonomicznego
3. Dominacja własności prywatnej
4. Brak Monopolu paostwa. Zarówno w handlu zagranicznym jak i w obrotach walutowo-dewizowych.
____________________________________________
·ð Gospodarka nierynkowa - (centralnie planowana lub nakazowo- rozdzielcza) to system gospodarczy, w którym decyzje
dotyczące rozdzielania zasobów podejmowane są przez rząd. Gospodarka nierynkowa charakteryzuje się niepowszechnością
wyboru ekonomicznego ( wybór dokonywany jest przez określone jednostki, a następnie przekazywany dalej dla
społeczeostwa) , nieekonomicznymi kryteriami wyboru ekonomicznego ( o wyborze decydują politycy i wybór ten jest
nietrafny) , dominacją własności paostwowej ( nieprywatnej), monopolem w handlu zagranicznym.
Cechy:
1. Niepowszechnośd wyboru ekonomicznego
2. Nieekonomiczne kryteria wybory ekonomicznego
3. Dominacja własności nieprywatnej
4. Monopol paostwowy handlu zagranicznego i obrotów walutowo-dewizowych.
·ð Ad 1- Wybór ekonomiczny byÅ‚ zawsze, tyle że nie byÅ‚ on powszechny. Różnicuje siÄ™ kto i jak wybieraÅ‚. Polega na tym, że
dokonują go uczestnicy życia gospodarczego i podmioty gospodarki rynkowej (Kiedyś : biuro polityczne PZPR, gospodarka
centralnie kierowana. W owym czasie był kult BMW  bierny, mierny, wierny towarzysz, gospodarka nakazowo rozdzielcza).
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
·ð Ad 2-
1. Ekonomiczne -> zwiększenie zatrudnienia, zwiększenie eksportu, poprawa salda bilansu handlowego i ekonomicznego,
podwyżki płac realnych.
2. Nieekonomiczne -> polityczne, ideologiczne, np. konstytucja PRL mówiła, że praca jest prawem i obowiązkiem obywatela,
czyli każdy obywatel MUSIAA
pracowad. A jak nie chce to OBÓZ PRACY. Niby w owym czasie nie było bezrobocia.
·ð Ad 3- Inne formy wÅ‚asnoÅ›ci: paostwowe, spółdzielcze, komunalne (miasto), prywatna.
1. Prywatyzacja -> własnośd paostwowa przejęta jest przez prywatnych przedsiębiorców.
2. Reprywatyzacja -> własnośd prywatna zabrana pod wpływem nacjonalizacji przez paostwo lecz potem pod wpływem
prywatyzacji znów wraca do prywatnych przedsiębiorstw.
·ð Ad 4- obrót = handel, nie wolno byÅ‚o nimi handlowad, ale nie byÅ‚o zakazu posiadania pieniÄ…dza. Paostwo miaÅ‚o monopol =
wyłącznośd do obrotu. Paostwo zastrzegło, bo dawało to korzyści (kupowano np. dolary za marne kilka zł).
·ð Waluta  konkretny pieniÄ…dz.
·ð Dewiza  papier wartoÅ›ciowy, który upoważnia posiadacza do otrzymywania w tej dewizie zapisanej waluty. W gospodarce
rynkowej jest pełen obrót.
·ð Popyt  wolumen danego dobra, o okreÅ›lonej cenie, na które jest zapotrzebowanie, poparte pieniÄ…dzem. Kat. Realna
·ð Podaż  wolumen okreÅ›lonego dobra, o okreÅ›lonej cenie zaoferowanego do sprzedaży. Kat. Realna.
·ð Cena  wartoÅ›d towaru wyrażona w pieniÄ…dzu. Kat. Nominalna.
____________________________________________
·ð Transformacja gospodarcza  przejÅ›cie z gospodarki nierynkowej do rynkowej. W Polsce okres ten siÄ™ zaczÄ…Å‚ w 89
·ð Gospodarka towarowo pieniężna - Na tÄ… gospodarkÄ™ skÅ‚ada siÄ™ wystÄ™powanie rynku, oraz towaru ( gospodarki towarowej i
nietowarowej  naturalnej) Ostatnim etapem tej gospodarki jest pojawienie siÄ™ pieniÄ…dza.
1. Kryterium -> Towar i pieniÄ…dz
2. TOWAR -> produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany. (Do wymiany z innymi, nie na użytek producenta). Każdy
towar jest dobrem, ale nie każde dobro jest towarem.
3. PIENI
DZ -> a. Jest to stały (niezmienny w czasie) i powszechny (we wszystkich gospodarkach pieniężnych jest taki sam,
np. złoto) ekwiwalent (coś zmiennego, zamiast mleka - pieniądz). b. Jest dobrem o najwyższym stopniu płynności (czyli
najchętniej wymienianym)
4. Charakterystyka -> Gospodarka naturalna (człowiek nie wytwarzał dóbr ekonomicznych, zaspokajał się dobrami
wolnymi) poprzedzała towarową. Towarowa nie zawsze była pieniężną. Człowiek uzależniony był od natury. Po wyczerpaniu
surowców musiał on się przemieszczad. Powstanie i rozwój gospodarki towarowej jest wynikiem wielkich, społecznych
podziałów pracy:
a. I. Podział pomiędzy producentami żywności. W gosp. Naturalnej liczyło się zbieractwo. Podział na producentów roślin i
zwierząt. Musieli więcej wyprodukowad, aby mied coś do wymiany (np. mieli dośd roślin -> chcieli mięso).
b. II Podział  Podział społeczny. Powstają rzemieślnicy -> Przemysł  tylko produkcja narzędzi, jakich potrzebowali
producenci roślin i zwierząt, bo chcieli zwiększyd wolumen towaru.
c. III Podział  Kupcy. To byli ludzi, którzy nie produkowali, ale organizowali wymiany. Pomagają tej gospodarce, ale
uzależniają się od niej.
d. IV Podział  Bankierzy. Zajmują się obrotem pieniądza.
·ð Funkcje pieniÄ…dza  czyli jego przeznaczenie. Mamy 5 funkcji i ich kolejnoÅ›d nie jest przypadkowa.
1. Pieniądz  MIERNIK WARTOŚCI -> cena  wartośd towaru wyrażona pieniądzem.
2. Pieniądz  ŚRODEK OBIEGU / CYRKULACJI / WYMIANY -> Kiedyś był towar za towar. Obecnie sprzedajemy jeden towar i
za pieniądze kupujemy inny. Pieniądz nie jest celem wymiany, on tylko ułatwia wymianę.
a. INFLACJA -> gdy pieniędzy jest więcej niż towaru (EP>ET). Wzrost ogólnego poziomu cen. (wtedy kiedy towarów jest
mniej niż pieniędzy).
b. DEFLACJA -> gdy towaru jest więcej niż pieniędzy (EP>ET). Spadek ogólnego poziomu cen, przeciwstawnośd inflacji. (
Kiedy towarów jest więcej niż pieniędzy).
3. Pieniądz  ŚRODEK TEZAURYZACJI (gromadzenia skarbu) -> pieniądz nie ułatwia wymiany, ale jest gromadzony. Wtedy
będzie deflacja, bo jest go za mało na rynku.
4. PieniÄ…dz  ÅšRODEK UWALNIANIA OD ZOBOWI
ZAO -> umożliwia spłatę kredytu. O ile w 2 funkcji następuje jednoczesny,
ale przeciwstawny ruch towaru i pieniądza, to w 4 funkcji najpierw mamy ruch towaru, a dopiero potem następuje zapłata.
5. PieniÄ…dz  ÅšRODEK WYMIANY MI
DZYNARODOWEJ  pieniądz światowy -> 4 poprzednie funkcje nie są pełnione w
jednej gospodarce na świecie, lecz we wszystkich gospodarkach towarowo-pieniężnych.
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
- Tych 5 funkcji dotyczy wyłącznie pieniądza kruszcowego (złoto itp.), bo początkowo był tylko taki pieniądz.
- 3 i 5 funkcji nie pełni pieniądz papierowy: 3 nie, bo : pieniądz kruszcowy sam w sobie jest wartością (np. cząstki złota). Jest
nietrwały, nie ma takiej samej wartości jak kruszcowy. 5 nie, bo: każde paostwo ma swoją walutę.
·ð Rodzaje pieniÄ…dza  gotówkowy i bezgotówkowy (prócz kruszcowego i papierów wartoÅ›ciowych)
1. Gotówkowy -> prawny środek płatniczy. Trzeba przyjąd gotówkę, można żądad płatności w gotówce (mogę się sprzeciwid
przelewom).
2. Bezgotówkowy -> pieniądz bankowy/depozytowy. Istota tego pieniądza polega na tym, że jest to zapis na koncie
bankowym, stwierdzający ilośd tych pieniędzy na koncie. Ten rodzaj płatności jest szybszy, łatwiejszy, bezpieczniejszy. Lecz
nie jest prawnym środkiem płatniczym.
·ð PieniÄ…dz zdawkowy (BILON)  pieniÄ…dz podwartoÅ›ciowy (musi byd jeżeli ma peÅ‚nid swojÄ… funkcje); oznacza to, że wartoÅ›d
nominalna (1, 2, 5 zł) przewyższa wartośd materiału, z jakiego wykonany jest ten pieniądz. Jest on używany do regulowania
okrągłej sumy (wydawanie reszty). ON MUSI BYD PODWARTOŚCIOWY!
____________________________________________
·ð Uczestnicy życia gospodarczego  mówimy o tym, aby przybliżyd na czym polega wybór ekonomiczny oraz aby uzasadnid
powszechnośd wyboru ekonomicznego.
·ð Uczestnicy:
1. Konsumenci
2. Pracownicy
3. Przedsiębiorcy
4. Właściciele czynników produkcji (kapitał, praca, ziemia)
5. Paostwo
W każdej z tych grup wybór ekonomiczny będzie różny.
·ð Konsumenci:
1. Każdy człowiek, który stara się zaspokoid swoje potrzebny (bezpośrednio -> sam, i pośrednio). Jego celem jest
zaspokojenie potrzeb materialnych i niematerialnych. Wybór ekonomiczny konsumenta polega na określeniu wolumenu
konsumpcji (od niego to zależy + od jego dochodów, którymi dysponuje. Wyższe dochody = Większa konsumpcja, Mniejsze
dochody = mniejsza konsumpcja. Oczywiście może też oszczędzad : Wyższy dochód = niższa konsumpcja.
2. DokonujÄ… wyboru struktury konsumpcji, czyli co kupujÄ… (czy obuwie, czy kosmetyki).
3. Chce on, aby te dobra przynosiły mu satysfakcje.
4. Na każdym rynku konsument jest kluczowy (on nie kupi = brak zysku)
5. Swobodny wybór zakłóca reklama handlowa.
6. Antidotum na reklamÄ™ handlowÄ… sÄ… organizacje konsumenckie dostarczajÄ…ce informacji o kilku produktach.
·ð Pracownicy:
1. Dotyczy ludzi, którzy pracują u przedsiębiorcy. Funkcjonują oni na rynku pracy -> podaż pracy, popyt na pracę i cena
pracy.
2. Podaż pracy -> pracownicy (bo to my sprzedajemy swoje usługi)
3. Popyt na prace -> przedsiębiorcy (oni chcą kupid naszą prace )
4. (!!) Cena pracy -> to inaczej płaca. Płaca może byd nominalna (Cash) lub realna (co mogę za to kupid)
5. Pracownicy są elementami czynników ryku pracy. Pracownik wybiera: czy chce, czy nie chce pracowad. Pracuje on po to,
aby mied jakiś dochód.
6. Praca jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela (Socjalizm).
7. Rynek usług edukacyjnych -> nie ma oświaty i innych, tylko jest właśnie rynek usług edukacyjnych. Wszyscy muszą się
znalez
d na tym runku -> antycypuje (poprzedza) on rynek pracy. RUE jest bardzo ważny, bo na nim przyszli przedsiębiorcy
zdobywają klasyfikacje i doświadczenie. Studenci to popyt na RUE.
8. Za studia płaci społeczeostwo w podatku. Na rynku płaci się za wszystko.
·ð PrzedsiÄ™biorcy:
1. Ich zbiór ekonomiczny polega na wyborze branży, np. usługi.
2. Właściciel dokonuje wyboru pracowników, dokonuje wyboru produkcji, skali produkcji (czyli ile).
3. Właściciele czynników produkcji:
a. Właściciele ziemi (nieruchomości)
- gruntowa - jego wybór jest pierwszy. Wykorzystanie do celów rolniczych (co uprawia), hodowlanych (co hoduje). Czy tylko
produkuje, czy też przetwarza? Musi mied odpowiedni wolumen, aby mied co przetwarzad.
- budynkowa  Różne możliwości, co chce budowad, ale nie może budowad tylko tego co chce, musi mied plan
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
zagospodarowania przestrzennego, przeznacznie.
- budowlana (wykorzystanie górnicze)  nie tylko powierzchnia, ale cały zarys (gór, dół). Czy jest możliwośd eksploatacji
danego złoża i czy jest za co?
·ð Paostwo  Liberalizm i etatyzm.
1. Liberalizm -> Im paostwa w gospodarce mniej, tym lepiej. Ideałem byłaby sytuacja gdyby paostwa nie było w ogóle w
gospodarce (ale jest to nierealne). (doktryna społeczno-polityczna zakładająca ograniczenie funkcji paostwa w sferze
gospodarki i poszerzenie zakresu wolności jednostki. Powstała na przełomie XVII i XVIII w., u jej podstaw leżą:
indywidualizm, nadrzędnośd jednostki nad społeczeostwem, wolnośd człowieka, prawo do zdobywania własności, swoboda
działalności gospodarczej, ograniczenie roli paostwa. Za twórcę teorii ekonomicznego liberalizmu uznawany jest Adam
Smith)
2. Etatyzm -> Im paostwa w gospodarce więcej tym lepiej, ale udział paostwa nie może przekraczad 50% (jeden z kierunków
polityki gospodarczej paostwa, polegający na udziale paostwa w tworzeniu przedsiębiorstw-spółek, o kapitale mieszanym -
prywatno-paostwowym. Kierunek ten zyskał uznanie w opinii wielu ekonomistów w okresie wielkiego kryzysu
gospodarczego, którzy wykorzystując także teorię angielskiego ekonomisty J.M Keynesa oraz sukcesy gospodarki planowej w
Związku Radzieckim, lansowali go jako próbę przełamania depresji gospodarczej przy pomocy działao paostwa. (Im więcej
paostwo pomaga gospodarce tym lepiej, ale nie może dominowad)).
- Występuje to wszystko praktycznie łącznie, tylko, który dominuje/przeważa?
- Nie ma tylko liberalizmu lub tylko etatyzmu.
- Musi byd ingerencja paostwa w gospodarce (np. kontrolna)
3. Ordoliberalizm -> odmiana neoliberalizmu, która wykształciła się na terenie Niemiec. Jego głównymi przedstawicielami
byli W. Eucken, F. Böhm, W. Röpke, A. Müller Armach (- chrzeÅ›cijaoscy demokraci) , Ludwig Erhard ( kanclerz Niemiec).
Odegrali znaczną rolę w okresie odbudowy powojennych Niemiec (Zachodnich) i tzw. cudu gospodarczego. Głosili hasło
społecznej gospodarki rynkowej i integracji zachodnioeuropejskiej. Ordoliberalizm był zaprzeczeniem totalitaryzmu(
hitleryzmu w Niemczech).
4. Cud gospodarczy -> miał miejsce na przełomie lat 60 i 70 w Niemczech. Niemcy wychodzą z nędzy po czasach
hitlerowskich. Ludwig Erhard przyczynił się do popularyzacji liberalnego kierunku myśli ekonomicznej. Między innymi dzięki
jego reformą doszło do cudu gospodarczego, który był dzięki zmianie sytuacji podatkowej, reformie walutowej, planie
Marshalla, GARIOA ( program amerykaoski dla ludności) oraz praca Niemiec (potęga europejska).
5. Interwencjonizm Paostwowy -> (wynikał z teorii Keynesa.) Polityka aktywnego oddziaływania paostwa na przebieg
procesów gospodarczych. Przeciwieostwo liberalizmu gospodarczego. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy
główne jego cele: (ograniczenie bezrobocia do poziomu uznanego za niezbędny, a nawet korzystny dla gospodarki ,
pobudzenie popytu globalnego, którego niedostateczny poziom uznaje się za jedną z przyczyn wahao koniunkturalnych ,
podniesienie tempa wzrostu gospodarczego). Do głównych narzędzi pozwalających realizowad politykę interwencjonizmu
należą: podejmowanie przez paostwo przedsięwzięd inwestycyjnych pozwalających zwiększyd zatrudnienie bez wzrostu
podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne); dotacje do nierentownych przedsiębiorstw lub ich nacjonalizacja; protekcjonizm
w zakresie handlu zagranicznego; polityka monetarna; polityka fiskalna.( Hitler, Hjalmar Schacht (ekonomista niemiecki,
komisarz walutowy Niemiec i prezes Banku Rzeszy.), Józef Stalin, Eugeniusz Kwiatkowski).
·ð Podmioty gospodarki rynkowej:
1. Gospodarstwo domowe
2. Przedsiębiorstwo
3. Paostwo.
·ð Paostwo- instytucje, parlament, urzÄ™dy.
- stwarza system instytucji oraz ramy instytucjonowalnoprawne funkcjonowanie gospodarki
- procedury, postępowanie instytucji, Konsytuacja.
- określa ustrój polityczny, gospodarczy, normy prawne (KONSTYTUCJA)
- Kodeks -> zbiór praw, ustawa.
- Zadanie paostwa -> zapewnienie bezpieczeostwa uczestnikom gospodarczym: wewnętrznego (endogenicznego), tj. w
obrębie kraju  ma zapewnid policja i sądy; oraz zewnętrznego  egzogenicznego  wojsko.
- przedstawicielstwo kraju w organizacjach, komisjach międzynarodowych,
- dyplomacja  konsulaty, ambasady
- zapewnienie społeczeostwu minimum socjalnego, m.in. wykształcenie, zdrowie, opieka.
- Zadanie Paostwa- Kategorie realne
- Pieniądze na to wszystko = budżet paostwa  kat. Nominalna.
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
·ð Budżet  zestawienie dochodów i wydatków.
·ð Deficyt budżetowy  przewaga wydatków nad dochodami (dot. budżetu danego roku).
·ð DÅ‚ug publiczny  suma narastajÄ…ca deficytów budżetowych (w jakimÅ› czasie, np. w latach& )
·ð LUDZIE MOG
BYD RÓWNOCZEŚNIE W KILKU GRUPACH, PRZYNALEŻNOŚD DO GRUPY MOŻE SI
ZMIENIAD.
·ð Gospodarstwo domowe  grupa ludzi, która wspólnie gospodaruje (nie rodzina!) -> majÄ… wspólne przychody z różnych
tytułów (stypendia, praca, itp.) oraz wspólne wydatki.
1. Cele -> Konsumpcja oraz reprodukcja demograficzna
2. Piramida wieku -> szacuje jÄ… GUS. Jest podstawÄ… do szacowania potrzeb ludzkich.
3. Demografia -> nauka zajmująca się zmianami ludności w czasie.
·ð Subwiwalent  instrument ekonomiczny majÄ…cy zachÄ™cid przedsiÄ™biorców do korzystnych dziaÅ‚ao na rzecz
społeczeostwa oraz na rzecz gospodarki narodowej. Oczywiście każde działanie kosztuje.
W gospodarce rynkowej nie ma przymusu tylko jest wybór ekonomiczny. Zadaniem paostwa jest zachęcenie do działao
proekologicznych.
- działanie => kat. Realna
- koszt działao => kat. Nominalna.
_________________________________________________________________________________________________
MIKROEKONOMIA
·ð Równowaga ekonomiczna- uczestnik życia gospodarczego -> rynek -> gospodarka narodowa
·ð Rynek Å›rodków produkcji- dzielimy go na popyt i podaż. Do popytu -> konsumenci, do podaży -> przedsiÄ™biorcy.
·ð Teoria wyboru konsumenta  celem każdego konsumenta jest zaspokojenie potrzeb. Wybór ma mu dad najwiÄ™kszÄ…
możliwie satysfakcję. Jeżeli wybór to minimalny (między dwoma dobrami). Jego wybór zależy od jego preferencji,
dochodów i innych.
·ð Krzywa obojÄ™tnoÅ›ci  zbiór punktów okreÅ›lajÄ…cy zestaw dóbr, które dajÄ… konsumentowi identycznÄ…, takÄ… samÄ…
satysfakcję. (To zbiór punktów różnych kombinacji dóbr lub usług przynoszących konsumentowi tę samą użytecznośd
całkowitą;
Im krzywa położona jest dalej od środka układu współrzędnych tym wyższy poziom użyteczności całkowitej kombinacji
dóbr tworzących krzywą. ( Krzywa ta przedstawia preferencje konsumenta. Konsument ma wiele krzywych obojętności
jest to wtedy mapa preferencji.)
·ð Mapa preferencji  zbiór krzywych obojÄ™tnoÅ›ci.
·ð Åšcieżka cen  Å›cieżka, którÄ… konsumentowi wyznacza rynek, bo ma takie dochody i takie też sÄ… ceny. KÄ…t nachylenia
ścieżki B jest bardziej ostry przez relację cen niż kąt A. Kąt nachylenia zależy od relacji cen, im wyższy koszt tym większy
kąt. Podwyższenie cen przy zachowaniu stałym płacy nominalnej odległośd wzrasta, tj. kupujemy więcej.
(Konsument posiada ograniczone dochody, które są przeznaczane na zakup wybranych dóbr. Ponieważ dochody są
ograniczone, należy wykreślid krzywą ograniczenia budżetowego (ścieżka cen) to graficzna ilustracja zbioru wszystkich
kombinacji dóbr, jakie konsument może nabyd przy danym dochodzie. Punkty, leżące na krzywej ograniczenia
budżetowego obrazują pełne, efektywne wykorzystanie zasobów. Punkty leżące powyżej są nieosiągalne (z uwagi na
dany poziom dochodu), a leżące poniżej oznaczają niepełne wydatkowanie dochodu. Graficznie rzecz ujmując krzywa
ograniczenia budżetowego jest odcinkiem prostym. Ograniczenie budżetowe przedstawia możliwości konsumenta,
który dysponuje określonym dochodem, przy ustalonych cenach rynkowych dóbr. Położenie krzywej zmienia się więc
wraz ze zmianą dochodów lub zmianą cen. Wzrost dochodu spowoduje przesunięcie krzywej ograniczenia budżetowego
w prawo.( po tej ścieżce można chodzid tylko pod warunkiem, że wydaje cały dochód poniżej ścieżki) Ścieżkę ceny
dyktuje rynek, bo on dyktuje warunki płac.)
·ð Punkt  K równowagi konsumenta  do tego punktu dąży każdy konsument. MiÄ™dzy tym co chciaÅ‚by kupid, a miÄ™dzy
tym co kupi (na co go stad).
____________________________________________
·ð Teoria wyboru przedsiÄ™biorcy
·ð PrzedsiÄ™biorstwo  jest podmiotem gospodarki rynkowej. Celem przedsiÄ™biorstwa i przedsiÄ™biorcy jest:
1. Dążenie do maksymalizacji zysku, w określonych warunkach przy sprzedaży dóbr i usług (własnych lub obcych).
·ð Zysk  różnica pomiÄ™dzy przychodami (dochodami) a kosztem caÅ‚kowitym.
1. Warunek -> dochód > kosztów.
·ð Strata  dochód < koszty. Dochód  wpÅ‚yniÄ™cie pieniÄ™dzy do kasy przy sprzedaży.
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
·ð Koszt kraocowy Kkc - przyrost kosztu do przyrostu iloÅ›ci o kolejnÄ… jednostkÄ™. (wzór : )
·ð Koszt staÅ‚y Ks  staÅ‚y = nie zmienia siÄ™ w wiÄ™kszym wolumenie (z każdÄ… zmianÄ…) <- przykÅ‚ad Å›wiatÅ‚a na auli.
·ð Koszt zmienny Kz  koszt, który zmienia siÄ™ z każdÄ… zmianÄ… wolumenu produkcji: koszt produkcji, surowców, transport.
·ð Koszt caÅ‚kowity Kc  Ks + Kz
·ð Koszt jednostkowy  odnoszÄ…cy siÄ™ do wyprodukowania jednostki.
1.
2.
3.
4.
·ð Punkt równowagi przedsiÄ™biorcy  punkt geometryczny przeciÄ™cia krzywej Kkc z P (cena) -> Kkc = P
____________________________________________
·ð Analiza Rynku (konkretnego dobra)
·ð Rynek  popyt, podaż, cena.
·ð Popyt  poparte pieniÄ…dzem zapotrzebowanie na okreÅ›lone dobro o okreÅ›lonej cenie (tyle ile mogÄ™ wydad).
·ð Podaż  zaoferowana do sprzedaży iloÅ›d (wolumen) okreÅ›lonego dobra o okreÅ›lonej cenie.
·ð Cena  wartoÅ›d towaru / usÅ‚ugi wyrażona w pieniÄ…dzu. Ma też wpÅ‚yw na podaż.
·ð Popyt potencjalny  szacowanie w przyszÅ‚oÅ›ci.
·ð Popyt efektywny  szacownie w tej chwili.
·ð Popyt  zależy od 2 grup czynników (!!!) Jest stymulowany przez cenÄ™ oraz dobra komplementarne i substytutywne,
jeżeli jedno posiada drugie.
1. Czynniki ekonomiczne -> cena dobra i dochód konsumenta (nasz)
2. Czynniki nieekonomiczne -> ich nie wyjaśnia ekonomia. Np. tradycja, moda, preferencje, indywidualna.
·ð WpÅ‚yw ceny na popyt:
1. Im cena wyższa tym popyt mniejszy -> Odwrotnie proporcjonalny.
2. Mamy dwa paradoksy w ekonomii:
a. Paradoks SIR ROBERTA GIFFENA -> sytuacja ekonomiczna, w której popyt na dane dobro wzrasta pomimo wzrostu
ceny. Sytuacja taka ma miejsce przy bardzo niskich dochodach konsumentów i przy wzroście cen dóbr niższego rzędu,
zwanymi dobrami Giffena. Cena dobra Giffena jest relatywnie niższa od innych substytutów lub dane dobro nie posiada
bliskich substytutów (np. chleb), dlatego popyt rośnie. Paradoks Giffena jest jednym z dwóch (obok paradoksu Veblena)
przypadków w mikroekonomii, zaprzeczających działaniu krzywej popytu, kiedy to wzrost ceny danego dobra
powoduje spadek popytu na to dobro. (tj. -> W XIX w Irlandii zaobserwował, że cena chleba stale rosła, a ludzie
kupowali go więcej -> tak reagują tylko konsumenci o najniższych dochodach. Wolą nie kupowad dodatków do chleba,
lecz sam chleb).
b. Paradoks THORSTEN A VEBLEN A -> dotyczy dóbr luksusowych i najbogatszych grup społecznych, jest to wzrost
wielkości popytu na dobra luksusowe mimo wzrostu cen tych dóbr. Przyczyna tego zjawiska tkwi w chęci ukazania przez
najzamożniejsze grupy społeczne swojego statusu materialnego za sprawą posiadanych dóbr luksusowych. Przykładami
tego rodzaju dóbr są rzadkie dzieła sztuki i markowe ubiory znanych projektantów mody (prowadzi to do efektu
snobizmu).
·ð Miernikiem siÅ‚y natężenia jest cenowa elastycznoÅ›d popytu ( ) -> prosta . Wzór:
- Jest to stosunek/relacja względnej zmiany popytu ( ) do względnej (relatywnie) zmiany ceny ( ). Jest to
stosunek procentowy.
·ð PrzykÅ‚ad:
p  wzrasta o 10% to d spada o 50%.
-> n =1 gdy zmiana ceny (%) spowoduje wzrost popytu
-> n > 1 gdy zmiana popytu jest większa od zmiany ceny.
-> n < 1 gdy zmiana popytu jest mniejsza od zmiany ceny.
-> n = 0 gdy zmiana popytu wynosi zero, a zmiana ceny jest na plusie. Jest to popyt sztywny.
·ð ElastycznoÅ›d popytu mieszana- co miesza?
1. Dobra komplementarne -> to dobra, czyli towary lub usługi wzajemnie się uzupełniające, jedno dobro potrzebuje
drugiego do prawidłowego działania, np. komputer i monitor. Jeżeli rośnie popyt na dobro A to popyt na dobro B także
wzrasta.
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
2. Substytucyjnośd  > określona potrzeba może zostad zaspokojona jedną lub wieloma usługami, które różnią się
między sobą poziomem jakości, a w konsekwencji ceną, np. turystyka, masło i margaryna.
____________________________________________
·ð Dochód konsumenta
·ð Per capita  dochód na gÅ‚owÄ™.
·ð 2 prawa:
1. Prawo ERNESTA ENGEL A -> wzrost dochodów powoduje spadek udziału wydatków na żywnośd (= spadek względny,
procentowy wydatek na żywnośd + względny procentowy wzrost wydatków na nie żywnośd + wzrost dochodów zmienia
strukturÄ™ konsumpcji).
2. Prawo JOHNA M. KEYNES A -> Wraz ze wzrostem dochodów, zwiększa się kraocowa skłonnośd do oszczędności.
Coraz większy ułamek oszczędności odkładamy. To oznacza osłabienie dynamiki popytu. Prawo to oznacza korektę
prawa Engel a.
·ð ElastycznoÅ›d dochodowa popytu- wpÅ‚yw dochodów na zmianÄ™ cen.
1. Wzór ->
·ð ElastycznoÅ›d cenowa popytu  pozwala ustalid szacunkowÄ… wielkoÅ›d ceny, która wpÅ‚ynie na mój zysk. Obniżenie ceny
przez wzrost popytu powoduje zwiększenie zysku.
·ð ElastycznoÅ›d cenowa podaży:
- wzajemne powiązania tych wartości (popytu i podaży) tworzą się cykle specjalne.
- Z prawa podaży i popytu ich ceny tworzą cykle specjalne i można to zilustrowad, na przykładzie trzody chlewnej:
Na rynku trzody chlewnej podaż = popytowi, ale z jakieś względów więcej popytu na wieprzowinę. Jako że nie można
zakładad wzrostu podażu, w związku z tym cena rośnie. Wzrost ceny mięsa wieprzowego oznacza zachęte dla
producentów trzody chlewnej do zwiększenia hodowli. Wzrost hodowli trzody powoduje wzrost popytu na ziemniaki
(pasza). Na rynku ziemniaków popyt przewyższa podaż (nie ma możliwości zwiększenia).
W konsekwencji cena ziemniaków rośnie, co powoduje zwiększenie kosztów produkcji, a zatem obniżenie zysków. Jeżeli
spadek zysku, to obniżenie produkcji trzody da spadek podaży. Oznacz to spadek popytu na ziemniaki (nie ma co
karmid). Na rynku zbytu duża podaż spotyka się z (& .), co powoduje równowagę ceny. Dzieje się to w ciągu roku.
____________________________________________
·ð Równowaga ogólna  gospodarki narodowej (esej)
·ð Wykres (schemat) - 1>2>3>7 || 1>4>5>6>7>8 || 2 = 8, zaÅ› znak  = > 1
1 -> cena czynników produkcji.
2 -> podaż czynników produkcji.
3 -> Dochody właścicieli czynników produkcji.
4 -> Metody produkcji (technika, technologia i organizacja)
5 -> Koszty produkcji (środków konsumpcji)
6 -> Cena środków konsumpcji
7 -> Popyt na dobra konsumpcyjne (7 stymuluje 8)
8 -> Popyt na czynniki produkcji.
2 = 8 -> to gospodarka jest w stanie równowagi. Na tym polega gospodarka narodowa.
·ð ZaÅ‚ożenia:
- model dotyczy gospodarki autarkicznej = samowystarczalnej, nie prowadzi wymiany międzynarodowej.
- popyt krajowy może byd zaspokojony podażą krajową
- nie ma eksportu ni importu
- model dotyczy gospodarki transparentnej  przejrzystej (brak tajemnic)  poziom płac podatków jest przeszyty
- model statyczny (niedynamiczny, co na co wpływa)
·ð StrzaÅ‚ka ze znaku równa siÄ™ do 1:
- relacja między podażem a popytem czynników produkcji wpływa na cenę.
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
_________________________________________________________________________________________________
MAKROEKONOMIA
·ð Mezoekonomia  dotyczy części gospodarki narodowej, np. rolnictwa, ale też gospodarki regionalnej. PowstaÅ‚a ona w
1936 za sprawą J.M. KEYNES A. Wydał on książkę pt.  Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza .
·ð Cykl koniunkturalny  okres rozwoju gospodarczego, zawarty pomiÄ™dzy dwoma kolejno nastÄ™pujÄ…cymi po sobie
maksymalnymi. Gdy jest cykl to nie mamy równowagi. (zjawisko występowania w gospodarce wahao różnych
mierników ekonomicznych charakteryzujących poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego,
analizowanego w długim okresie. Najczęściej tymi zmiennymi są: PKB, zatrudnienie, ceny, wielkośd eksportu i importu,
wskaz
niki rynku kapitałowego, nakłady inwestycyjne i zapasy przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski
przedsiębiorstw. Cykl koniunkturalny dzieli się na: kryzys, depresję (która nie jest punktem) -> rozwija się, wzrasta tzw.
posperita, ożywienie( gdy przekracza uprzednio najwyższy stan) Teoriami cyklu koniunkturalnego są przyczyny
rzeczowe( nowe metody produkcji zmiany uwarunkowao gospodarki , zmiany popytu), przyczyny psychologiczne(
zmiany nastawienia psychicznego uczestników życia gospodarczego do aktualnych warunków gospodarczych), prognozy
pieniężne ( zmiany aktualnej podaży pieniądza, zmiany stóp %) zmiany struktury wydatków pieniądza( Keynes)).
·ð Impusl  Impulsem byÅ‚ kryzys w latach 30 XX wieku.  Czarny Czwartek 1929-1933 (w Polsce dwa lata dÅ‚użej, bo byÅ‚a
przewaga rolnictwa i przemysłu).
·ð Przyczyny cyklu:
1. Rzeczowe -> zmiany aktualnych warunków gospodarczych (nowe metody produkcji, zmiany popytu).
- Teoria INNOWACJI -> J. A. Schumpeter  była to teoria przeciwstawna do teorii Gustawa Cassel a
- Zasada akceleracji (przyspieszenia).
2. Psychologiczne -> zmiany wynikają ze zmian życia psychicznego ludzi życia gospodarczego do aktualnej sytuacji
gospodarczej.
- Optymistyczne -> zachęcające do kupna, kredytu, itp.
- Pesymistyczne -> Te nastroje powstają ze złej oceny warunków gospodarczych i kumulacji błędów, tj. jeden błąd rodzi
kolejny.
3. Pieniężne -> zmiany globalnej podaży pieniądza (chodzi o to czy tego pieniądza jest dużo czy mało). Zmiany stóp
procentowych.
- Teoria przeinwestowania pieniężnego a struktura produkcji F. Hayeck.
4. Zmiany w wydatkowaniu pieniędzy (oszczędzanie i inwestowanie)  > chodzi o strukturę pieniądze (na co jest
wydawane  Keynes)
- Teoria J. M. Keynes  tylko ta została pastowana w polityce gospodarczej.
- Interwencjonizm Paostwowy -> sprawdziła się bo Keynes spojrzał na gospodarkę w sposób makroekonomiczny
(gospodarka jako całośd) = TRAFNA ANALIZA.
·ð Model Keynes a  OszczÄ™dzanie = Inwestycje ( Y = C + S, Y = C +J => S = J) Y  dochód, C  konsumpcja, S 
oszczędzanie, J  inwestycje. S = J jest to warunek równowagi gospodarczej.
·ð Luka deflacyjna  S > J -> jest wtedy kiedy podaż jest wiÄ™ksza od popytu. SÄ… wtedy ograniczenia w produkcji oraz mniej
czynników produkcji.
·ð Luka inflacyjna  S < J -> jest wtedy kiedy popyt jest wiÄ™kszy od podaży, jest wtedy zwiÄ™kszenie produkcji i wiÄ™cej
czynników produkcji.
·ð Luki  zwiÄ…zane z modelem Keynes a, zwiÄ…zane z zależnoÅ›ciami pomiÄ™dzy oszczÄ™dnoÅ›ciami a inwestycjami. To nie jest to
samo co inflacja i deflacja!
·ð ZaÅ‚ożenia modelu Keynes a:
1. Brak handlu zagranicznego -> mamy do czynienia z gospodarką autarkiczną. Dana gospodarka może tylko przyjąd to
co sama wyprodukowała. Nie mamy eksportu ni też importu. Przykładem takiej gospodarki był ZSRR w latach 30. i 40.
2. Brak interwencjonizmu paostwowego -> rynek rozwija siÄ™ bez ingerencji paostwa.
3. Popyt konsumpcyjny  C  jest proporcjonalny co wielkości dochodu  Y
4. Popyt inwestycyjne  Y  jest stały i niezależny.
5. Oszczędności  S  występują, gdy dochód jest większy od konsumpcji  C.
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
·ð Luka deflacyjna  podaż przewyższa popyt.
-> towarów na rynku jest za dużo
-> jest ich za dużo, bo ludzie nie chcą kupowad, a nie że ich nie stad.
-> Wyjście z sytuacji: ograniczenie produkcji = mniej kapitału = mniej ludzi = BEZROBOCIE.
·ð Luka inflacyjna  popyt przewyższa podaż.
-> brakuje towaru na rynku
-> zwiększamy produkcję, bo nie ma importu = zwiększy zasób kapitału = więcej ludzi.
·ð Nie da siÄ™ zrobid tak, aby nie byÅ‚o bezrobocia. Bezrobocie musi istnied.
·ð Miernik poziomu rozwoju gospodarczego (syntetycznego):
1. > 50 % wykorzystania zasobów -> gospodarka rozwinięta
2. < 50 % wykorzystania zasobów -> gospodarka nierozwinięta.
·ð Teoria mnożnika inwestycyjnego - delta Y = K * delta I (K  mnożnika inwestycyjny, I  inwestycje)
-> Keynes sformułował zależnośd między inwestycjami a dochodem.
-> Przyrost dochodu zależy od przyrostu inwestycji (!!!)
-> Przyrost inwestycji daje jeszcze większy przyrost dochodu k>1 k=1 k<1
·ð Interwencjonizm Paostwowy  polityka gospodarcza:
-> Stan równowagi gospodarczej nie ustali się na skutek
-> Cykle koniunkturalne pochodzÄ… od gospodarki komunistycznej (XIX wiek).
·ð Leseferyzm - poglÄ…d filozoficzno-ekonomiczny gÅ‚oszÄ…cy wolnoÅ›d jednostki, zwÅ‚aszcza w wymiarze spoÅ‚eczno-
ekonomicznym. Rola paostwa miała byd ograniczona do roli "nocnego stróża", który miał strzec fundamentalnych zasad
wolności gospodarowania i prywatnej własności. Przeciwieostwo interwencjonizmu. (pozostawienie gospodarki samej
sobie).
-> Doktryna Keynesa jest zaprzeczeniem leseferyzmu. Wg niego musi byd ingerencja wewnętrzna (paostwa). Keynes
postulował o interwencjonizm paostwowy.
-> Interwencjonizm paostwowy pojawił się w latach 30. XX wieku (zastosowanie teorii Keynesa)
-> III Rzesza jako pierwsza zastosowała interwencjonizm paostwowy.
·ð Hjalmar Schacht  autor planu budowy autostrad w dużej skali.
·ð MichaÅ‚ Kalecki  stworzyÅ‚ teoriÄ™ mnożników inwestycyjnych przed Keynesem.
·ð Interwencjonizm paostwowy - (wynikaÅ‚ z teorii Keynesa.) Polityka aktywnego oddziaÅ‚ywania paostwa na przebieg
procesów gospodarczych. Przeciwieostwo liberalizmu gospodarczego. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy
główne jego cele: (ograniczenie bezrobocia do poziomu uznanego za niezbędny, a nawet korzystny dla gospodarki ,
pobudzenie popytu globalnego, którego niedostateczny poziom uznaje się za jedną z przyczyn wahao koniunkturalnych,
podniesienie tempa wzrostu gospodarczego). Do głównych narzędzi pozwalających realizowad politykę
interwencjonizmu należą: podejmowanie przez paostwo przedsięwzięd inwestycyjnych pozwalających zwiększyd
zatrudnienie bez wzrostu podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne); dotacje do nierentownych przedsiębiorstw lub ich
nacjonalizacja; protekcjonizm w zakresie handlu zagranicznego; polityka monetarna; polityka fiskalna.( Hitler, Hjalmar
Schacht (ekonomista niemiecki, komisarz walutowy Niemiec i prezes Banku Rzeszy.), Józef Stalin, Eugeniusz
Kwiatkowski).
·ð Interwencjonizm BEZPOÅšREDNI:
1. Skutecznośd -> mnogośd inwestycji (budowa szos i autostrad, kilka tysięcy osób wziętych do pracy. Działo się tak 80
lat temu).
2. Niemcy zaczęły jako pierwszy wychodzid z kryzysu po I WŚ. (punkt wyjścia: rozpoczęcie budowy publicznej, punkt
zwrotny: osiągnięcia gospodarcze -> włącznie sił zbrojnych (II WŚ) -> Hitler uważał, że Żydzi okradali obywateli
niemieckich).
3. Byłoby idealnie, gdyby Niemcy odzyskali tereny utracone po I WŚ. Chcieli je odzyskad i dlatego rozpętała się II WŚ.
Chcieli je odzyskad, bo te tereny były bogate w surowce, po to też aby rozwijad przemysł, rolnictwo itp.
4. I to właśnie nazywamy INTERWENCJONIZMEM BEZPOŚREDNIM:
-> paostwo bezpośrednio ingeruje, nadzoruje, opłaca i prowadzi działalności finansowe.
-> Tylko kraje TOTALITARNE (niedemokratyczne)
-> w krajach tych nie liczÄ… siÄ™ wyboru tylko jedna osoba decyduje.
-> Jeden wódz, jeden naród, jedna parta = to samo Rosja.
-> Kto nie chciał słuchad wodza został zsyłany do obozów.
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
-> PodsumowujÄ…c: Paostwo ustala, pilnuje i interweniuje.
·ð Interwencjonizm POÅšREDNI:
(II WÅš)
1. Kraj: USA.
2. Pomysłodawca: Frank D. Roosevelt, który został wybrany w Listopadzie 1932. Wygrał dzięki swojemu programowi,
który miał na celu wyciągnąd paostwo z kryzysu.
3. Koncepcja: NEW DEAL (nowy Å‚ad)
4. Idea: kraj demokratyczny -> w kraju panuje powszechnośd wyboru ekonomicznego (gospodarka rynkowa). Nikogo
nie można do niczego zmusid, a jedynie zachęcid. Zachęcid do tego, aby obywatel wybrał to na czym paostwu zależy.
5. Podatki: wysoka ściągalnośd spada, dlatego też wprowadzono politykę podatkową (ulgi i inne).
6. Stabilne prawo gospodarcze: prawo dające możliwośd przewidywania. System prawny buduje paostwo.
7. Zachęta: zysk przedsiębiorczy (efekty rzeczywiste) -> jak przedsiębiorca zyska to i paostwo zyska.
8. Plan inwestycyjny: rząd w owych najbliższych latach chciał coś osiągnąd, dlatego pojawia się na rynku (np. paostwo
stawia popyt inwestycyjny na rynku-> zachęca przedsiębiorców prywatnych, aby dołączali się do tego programu
(pieniądz, i poza pieniężny zyski miały funkcję zachęty). Np. odbiorca -> ARMIA.
9. Potrzebne były i są umundurowania, uzbrojenia różnego rodzaju, amunicja, łącznośd, kartografia, żywnośd.
10. Oferta : Kto płaci? -> przetargi (decyduje o tym skala tego wolumenu -> jest tego dużo, np. cena obuwia  1 rodzaj,
1-2 rozmiary, koszty reklamy wynoszą 0, koszty badania rynku wynoszą 0. Cena jest stała, nie ważne co się dzieje na
rynku. Paostwo może zachęcid poprzez dostawy surowców po stałych cenach (jest mu to bardzo opłacalne).
Wywiązanie się = zysk w postaci wzięcia go w przyszłości.
11. Podsumowując : Interwencjonizm pośredni -> prywatni przedsiębiorcy wykonują wszystko w gospodarce, a nie
paostwo. Nie ma fabryk paostwowych. Paostwo tylko zachęca. Odbywa się to w krajach demokratycznych, a co za tym
idzie jest tam wybór ekonomiczny.
(Po II WÅš)
1. Kraj: USA
2. Idea: Wysyład wyprodukowane rzeczy do zniszczonej Europy (samochody, maszyny). Za tym idą podatki, opłaty =
ZYSK dla kraju.
3. Koniec wojny: wstrzÄ…s dla gospodarki.
4. Plan Georga Marshalla wg inne z
ródła - Program amerykaoskich dostaw towarów i kredytów przeznaczonych dla
paostw europejskich zniszczonych przez wojnę. Działał między 1948- 1950 r.(2 lata) i opierał na łączną kwotę 8,7 mld $.
każdym z krajów, który zdecydował się przyjąd warunki programu, Stany Zjednoczone podpisywały dwustronne umowy.
Plan Marshalla zaproponowano wszystkim paostwom europejskim, Å‚Ä…cznie z ZSSR i krajami Europy Åšrodkowej.
Początkowo chęd przystąpienia do planu wyraziły Polska i Czechosłowacja ale ZSRR faktycznie osobistą decyzją Józefa
Stalina wymusił wycofanie już złożonej deklaracji udziału Czechosłowacji w konferencji paryskiej i niezłożenie już
przygotowanego akcesu Polski do inicjatywy amerykaoskiej. Propozycja amerykaoska, zmierzajÄ…ca do zachowania
gospodarczej całości Europy w warunkach wolnego handlu i gospodarki rynkowej, była nie do zaakceptowania przez
ZSRR wobec sowieckich planów narzucenia pełnego podporządkowania gospodarczego i zmilitaryzowanej gospodarki
paostwowej krajom Europy Środkowo-Wschodniej. Dzięki temu planu Amerykanie pomogli sobie (stworzyli ofensywę
dla ZSRR na zachodzie Niemiec). Wymuszona przez ZSRR odmowa uczestnictwa Polski i Czechosłowacji w Planie
Marshalla była przypieczętowaniem podziału stref wpływów w Europie (rozszerzenie podziału ze sfery politycznej na
ustrojowo-gospodarczą) i na kilkadziesiąt lat odizolowała kraje Europy Środkowo-Wschodniej od reguł gospodarki
rynkowej.
5. Plan Marshalla wg wykładu:  Plan odbudowany Europy wygłoszony podczas wykłady na Uniwersytecie Harvarda.
Był to program amerykaoskich dostaw towarów i kredytów przeznaczonych dla wszystkich krajów europejskich
(04.04.1948-04.04.1950). Kwota: 8,7 mld ówczesnych $. Tak więc Plan Marshalla był korzystny dla USA, bo to u nich
odbywała się produkcja, to ich pracownicy zarabiali, itp. Pomagali oni Europie, ale przede wszystkim sobie. Przemawia
za tym fakt: oni chcą pomóc wszystkim (Polsce, ZSRR, Niemcom itp.), ale Stalin powiedział stanowcze NIE dla tego
rodzaju pomocy. Wtem czas Polska też zanegowała. Więc USA całą  pomoc , która była przeznaczona dla ZSRR i dla
bloku komunistycznego wysłała do RFN. Po tej akcji widad jak bardzo chcieli sobie pomóc. Reakcja Rosji: bardzo
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski
negatywna.
6. Kim był: sekretarz stanu w rządzie Harrego Trumana
(Polska)
1. Idea: na różnych płaszczyznach  polegała na polityce unifikacji z 3 odrębnych systemów: prawnych (np.
małżeostwa), gospodarczych (paostwo jako jeden organizm), transportowych (np. koleje).
2. Inne: Po I WŚ trwała walka o granica Paostwa. 1929-1935 kryzys (w Polsce o 2 lata dłuższy niż na Świecie). W Polsce
był wydłużony, bo bardziej rozwinięte było u nas rolnictwo.
3. Realizacja: W Polsce realizowany był INTERWENCJOZNIM POŚREDNI I BEZPOŚREDNI  nastawiony bardziej na
pośredni.
4. Główny realizator gospodarki: Eugeniusz Kwiatkowski -> inżynier, chemik, przyjaciel Mościckiego. (To nie
Kwiatkowski był inicjatorem budowy portu w Gdyni tylko Tadeusz Wenda). Kwiatkowski wówczas był ministrem handlu
i przemysłu.
5. I Polski Plan Gospodarczy: 1937-1940 (4 letni plan inwestycyjny) -> ministrem gospodarki i skarbu był Eugeniusz
Kwiatkowski. W 1936 uruchamia on fundusz obrony narodowej. Otworzył też COP (Centralny okręg przemysłowy), bo
przemysł rozmieszczony był na zachodzie. A tak przeniesiono go w bezpieczne miejsce tj. np. Stalowa Wola, Skarżysko,
Mielec, Rzeszów itp. (Idea: z dala od granic)
(Polska po II WÅš)
-> Eugeniusz Kwiatkowski wraca do Polski
-> Oddaje się on do dyspozycji władz
-> Delegatura rządu ds. wybrzeża
-> legitymizuje komunistów (przyznaje im racje)
-> Po odwołaniu ma zakaz wjazdu na Pomorze.
Opracował: Krzysztof Kożyczkowski