FARMAKOTERAPIA
kowym etapem powstawania owrzodzeń
żylnych podudzi. Nadmierne przeciąże-
Farmakoterapia w leczeniu
nie doprowadza do poszerzenia układu
naczyniowego. Dochodzi także do zmiany
elastyczności i przepuszczalności ścian
naczyń, niewydolności ich zastawek oraz
owrzodzeń żylnych goleni
zaburzeń pompy mięśniowo-stawowej.
W wyniku nadmiernej przepuszczalności
naczyń powiązanej z przechodzeniem
 cz. I  podstawy kliniczne i algorytm leczenia
elementów morfotycznych krwi i płynu
wysiękowego w miarę upływu czasu
w obrębie skóry dochodzi do powstania
typowych zmian troficznych (stwardnie-
nia, ścieńczenia i przebarwienia skóry),
Owrzodzenia żylne podudzi są powszechnym i przewlekłym schorzeniem, które
a następnie płytkich ubytków, które
w miarę rozprzestrzeniania się i pogłę-
występuje u około 2% dorosłej populacji. Obraz kliniczny jest bardzo różnorodny.
biania stwarzajÄ… typowy obraz kliniczny
Jego prawidłowy opis powinien uwzględniać następujące cechy morfologiczne:
owrzodzenia.
lokalizację, wielkość, kształt, głębokość, dno, brzeg, charakter wydzieliny, bo-
lesność, otoczenie i przebieg. Leczenie owrzodzeń żylnych goleni jest trudne
Objawy i przebieg
i wymaga wiele cierpliwości oraz wytrwałości zarówno od pacjenta, jak i leczą- Obraz kliniczny owrzodzeń jest bardzo
różnorodny (fot. 1, 2 i 3). Prawidłowy jego
cego. Obecnie istnieje wiele metod terapii owrzodzeń żylnych, jednak nie wpływa
opis powinien uwzględniać następujące
to na fakt, że efektywność tego leczenia wciąż jest niezadowalająca. W pracy
cechy morfologiczne:
przedstawiono podstawowe metody leczenia owrzodzeń żylnych podudzi  ogólne
 lokalizacjÄ™,
i miejscowe. Omówione zostały także poszczególne preparaty lecznicze.
 wielkość,
 kształt (okrągły, owalny, pełzający),
 głębokość (płytkie, głębokie  sięgające
do powięzi, ścięgien, kości),
 dno (jego charakter  nierówny, bro-
wrzodzenia żylne podudzi są po- ry właściwej, który sięga do głębszych dawkujący),
Owszechnym schorzeniem, które warstw skóry, a nawet tkanki podskórnej.  brzeg (płaski, wysztancowany),
występuje u około 2% dorosłej populacji. Zazwyczaj goi się z pozostawieniem  charakter wydzieliny (krwisty, ropny,
Uważa się, iż choroba ta zdecydowanie blizny. Owrzodzenia mogą powstawać mieszany),
częściej atakuje kobiety niż mężczyzn w przebiegu zaburzeń funkcji naczyń,  bolesność,
(stosunek 3:1), a jej występowanie jest nie- schorzeń infekcyjnych, niektórych no-  otoczenie (zmiany troficzne, ewentual-
rozłącznie związane z wiekiem pacjentów wotworów, chorób tkanki łącznej i krwi nie alergizacja),
 zapadalność wzrasta po 65. roku życia. oraz pod wpływem działania złożonych  przebieg (ostry czy przewlekły).
Niewątpliwie jest to stan o przewlekłym czynników fizycznych, chemicznych Typowe owrzodzenie żylne w większości
charakterze, który pomimo licznych no- i mechanicznych. przypadków umiejscawia się w obrębie
wych metod terapeutycznych (ogólnych W literaturze podkreśla się, iż w ponad goleni. Najczęściej jest to 1/3 dolna
i miejscowych) wciąż stanowi poważny 80% przypadków owrzodzenia związane przyśrodkowa goleni lub okolica nad
problem leczniczy, a także społeczny są z patologią w obrębie naczyń żylnych. kostką boczną. Wielkość i kształt bywają
i ekonomiczny. Ze względu na złożoną Przewlekła niewydolność żylna jest za- rozmaite, zazwyczaj są rozległe o niere-
etiopatogenezę schorzenia oraz bogatą gadnieniem bardzo złożonym i z
ródłem gularnym kształcie. W obrębie dna może
morfologię kliniczną owrzodzenia żylne powstania licznych teorii mających na być widoczna wydzielina o charakterze
podudzi pozostają w kręgu zainteresowa- celu wyjaśnienie istoty i złożoności surowiczym, ropnym lub krwistym. W wy-
nia wielu specjalistów, co potwierdza ich rozwoju owrzodzeń żylnych. Część au- jątkowych przypadkach zmiany mogą
interdyscyplinarny charakter. torów opowiada się za przewagą zmian penetrować w głąb skóry i okolicznych
w makrokrążeniu, inni natomiast sku- tkanek, drążąc nawet do kości. Większość
Definicja i etiopatogeneza piają się na zaburzeniach mikrokrążenia. owrzodzeń powoduje znacznego stopnia
Owrzodzenie (ulcus, exulcerato) jest Nadciśnienie żylne, wynikające z niepra- dolegliwości bólowe. Charakterystyczny
wtórnym wykwitem skórnym charakte- widłowej hemodynamiki, występujące jest także wygląd otoczenia. Oprócz wi-
ryzującym się ubytkiem naskórka i skó- w obrębie kończyn dolnych, jest począt- docznej siatki drobnych naczyń żylnych
częste są zmiany troficzne pod postacią
obrzęku, stwardnienia i brunatnych prze-
lceration of legs is common and and endurance both patient and physi- barwień. Efektem wygojenia owrzodzenia
Uchronic diseases and occurs at near cian. Currently exists a lot of venous leg sÄ… porcelanowate blizny. Obok licznych
2% of adult population. Clinical view of ulcers treatment methods but it doesn t cech morfologicznych owrzodzenia żylne
ulceration is very miscellaneous. Correct influence on efficiency of therapy. podudzi manifestują się dolegliwościami
description of ulcers should include same This paper presents basic methods of tre- podmiotowymi zgłaszanymi przez pacjen-
morphological feature like: localization, atment of lower-extremity ulcers  gene- tów. Chorzy podają, iż długie pozostawanie
largeness, shape, depth, base, border, cha- ral and topical. Therapeutic preparation w pozycji siedzącej sprzyja uczuciu ciężko-
racter of secretion, tenderness, surroun- were also discussed. ści nóg i rozpieraniu łydek. Ulgę przynosi
dings and course. Ulceration treatment is Key words: leg ulcers, pharmacological uniesienie kończyn dolnych, co odróżnia
very difficult and require a lot of patience therapy. owrzodzenia żylne od tętniczych (tu bo-
wiem opuszczenie kończyn dolnych poma-
40 REHABILITACJA W PRAKTYCE 3/2006
FARMAKOTERAPIA
ga uśmierzyć ból). Ponadto w nocy mogą
występować nieprzyjemne kurcze mięśni
Leczenie owrzodzeń żylnych goleni
oraz świąd, pieczenie i mrowienie.
Leczenie
Leczenie owrzodzeń żylnych podudzi,
Leczenie Terapia uciskowa Drenaż
mimo nieustannego rozwoju medycyny Farmakoterapia
chirurgiczne  kompresoterapia ułożeniowy
i odkrywania wielu nowych metod lecz-
niczych, wciąż stanowi złożony problem
usuwanie martwicy
terapeutyczny, efekty nie sÄ… bowiem
ogólna opaski
i oczyszczanie rany
zadawalające. Głównym celem leczenia
zachowawczego owrzodzeń żylnych jest opatrunki uciskowe
miejscowa przeszczepy skórne
poprawa przepływu żylnego, czyli odwró-
pończochy, podkolanówki,
cenie efektów nadciśnienia żylnego. Moż-
rajstopy
zabiegi rekonstrukcyjne
liwości terapeutyczne owrzodzeń żylnych
podudzi przedstawia rycina 1. qð
operacje niewydolnych
perforatorów
DR HAB. MED. LIGIA BRZEZIC
SKA-WCISA
O
Ryc. 1. Współczesne metody leczenia owrzodzeń podudzi
PROF. NADZW. ÅšL.AM,
DR MED. DOMINIKA WCISA
O-DZIADECKA,
DR MED. ANNA LIS-ÅšWI
TY
Katedra i Klinika Dermatologii Åšl.AM w Katowicach
Kierownik: dr hab. med. Ligia Brzezińska-Wcisło
prof. nadzw. Åšl.AM
Część II opracowania na temat leczenia
farmakologicznego ogólnego i miejscowe-
go opublikujemy w  RwP nr 4/2006.
Piśmiennictwo u autorek i w  RwP+
Fot. 1. Owrzodzenie podudzi Fot. 2. Owrzodzenie żylne Fot. 3. Owrzodzenie goleni ze
(www.elamed.com.pl/rehabilitacja) z widoczną ziarniną goleni  materiał własny zmianami troficznymi
REHABILITACJA W PRAKTYCE 3/2006 41