Spedytor- osoba prawna lub fizyczna, której celem
jest organizowanie przemieszczania ładunków przy
zastosowaniu odpowiednich środków transportu,
sposobów przewozu i odpowiednio dobranych dróg.
Reprezentuje właściciela ładunku, podejmując się
transportu rzeczy od dostawcy do odbiorcy na jego
koszt.
Spedycja- zarobkowe organizowanie
przemieszczanie ładunków w zastępstwie
zleceniodawcy, wykonanie związanych z tym
czynności za wyjątkiem samego transportu i
dodatkowych czynności.
ZLECENIODAWCA-> SPEDYTOR-> PRZEWOy
NIK->
PUNKT NADANIA-> PUNKT ODBIORU
Podział spedycji wg użytego środka
transportowego: samochodowa, kolejowa, morska,
wodna śródlądowa, lotnicza.
Podział wg zakresu działalności: spedycja własna,
spedycja publiczna.
Funkcje spedytora:
- transportowo doradcza- spedytor współdziała z
klientem jeszcze przed zawarciem kontraktu;
udziela mu porad i informacji w celu ustalenia
najlepszych warunków transportu i wyceny
kosztów.
- transportowo- dokumentacyjna- spedytor
sporządza, sprawdza i podpisuje niezbędne
dokumenty.
- transportowo organizacyjna- dobór środków
transportu, przewoz
ników, czasu, trasy i sposobu
przesyłania towarów, koordynacja i synchronizacja
kolejnych faz przemieszczania.
- transportowo- wykonawcza- spełnia ją spedytor
wtedy gdy sam bezpośrednio zajmuje się
wykonaniem fizycznych operacji transportowych,
gdy grupuje i rozdziela ładunki w swoich
magazynach w ramach organizowania przesyłek
zbiorczych.
- transportowo- bankowa- spedytor występuje w tej
funkcji kiedy działa na rachunek swojego
zleceniodawcy i wykłada w jego imieniu pieniądze
na pokrycie należności obciążających ładunek z
tytułu usług lub czynności urzędowych. Kwoty twe
zleceniodawca zwraca spedytorowi wraz z prowizją.
Podział wg sfery działalności:
- spedycja krajowa
- spedycja międzynarodowa
Podział wg rodzaju przesyłanych ładunków:
- spedycja ładunków masowych
- spedycja ładunków drobnicowych itp.
Sposoby rozliczeń działalności spedycyjnej:
- ryczałtowy- cena negocjowana, ustalana na etapie
zawierania umowy. Nie zawiera kalkulacji
szczegółowych. Wynegocjowane przez spedytora u
innych firm rabaty są jego zarobkiem i nie są
zwracane zleceniodawcy. O jego poziomie decydują
pracochłonność zlecenia, wielkość przesyłki, zakres
czynności dodatkowych.
- czynnościowy- stawki są cenami za wykonanie
określonych zadań spedycyjnych. Są taryfowane i
nie ulegają zmianie.
Koszty działalności spedycyjnej:
- koszty własne przedsiębiorstwa spedycyjnego-
koszty otrzymania firmy i jej funkcjonowania.
- wkłady zwrotne oraz inne koszty bezpośrednio
obciążające zleceniodawcę- zwykle koszty usług
kupowanych przez spedytora na rzecz przesyłanej
partii ładunku w innych przedsiębiorstwach lub
instytucjach. Najczęściej koszty przewozu,
składowania, przeładunku, kontroli, odpraw celnych
itp.
Czynniki wpływające na przebieg procesu
spedycyjnego:
- zależne od spedytora; pracownicy, środki i
przedmioty pracy, zarządzanie, organizacja
procesów przemieszczania, wiedza i informacje.
- niezależne od spedytora; cechy ładunku,
infrastruktura transportowa, polityka i czynniki
społeczne, warunki pogodowe i klimatyczne, system
prawny.
Transport- polega na przestrzennej zmianie
lokalizacji przedmiotów transportu z
zastosowaniem środków lokomocji.
Przewoz
nik- zarobkowo zajmuje się przewozem
PODZIAA
TRANSPORTU
 wewnątrz zakładowy.
- zewnętrzny
2. ze względu na przedmiot przewozu:
- transport osób,
- transport ładunków
3. wg gałęzi transportu:
- samochodowy,
- kolejowy,
- lotniczy,
- morski,
- żegluga śródlądowa,
- rurociągowy.
4. ze względu na dostępność:
- publiczny,
- własny.
5. ze względu na zorganizowanie:
- zorganizowany,
- niezorganizowany
6. ze względu na cel działalności
- zarobkowy,
- niezarobkowy.
7. wg obsługiwanego obszaru:
- lokalny,
- dalekobieżny.
8. wg obszaru działania:
- krajowy,
- międzynarodowy.
9. ze względów organizacyjno- funkcjonalnych:
- regularny,
- nieregularny.
10. ze względu na organizację transportu:
- bezpośredni,
- łamany,
- kombinowany.
INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA
- podstawowy kapitał społeczny zawarty w drogach
oraz innych systemach transportowych i
komunikacyjnych, zaopatrzenia w wodę, energię i
innych usługach publicznych. Infrastruktura
transportowa służy głównie mobilności ludzi,
przepływowi materii, energii i informacji.
Infrastruktura transportowa determinuje jakość i
koszty usług transportowych zwłaszcza w zakresie:
- terminowości przewozu,
- czas transportu,
- strat powstałych w procesie przewozowym,
- kosztów transportu,
- kosztów zewnętrznych świadczenia usług:
Kongestii, zanieczyszczenia środowiska,
dezintegracji terenu, zagrożenia bezpieczeństwa.
Infrastruktura transportu zewnętrznego:
- liniowa- drogi transportowe; urządzenia
przesyłowe, po których lub w których następuje
przemieszczanie określonych mediów.
- punktowa- obiekty skupione w jednym miejscu.
Skład infrastruktury transportowej:
- drogi wszystkich gałęzi transportu,
- punkty transportowe ( porty, dworce, lotniska)
- środki transportowe, urządzenia pomocnicze
służące do obsługi dróg i punktów transportowych.
Cechy infrastruktury transportowej:
- niepodzielność techniczna i ekonomiczna
obiektów infrastrukturalnych- oznacza istnienie
pewnej minimalnej wielkości inwestycji
infrastrukturalnych, która warunkuje ich
użyteczność,
-długi okres żywotności,
- długi okres powstawania,
- bardzo niska lub żadna mobilność przestrzenna i
brak możliwości importu,
- wysoka majątkochłonność i kapitałochłonność,
- występowanie znacznych efektów zewnętrznych, z
których wiele ma charakter odroczony.
Infrastruktura transportu wewnętrznego
Stanowią ją środki transportu wewnętrznego, które
można zdefiniować jako maszyny i urządzenia
stosowane do transportu dóbr materiałowych oraz
osób w przedsiębiorstwie produkcyjnym lub
usługowym, często w obrębie jakiegoś obiektu.
Zaliczają się do niej urządzenia transportu
technologicznego i urządzenia pomocnicze.
ODMIANY TRANSPORTU KOMBINOWANEGO:
- bimodalny
- intermodalny,
- multimodalny.
Elementy warunkujące istnienie transportu
multimodalnego:
- konieczność wykorzystania środków transportu co
najmniej dwóch gałęzi,
- konieczność wystąpienia tylko jednej umowy o
przewóz,
- konieczność zaangażowania tylko jednego
wykonawcy odpowiedzialnego za przebieg towaru
posługującego się dokumentem przewozowym
obejmującym całą trasę dostawy.
Transport intermodalny:
- konieczność wykorzystania tylko jednej jednostki
ładunkowej na całej trasie przewozów np.
kontenera lub nadwozia wymiennego.
Efekty wykorzystania transportu intermodalnego:
- zmniejszenie wydatków eksploatacyjnych ( paliwo,
czas pracy klientów itp.)
- dłuższa żywotność samochodów ciężarowych,
- lepsze wykorzystanie środków transportu,
- wzrost efektywności przewozów na dłuższe
odległości,
- ograniczenie opłat drogowych,
- mniejsze zużycie dróg,
- ograniczenie zanieczyszczenia środowiska,
- ograniczenie hałasu,
- wzrost bezpieczeństwa ruchu.
Przyczyny hamujące rozwój transportu
intermodalnego:
- wysokie koszty budowy terminali kolejowych,
- ryzyko inwestycyjne; długi okres zwrotu kapitału.
Podstawowa technologia transportu
intermodalnego to przewozy szynowo- drogowe, w
ramach których istnieją systemy:
1. Na barana- przewożone są same jednostki
ładunkowe. Jednostki ładunkowe są
dostarczane do terminali ciągnikami.
Przewóz nadwozi wymiennych jak i
kontenerów może odbywać się na
wagonach, platformach przystosowanych
do przewozu kontenerów.
2. Ruchomej drogi- polega na przewozie
samochodów ciężarowych. Załadunek i
wyładunek pojazdów odbywa się w
systemie ro-ro.
Jest to przewóz towarzyszący, bo kierowcy
pojazdów drogowych podróżują razem z
ładunkiem w wagonie specjalnie dla nich
przeznaczonym.
3. Bimodalny- polega na przewozie specjalnej
bimodalnej naczepy samochodowej. Są
skonstruowane tak, by mogły być
mocowane na wózkach kolejowych,
przystosowanych do tego celu, naczepa po
odwiezieniu przez ciągnik do terminala
staje się wagonem kolejowym. Naczepa
bimodalna jest większa od zwykłej o 900
kg.