- III ST  30% - jajnik, śródotrzewnowo, poza jamę miednicy oraz węzły chłonne
Rak szyjki
- IV ST  10% - włącznie z wysiękiem do opłucnej
Wsp zachorowalności : 12,4 / 100tyś K
Czynniki ryzyka:
Wsp umieralności : 6 / 100 tyś K
Mała płodnośd, mała liczba ciąż i porodów, doustna antykoncepcja przez co najmniej
Nowotwory u kobiet:
5 lat, endometrioza, świnka, uprzednie napromieniowanie, grupa krwi A, talk,
- szyjka macicy 35,3%
czynniki genetyczne(mutacja BRCA1 i 2)
- jajnik 29,3%
CYKL MIESI
CZNY:
- trzon macicy 27,7%
Postacie kliniczne raka szyjki: Faza folikularna, zwana też fazą proliferacyjną, to czas w którym intensywnie narasta,
- endofityczna-kraterowate owrzodzenia, drąży podścielisko, szybko nacieka dopiero co złuszczony w menstruacji, nabłonek błony śluzowej macicy. Zwiększony
sklepienie pochwy, postad najczęstsza poziom FSH i estrogenów wpływa na jajniki, pobudzając kilka pęcherzyków Graffa do
- egzofityczna-kalafiorowata, łatwo krwawi przy dotyku dojrzewania*2+. Pęcherzyki te, obecne w jajniku od urodzenia*2+, konkurują ze sobą,
- wewnątrzszyjkowa aż jeden z nich zyska pozycję dominującą i tylko ten osiąga dojrzałośd. Reszta
Postacie histopat. pobudzonych pęcherzyków przestaje się rozwijad. Następnie dojrzały pęcherzyk pęka
- rak płaskonabłonkowy  75-95% i uwalnia komórkę jajową (w fazie owulacji).
- rak gruczołowy  5-25% Dojrzewający pęcherzyk wydziela co raz większe ilości estradiolu i estrogenu, które
Jako stan przedrakowy przyjmuje się: leukoplakię (rogowacenie białe), odnawiające pobudzają komórki macicy do proliferacji (namnażania się i wzrostu). Wpływają
się, długotrwałe i nie gojące się nadżerki szyjki macicy (części pochwowej), również na produkcję charakterystycznego śluzu w szyjce macicy. Obserwacja tego
brodawczaki płaskonabonkowe szyjki, polipy, przewlekłe stany zapalne błony śluzu może byd przydatna w ustalaniu aktualnie trwającej fazy cyklu miesiączkowego.
śluzowej szyjki macicy. Owulacja
Diagnostyka: Gdy pęcherzyk Graffa jest prawie dojrzały (ok. 12 dnia przeciętnego cyklu), poziom
Screnning, kolposkopia, biopsja estrogenu jest na tyle wysoki, że wpływając na przysadkę mózgową, wywołuje
Profilaktyka pierwotna-eliminacja czynników: szybkie uwolnienie dużych ilości LH.*2+ Wysoki poziom LH stymuluje niedojrzałą
Środowiskowe, higienia życia płciowego, palenie tytoniu, bogato tłuszczowa dieta komórkę jajową (oocyt II rzędu) oraz osłabia ściany otaczającego ją pęcherzyka. 14.
powoduje raka endometrium, ochronne dzialanie witaminy A C E dnia cyklu, oocyt II rzędu uwalnia się z pęcherzyka. Uwolnienie to jest nazywane
Profilaktyka wtórna: owulacją i zachodzi w jajniku. Zaraz po tym, oocyt jest wyłapywany przez jajowód.
Wczesne wykrycie (screening), badanie cytologiczne w raku szyjki, badanie Ca-25 w Tam dojrzewa, przekształcając się w dojrzałą komórkę jajową, o średnicy ok. 0.2
raku jajnika mm*11+. Po około jednym dniu przebywania w jajowodzie, jajeczko obumiera, jeśli
Przyczyny : nie zostało zapłodnione.
Wiek, duża liczba porodów, niski statut materialny, CIN2 i 3, duża liczba partnerów, Faza lutealna
wczesne rozpoczęcie współżycia, palenie tytoniu Resztki pęcherzyka Graafa, pozostałe w jajniku po owulacji, przekształcają się pod
Przyczyny prawdopodobne: wpływem FSH i LH w ciałko żółte. Ciałko żółte pełni funkcję gruczołu dokrewnego i
Wieloletnia terapia antykoncepcyjna, dieta uboga w antyoksydanty, zakażenie HIV, wydziela estrogeny oraz znaczne ilości progesteronu*2+. Progesteron odgrywa
częste stany zapalne dróg rodnych kluczową rolę w przygotowaniu endometrium do implantacjii zarodka oraz jest
Rozpoznanie: niezbędny do utrzymania ciąży. Hormon ten, powoduje również wzrost temperatury
-cytologia co 12 miesięcy u wsyztskich kobiet, które rozpoczęły współżycie ciała*15+, co może byd przydatne w ustalaniu aktualnie trwającej fazy cyklu.
Metoda Bethesdy: Hormony produkowane przez ciałko żółte powodują, na zasadzie ujemnego
Ocena czy rozmaz jest diagnostyczny, stwierdzenie czy obraz jest prawidłowy, sprzężenia zwrotnego, spadek wydzielania FSH i LH przez przysadkę mózgową. Jeśli
dokładny opis zmian komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, obniżanie się poziomu LH powoduje
stopniowe zanikanie ciałka żółtego i obniżanie poziomu produkowanych przez nie
Zaawansowanie (wdg FIGO) hormonów (głównie progesteronu). Spadek stężenia progesteronu, ok. 28 dnia cyklu,
- I ST  wycinamy szyjkę, zajęta tylko szyjka, przeżycie 5-letnie  85% wywołuje złuszczanie się niepotrzebnej już błony śluzowej, czyli menstruację.
-II ST  rozległa operacja, zajęta szyjka, częśd pochwowa i przymacicze Jeśli komórka jajowa zostanie zapłodniona, powstała zygota podejmuje produkcję
-III ST  nieoperacyjny, w dużym stopniu zajęte przymacicze, dochodzi do kości gonadotropiny kosmówkowej (hCG), która działając podobnie do LH, podtrzymuje
miednicy, komórki nowotworowe dostaja się do krwi i limfy życie ciałka żółtego. Poziom progesteronu w takiej sytuacji nie obniża się, a zatem nie
Czynniki prognostyczne dochodzi do krwawienia miesiączkowego i ciąża może byd utrzymana.
Wielkośd ogniska pierwotnego, obecnośd przerzutów w węzłach, głębokośd i Gonadotropina kosmówkowa jest wydzielana tylko przez zarodek, w związku z tym jej
rozległośd nacieku obecnośd w organizmie kobiety jest dowodem na zajście w ciążę.
Kwalifikacja do leczenia:
- badanie fizykalne: wyglad zmian na szyjce, stopien naciekania, stan węzłów
chłonnych, badanie per rectum
- badanie diagnostyczne: kolposkopia, biopsja zmiany szyjki, wyskrobiny z kanału i
jamy macicy, histeroskopia, konizacja, cystoskopia, rektoskopia
Leczenie operacyjne:
Konizacja, amputacja
Trachelektomia-wycięcie szyjki do poziomu cieśni, gdy pacjentka chce mied jeszcze
dzieci
Proste wycięcie macicy jeśli już ma dzieci
Op. Wertheim-meissa(usunięcie zajętych węzłów miednicy małej oraz macicy i
przymacicza)
Op. Laparoskopowa-usunięcie macicy
Wytrzewienie
Paliatywne
Powikłania:
- uszkodzenie moczowodu  najczęstsze
- węzeł wartowniczy  pierwszy węzeł o pewnym spływie chłonki z okolicy zajętej
nowotworem
- limfotok i cysta limfatyczna
Powikłania śródoperacyjne:
Zgon, krwawienia i krwotoki, uszkodzenia dróg moczowych, zator płucny
Etiologia: zakażenie HPV
Palenie tytoniu i stosowanie śr. Antykoncepcyjnych zwiększają ryzyko raka szyjki
macicy
Rak Jajnika
Przedział wieku : 40-70
Ocena 5-letniego przeżycia:
- I ST  74% - Zajęty tylko jajnik
- II ST  58% - jajnik i przerzuty wewnątrzotrzewnowe i poza miednicą małą