Działalność gospodarcza,
przedsiębiorca i przedsiębiorstwo
3 APG 2005
1
Działalność gospodarcza (1)
" Legalna definicja działalności gospodarczej (skutki)
" Art. 2 SDG. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa
działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz
poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a
także działalność zawodowa, wykonywana w sposób
zorganizowany i ciągły.
" Uniwersalny charakter definicji
Przedmiot działalności gospodarczej  brak definicji rodzajów
Problem działalności zawodowej  jeden z rodzajów działalności
gospodarczej np. wolne zawody.
" Wyłączenia  działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie upraw
rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa,
leśnictwa i rybactwa śródlądowego, wynajmowania przez rolników
pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w
gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem
turystów
2
1
Działalność gospodarcza (2)
" Zarobkowy charakter (zaspokajanie cudzych
potrzeb, działalność odpłatna, zamiar
osiągnięcia zysku, niezależnie od rzeczywistego
wyniku działalności, SN  dochodowość nie jest
cechą konieczną, wystarcza pokrycie kosztów
własnych, spółdzielnie, p.u.p. )
" Zorganizowany charakter (wykorzystanie formy
organizacyjnej przewidzianej prawem, trwała
struktura)
" Ciągły charakter (zamiar i faktyczna
powtarzalność, działalność sezonowa)
3
Przedsiębiorca
Historia zmian pojęciowych
" Kupiec  prowadzący we własnym imieniu
przedsiębiorstwo zarobkowe
" Jednostki gospodarki uspołecznionej, jednostki
gospodarki nieuspołecznionej
" Podmiot gospodarczy (1988  1999)
" Przedsiębiorca (wycinkowo od 1993  całościowo od
2000)
" Akty prawne UE - przedsiębiorstwo
4
2
Pojęcie przedsiębiorcy (1)
" Art. 4. 1 SDG. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i
jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna
ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym
imieniu działalność gospodarczą.
2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w
zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (spółka
cywilna - umowa cywilnoprawna, a nie przedsiębiorca).
- definicja na użytek SDG
" Art. 431 KC  Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i
jednostka organizacyjna niebedąca osobą prawną, której ustawa
przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu
działalność gospodarczą lub zawodową.
- definicja uniwersalna
5
Pojęcie przedsiębiorcy (2)
" Cechy przedsiębiorcy
" działalność we własnym imieniu tj. na własny
rachunek i ryzyko (skutki prawne przypisywane
przedsiębiorcy, ponoszenie ryzyka wyniku,
rozróżnienie przedsiębiorcy i jego
przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
pracownika, jednostek organizacyjnych
przedsiębiorstwa )
" cechy działalności gospodarczej (zarobkowość,
zorganizowany i ciągły charakter)
6
3
Kategorie podmiotowe przedsiębiorców (1)
Osoby fizyczne  (zdolność prawna, zdolność do czynności
prawnych, małoletni  rzemiosło)
" Osoby prawne  wymóg ustawowej podstawy osobowości,
określenie zadań, wydzielenie strukturalne (tworzenie, znoszenie),
minimalne wymagania majątkowe, organy osoby prawnej.
" Systemy tworzenia osób prawnych: fundacyjny (prz. państwowe),
korporacyjny (spółki, spółdzielnie).
" Podmiotowość cywilnoprawna, administracyjnoprawna.
" Osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą (SA, sp. z
o.o.,prz. państwowe, spółdzielnie, jednostki badawczo-rozwojowe).
" Osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą akcesoryjnie
- stowarzyszenia - realizacja celów statutowych, zakaz podziału
zysku miedzy członków, formy wyodrębnione i niewyodrębnione
- fundacje
7
Kategorie podmiotowe przedsiębiorców (2)
" Jednostki bez osobowości prawnej, ułomne osoby prawne,
ustawowy przymiot zdolności prawnej - spółka jawna, partnerska,
komandytowa, komandytowo-akcyjna (zdolność prawna, nabywanie
praw majątkowych, odrębna firma)
" Zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze - brak statusu
przedsiębiorcy, prowadzenie działalności gospodarczej we własnym
imieniu, na rachunek osoby prawnej (ustawa o finansach
publicznych)
- reprezentacja SP lub jednostki samorządu terytorialnego w
granicach upoważnienia,
- odpłatna działalność, pokrywanie kosztów z przychodów,
- ustanawiane przez organy administracji rządowej lub samorządu,
- prawo do trwałego zarządu nieruchomościami
8
4
Działalność gospodarcza osób
zagranicznych (1)
" Osoby zagraniczne (fizyczne, prawne, jednostki posiadające zdolność
prawną bez osobowości prawnej) z Unii Europejskiej (EOG) - działalność
gospodarcza na takich zasadach jak przedsiębiorcy polscy (standard
narodowy)
 podstawa art. 43 TWE (swoboda przedsiębiorczości), art. 13 SDG
 forma: jednoosobowy przedsiębiorca, spółka, oddział, przedstawicielstwo
" Obywatele innych państw
 zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
 zgoda na pobyt tolerowany
 status uchodz
cy
działalność na zasadach przewidzianych dla obywateli polskich.
" Inne osoby zagraniczne
- wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z
ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej,
- przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć oddziały,
- wymóg wzajemności na podstawie umów międzynarodowych.
9
Działalność gospodarcza osób
zagranicznych (2)
Oddział zagranicznego przedsiębiorcy
- wyodrębniona jednostka organizacyjna
- zakres działalności przedsiębiorcy zagranicznego
- działalność w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego
- wpis do KRS
- oznaczenie  oddział w Polsce
- obowiązek powołania osoby reprezentującej przedsiębiorcę
zagranicznego
- możliwość wydania zakazu działalności oddziału (rażące
naruszenia, likwidacja przedsiębiorcy, interes publiczny) 
likwidacja oddziału
Przedstawicielstwo zagranicznego przedsiębiorcy
- reklama i promocja w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy
zagranicznego
- wpis do rejestru przedstawicielstw (Min. Gospodarki)
- oznaczenie  przedstawicielstwo w Polsce
10
- możliwość likwidacji administracyjnej
5
Mikro-, mali- i średni przedsiębiorcy MMSP
" Cele statusu
 dostęp do środków finansowych (kredyty, poręczenia)
 programy rządowe
 wyrównywanie warunków wykonywania działalności
gospodarczej ze względu na obciążenia
publicznoprawne
 ułatwianie dostępu do informacji, szkoleń oraz
doradztwa
 promowanie współpracy z innymi przedsiębiorcami
polskimi i zagranicznymi.
11
Warunki korzystania ze statusu MMSP (1)
" Mikroprzedsiębiorca (jeden rok z dwóch ostatnich lat obrotowych):
1) średniorocznie do 10 pracowników +
2) roczny obrót netto do 2 mln Ź , lub
3) suma aktywów bilansu do 2 mln Ź .
" Mały przedsiębiorca:
1) do 50 pracowników +
2) roczny obrót netto do 10 mln Ź , lub
3) suma aktywów bilansu do 10 mln Ź .
" Średni przedsiębiorca:
1) 50 - 250 pracowników +
2) roczny obrót netto do 50 mln Ź , lub
3) suma aktywów bilansu do 43 mln Ź .
12
6
Warunki korzystania ze statusu MMSP (2)
" Przedsiębiorca niezależny:
 kwalifikowanie przedsiębiorców powiązanych
(kontrola ze strony innego przedsiębiorcy)
 kwalifikowanie przedsiębiorców partnerskich (powyżej
25% kapitału lub głosów)
" Brak trwałej urzędowej kwalifikacji jako MMSP
- składanie oświadczeń o spełnieniu warunków
- kontrola organu uwzględniającego status MMSP
13
Przedsiębiorstwo (1)
" Przedsiębiorstwo  środki materialne i
niematerialne oraz struktura organizacyjna
służąca do prowadzenia działalności
gospodarczej
" Rozróżnienie podmiotowego i przedmiotowego
znaczenia przedsiębiorstwa
" Przedsiębiorstwo jako podmiot  strona
stosunków prawnych
" Przedsiębiorstwo jako przedmiot  obiekt
czynności prawnych (sprzedaży, zastawu,
dzierżawy)
14
7
Przedsiębiorstwo (2)
" Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym  zorganizowany zespół
składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia
działalności gospodarczej (art.. 551KC)
" Składniki przedsiębiorstwa
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione
części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność i inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości
(urządzenia, materiały, towary)
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia (decyzje administracyjne dotyczące
rzeczy, akty osobiste wyłączone z obrotu, prawa przenoszone za zgodą
organu administracji)
6) prawa na dobrach niematerialnych (patenty, inne prawa własności
przemysłowej, majątkowe prawa autorskie, pokrewne)
8) tajemnice przedsiębiorstwa
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
15
Uprawnienia administracyjne jako
składnik przedsiębiorstwa
" Czynności dotyczące przedsiębiorstwa (przejście całości praw
majątkowych, przejście uprawnień publicznoprawnych -
ograniczenia)
" Przekształcenia przedsiębiorcy a przejście uprawnień z decyzji
administracyjnych (komercjalizacja pp, zmiana formy spółki
handlowej)
" Akty administracyjne dotyczące rzeczy (uprawnienia dotyczące
nieruchomości, pojazdów, urządzeń)
" Uprawnienia do używania zasobów przyrodniczych (pozwolenia
wodnoprawne  wstąpienie następcy w prawa i obowiązki,
częstotliwości  decyzja uznaniowa)
" Uprawnienia z wpisu do rejestrów działalności regulowanej  nowy
wpis
" Koncesje, zezwolenia, licencje  niedopuszczalność przenoszenia
(rtv, ochrona osób i mienia), przenoszenie pod kontrolą organu
administracji (kopaliny), uprzywilejowane przekształcenia spółek
(rtv)
16
8