WYŻSZA SZKOA
A ZARZ
DZANIA I PRAWA
im. Heleny Chodkowskiej
W WARSZAWIE
Analiza rynku
Analiza rynku
Dr Leonard Milewski
Dr Leonard Milewski
Rynek  podstawowe pojęcia
" &  rynek obejmuje ogół stosunków wymiennych
zachodzących między podmiotami reprezentującymi
nabywców a podmiotami reprezentującymi
sprzedawców.
" Ekonomiści opisują rynek jako zbiór kupujących i
sprzedających, którzy przeprowadzają transakcje
(osobiście, telefonicznie, pocztą czy w jakikolwiek inny
sposób) dotyczące określonego produktu czy klasy
produktów.
Ekonomiści wskazują zatem rynek samochodów,
albo rynek mieszkaniowy.
Kotler P., Marketing od A do Z, PWN, 2004
Rynek  podstawowe pojęcia
" Rynek to procesy wymiany zachodzącej między
sprzedającymi a kupującymi. Dokładne sprecyzowanie
rynku zależy przede wszystkim od celu, jakiemu ma ono
służyć.
" Rynek obejmuje ogół stosunków wymiennych
zachodzÄ…cych miedzy podmiotami reprezentujÄ…cymi
nabywców podmiotami reprezentującymi sprzedawców.
" Ujęcie historyczne
" Ujęcie geograficzne
" Ujęcie ekonomiczne
" Ujęcie cybernetyczne /systemowe/
" Ujęcie marketingowe
Rynek  podstawowe pojęcia
" Dualny charakter procesów gospodarczych wyraża
się przede wszystkim w tym, że realnej sferze
gospodarowania towarzyszÄ… zawsze stosunki
zachodzące w obrębie działalności podmiotów
życia gospodarczego oraz między nimi.
- Stosunki o charakterze wewnętrznym,
- Stosunki o charakterze zewnętrznym,
towarzyszące procesom wymiany, które
odzwierciedla rynek.
Wrzosek W., Funkcjonowanie rynku, PWE, 1997
Podejścia w definiowaniu rynku :
Rynek składa się ze wszystkich potencjalnych klientów,
mających określoną potrzebę lub pragnienie, którzy w celu
ich zaspokojenia są gotowi i są w stanie dokonać
wymiany.
Rynek  ogół stosunków ekonomicznych miedzy
uczestnikami procesów wymiany
" stosunki wymiany /negocjacyjne - (ujawnienie,
konfrontacja, negocjowanie)
" stosunki równoległe /konkurencyjne - (porównanie
zamiarów sprzedaży/ zakupu)
Rodzaje rynku/ kryteria wyodrębniania
kryterium przedmiotu wymiany :
" produktów/ konsumpcyjnych, środków produkcji/;
" usług;
" pracy;
" pieniÄ…dza)
kryterium podmiotów wymiany:
" rodzaj;
" sfera działania (r. zbytu, skupu, hurtowy, detaliczny)
kryterium przestrzenne (geograficzne):
" rynek lokalny;
" r. regionalny;
" r. krajowy;
" r. zagraniczny;
" r. światowy.
Istota rynku  ujęcie rynku
;& aspekt podmiotowy rynku ( konsumenci,
gospodarstwa rolne, instytucje finansowe,
przedsiębiorstwa).
;& aspekt przedmiotowy rynku  elementy rynku
(popyt, podaż, ceny oraz całokształt zależności
między nimi  określany jako mechaniz rynku).
Analiza /badanie rynku
Analiza rynku obejmuje całokształt czynności
zmierzających do poznania aktualnego kształtu
zjawisk i procesów rynkowych, ich genezy oraz
tendencji rozwojowych [R. Głowacki, J. Kramer, L. Żabiński, 1981].
Zakres analizy rynku:
" Analiza struktury podmiotowej rynku;
" Analiza struktury przedmiotowej rynku
Analiza struktury podmiotowej rynku
1. Analiza liczby uczestników rynku /podstawowe formy rynku
tab./.
2. Analiza stosunków między uczestnikami rynku :
a) stosunki wymiany => procesy negocjacyjne
czynniki je kształtujące:
" techniczna charakterystyka firmy;
" zwyczaje i doświadczenia w prowadzeniu firmy;
" siła podaży i popytu;
" postawa innych sprzedawców;
" ograniczenia w funkcjonowaniu mechanizmu rynkowego.
b) stosunki równoległe => procesy konkurencyjne
Analiza struktury podmiotowej rynku
3. Analiza postępowania konsumentów na rynku.
;&fazy w procesie postępowania konsumenta:
~ uświadomienie potrzeby;
~ rozpoznanie możliwych sposobów zaspokojenia potrzeby;
~ ocena alternatyw wyboru;
~ zakup i jego ocena.
;&czynniki wpływające na zachowanie konsumenta
4. Analiza zachowania się przedsiębiorstw na rynku.
;& siły napędowe konkurencji wewnątrz branży ,
;& zachowanie się głównych konkurentów ,
;& grupy strategiczne .
Rynek
" Rynek jako mechanizm regulacyjny nie jest kategoriÄ… o
neutralnym charakterze. Charakteryzuje go przede
wszystkim zdolność do regulowania realnych procesów
gospodarowania.
Działania podmiotów rynku oraz stosunki miedzy nimi są
oparte na istnieniu rozbieżnych interesów (aspiracji).
Elementami rynku sÄ…:
- podaż wyrażająca ujawnione prez sprzedawców
zamiary (aspiracje sprzedaży),
- popyt wyrażający ujawnione przez nabywców zamiary
(aspiracje) zakupu,
- ceny.
Wrzosek W., Funkcjonowanie rynku, PWE, 1997
Analiza struktury przedmiotowej rynku
Analiza popytu
 ...potrzeby (zapotrzebowanie) ujawnione przez kupujÄ…cych
oraz poparte ich realnym funduszem nabywczym [W.
Wrzosek, 1983 ].
 ...ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są zapłacić przy różnym
poziomie ceny [D. Begg, 1993].
;&badanie potrzeb;
;&badanie czynników kształtujących popyt:
;&badanie wielkości i struktury popytu w różnych
przekrojach:
;&badanie tendencji rozwojowych popytu:
Analiza struktury przedmiotowej rynku
Analiza podaży
Def. podaży:  ... ujawnione przez sprzedawców zamiary sprzedaży określonej
ilości przedmiotów wymiany w danych warunkach i po danej cenie [W.
Wrzosek, 1994].
;& Czynniki kształtujące wielkość i strukturę podaży:
- czynniki ekonomiczne /ceny, popyt/;
- czynniki techniczno-organizacyjne /zasoby kapitałowe, z. czynników
wytwórczych/;
- czas.
Analiza cen
;& Analiza cen produktów przedsiębiorstwa;
;& Analiza cen innych produktów /konkurencyjnych/ na rynku.
Analiza stopnia zrównoważenia rynku
Zależność między podażą, popytem i ceną.
Podstawowe procesy analizy rynku:
Decyzje dotyczące przewidywania stanów i procesów rynkowych mogą
być podejmowane również na podstawie doświadczenia, instytucji czy
wyboru losowego.
Badanie pojemności rynku
Pojemność rynku
 ... jest kategorią ilościową, oznaczającą wielkość masy
towarowej, która przy danych cenach i dochodach może
być sprzedana w określonym czasie i na określonym
rynku [S. Mynarski, 1993].
O pojemności rynku decyduje wielkość i struktura popytu
Wyznacznikami pojemności rynku są:
qð Potrzeby /hierarchia, substytucyjność, komplementarność,
kompleksowość/.
qð Dochody
qð Ceny
Pojemność rynku
Pojemność rynku / ujęcie węższe/ - maksymalna, możliwa do
osiągnięcia wielkość sprzedaży wszystkich przedsiębiorstw
w gałęzi, w określonym czasie, ... i w danym otoczeniu
marketingowym.
Q = n * q * p
Q  pojemność rynku
n  liczba nabywców określonego produktu
q  przeciętna wielkość zakupów
p  przeciętna cena produktu
Elastyczność popytu
Elastyczność popytu /wrażliwość popytu na zmiany czynników/.
Współczynnik elastyczności popytu /miernik wielkości wpływu
czynników na popyt/.
Elastyczność dochodowa popytu.
/Ey/-wskaz
nik elastyczności dochodowej popytu  stosunek
relatywnej zmiany popytu do relatywnej zmiany dochodu.
Ey = 0 popyt sztywny /artykuły podstawowe/
0 Ey = 1 popyt neutralny (proporcjonalny) /art. markowe/
Ey > popyt elastyczny /art. trwałe luksusowe/
Wzrost dochodów może spowodować :
qð iloÅ›ciowy wzrost popytu w obrÄ™bie produktów tej samej jakoÅ›ci;
qð jakoÅ›ciowy wzrost popytu w granicach tej samej iloÅ›ci;
qð iloÅ›ciowy i jakoÅ›ciowy wzrost popytu na niektóre towary.
Elastyczność popytu
Elastyczność cenowa popytu
/Ep/ - wskaz
nik elastyczności cenowej popytu - stosunek relatywnej
zmiany popytu do relatywnej zmiany ceny.
Ep = 0 popyt sztywny
-1 Ep =-1 popyt neutralny
Ep < -1 popyt elastyczny
Ep/wart./ = Ep/ilościow./ + 1
Elastyczność mieszana (krzyżowa) popytu.
Eij - - współczynnik elastyczności mieszanej popytu  określa
stosunek relatywnej zmiany popytu na dobro  i do relatywnej zmiany
ceny dobra  j .
wartości dodatnie  zjawisko substytucji /efekt Marshalla/
wartości ujemne  zjawisko komplementarności.
Badanie chłonności rynku
Analiza chłonności rynku  polega na badaniu stopnia
natężenia potrzeb rynkowych w konfrontacji z istniejącym
stanem ich zaspokojenia (popyt niezaspokojony).
... jest to rozpiętość między pojemnością rynku, a stanem
zaspokojenia potrzeb ( wielkością popytu efektywnego).
qðMetody bezpoÅ›rednie /m. obserwacji, ankietowe/;
qðMetody poÅ›rednie (różnice w stanach zapasów).
Badanie przewidywanej chłonności rynku:
qðanaliza popytu ksztaÅ‚tujÄ…cego siÄ™ (popytu na nowe produkty);
qðanaliza wpÅ‚ywu Å›rodków aktywizujÄ…cych sprzedaż na
kształtowanie się chłonności rynku.
Analiza koniunktury gospodarczej
W przebiegu procesów gospodarowania występują różne zmiany w
poziomie aktywności gospodarczej.
Szeregi czasowe zjawisk ekonomicznych (wielkości sprzedaży,
wielkość zatrudnienia, rozmiary inwestycji, stopień
wykorzystania aparatu wytwórczego, ceny, itp.) charakteryzują
siÄ™ zmianami w czasie.
Pojecie koniunktury (def.)
Całokształt wskaz
ników życia gospodarczego, takich jak:
produkcja, zatrudnienie i inne  charakteryzujÄ…ce stan
aktywności podmiotów, gospodarki kraju lub rynku
towarowego;
 Koniunktura w węższym znaczeniu  specyficzne zjawisko
jakim sÄ… cykle koniunktury.
Analiza koniunktury gospodarczej
Zmiany w poziomie aktywności gospodarczej są wynikiem
działania niejednorodnych grup czynników:
qð odziaÅ‚ywujÄ…cych w sposób ciÄ…gÅ‚y przez dÅ‚uższy okres;
qð powtarzajÄ…cych siÄ™ regularnie co jakiÅ› okres;
qð nie dajÄ…cych siÄ™ ująć w ogólny schemat, a skutki sÄ…
nieregularne;
Czynniki mają charakter: ekonomiczny, polityczny, społeczny i
prowadzą do powstania wahań o różnym przebiegu w czasie.
Zmiany w czasie aktywności podmiotów, gospodarki kraju lub
rynku towarowego (ich wielkości ekonomiczne), mogą
przybierać cztery podstawowe typy zmian, (którym
odpowiadają różne cechy, przyczyny i okresy):
tendencjÄ™ rozwojowÄ… (trend), wahania sezonowe (periodyczne), wahania
nieregularne (jednorazowe), wahania koniunkturalne (cykliczne).
1. Tendencja rozwojowa (trend),
tendencję rozwojową (trend), która jest:
qðdÅ‚ugookresowym, regularnym kierunkiem zmian rynku
(wzrost lub spadek) wartości badanej zmiennej (np. wzrost
liczby wydanych kart płatniczych, liczby sprzedanych polis
ubezpieczeniowych),
qðw wyniku oddziaÅ‚ywania na badanÄ… zmiennÄ… staÅ‚ego zestawu
czynników, zarówno o charakterze obiektywnym (np. PKB,
dochody ludności, stopy procentowe, liczba klientów, jak i
subiektywnych (np. preferencje klientów, zamiary zakupu).
2. Wahania sezonowe - (periodyczne)
Wahania sezonowe - (periodyczne): powtarzajÄ…ce siÄ™ regularnie
obserwowanej zmiennej wokół jej tendencji rozwojowej w określonym
czasie, do jednego roku, z przyczyn niezależnych od podmiotów
gospodarczych. Są konsekwencją oddziaływania czynników
pozaekonomicznych.
Wahania sezonowe występują w dwóch formach:
qð w ciÄ…gu miesiÄ…ca, tygodnia lub dnia, warunkowany rytmem
biologicznym, systemem pracy i zwyczajami, (np. wzrost obrotów
w handlu detalicznym pod koniec tygodnia, a w cyklu dziennym w
godzinach popołudniowych.
qð w szeregach miesiÄ™cznych, kwartalnych lub półrocznych
odzwierciedlają one wpływ pór roku oraz zwyczajów, tradycji na
działalność gospodarczą.
Wahania zmiennych podażowych: np. zbiór płodów rolnych, prace
budowlane;
Wahania zmiennych popytowych: np. popyt na napoje chłodzące, zakupy
dóbr konsumpcyjnych przed okresem świąt
3. Wahania nieregularne, jednorazowe
wahania nieregularne, jednorazowe (przypadkowe):
qð powstajÄ… w wyniku oddziaÅ‚ywania na zjawiska
gospodarcze najczęściej zdarzeń losowych;
qð sÄ… nieregularne co do siÅ‚y (duże, maÅ‚e) oraz kierunku
oddziaływania (na plus jak i na minus);
qð przyczyny nie sÄ… zwiÄ…zane z istotÄ… badanego zjawiska;
qð mogÄ… wystÄ…pić w każdym szeregu czasowym bez wzglÄ™du
na jego długość i jednostkę czasu.
y
ródła tego typu wahań:
qð katastrofy wywoÅ‚ane dziaÅ‚aniem siÅ‚ przyrody;
qð zdarzenia o charakterze politycznym (np. wojny, strajki,
zmiany w ustawodawstwie, wybory;
Wahania koniunkturalne
wahania koniunkturalne, (cykliczne):
powtarzające się ze względną regularnością zmiany
aktywności gospodarczej społeczeństwa, wyrażają się w
najprostszym ujęciu w mniej lub bardziej regularnych
fluktuacjach wokół trendu.
trwają z reguły od 2-10 lat (mogą być obserwowane w
szeregach krótszych niż rok);
wahania koniunkturalne spowodowane są oddziaływaniem
czynników ekonomicznych.
CYKLE KONIUNKTURALNE  FAZY
A
B
czas
depresja ożywienie rozkwit
kryzys
8-12 lat
CYKLE KONIUNKTURALNE  WACHANIA
A
B
czas
depresja ożywienie rozkwit
kryzys
8-12 lat
Metody badania koniunktury gospodarczej
Metody służące do empirycznej analizy i prognozy koniunktury
gospodarczej można podzielić na następujące grupy:
qðwskaz
nikowe (barometry koniunktury, testy koniunktury);
qðekonometryczne;
qðbilansowe;
qðeksperckie
Dobór i zawartość materiału empirycznego.
- statystyczne szeregi absolutne;
- względne wartości oddające poziom i kierunek zmian.
Istotność teoretyczna i ekonomiczna danych oraz ich cechy
formalnostatystyczne.
Zasada generalna: dany szereg jest bardziej przydatny w analizach
praktycznych im większą rolę odgrywają w nim elementy
systematyczne, tzn. składniki trendu i wahań koniunkturalnych w
stosunku do wahań nieregularnych
Test koniunktury
" Metoda badania rynku, polegajÄ…ca na dokonywaniu oceny aktualnej
sytuacji rynkowej i krótkookresowych prognoz kształtowania się
procesów i zjawisk rynkowych,
" na podstawie ocen jakościowych, uzyskiwanych od wybranych
podmiotów rynku.
" Test koniunktury jest ankietą sondażową, przeprowadzaną wśród
przedsiębiorstw w celu określenia aktualnych i przyszłych tendencji
działalności gospodarczej sektora czy całej gospodarki.
" Test koniunktury jest zespołem powiązanych ze sobą ankiet
zawierających pytania dotyczące podstawowych wielkości
ekonomicznych, symptomatycznych dla koniunktury.
" Badaniem mogą być objęte różne dziedziny gospodarcze i społeczne
charakteryzujÄ…ce siÄ™:
- znacznym udziałem podmiotów gospodarczych podejmujących
wolne decyzje ekonomiczne;
- działających w ramach gospodarki rynkowej (przemysł
przetwórczy, budownictwo, handel detaliczny, różne rodzaje usług,
gospodarstwa domowe)
Test koniunktury
Narzędziem pomiaru w testach koniunktury jest kwestionariusz.
Kwestionariusz zawiera różne zestawy pytań zależnie od sektora,
czy podmiotu badań.
Każdy kwestionariusz posiada podobną budowę i zawiera trzy
grupy pytań:
qð pytania dotyczÄ…ce oceny zmian sytuacji w ostatnim okresie (np.
miesiÄ…cu, kwartale, roku), - pytania diagnostyczne;
qð pytania dotyczÄ…ce przyszÅ‚oÅ›ci, oczekiwaÅ„ i planów
przedsiębiorstwa, czyli prognozy zmian sytuacji w najbliższym
okresie - pytania prognostyczne;
qð pytania specjalne - majÄ… one charakter opcjonalny, sÄ… to
pytania zadawane nieperiodycznie lub w dłuższych przedziałach
czasowych.
Barometry koniunktury
Barometrami koniunktury - określa się zestaw odpowiednio dobranych
wskaz
ników statystycznych, czułych na wahania koniunktury oraz zbudowanych na
ich podstawie wskaz
ników złożonych (zbiorczych)
Najistotniejsze cech barometrów:
Budowane na podstawie obserwacji kierunków i sekwencji zmian różnych wielkości
ekonomicznych  (ich osnowę stanowią głównie pewne wzorce wyprzedzeń i
opóz
nień);
Budowane na podstawie głównie danych statystycznych, a przesłanką prognozy są
analogie historyczne (sekwencje zmian cyklicznych jakie występowały w przeszłości);
Barometry są pewnymi modelami symptomatycznymi, nie odwzorowują mechanizmów
zjawisk, nie opierają się na zależnościach przyczynowo-skutkowych;
Barometry służą dokonywaniu bieżącej oceny sytuacji gospodarczej oraz
krótkookresowej prognozy (najwyżej kilkumiesięcznej);
Wskazują przede wszystkim kierunki zmian i punkty zwrotne badanych wielkości
ekonomicznych;
Dostarczają wielu informacji na temat bieżącej koniunktury, nie stanowią jednak
wystarczającej podstawy do dokonywania całościowej diagnozy i prognozy.
Barometry koniunktury
Istotą metody barometrów jest zidentyfikowanie relacji między zjawiskami
ekonomicznymi a faktycznym przebiegiem cyklu koniunkturalnego.
Punktem wyjścia budowy barometrów jest identyfikacja cyklu odniesienia,
na podstawie wybranego miernika (np. PKB, produkcja przemysłowa),
punktów zwrotnych i faz cyklu.
Do cyklu odniesienia porównywane jest zachowanie się innych badanych
wielkości szczególnie usytuowanie punktów zwrotnych.
Kryteria jednoznacznego doboru zmiennych w budowie barometrów:
qðreprezentatywność  dotyczÄ… najważniejszych zjawisk gospodarczych;
qðzgodność, wyprzedzenie, opóz
nienie - w długim okresie zmieniają się w
sposób regularny;
qðsposób ksztaÅ‚towania siÄ™  Å‚atwa identyfikacja faz, punktów zwrotnych
wahań;
qðdostÄ™pność danych.
WYŻSZA SZKOA
A ZARZ
DZANIA I PRAWA
im. Heleny Chodkowskiej
W WARSZAWIE
Analiza rynku
Analiza rynku
dóbr i usług
dóbr i usług
konsumpcyjnych i przemysłowych
konsumpcyjnych i przemysłowych
Dr Leonard Milewski
Dr Leonard Milewski
Najważniejsze wydatki konsumpcyjne:
zakupy dóbr nietrwałych i trwałych oraz usług
1. Determinanty wydatków konsumpcyjnych (dochody,
oszczędności, zadłużenie):
" Przeciętna skłonność do konsumpcji (jaka część całkowitych
dochodów jest przeznaczona na konsumpcję);
" Krańcowa skłonność do konsumpcji (stosunek przyrostu
konsumpcji do przyrostu dochodu),
" 0  przyrost dochodu oszczędzany,
" 1  cały przyrost dochodu jest przeznaczany na konsumpcję.
" Suma przeciętnej (krańcowej) skłonności do konsumpcji i
przeciętnej (krańcowej) skłonności do oszczędzania jest równa
1.
" Konsument model spożycia kształtuje na podstawie
osiąganych dochodów, przekłada się to na ich podział między
część oszczędzaną i konsumowaną.
" Wzrost dochodów w początkowym okresie nie powoduje
zmian w dotychczasowym poziomie konsumpcji. Jest to
wynik działania czynników psychologicznych i
technicznych.
" Znaczną część zakupów konsument dokonuje rutynowo,
zatem zmiana zakorzenionych nawyków wymaga czasu.
" Oswojenie i upewnienie się konsumenta co do trwałości
posiadania wyższych dochodów, powoduje wzrost
wydatków.
" Względy, bariery techniczne oddziaływania wynikają z
potrzeby organizacji i dokonania wyboru zakupu w
dostosowaniu konsumpcji do nowego dochodu.
" W okresie ożywienia koniunktury konsumpcja rośnie wolniej
niż dochody, a w czasie recesji spada wolniej i w mniejszym
stopniu niż dochody.
" Efekty mentalne:
-  dochód stały i pożądany określa konsumpcję;
- efekt zapadki (rygla), automatyczny stabilizator gospodarki;
- efekt naśladownictwa wzorców (sąsiedzki, międzynarodowy),
zerwanie bezpośredniej relacji między dochodem bieżącym i
konsumpcjÄ…;
- Teoria cyklu życia zakłada, że relacja między wydatkowaną i
oszczędzaną częścią dochodu w skali makro zależy od struktury
ludności według wieku.
- Teoria fazy życia rodziny zakłada, że zmienia się relacja i
struktura wydatków konsumpcyjnych  dochód;
- Pozadochodowe wyznaczniki skłonności do konsumpcji
(oszczędzania): postawy społeczne (religijne, przezorność);
zamożność gospodarstwa domowego z wielu pokoleń, różnych
aktywów; stopa bezrobocia;
- Efekt majątkowy (zamożności); miejsce zamieszkania,
wykształcenie, liczebność gospodarstwa domowego, stopa
procentowa.
- Skłonność do konsumpcji z płac jest większa niż z zysku.
2. Elastyczność i funkcje popytu w analizie rynku
" Elastyczność, jest to stosunek względnej zmiany jednej
wielkości do względnej zmiany drugiej.
" Ruch analizowanych wielkości - jednokierunkowy,
różnokierunkowy, znak elastyczności.
" Kategorie elastyczności o szczególnym znaczeniu w analizie
rynku :
- Prosta cenowa elastyczność popytu;
- Mieszana (krzyżowa) elastyczność popytu;
- Dochodowa elastyczność popytu.
" Kształtowanie się współczynników elastyczności dla
polityki cenowej.
- Jeżeli współczynniki są niższe od jedności wzrost cen zawsze
przynosi wzrost wpływów ze sprzedaży.
- Jeżeli elastyczność jest wysoka bardziej korzystne jest obniżanie cen.
Elastyczność cenowa zależy m.in. od:
" Charakteru zaspakajanych potrzeb; udziału dobra w
całkowitych wydatkach; dostępności substytutów;
skali zmiany ceny; poziomu ceny wyjściowej;
" dostęp do informacji; cechy, nawyki i rutyna
konsumenta, efekt owczego pędu, efekt snobizmu;
" Paradoks Giffena (substytucyjny, dochodowy),
Veblena, wyraz jakości, paradoks spekaulacyjny.
3. Rynek trwałych dóbr
konsumpcyjnych
A/Cechy trwałych dóbr konsumpcyjnych (ekonomiczne,
wpływające na funkcjonowanie rynku):
" Trwałość (okres użytkowania, poziom zużycia);
- nieciągłość zakupów, nasycenie rynku,
- popyt nowy i restytucyjny (poziom mikro i makro),
" Niepodzielność (zakupu i użytkowania);
- Zakup ratalny, modułowy, składaki
" Wysoki poziom ceny jednostkowej;
" Zaspakajają potrzeby wyższego rzędu;
" Wytwarzane przez przemysł: elektroniczny, elektrotechniczny,
maszynowy, środków transportu.
" Trwałe dobra konsumpcyjne posiadają wszystkie wymienione
powyżej cechy.
B 1/ Czynniki kształtujące popyt na trwałe
dobra konsumpcyjne  popyt nowy (pierwotny)
" Czynniki demograficzne  ich wpływ ujawnia się w długim
okresie:
" - liczba gospodarstw domowych, wielkość (liczebność)
gospodarstwa, liczba zawieranych małżeństw, wiek małżonków.
" Czynniki dochodowe - poziom i dynamika dochodów
- przy poziomie dochodów uwzględnia się: dochody indywidualne, dochody
rozporządzalne, nadwyżkowe (swobodnej decyzji) dla kategorii
nominalnych i realnych;
- dynamika dochodów (przewidywania), bezpośrednio wpływa na
uruchomienie uzupełniających z
ródeł finansowania, tj. oszczędności i
kredytów.
- Wysoka dynamika dochodów zwiększa skłonność do zaciągania kredytów
" Warunki rynku kredytowego: wysokość stopy procentowej,
wysokość pierwszej wpłaty, okres karencji, czas spłaty,
liberalizacja rynku finansowego.
Czynniki kształtujące popyt na trwałe dobra cd.
" Czynniki cenowe  ceny absolutne i relatywne
- Cena wyznacza moment dokonania zakupu (czas gromadzenia środków).
Silnie wpływa na wybór dobra w ramach danej grupy i wybór dostawcy
dobra.
- Ceny relatywne to stosunek ceny dobra do cen pozostałych dóbr i usług
konsumpcyjnych, koszty utrzymania.
- Ceny dóbr i usług komplementarnych;
- Dostępność, jakość i ceny usług substytucyjnych.
" Klimat konsumpcyjny  elementy wpływające na decyzje o
zakupie (np. niska stopa bezrobocia):
- zwiększa się skłonność do zaciągania kredytów;
- zmniejsza się skłonność do oszczędzania związana z motywem
przezorności;
- zwiększa się skłonność do wydawania oszczędności;
- rośnie skłonność do obciążania przyszłych dochodów kosztami
eksploatacyjnymi dóbr trwałych.
B 2/ Czynniki kształtujące popyt na trwałe
dobra konsumpcyjne  popyt restytucyjny
" Popyt restytucyjny zależy przede wszystkim od presji
restytucyjnej, oznaczajÄ…cÄ… - z przyczyn technicznych,
konieczność wymiany dobra trwałego
" wielkość, wiek i okres eksploatacji dobra;
" ubytek zasobu i konieczność wymiany w wyniku zdarzeń
losowych;
" fizyczne, ekonomiczne i moralne zużycie środka zależy od:
- cech technicznych dobra;
- intensywności eksploatacji;
- warunków użytkowania;
- kultury technicznej użytkownika.
" dynamika dochodów;
" przejście gospodarstwa domowego do wyższej grupy
dochodowej
Analiza rynku dóbr inwestycyjnych
Elementy składowe akumulacji (inwestycji):
" zakupy maszyn i urządzeń;
" budownictwo przemysłowe;
" budownictwo mieszkaniowe;
" przyrost zapasów.
Cechy dóbr inwestycyjnych
" różnorodność zaspakajanych potrzeb dobrami trwałymi dla działalności
produkcyjnej (bogactwo asortymentu, wymiana międzynarodowa);
" dopasowanie do potrzeb i oczekiwań konkretnego odbiorcy (dobra uniwersalne
i wyspecjalizowane, dobra gotowe i podzespoły, transakcje jednostkowe);
" zracjonalizowany popyt oraz sformalizowane procedury, zespołowość i
fachowość podejmowanych decyzji;
" koncentracja po stronie podaży  podłoże ekonomiczne (20/80, MCŻP, skala);
" koncentracja po stronie popytu  przejrzystość rynku, aspekt przestrzenny;
" długi okres użytkowania (popyt nowy i restytucyjny, dobra używane);
" koszty produkcji  cena;
" złożoność i rozciągłość w czasie kontaktów, rozliczeń między sprzedawcą i
nabywcÄ…;
" niepodzielność zakupu i użytkowania;
" wysoka wartość jednostkowa;
" popyt wtórny.
Czynniki kształtujące popyt na dobra inwestycyjne
" popyt konsumpcyjny, a popyt inwestycyjny (mechanizm akceleracji);
" dostęp do informacji i trwałość obserwowanych zmian;
" działanie efektu naśladownictwa liderów rynkowych;
" wymagany czas opracowania planów inwestycyjnych oraz zgromadzenia
środków na sfinansowanie;
" czas od złożenia zamówienia do realizacji inwestycji;
" poziom stopy i masa zysku z inwestycji, stopa procentowa (krańcowa
rentowność kapitału);
" kierunek zmian stopy i masy zysku z inwestycji;
" warunek utrzymania siÄ™ na rynku;
" postęp techniczny i stopień wykorzystania aparatu produkcyjnego (wzrost
popytu);
" relacje cen dóbr inwestycyjnych  pracy;
" poziom powiązań i interakcje zmiennych objaśniających, kształtujących
popyt inwestycyjny;
" ocena przewidywanej sytuacji na rynku.
1. Budownictwo mieszkaniowe  czynniki kształtujące
popyt:
" demografia (liczba ludności, struktura wg wieku, liczebność
rodziny);
" warunki udzielania kredytu konsumpcyjnego;
" polityka państwa;
" dostępność taniej siły roboczej;
" dostępność tanich materiałów budowlanych;
" dostępność taniego kredytu inwestycyjnego;
" polityka budownictwa mieszkaniowego państwa;
" polityka podatkowa i kredytowa państwa.
2. Budownictwo przemysłowe  charakteryzuje:
" wysoki mnożnik wpływu na sektory powiązane z
budownictwem (w sferze produkcji jak i zatrudnienia).
" Czynniki kształtujące popyt w budownictwie przemysłowym:
" rozszerzenie aparatu produkcyjnego;
" wzrost aktywności gospodarczej i pomyślne przewidywania;
" dostępność środków finansowych (zyski);
" niski poziom stopy procentowej;
" oczekiwania cenowe;
" polityka stabilizacyjna państwa oddziaływania na zamówienia
publiczne, prywatny popyt budowlany,;
Analiza rynku surowców
Surowce  produkty o najmniejszym stopniu przetworzenia lub
przygotowane do dalszego przerobu.
Cechy strukturalne
" dominująca rola czynników naturalnych i zasobów (lokalizacja,
jakość i wielkość produkcji);
- rezerwy, zasoby, baza zasobów (występowanie kopalin, techniczne
możliwości eksploatacji, ekonomiczna opłacalność eksploatacji).
" Koncentracja podaży surowców  kraje słabsze ekonomicznie i
pod względem rozwoju;
" Koncentracja popytu  kraje rozwinięte;
" Silny wpływ wydobycia, przetwarzania i przemieszczania
surowców na dewastację środowiska naturalnego;
Cechy surowców cd.
" Wzrastająca rola surowców wtórnych (recycling);
" Instytucjonalizacja rynku surowców  ujęte w ramy
organizacyjne jego funkcjonowanie
" (kartele, międzynarodowe umowy towarowe, kontrakty
długoterminowe, rynki formalne);
" Porozumienia poziome, skłonność do integracji pionowej (koszty
transakcyjne);
" Niewielki zakres zastosowań i wąski krąg odbiorców (dużych);
" Duża zmienność popytu w krótkim i średnim okresie;
- Wzrost produkcji  nieproporcjonalne wzrost popytu;
- Spadek produkcji  gwałtowny spadek popytu;
Czynniki kształtujące popyt na surowce
" Rozwój gospodarczy może relatywnie hamować popyt na surowce
" (surowcochłonność: sektor pierwotny, przetwórczy, czy usług);
" Postęp techniczny i technologiczny (normy jednostkowego
zużycia, nowe zastosowania);
" Poziom dochodów, edukacja konsumentów;
" Poziom cen, cenowa elastyczność popytu na surowce
" (czas, skala zmian ceny, liczba substytutów, udział surowca w
całkowitych kosztach produkcji);
" Procesy dostosowawcze wpływające na zużycie surowców;
" Ceny relatywne (czynniki produkcji, substytuty, alternatywne
koszty zastosowania);
" Polityka państwa (makroekonomiczna, ingerencja bezpośrednia,
ekologiczna), spekulacje giełdowe, pogoda.
Analiza otoczenia
firmy
Makrootoczenie firmy
Naturalne
Ekonomiczne Technologiczne
FIRMA
Polityczno
Demograficzne
- prawne
Społeczno
Konkurencyjne
- kulturowe
Otoczenie rynkowe firmy
FIRMA
Dostawcy Pośrednicy Nabywcy
Konkurenci
Otoczenie rynkowe to ogół podmiotów,
które poprzez powiązania transakcyjne
i oddziaływania konkurencyjne wpływają
bezpośrednio lub pośrednio na stan i efekty
działalności marketingowej firmy.
Rynek towarów
konsumpcyjnych/ produkcyjnych
1. Rynek konsumpcyjny.
Øð Konsumenci - jednostki i gospodarstwa domowe.
2. Rynek produkcyjny.
Nabywcy instytucjonalni:
Øð Wytwórcy,
Øð Hurtownicy i detaliÅ›ci,
Øð Agendy paÅ„stwowe,
Øð Instytucje non profit.
Zachowania konsumentów
na rynku. Podstawowe czynniki
Kulturowe
Społeczne
Osobiste
Psycholo-
Wiek
Grupa giczne
Status
Kultura
odniesienia
rodzinny
Potrzeby
i motywy
Zawód
Uczenie siÄ™
Sub-
Sytuacja
Rodzina
kultury
Percepcja
ekonomiczna
Przekonania
Styl życia
Rola
i postawy
Klasy
i status
Osobowość
społeczne
społeczny i postawy
Zachowania konsumentów.
Proces podejmowania decyzji
W wyniku doświadczeń jednostka nauczyła się
koncentrować swe działania na przedmiotach
zaspakajajÄ…cych potrzebÄ™
Rozpoznanie
potrzeby
Wyróżniamy poszukiwania zwane
zaostrzonÄ… uwagÄ… oraz aktywnym
Poszukiwanie
poszukiwaniem informacji
informacji
Produkt (zespół
cech) ma zaspokoić
Ocena
potrzebę, przynieść
alternatyw
pożądaną korzyść
Na decyzje mogą wpłynąć:
postawy innych,
Decyzja
nieoczekiwane sytuacje
(sytuacja finansowa itp.),
zakupu
postrzegane ryzyko itp..
Zachowanie
Zadowolenie po zakupie, działania,
po dokonaniu
użytkowanie i pozbywanie się produktu
zakupu
Zachowania na rynku przedsiębiorców.
Podstawowe czynniki
WynikajÄ…ce z
otoczenia
WynikajÄ…ce
ze sposobu
funkcjono-
Wielkość Inter-
Osobowe
wania
popytu
personalne
przedsiÄ™-
Wiek
Prognoza
Autorytet
biorstwa
Dochód
gospodarcza
Pozycja
Wykształcenie
Cele
Oprocento-
Stanowisko
wanie
Empatia
Kierunki
w pracy
Kredytu
Działania
Osobowość
Tempo
Zdolność
Postawa
postępu
Procedury przekony-
Technologicz-
wania
wobec
nego Struktury
ryzyka
organizacyjne
Zmiany
Kultura
w polityce
Systemy
i prawie
Rozwój
konkurencji
Zachowania na rynku przedsiębiorców. Etapy
nabywania dóbr produkcyjnych.
1. Uznanie potrzeby zakupu
2. Ogólny opis potrzeby.
3. Określenie produktu.
4. Poszukiwanie dostawców.
5. Zebranie ofert.
6. Wybór dostawcy
7. Określenie zamówienia.
8. Ocena rezultatów