Rdzeń kręgowy - Spinal cord
Noworodek ma koniec rdzenia na poziomie L3-L4.
Kręgosłup rośnie szybciej niż rdzeń, dlatego rdzeń pozornie wstępuje do góry.
Punkcja
Zakończenie kręgosłupa jest ściśle zależne od wieku, przy wykonywaniu punkcji
podpajęczynówkowej należy dokonać nakłucia poniżej aktualnego poziomu stożka rdzeniowego, co
inaczej wygląda u małych dzieci, a inaczej u dorosłych.
Potrzeba punkcji występuje przy podejrzeniu wirusowego/ropnego zapalenia opon mózgowych,
gdzie klinicznie choroby się od siebie nie różnią i jedynym badaniem rozróżniającym jest analiza
płynu mózgowo-rdzeniowego.
Anatomia rdzenia
Rdzeń kręgowy składa się z poszczególnych neuromerów odpowiadających poziomom odejścia
korzeni nerwów rdzeniowych. W odcinku szyjnym jest 8 neuromerów, w piersiowym 12, w
lędz
wiowym 5, w krzyżowym 5 i w guzicznym może być około 1 neuromer. Oznaczamy je
odpowiednimi numerkami. W odcinku szyjnym jest o 1 więcej neuromerów niż kręgów, czyli
mamy aż 8 neuromerów szyjnych i tylko 7 kręgów szyjnych.
Szerokość to około 2,5 cm, długość może być różna zależnie od wzrostu. U mężczyzn średnio 45
cm, u kobiet 42 cm .
Zakończeniem rdzenia jest stożek rdzeniowy, położony na określonej wysokości. Od stożka
odchodzi ogon koński, są to dolne części nerwów rdzeniowych. Jeśli kość rośnie szybciej, to
pociąga za sobą wychodzące włókna nerwowe i powstaje coś a la ogon koński. Samym
zakończeniem rdzenia jest nić końcowa (filium terminale) leżąca w przedłużeniu rdzenia
kręgowego. Nie zawiera włókien nerwowych, jest zbudowana z opony miękkiej.
W rdzeniu kręgowym można wyróżnić pewne zagięcia odpowiadające zagięciom kręgosłupa. przy
wyjściu z czaszki rdzeń zagina się do przodu, w odcinku szyjnym do tyłu, dalej jak kręgosłup,.
Znieczulenie często wykonuje się w pozycji siedzącej, wstrzykując w kanał środek znieczulający.
Na poziomie poniżej stożka nadal występują włókna tworzące ogon koński, przestrzeń wbicia nie
jest pusta, lecz zawiera nić końcową i ogon koński; pływają jednak swobodnie w płynie i i igła nie
jest zagrożeniem, bo korzenie raczej powinny się rozsunąć przed igłą.
Znieczulenie podpajeczynówkowe pozwala na operację kończyn dolnych, narzadów meidnicy i
brzucha, ale oprócz ściany przewodu pokarmowego  trzeba dodatkowo znieczulić pnie nerwów
błędnych. W niektórych ośrodkach wykonuje się takie znieczulenie, bo są tanie, ael wymagają
odpowiednio przeszkolonego personelu. Przy za dalekim wkłuciu moz na uszkodzić rdzeń kręgowy.
Uszkodzenei może być prawidłówoe, alec zasem mimo prawidłowego wkłucia anatomicznego i tak
mogą wystapić powikłania u pacjenta, ponieważ środek znieczulający mozę wywołać reakcję
alergiczna i koeljne tego poważne następstwa.
Rdzeń jest umocowany do kanału. Opona twarda ma oba listki  okostnowy zrastający się z koscią
oraz wewnętrzny zbudowany ze zbitej tkanki łacznej, znajduje się dosć szeroka przestrzeń
wypełnioan tkanką łączną, głównie tłsuzczową, splot naczyniowy zylny, drobne naczynia tętnicze,
jest to tak zwaana przestrzeń nadoponowa, W obrebio czazszki wewnątrz jej jamy sytuacja
wyglądała inaczej, oba listki są zrosnięte ze soba, tlyko w niektórych miejscach pozostają
niewielkie przestrznei pokrywte sródbłonkiem, gdzie przepłyawa krew żylna i nawyzamy je
zatokami opony twardej.
Przestrzeń zewnatrzoponowa  jeśli koniec igły znajdzei się miedzy dwom ablaszkami oponyw
twardej, i wstrzykniemy tu srodek, środek znieczuli korzneie nerwów znajdujaće się wtym miejscu.
Zajmuje to jednak więcej czasu, zanim środek zdyfunduje i zacznie działać.
Poniezej pajęczynówkwoi jest przestrzeń pojdawpajęczynółkowa woyepłniona płynejm, gdzie na 2
wiezadłąch ząbkowanyc jest zawieszony rdzeńb kręgowy. Więzadła przebiegają praktycznie
pomiedzy oponąmiekką a twardą.
Można też przebić igła blaszkę wewnętrzną popny twrdej, tu też można wstrzyknac srodek
znieczulający, który znieczuli korzenie i znieczulenie nast.;pai bardzo szybko, bo srdoek wejdzie w
nbepzosredni kontakt z tkanką nerwową. Jeśli decydujemy się na podanie do przestrszeni
zewnatrezoponiwej, musi minac15-20 minut na dyfuxję przez osłonji, jest to zatem sposób
wolniejszy niż podanie do jamy podpajęczynówkowej. Teoretycznie możlwie są obiwe sytuacje.
{podpajeczynółkow szybciej, ale niebezpoiecznie  płyn pod cisnieniem może przeciekać do
przestrzeni zewnatrzoponowej i się gromadzić w przestrzeni zewnątrzoponowej. Ciśneinei w
ukąłdzie się obniży, produkcja to tylko około 0,5 litra na dobę, zatem ciśneinie się obniży, i nastąpią
niekorzystne objawy kliniczne  silne bóle głowy, nieraz z zawrotami. Sytuacja jest niekorzystna.
Jak zapobiec wyciekowi płynu mózgowo-rdzeniowego? Użyć cieniuteńkiej igły, tylko na tyle
grubej, by przebić blaszki i więzadła kręgosłupa  jeśli dziurka będzie malutka, to się sama
zasklepi. Jednak jeśli igła jest za duża i zrobi wielki otwór, można go zasklepić  pobrać krew i
wstrzyknąć do przestrzeni, nastąpi wtedy zakrzep i zamknięcie otworu.
Nerwy rdzneiwoe to zwykle 31 par, która może się różnić w obszarze nerwół guzicznych.
8+12+7+7+5+1. Szczegóły dotyczą wyjsćia nerwów z kanału pomiedzy otwory miedzykręgowe.
Wyjatkiem jest korzeń piewszego newu szyjnego C1, poniewąz nie wychodzi przez otwór
poprzeczny, ale pomiezy koscią potyliczną, a pierwszym kręgiem szyjnym. Pierwszy i sotatni nerw
rdzeniwoy (C1 i Co1) zwykle nie mają korzenia grzbietowego, tylko korzeń brzuszny.
Włokna czuciowe somatyczne, general somatic afferent fibers  somatyczne czuiowe
Włokna ruchowe somatyczne- general somatic efferent fobers  odpwoadają dorgom piramidowym
general visceral afferent fibers  odpwiadją włoknom ukłądu autonomicznego
general visceral efferent fibers
istnieją w odruchach rdzenia kręgowego drogi dwuneuronowe i wieloneuronalne.
Niektóre odruchy nie wymagają uzcyia mzógu  odruzch rzpekowy, odruch imęśnia dwugłwoego
rmaienia, odruch ścięgna Achillesa.
Budowa zewnętrzna  szereg bruzd. Najbardziej z przodu nie jest nazywana bruzdą, ale szczeliną.
Szczelina pośrdkowea przednia (brzuszna), nieparzaszyta.W kirunku bocznym bruzdy są parzyste:
szczleina brzuszna boczan, szczelina grzbietowa boczna, z tyłu jest brzuda pośrodkowa tlyna.
Pomiedzyu bruzami jest jeszcze bruzda grzbietowa pośrednia.
Pola klorzneowe przednie i tylne w okolicy bruzdy przendiej bocznej jest pole korzneowe przednie,
w okolicy bruzdy grzbitowej bocznej jest pole korzneowe tylne dla korzeni nerwów tylnych.
Rdzeń wytwarza nie tylko zagiecia, ale zmienia swoją objetość (szerokosć przekroju).
Przkeorje są nwjeiśzke w obrębie części szyjnej i lędz
wiowej  wytłumaczniee to to, że stąd
pochodzą nerwy idące do kończyn  stąd powadtjaa sploty szyjny, rmaienny, oraz
lędz
wiowo-krzyżowy. Na przekroju poprzecznym istoa biała jest położona obwofdowao, istoa szara
środkowo.
W istocie białej istnieja trzy zasadnicze części. Pęczek przedni, anterior funiculus. Między tylną
boczną a przendią boczną =pęczek boczny, lateral funiculus, między tylną boczną a pośrdokową
tylną rpzebiega pęczek tlny, czyli posterior funiculus.
Na przkeoruj poprzecznym istota szara ma z prozdu róg przeni, anterior horn, z boku róg boczny,
lateral horn, z tyłu róg boczny, posterior horn.
Na przekoruj poprzecznym widać te zstruktury, które jednak w 3D są przestrzenne. Przestrzennie
wyróanimy kolumny, czyli słpu. Anterior, posterior, lateral column, słup przedni, boczny i tylny.
Wyróżniamy 9 warstw określanych jako blaszki Rexda (WAS? WTF? Jak to się pisze?).
Kalsyfikacja idzie od rogu tylnego, wyrónia się 9 blazek, a dziesiatą jest do przpodu od kanału
śrokdowego rdzneia kręgowego.
Rexed laminae:
i -dorsomarginal nucleus
II substantia gelatinosa substancja galaretowata
III and IV nucleus proprius, jądro właściwe
Pierwsze 3 blaszki i czwarta są zwiaznay z czuciem poweidrzchownym, lakki dotyk, ból i
temperatura.
VII  nucleus dorsalis of Clarke T1-L3 jądro grzbietowe Clarke, rozciaga się prawie na całej
długosci rdzneia, jest zwiazane z czuciem głębokiem;
interomedial nucleus t1-l3  prawie całty rdzenń kręgowy, od pwieroswwych neuromeró do
lędz
wiowych, jest zwiazne z ukałdem autonomicznym, z neuroanmi współczulnymi, jest to jądro
współczulne;
częśćjescze wyższa to ośrodek Budge'a, czyli rzęskowo-rdzneowy ciliospinal center of Budge
t1-t2, na tym poziomie położone są neuromery współczulne któer przez przydanke naczyń
krwionośny ch dostaną się do nerów rzęskowych i następnie np. do mięśnia zwieracza z
renicy.
Na wyskościu neruwomeór krzyzowcyh jest jadro przywspółczulne, obejmuje segemrtny s2-s4
sacral parasympathetic nucleus s2-s4
IX  somatic motor nuclei, all levels, dodatkowo jest te zjadro ruchowe
9rdznieowe) nerwu dodatkowego - spinal accesory nucleus c1-c6.
c3-c6 jest jądro nerwu przpeonowwego, phrenic nuclei.
Neurony są dla mmiesni prostowników, dalej dla mieśni zginaczy -tworza grupę przyśrokową,
boczną,
Anteromedial, anterolateral nucleae. Z tyłu są., substantia gelatinosa, substancja galaretowata z
neuronami, ponizej u podstawy jest jadro Clarke'a.
Sznury tylne  ich część górna w górze rdzneia kręgowego tworzy pęczek smukły i pęczek
klinowaty. Związnae są z czuciem głebokim, przewodzą cczucie głebokie.
Włokan zwiaznae z czuciem są po obu stronach, podobnie zwiazne z ruchem.
Drogi mżógowo-rdzeniowe
Piramiodowe są częste
Drogi:
 boczna (więcej włókien)
 przednia
Drogi pozapiramidowe
Drogi ukąłdu atuonomicznego
Drogi rdzeniowo-mózgowe
 drogie rdzneiwoo-wzgorżówe
 drogi wstępujace sznura tylnego
 drogi rdzeniwo-móżdżkowe
Drogi rdznewoo-wzgórzowe:
 przednia, anterior spinothalamic tract
 boczna laterla spinothalamic tract
Drogi wstepujące sznura tylnego
 przysrokdowe jest pećzej smukły fasciculus gracilis
 bocznie jest peczek klinowaty, fasciculus cuneatus (?)
Drogi rdznewoo-mżóżdzowe
 przedznia anterior sppinocerebellar tract
 tlylna
Około 90% dorga korowo-rdzneiwo boczna, 10% dorga korowo-rdzneiwoa przednia. Na
odpoiwedniej wyskoosci akson się przełącza. W rogu przednim rdzneia kregowego akspon
przełacza się na następny neuron.
Droga korowo-rdzneiwa przednia po dojsćiu do dopweidniego poziomu przechodzi na stronę
przeciwległą, ale na określonym poziopmie.
Boczna krzyżuje się w skrzyżowaniu piramid.
Część włókien z kory może się skończyć bezpośrednio w rdzeniu.
Jesoi nasta;pi uszkodzenie powyzej poziomu, gdzie neuron przełacza się na drugi, uszkodzenie
zależy od miejsca i od uszkodzonych włokien.
Jeśli rdzeń uszodzi się poodan ej stronie ciaął wz uszkodzeniem dróK
ruchowych, rehabiltaja byłąby
niemożliwa. Jeśli częś c biegnie pos tronie przeciwległej i nie jest uszkadzana, to pewna
rehabilitacja jest możliwa.
W spolotach nerwowych włoka mogą przemieszczać się na inne, równeiż wyższe poziomy.
Włókn aczuciwoe:
Włokna czuciowe tworzą grodi wstepujące rdzenia kręgowego, przebiegające dowrotnie, z bowdu.
Włókan dotyczące lekkeigo dotyku, lekkeigo bólu i temperatury  ciała neruonół pierwswog rzędu
ida do rogu tylnego rdzneia kr ęgowego, gdzie nastąpi przełączenie na następną komórkę nerwową.
Przez drogę rdznieow-wzgórzową przednią przekazywany jest lekki dotyk, kończy się w obrębie
wzgórza w jądrez brzusznym tylno-bocznym.
Droga rdzneiwo-wzgórzowa boczna, przebiegasjaća w snzurze bocnzym jest zwiazana z
przekazywaniem bodz
cół bólowyc i tempereaturowych, kończy się we wzgórzu, w jadrze brzusnym
tylno bocznym.
Czucie głebokie idzie drogą sznurół tylnych, receptroy dla tego czucia głebokiego są w głębszych
warstwach skrówy, w ścieK
nach i miesniach, gdzie jest pierwszy neruorn dorgi czuci=a głebokeirgo.
Jego aksony wnikajca dor dzneia kregowego, nie dzochdozą do rogu tlyngo, ale idą w sznurach
tylnych jako aksony tworzac drogi wst,epujaće sznurół tlynych, w rdzneiu przełużownym jest jadro
smukłę i klnowate. W ich obrebie są położówne drguie neruorny tego cuczia, następuje
przełaczenie, powstaej z askonół wstęga przyśrodkowa, nastęluje skrzyzownaie wstęg, i dociera do
wzgórza w miedzymżógowiu, do tego samego jądra co czucie poweirzchowne, do jadra brzusznego
tylno-bocznego. Tu jest trezeci netruon cczucia głebokiergo, sg
ad im8upl idzie do kory, do zakretu
zaśrokdowego.
Charakterysytnczy sposób: dolne części ciałą idą przyśrodkowe, te z góry ukłądają się na
obowodzie - prawo Auerbacha,
Włókan birgną nie tlko do wzgoróza do trzeciego neuronu, ale też do jadra zębategoi w korze
mózgu.
Część włokien jes tskryzżowanych, ale część nie.
Włokna tworzące droigę rdzeniwo-móżdżkową tylną przebiega w sznurze bocznycm, w tlnej,
obwodowej części, jest nieskrzyżowana, przebiaga pot ej samej stonie rdzneia kręgowego, wnika do
móżdżku przez konar dolny, Skrzyzownaa dorga rdzeniwoo-m óżdżokowa przednia wnika przez
konar górny.
Wzgórze, jądro czerwienne, struktury wkomponowane w costam to struktury pozmapriamodowe:
czowraczo-rdzeniweo, siatkowo-rdzneiwoe, czerowenneo-rdzeniowe, oliwkowo-rdzeniwoe.
Drogi autonomiczne:
Owkól kanału srokdowego. Zwiazane z obkruczaenim nacyzń, wydzielaniem potu, czynoscią
pęcherza moczowego, defekacją.
W sznurze przenim:
 droga rdzneiwo-wzgórzowa przednia, skrzyw,oanw
 droga korowo-wzgórzowa tylna nieskrzyż
 czworaczo-rdzneiwoa
 przedsionkowo-rdzneiwoa przednia skryzż
W sznurz eobnczym:
 rdzen wzK
órzopwa bcozna
Sznur tlyny:
 pęczek smukły
 peczek klinowaty
(oba skrzyzowane)
Upper and lower motor neuron.
Lower motor neuron lesions:
 flaccid paralysis, muscle atrophy, hypotonia, areflexia, fasciculatuions, fibrillationsdotycza
rogu rpzeniego rdzneia kregowego. Arefleksja, hypotonia, wiotki paraliż, fascikulacje
widoczne tiki w obrębie mięśni i fibrylacje, na miogramie się zaznacza.
 Upper motor neuron lesions(UMN)
lesions, porażenie spasytczne, brak ruchu kończyną, ale mieśnie mają pdwyzosnze napiećie,
hyperrefleksja, clasp-knife spasticity  żwby pokonać opór mieśni, trzeb apokontywać go
stopniowo, jak przy otweiraniu scyzorywak, na początku opór wioeskzy, potem maleje, loss
of superficial reflexes, (abdominal and cremasteric), clonus, plus wystepuje objaw
Babińksiego  przeciagnięcie ostrym końcem młoteczka neurologicznego  paluch odegnie
się grzbioetowo, palce podeszowowo.
Complete transetion o]f spinal cord:
exitus lethalis  c1-c3, smeirć, bo brak oddechu i brak osrodkół naczynioruchowych i oddychania
quadriplegia c4-c5, czterokończynowe porażenie
paraplegia blelowa t1  porażenie konczyn dolnych
spastic paralysis of all voluntary movements blewloe the lesion
comlpete naesthesia bewlow the lesion
urinary and fecal incontinence
anhidrosis and loss of vasomotor tone  brak potu i nieopdowniednie napiece nczayniowego
paralysis of volitional qand autmoatic breathign if the transection is above c5.
Respirator llub żelazne płuca są stosowane przy porażeniu uniemo,żliwajacyjm oddychanie.
Uszkodzenie połowiczne  borwn-sequarda, pojednej stpreni ciałą i na poiomie Th11
Porażenie spastyczne po porażonej stronei ciała (wieskzosć włokien kryzwuje się w piramidach),
nie będzie porażone czcuie powierzchwene., ale porażone będzie czucie głebokie w sznurach
wstępujaćych peczka po tej samej storenie ciała.
Uszkodzneie sznua tylnego na th11, cucie głebokie jest uszkodzone pot ej samej stoeni ciała.
Prawo ułożenia włokien w snzurach wstepujaćcyh storoan  Auerbacha-Flatteau