r r
SEKTY
W Polsce zarejestrowanych (legalnych)jest około 500sekt.
W Europie Zach. ponad 2 tysiące, w USA ponad tysiąc. Kraje Europy
Wschodniej stają się podatnym gruntem dla sekt. Sprzyja temu
liberalne prawo. Do niedawna, aby zalegalizować sektę ( związek
wyznaniowy) wystarczyło 15 autoryzowanych podpisów i nazwisko
przywódcy sekty. Obecnie potrzeba 100 autoryzowanych podpisów i
charakterystyka doktryny. Można zarejestrować każdy związek po za
związkiem opartym na doktrynie faszystowskiej i satanistycznej.
Przedmiot kultu jest obojętny.
Sekta- secare (łac.)  odcinać lub sequor - podążać za.
Sekta to odłam religijny, który powstał na bazie którejś z wielkich
religii. W chwili obecnej sekty zajmują się działalnością edukacyjną,
która wiąże się z modyfikacją osobowości, więc konotacji religijnych
jest w nich coraz mniej.
Sekta destrukcyjna - ruch o charakterze totalitarnym podszywający
się pod działalność religijną, terapeutyczną, kulturową, który poprzez
stosowanie różnorodnych technik psychologicznych i rozbudowany
system kontroli manipuluje, wykorzystuje i prowadzi do całkowitego
uzależnienia od grupy przy równoczesnym zerwaniu związków
rodzinnych i społecznych.
Cechy sekt destrukcyjnych:
1. Misjonarska gorliwość
Oznacza to, że członkowie sekty są gotowi poświęcić bardzo dużo
czasu (dużą część swojego życia) na poznawanie doktryn,
zdobywanie nowych wyznawców. Dzięki temu zapracowują na
zbawienie. W sekcie na zbawienie trzeba konkretnie zapracować (
nie jest darem od Boga) zdobywaniem nowych wyznawców.
Działalność misyjna jest bardzo ceniona.
2. Przywództwo charyzmatyczne
W sekcie siłą nadrzędną nie jest Bóg, czy demiurg, lecz jej
przywódca, guru - który twierdzi, że przeżył objawienie, że jest
wybrańcem, że został namaszczony lub odkrył nową interpretację
pisma świętego i on jest władzą zwierzchnią sekty. On dokonuje
1
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
interpretacji doktryny. To, co on powie jest święte (należy do nie
go głos ostateczny - nadaje przywileje, decyduje o ukaraniu)
3. Wyłączna prawda.
Dobro w sekcie, zło na zewnątrz. Prawda w sekcie, na zewnątrz
fałsz. Wstępujący do sekty mają uczucie, że są wybrańcami i w to
wierzą.
4. Nadrzędność grupy
Grupa zastępuje bliskich, rodzinę, przyjaciół. Grupa jest
powiernikiem, punktem odniesienia. Nie ma mowy o
indywidualizacji-te same ubiory, dieta, czynności. Dieta
wegetariańska, uboga w węglowodany, tłuszcze, produkty
nabiałowe, która z czasem powoduje spowolnienie myślenia w
wyniku czego uczestnik biernie poddaje się sekcie.
5. Ścisła dyscyplina
Mało czasu na sen (5,6 godz.), ściśle wyznaczone godziny na pracę,
medytację. Wszystko odbywa się według harmonogramu.
5. Ograniczenie rzeczywistości do 2 biegunów.
Myślenie kategoriami dobro (sekta) i zło poza sektą. Wizualizacja
dobra i zła( jest ono określone)
6. Całkowite posłuszeństwo i podporządkowanie wobec
przywódcy
Członkowie sekty sami chcą karać się,( głodówki, lodowate
kąpiele) jeżeli uznają, że nie w pełni zadowolili przywódcę. System
karania w sektach, to fenomen.
7. Zaszczepianie strachu
Jest to element przyciągający do sekty. Najpierw jest to strach
przed czymś konkretnym, np. szatanem, utratą kogoś bliskiego,
potem jest to lęk niewymierny (przed przyszłością, a następnie
strach przed wydalaniem z sekty). Ludzie, którzy zupełnie zerwali
ze światem zewnętrznym, mają przed nim strach wolą zapracować
się na śmierć, umrzeć, żeby tylko nie zostać wydalonym z sekty.
8.Odcięcie członka grupy od rodziny i środowiska
9.Nieustanna indoktrynacja.
Nie ma mowy o prywatnym życiu, osobistych względach, wszystko
jest podporządkowane sekcie.
2
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Klasyfikacja sekt
Klasyfikacja oparta na kryterium celów i wartości.
1, sekty chrześcijańskie- tworzą się wokół osoby, która twierdzi, że
przeżyła jakieś objawienie, albo poznała nową interpretację pisma św.
-Kościół Zjednoczeniowy  MUNA
- Rodzina, Rodzina Boża, Dzieci Ducha św., Dzieci Boże - została
zalegalizowana w Polsce(zajmuje się porwaniami, stręczycielstwem)
2, sekty wschodnie- nawiązują do religii dalekiego
wschodu(buddyzm, hinduizm)- Harry Kriszna, misja  Czejna
3.sekty islamskie- sięgają do Koranu np. Bahari, Zachodni Zakon
Sufi
4. sekty neopogańskie- nawiązują do religii
prasłowiańskich.(Zrzeszenie Rodziny Wiary, Polski Kościół
Słowiański- Światowid)
5. sekty ekologiczne- nawiązują do głębokiej ekologii (prowadzenie
gospodarstwa ekologicznego) np. Tęczowa rodzina, Bojownicy
Tęczy, Zielone brygady, Międzynarodowe Centrum Odnowy Ludzi i
Ziemi.
6.Sekty etniczne. (Rastafarianie, Neoszamani)
7. Czciciele UFO (Raelianie, Antrowis)
8.Sekty teozoficzne, okultystyczne, różokrzyżowcy- oparta na magii
białej i czarnej lub wierze w świętego Grala.( Zakon Złotego
Brzasku)
9. Sekty satanistyczne.- nie są legalizowane, jest ich
najwięcej.(Katowice, Ruda śląska, Szczecin, Warszawa) Proponują
dobrą zabawę, zamiast udręczenia. Jedynym ograniczeniem jest dobro
drugiego człowieka. Przechodzi się wtajemniczenia.
10.New Age- parapsychologia, medycyna niekonwencjonalna.
Alternatywa dla nauk chrześcijańskich. Rok 2000 był magiczną datą
końca ery chrześcijańskiej, która przyniosła wojny i nieszczęścia.
Nastąpi 1000 letni okres raju. Każdy jest Bogiem, nie ma zasad, każdy
tworzy swoje zasady. (Kościół Scientologiczny)
11.Sekty związane z transcendentalną medytacją (joga) Dusza
może się wyzwolić z ciała i lewitować.
3
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Klasyfikacja wg HASTENA
1. sekty religijne
2. sekty polityczne (aryjska- faszystowska)
3. sekty edukacyjne (kursy, nauka języków, szybkiego czytania)
4. sekty prowadzące działalność handlową -Amway
Klasyfikacja wg kryterium wartości
1. sekty o charakterze konserwatywnym- szerzą wiarę optymizm
i przemianę człowieka, prowadzą działalność misyjną, potępiają
osiągnięcia naukowe jako godzące w wartości ludzkie 
świadkowie Jehowy
2. sekty adwentystyczne- wierzą w nagły i szybki koniec świata
(zbawieni będą ci, którzy należą do sekty)
3. sekty pietystyczne- izolują się od świata zewnętrznego,
koncentrują się wokół własnej ideologii, medytacji, rozwijają
sferę duchową
4. sekty gnostyczne- akceptują wartości kulturowe, prowadzą
działalność misyjną, szczególną rolę odgrywają nauczyciele
mądrości- ludzie uzdolnieni.
Metody i techniki werbowania
Sekta zanim się na jakimś terenie zakotwiczy szuka swoich
emisariuszy, reprezentantów (studenci, intelektualiści) którzy
przechodzą szkolenia werbowania ludzi, asertywności tak, aby
przedstawiciele kojarzyli się nie z mroczną tajemnicą lecz otwartymi
umysłami, sprawiającymi wrażenie ludzi interesujących,
inteligentnych, głoszących prawdę. Poszukują członków w
środowiskach, w których działają.
Strategie
1. strategia wywoływania poczucia więzi emocjonalnej- stosuje się
ją wobec osób młodych, przeżywających problemy, konflikty,
odrzuconych, poszukujących np. z
le znajdujących się wśród
rówieśników, (być nad mieć, nie widzi siebie w  wyścigu
szczurów )wobec młodzieży z rodzin patologicznych.
4
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
� W tej strategii stosuje się technikę kontaktu emocjonalnego
i podtrzymywania kontaktu wzrokowego.(kontakt face to
face-twarz w twarz)
� Technika pozyskiwanie informacji z życia osobistego
� Wzbudzanie zaufania przez wykazanie zainteresowania
problemami rozmówcy,
2. Strategia wzajemności (rewanżu)- człowiek zostaje czymś
obdarowany i chce się zrewanżować, idzie na spotkanie i nie
widząc zagrożenia często przychodzi drugi i trzeci raz aż
nieświadomie wnika w sektę.
3. Strategia działalności edukacyjnej- nauka języka, organizowanie
kursów aktywizujących umysł, szybkie czytanie( majstrowanie
przy osobowości)
Etapy pozyskiwania członków sekty
Uwiedzenie (bombardowanie miłością) Osoba przebywa w śród
osób, które ją rozumieją.
Kontrola świadomości- destrukcja starej tożsamości człowieka
Kontrola świadomości polega na kontroli zachowań, myślenia,
odczuwania, uczuć i informacji. Człowiek jest świadomie poddawany
modyfikacji osobowości w wyniku czego nie może samodzielnie
wrócić do starej tożsamości. Taka osoba boi się życia poza sektą.
Musi się poddać terapii wyjścia, żeby wrócić do społeczeństwa.
Kontrola zachowań- Ta indoktrynacja dotyczy całej sfery życia-m
pracy, snu, ubioru, odżywiania. Nie zakazuje się kontaktów z rodziną,
lecz pod kontrolą. Wszystko dzieje się w grupach(spanie jedzenie).
Następuje wzajemna kontrola. Obowiązkowe są obrzędy i rytuały.
Kontrola myślenia
- wpojenie pewnych zasad doktrynalnych(slogany, frazesy)
- wyciszanie myśli. Każdy z członków jest uprzedzany, że pojawiają
się złe myśli i mają je odpowiednio interpretować. Muszą sobie
natychmiast przypomnieć te slogany i frazesy.
-autocenzura. Odsuwanie złego myślenia przez śpiewanie mantry,
mruczenie melodii.
Kontrola uczuć, odczuwania.
5
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
- manipulowanie strachem i poczuciem winy. Strach przed
wykreowanym wrogiem (Policja, szatan, strach przed ukaraniem)
- podsycanie fobii. Lęk przed wyrzuceniem z sekty, przed zagładą
świata.
Kontrola informacji. Cenzura informacji.
DEWIACJE SEKSUALNE
Dewiacją seksualną nazywamy wszelkie odchylenia od normy życia
seksualnego niezależnie od objawów, przyczyn, skutków, rodzaju i
natężenia.
W ramach zachowań zwanych dewiacjami seksualnymi możemy
wyróżnić 2 kategorie zachowań
1. Odchylenia seksualne- są to wszelkie zachowania będące
odstępstwem od norm moralnych i obyczajowych
obowiązujących w danym społeczeństwie. Normy obyczajowe i
prawne podlegają zmianom i są różne dla różnych społeczeństw.
Z tego względu nie można ustalić jednakowych kategorii
zachowań, które byłyby w każdym społeczeństwie odchyleniem
seksualnym. Zależy to od tolerancji, rygoryzmu społecznego i
czynników kulturowych. (W niektórych krajach pedofilia jest
dopuszczalna-Indie- małżeństwa z dziećmi. W Francji
poślubianie 10 letnich dzieci zlikwidowano w 1926r.) Na kształt
norm i rozmiar odchyleń seksualnych mają wpływ normy
religijne. (W Polsce homoseksualizm jest traktowany jako
odchylenie seksualne a w innych krajach traktowany jest jako
preferencja seksualna).
2. Perwersje seksualne (zboczenia seksualne)- są to wszelkie
zachowania będące odstępstwem od normy medycznej.
Są to zachowania, które mogą zagrażać życiu lub zdrowiu ofiary,
bądz
też osoby inicjującej ten akt (sprawcy). One nie wywołują
bezpośrednio cierpienia, nie jest to choroba, ale leczy się je.
Normy wyznaczające granice między zachowaniem seksualnym
mieszczącym się w normie a odchyleniem
� normy optymalne-odnoszą się do norm pożądanych, które
gwarantują związek partnerski i nie wykluczają prokreacji.
6
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
� normy akceptowane-dotyczą tych zachowań, które nie są
optymalne ale mimo utrudnień nie wykluczają związku
partnerskiego np. homoseksualizm
� norma tolerowana- są to takie kategorie, które dotyczą
zachowań w znacznym stopniu ograniczającym możliwość
związku partnerskiego (zachowania sadystyczne)
Zachowań będących odchyleniami nie leczy się. Bardzo często te
zachowania pojawiają się nie jako element zaburzonej osobowości
ale w ramach nie zaburzonej osobowości. Czasami wpływają na nie
czynniki społeczne takie jak oglądanie pornografii. Osobowość
pozostaje nienaruszona i nie ma czego leczyć. (Jeżeli ktoś cierpi z
powodu swoich dewiacji seksualnych to należy go leczyć  do
dewiacji tzn. dana osoba musi zaakceptować ten stan i potrafiła z nim
żyć). Zazwyczaj ludzie sobie sami radzą z faktem innych zachowań
seksualnych(preferencji), ponieważ działa czynnik nadrzędny- siła
naszej osobowości.
Mechanizmy obronne u osób z dewiacją seksualną
1. AFIRMACJA  jest to całkowita akceptacja faktu dewiacji (
występuje w przypadku niezbyt drastycznych odchyleń. Po
za zdziwieniem, uśmieszkiem nie budzą negatywnych
reakcji w społeczeństwie) Jest ona widoczna u
homoseksualistów, którzy czynią ze swojej odmiennej
preferencji znak rozpoznawczy i są z tego dumni. (Przy
przywitaniu zaznaczają, że są homoseksualistami)
2.AKCEPTACJA- przybiera 3 postacie
� Częściowa realizacja zaburzonej potrzeby (nie ujawnia
partnerowi swoich innych preferencji natomiast ucieka się
do zachowań autoseksulnych, czyli do marzeń w trakcie
masturbacji. Siła wyobraz
ni jest czynnikiem obniżającym
napięcie seksualne)
� Zachowania zastępcze- realizacja potrzeby tylko w
określonych warunkach bądz
tylko z określoną osobą.
(Stały partner nie wie o innych skłonnościach seksualnych
współpartnera. Natomiast te skłonności są realizowane z
prostytutką lub z osoba z poza związku)
� Jednoczesne praktykowanie obu form: dewiacyjnej i
niedewiacyjnej- w kontaktach z partnerem zasadniczo
7
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
realizowana jest potrzeba seksualna w sposób nie
zaburzony, ale czasami wprowadza się element inności,
który powoduje, że dana osoba zaspokaja swoje potrzeby.
Czasami te zachowania przyjmują postać skrywaną, która
dotyczy zabójców z lubieżności (na co dzień realizują
swoje potrzeby w sposób nie dewiacyjny)
3. OBRONA- polega ona na rozszczepieniu osobowości. W
sytuacjach tradycyjnych zachowanie jest normalne,
akceptowane, ale pod wpływem czynnika działającego
stymulująco (alkohol, silny stres) ujawniają się dziwne
skryte tendencje seksualne. (Zachowanie
dewiacyjne spychane jest w podświadomość, czyli nie
absorbuje tej osoby, która nawet nie zdaje sobie sprawy,
że jej preferencje są niezgodne z normami. (Akty
ekshibicjonistyczne) Takie zachowanie nie przeradza się w
zachowanie permanentne(ciągłe). Zwykle dana osoba już
takiego zachowania nie powtórzy, ponieważ się
wystrzegała sytuacji, która je wywołała.
4. WYPIERANIE- zachowanie dewiacyjne zostaje wbudowane w
całkowicie nieseksualną
aktywność.( Skłonności sadystyczne zostaną przesunięte
ze sfery seksualnej na sferę wychowawczą- rygoryzm
wobec swoich podopiecznych- wymierzanie klapsów. To
zachowanie jest spychane głęboko w podświadomość.
Diagnozowanie tego zachowania jest trudna, ponieważ
wynika z zaburzeń natury socjalizacyjnej.
Przyczyny dewiacji seksualnych
1. Czynniki biologiczne (Wiążą się z różnymi jednostkami
chorobowymi na których pojawienie się człowiek nie ma
wpływu. Dewiacja jest czynnikiem wtórnym spowodowanym
np. zmianami w mózgu, które powodują zmianę orientacji
seksualnej.
Niektóre zachowania mogą być wrodzone, a niektóre pojawią się
w póz
niejszym życiu.
� Zaburzenia genetyczne (zespół Klinefertera)-częściej
występuje u mężczyzn i polega na słabym różnicowaniu
8
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
cech płciowych. Jeżeli osoba jest zdolna do aktu
seksualnego można dojść do przeniesienia zainteresowania
seksualnego na dziecko tej samej płci( na chłopca)
� Zaburzenia neurologiczne. Dewiacje mogą występować
jako efekt uboczny np. padaczki skroniowej, w wyniku
nowotworu mózgu i stwardnienia rozsianego.
� Uzależnienia(alkoholowe) Powodują zaburzenia
psychiczne. Jeżeli choroby psychiczne były przed
uzależnieniem w postaci śladowej to po uzależnieniu mogą
prowadzić do zaburzonej orientacji seksualnej jako efekt
uboczny.
� Predyspozycje hormonalne (Nadmierne wydzielanie
testosteronu)
2. Czynniki psychiczne
� fantazje erotyczne będące efektem oglądania treści
pornograficznej (Pornografia twarda przedstawiająca
kontakty ze zwierzętami i pornografia dziecięca)
� zaburzenia identyfikacji seksualnej (Jest to czynnik nabyty
jako efekt działania socjalizującego- rodzice ubierają i
traktują chłopca jak dziewczynkę)
� urazy, szoki, wykorzystywanie seksualne w dzieciństwie.
� Poczucie niższości z wyraz
ną potrzeba dominacji (Zaburzenia
osobowości mogą wyzwalać tendencje sadystyczne lub
pedofiliom)
� Osobowość wielokrotna (Jest zaburzenie osobowościowe
polegająca na ujawnianiu u danej osoby struktury
osobowości, którą może wyzwalać czynnik natury
emocjonalnej np. silny stres, silny radość, bodziec słuchowe.
Może dojść do 8 krotnej zmiany osobowości. Dana osoba o
tym nie wie).
� Eskalacja uzależnienia od seksu (Może dojść do
uruchomienia mechanizmów obronnych wyrażanych w
agresji seksualnej)
� Kontakt z określona subkulturą seksualną np.
sadomasochistyczną.
9
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
KLASYFIKACJE
OCHYLENIA SEKSUALNE
1. Odchylenia w zakresie obiektu
2. Odchylenia w zakresie sposobu realizacji
3. Odchylenia tzw. nietypowe
a) homoseksualizm
b) transseksualizm
c) kazirodztwo
PERWERSJE SEKSUALNE
1. Formy progresywne
2. Formy impulsywne
Odchylenia mają wymiar nie kryminalny, nie psychiatryczny tylko
indywidualny. Dotyczą tylko tej osoby, jak ona sobie z tym poradzi.
Niektóre z tych zachowań mogą przybierać formę ewolucyjną i
przekształcić się w perwersję seksualną. Perwersje seksualne mogą
brać swój początek z odchyleń seksualnych.
ODCHYLENIA W ZAKRESIE OBIEKTU
Fetyszyzm
Nazwa pochodzi z religii (Fetysz-przedmiot godny uwielbienia,
element sacrum). W seksuologii fetysz jest przedmiotem godnym
uwielbienia seksualnego. Fetyszem może być wszystko, co służy
zaspokojeniu seksualnemu bez konieczności obecności partnera.
Fetyszystami są przede wszystkim mężczyz
ni. Fetyszem mogą być
długie włosy u kobiety. Jeżeli te włosy są czynnikiem stymulującym
wyobraz
nię, pobudzającym seksualnie, a do zaspokojenia jest
potrzebna partnerka to nie jest to fetyszyzm. Natomiast, jeżeli
wystarczą same włosy(odcięte) w izolacji od partnerki to jest to
fetyszyzm. Osoba partnera jest zbędnym balastem, którego fetyszysta
stara się nie widzieć.
Postacie fetyszyzmu
- pigmalionizm
Nazwa pochodzi od mistycznego bohatera, który wyrzez
bił postać
kobiety i się w niej zakochał. Afrodyta na jego prośbę ożywiła tę
postać.
Jest to odchylenie, które polega na tym, że fetyszem są rzez
by i
obrazy niekoniecznie natury erotycznej.
-dendrofilia -miłość do drzew (kontakt z drzewami powoduje
rozładowanie seksualne)
10
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
-narcyzm
Nazwa pochodzi od imienia młodzieńca, który zakochał się w
własnym odbiciu i nie mógł obdarzyć tym uczuciem innej osoby.
Jest dewiacją, w której miłość jest skierowana do samego siebie.
Narcysta nie zna drugiej osoby, która byłaby równie piękna i
atrakcyjna jak on sam. Jest dewiacją samotniczą i tragiczną w
skutkach dla tej osoby. Związek nacysty z drugą osobą jest możliwy
pod warunkiem, że ta osoba jest zauroczona nacystą. W danym
związku brak partnerstwa.
- automonoseksualizm- jest to dewiacja, w której człowiek czerpie
satysfakcję gdy ogląda siebie upozowanego tak, by przypominał
osobę płci przeciwnej.
Zwykle ta dewiacja nie przybiera niebezpiecznych wymiarów.
Odbywa się przed lustrem, próbuje ukryć swoje męskie walory.
-heterochromofilia- to odchylenie, w którym fetyszem jest kolor
skóry. Fetyszystami mogą być kobiety i mężczyz
ni. Dla
przedstawiciela rasy białej atrakcyjny jest partner rasy czarnej lub
żółtej. Partner tej samej rasy jest odstręczający.
-retifizm- to odchylenie, w którym fetyszem są przedmioty ze skóry.
Działają wrażenia dotykowe, są czynnikiem zaspokajającym
seksualnie. (Można się tego wyuczyć) .
-fetyszyzm deformacyjny- fetyszem są kikuty poamputacyjne, a
częściej pozostałości po działaniach chirurgicznych, wyraz
ne
okaleczenia. Odchylenie to nie jest niebezpieczne. Fetyszysta nikogo
nie okaleczy.
-ekstrementofilia- to odchylenie, w którym fetyszem są wydaliny
ciała ludzkiego.
Wyróżniamy w zależności od części ulubionej urofilię i kaprofilię.
W zależności czy się wącha, czy konsumuje wyróżniamy urofagów i
kaprofagów.
- nekrofilia- fetyszem są zwłoki ludzkie. Występuje dość często ale w
formie (poronnej)? tzn. nie w formie w pełni
wykształconej(odbywania kontaktów seksualnych z zwłokami) ale
skłonność formie małoznaczącej przejawiającej się skłonność
zainteresowaniu się cmentarzami, pochówkiem, kaplicami, ceremonię
pogrzebową.
11
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Często to odchylenie pojawia się skłonność osób skłonność
zaburzeniami psychicznymi jako forma zastępcza. Najczęściej
dochodzi do bezczeszczenia zwłok. Rzadko dochodzi do zabójstwa.
Występują trzy postacie nekrofili.
-nekrosadyzm- wiąże się z tym, że ktoś dopuszcza się aktu
sadystycznego, dokonuje zabójstwa po czym odbywa stosunek
seksualny.(perwersja seksualna)
-nekrostuprum- polega na wykradaniu zwłok skłonność
wykorzystywaniu ich skłonność celach seksualnych(całość lub część)
-nekrofagia- pożeranie zwłok
Transwestytyzm
Jest to skłonność do przebierania się w odzież należącą do płci
przeciwnej. Zwyczajowo transwestytami są przeważnie mężczyz
ni,
ponieważ w ubiorze kobiet przyjęły się pewne elementy ubioru
męskiego a mężczyzna ubrany w struj kobiecy budzi wątpliwości.
Wykluczamy z tego osoby przebierające się z racji zawodowych i
kulturowych (aktorzy, Szkoci)
Transwestytyzm nie jest szkodliwy dla otoczenia, nie powoduje
zagrożenia dla partnera. Jeżeli partner to zaakceptuje może się
utworzyć związek satysfakcjonujący. Nie jest to odchylenie
ewolucyjne.
Transwestytyzm może przyjmować różne postacie:
-narcystyczny-zadowalanie się swoim wyglądem w odzieży płci
przeciwnej w lustrze (forma odchylenia w swoim mieszkaniu)
- ekshibicjonistyczny- pokazywanie się w odzieży płci przeciwnej
publicznie
- masochistyczny- przyjemność sprawiają negatywne reakcje
(zaczepki, śmiechy, gwizdy)
- infantoseksualny- fetyszem jest odzież dziecka. Nosi się ją pod
ubraniem lub w kieszeni (pieluchy tetrowe)
- ciswestycyzm- przebieranie się w odzież własnej płci, ale należącą
do osób z innej warstwy społecznej lub charakterystyczne dla innej
grupy wiekowej. Ta forma dotyczy również kobiet.
(Normalnie chodzi ubrana jako urzędniczka a wieczorem jako
prostytutka i jeżeli ją ktoś pomyli z prostytutką, to jest to element
stymulujący. Osoby dojrzałe przebierają się za dzieci)
12
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
- homeowestyzm- przebieranie w odzież tej samej płci ale należącą
do innej osoby. (Ubieranie się w odzież uprzednio noszoną z
zapachem właściciela.)
Pedofilia
Objawia się poprzez seksualne zainteresowanie dzieckiem. W
pedofilii prawdziwej płeć dziecka nie ma znaczenia. Dziecko musi
wyglądać jak dziecko.
W obrębie pedofilii wyróżnia się jeszcze dwie kategorie, które
dotyczą różnicowania płci:
-nimfofilia- wyraża się zainteresowaniem seksualnym niedojrzałymi
dziewczynkami.
-parentofilia  jest to skłonność do dziewic- dzieci
To zróżnicowanie istnieje tylko z punktu kryminologii, ponieważ
dotyczy działania sprawcy.
Cecha charakterystyczną pedofila jest uwodzenie dziecka, nie czyni
mu krzywdy fizycznej.
Przyczyny pedofilii
1. Nerwice i fobie (nieudane akty seksualne, wyśmianie przez
partnera. Sprawca poszukuje partnera bezpiecznego, który nie
wyśmieje)
2. Patologizacja rodziny (uzależnienie od alkoholu w rodzinie,
przemoc w rodzinie, traumatyczne doświadczenia seksualne)
3. Zaburzenia identyfikacji płci (lęk wobec dorosłego partnera w
obawie przed odrazą) Sprawca uległ wypadkowi i jest okaleczony,
oparzony lub ma zniekształconą twarz.
Demencja starcza może powodować obniżenie kontroli i
zainteresowanie seksualne może przenieść się na dziecko.
4. Poszukiwanie relacji międzyludzkich (dotyczy osób z
zahamowaniami, osób odrzucanych w środowisku)
5. Tęsknota za wyidealizowanym dzieciństwem ( prawdziwy pedofil
zakłada, że dziecko tego oczekuje. W dzieciństwie tego nie
doświadczył lub doświadczał tego od matki i uważa, że dziecko też
tego chce. Pedofil ogranicza się do masturbowania przy dziecku lub
nakłania do masturbowania sprawcy przez dziecko.
6. Zaburzenia biologiczne np. urazy mózgu.
7. Zablokowana zdolność odczuwania satysfakcji seksualnej z
dorosłymi.
13
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
8. Wpływ pornografii dziecięcej. Jest to pedofilia wyuczona.
Zachowania mogą być różne.
Ze względu na zachowanie wyróżniamy dwie kategorie pedofilii:
Pedofilia regresyjna- brak fiksacji (wyłącznego
zainteresowania)dotyczącej dzieci. Kontakt z dzieckiem ma charakter
przypadkowy, przeważnie w obrębie rodziny. Np. ojczym- pasierbica.
Pedofilia fiksacyjna- (prawdziwa) zainteresowanie dotyczy
wyłącznie dzieci. Pedofil nigdy nie interesował się osobami
dorosłymi.
Gerontofilia
Jest to zainteresowanie seksualne osobami znacznie starszymi.
Dotyczy to przede wszystkim mężczyzn. Rzutują na to kwestie
kulturowe. Relacje kobiet z starszymi mężczyznami są tak częste, że
nie traktuje się je jako odchylenia. Osoba zainteresowania
seksualnego musi mieć oznaki starości(wygląd, nie kwestie
metrykalne). Nie jest to zachowanie szkodliwe- traktowane jest jako
preferencja.
Zoofilia
Istotą tego zachowania są kontakty z zwierzętami. Zachowania te są
bardzo rzadko diagnozowane, ponieważ osoba, która się tego
dopuszcza czuje presję, podejrzewa u siebie zaburzenia psychiczne i
wstydzi się tego, co robi. Ta forma jest zaburzeniem osobowości i
podlega leczeniu. Odchylenie to w równym stopniu dotyczy kobiet i
mężczyzn.
Przyczyny
1. Zaburzenia psychiczne. U osób upośledzonych umysłowo jest to
bardzo częste jako forma wewnętrzna.
2. Alkoholizm. Poprzez degradację komórek uszkodzenia mózgu
powodują przeniesienie zainteresowania seksualnego na każdy inny
obiekt. Nie ma znaczenia na jaki.
3. Patologiczne poczucie małej wartości. Lęk przed dorosłym
partnerem.
4. Wczesne uwarunkowania. Podniecenie seksualne podczas
oglądania spółkujących zwierząt.
5. Zastępczy charakter. Występuje po długiej izolacji od kontaktów z
dorosłym partnerem.
Te zachowania mają kilka poziomów. Pełny kontakt z zwierzęciem
występuje bardzo rzadko.
14
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
I. Ukryte podświadome tendencje zoofilne. Występują najczęściej .
Ujawniają się w snach erotycznych. Nigdy nie przekształcają się w
zachowania zoofilne.
II. Jawne tendencje zoofilne. Pojawiają się w fantazjach seksualnych .
Dotyczą większości osób.
Te dwa poziomy dotyczą około 90% zdiagnozowanych zoofilów.
Pozostałe 10% dotyczą trzech następnych form:
III. Masturbacja zoofilia- wykorzystywanie zwierzęcia do drażnienia
narządów płciowych
IV. Zoofilia jako zachowanie zastępcze- występuje u osób
upośledzonych umysłowo.
V. Zoofilia towarzysząca normalnym zachowaniom seksualnym- jest
efektem oglądania treści pornograficznych. Osoby takie próbują
wprowadzić w życie swoje wyobrażenia seksualne. Są to zachowania
sporadyczne, jednorazowo.
ODCHYLENIA W ZAKRESIE SPOSOBU REALIZACJI
Po części mogą wynikać z zaburzeń osobowości.
Sadyzm
Pierwszym najbardziej charakterystycznym zachowaniem są
zachowania sadystyczne. Sadyzm może wynikać z zaburzeń
osobowości i jest zachowaniem, które jest jako jedno z nielicznych ma
wyraz
nie ewolucyjny charakter, to oznacza, że istnieje bardzo duże
prawdopodobieństwo przechodzenie na coraz wyższe stopnie
zaawansowania, z których nie ma powrotu do zachowań
wcześniejszych. ( Jeżeli taka osoba doświadczy przyjemności z
perwersyjnych form- zadawania obrażeń fizycznych ofierze, to
znaczy, że nie ma możliwości powrotu do form neutralnych)
Tendencje sadystyczne możemy stwierdzić u około 80% populacji.
Przeważnie w postaci poronnej (ledwo zauważalnej) z tendencjami
psychicznymi i nie ewoluują tzn. nie przyjmują niebezpiecznych form.
Sadyzm może objawiać się w trzech postaciach:
1. Uzależnienie innych osób od siebie.
2. Wykorzystywanie innych osób.
3. Zadawanie cierpienia innym osobom.
Sadyzm może objawiać się w różnych postaciach.
15
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
1. Sadyzm fantazyjny- polega na wyłącznie na wyobrażaniu sobie
zachowań sadystycznych podczas kontaktów seksualnych. (Poza tę
sferę rzadko się wychodzi . Taka osoba tylko w wyobraz
ni
urzeczywistnia działania agresywne, zachowania przemocowe, ale
ich nie używa).
2. Sadyzm bierny- polega na tym że podczas współżycia seksualnego
świadomie unika się stymulacji przynoszącej przyjemność
partnerowi lub stosuje się taką stymulację która przynosi mu
przykrość.( Jest to forma sadyzmu, którą trudno udowodnić) Ważne
jest świadome działanie.
3. Flagellantyzm- oznacza to zadawanie bólu poprzez, bicie partnera
różnymi przedmiotami np. smyczą, paskiem, rzemieniem,
4. Saliromania  satysfakcja polega na pobrudzeniu partnera różnymi
substancjami. (Często są to substancje przypominające krew)
5. Dippoldyzm- (sadyzm wychowawczy)- polega na znęcaniu się nad
podopiecznym lub dziecku powierzonym opiece. (Jest to trudne do
udowodnienia, ponieważ trudno ustalić korelację między karaniem
cielesnym a pobudzeniem seksualnym.)
6. Wampiryzm seksualny  czynnikiem stymulującym jest krew
partnera. Zwykle objawia się w postaci poronnej tzn. partner
zostaje podrapany, zostaje uszkodzony naskórek, gdzie ubytek krwi
jest niewielki. Może się zdarzyć co jest prawdopodobne, że tak
mała ilość krwi z zadrapania dla sadysty jest małą ilością i w
związku z tym zapragnie zasmakować jej więcej i wtedy może już
dojść nie tylko do powierzchniowego uszkodzenia naskórka, ale
także do zabójstwa. Ta forma ma charakter silnie ewolucyjny i jest
prawdopodobne, że może ewoluować.
7. Mord z lubieżności- tego typu zabójstwa wynikają z
wcześniejszych praktykowanych form. Może to wynikać z
flagellantyzmu ewentualnie z wampiryzmu seksualnego. Polega on
na rozcinaniu narządów płciowych ofiary, czasami na wycinaniu
ich, rzadko na odbywaniu stosunku seksualnego ze zmarłą lub
umierającą ofiarą. W tym przypadku sprawca czerpie satysfakcję z
samego przenikania ciała ofiary nie zaś z faktycznego kontaktu
seksualnego. W przypadku mordu z lubieżności mamy do
czynienia bardziej z symbolizmem seksualnym, aniżeli z
faktycznego pragnienia odbycia stosunku seksualnego. Ta forma
zachowań jest formą stałą. Nie ma odwrotu od tego typu zachowań.
16
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Tak więc sprawca jeżeli czegoś takiego już raz dokonał to ze 100
procentową pewnością można powiedzieć, że dokona tego raz
jeszcze, nie wiadomo kiedy. może to być za tydzień a może to być
za rok lub jeszcze póz
niej.
Masochizm
Jest to zaburzenie polegające na pragnieniu całkowitego
podporządkowania się sprawcy, czy też osobie partnera. Potrzeby
masochistyczne wynikają z zaburzeń osobowości., mogą one
obejmować podobne zakresy:
- podporządkowanie się psychiczne, a więc pragnienie dominacji tej
drugiej osoby. Ta forma dominacji częściej występuje u kobiet. Taką
osobowość psychopatyczną kobiety określa się typu bluszcz. Taka
osoba żyje jakby światłem odbitym, potrzebuje obecności drugiej
osoby, chętnie znosi upokorzenia, poniżenia, ważne dla niej jest to,
żeby cały czas być w otoczeniu innej osoby.
- dążenie do doświadczania cierpienia fizycznego.(występuje
częściej u mężczyzn) Masochizm jest zachowaniem które nie będzie
przekraczało norm jeżeli skompletuje się z zachowaniem
sadystycznym. Mówi się o zaburzeniach sado-masochistycznych.
Jeżeli sadysta spotka na swojej drodze masochistę to mają szanse
stworzyć udany związek, oczywiście dopóki nie przekroczą pewnej
granicy. W każdym innym układzie takie relacje między sadystą czy
masochistą a zdrowym człowiekiem muszą się skończyć
niepowodzeniem.
Postacie masochizmu
-Tanantofilia- (tanatos- śmierć)- polega na przeżywaniu satysfakcji
seksualnej w momencie wyobrażania sobie własnej śmierci.
(Najczęściej osoby o takich tendencjach wyobrażają sobie rozpacz
bliskich, cały przebieg ceremonii, jak wyglądają w katafalku, ale
czasami takiej wyobraz
ni nie wystarcza i mogą pojawić się działania,
które przekraczają linię życia i śmierci)Bardzo często osoby takie, u
których tanantofilia jest w początkowym okresie, próbują przez
moment znalez
ć się w stanie śmierci klinicznej. Polega to na tym, że
na niedługi czas na głowę nakłada się worek foliowy i po pewnym
czasie, gdy zabraknie tlenu zaczynają pojawiać się halucynacje i jest
to stan porównywalny do LSD, trwają one bardzo krótko i potrzebna
jest pomoc drugiej osoby, żeby uwolnić się z worka. Inną formą
17
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
takiego działania jest zakładanie pętli wisielczej na szyję gdzie efekt
jest podobny jak w poprzednim przypadku.
Ekshibicjonizm
Jest to zachowanie typowe związane z zaburzeniem osobowości. Jest
to jedyne odchylenie, które można leczyć, dlatego że tutaj leczy się
osobowość. Ekshibicjonizm związany jest z poczuciem małej
wartości, zaniżona samoocena, traumatyczne doświadczenia z
dzieciństwa. Zachowanie ekshibicjonistyczne zwykle poprzedzone
jest jak zwykle jakimiś zwiastunami. Jednostka odczuwa silne
napięcie, narasta niepokój, który przechodzi w irytację. Pojawiają się
silne bóle głowy, zlewne poty i poczucie silnego napięcia
seksualnego. Takie objawy nasilają się do kilku godzin
ekshibicjonizmem dochodzi do aktu ekshibicjonistycznego. Z
ekshibicjonizmem wiąże się wiele mitów, a mianowicie mówi się, że
ekshibicjoniści nie stosują przemocy, co jest nieprawdą, bo
ekshibicjonista może zastosować przemoc, mogą dopuścić się również
gwałtu.( Czający się w parkach jest raczej niegroz
ny. Natomiast
czający się w piwnicach, windach, ciemnych zakamarkach może
dopuścić się gwałtu. Ofiarą może być również dziecko). Również
pojawia się wśród kobiet i jest bardziej skrywany. Mitem jest to, że
ekshibicjonista oczekuje reakcji lękowej od ofiary, co jest również
nieprawdą.
Rozróżniamy trzy typy oczekiwań reakcji ofiary:
- reakcje gniewne ofiary np. wyzwiska, mały atak parasolką. Takie
zachowanie ujawniają ekshibicjoniści o skłonnościach
masochistycznych
- zainteresowanie własną osobą
- reakcja lękowa, ucieczki. Tego typu reakcji oczekują ekshibicjoniści
o skłonnościach sadystycznych.
Wystarczy, aby powtórzyła się jedna taka reakcja lękowa, aby takie
zachowanie się utrwaliło. Zaburzenie osobowości wiąże się z pewną
logiką, ekshibicjonista uważa, że to co robi jest działaniem wzniosłym
dlatego wielu ekshibicjonistów, grasuje w takich regionach gdzie ma
zapewnioną widownię. W związku z czym pojawiają się przed
internatami, szkołami, akademikami a reakcja jest dla nich zgodna z
oczekiwaniami.(oglądanie przez firanki, komentarze)
Rozróżniamy trzy formy ekshibicjonizmu:
18
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
1. Kandaulezizm- jest to odchylenie polegające na tym, że
osobom postronnym pokazuje się zdjęcia nagiej partnerki.
2. Ocieractwo  przypadłość na którą cierpią mężczyz
ni w wieku
od 15 do 25 lat. Najczęstszą sytuacją jest wykorzystywany tłok
w środkach komunikacji, czy w sklepach , tam gdzie jest dużo
ludzi. Zwykle zachowanie jest bardzo podobne, ocieranie się o
pośladki lub piersi kobiety. Takie zachowanie przechodzi ze
względu na brak zainteresowania ze strony kobiety. Reakcją
oczekiwaną jest przyjęcie zaproszenia. Towarzyszy temu
obnażanie się, aż do czynności masturbacyjnych.
3. Triolizm. Jest to osiąganie satysfakcji seksualnej podczas
obserwowania kontaktu seksualnego innych osób i ewentualnie
branie udziału w tym kontakcie. Wielu krajach nie traktuje się
tego jako odchylenia. Inicjatorami są mężczyz
ni a osobą
godzącą się na to jest kobieta. Jest to najbardziej ryzykowne
zachowanie jeżeli chodzi o trwałość związku.
Oglądactwo
Jest to czerpanie satysfakcji z oglądania kontaktów seksualnych
innych osób i jest to jedyna forma osiągania satysfakcji seksualnej.
Kategorie oglądactwa:
- eksaudyryzm - satysfakcje sprawia podsłuchiwanie odgłosów
kontaktów seksualnych innych osób. Takiego zachowania można się
wyuczyć. (życie w akademikach)
- ozolagnia - silnie pobudzającym i sprawiającym satysfakcję jest
zapach partnera, (zapach naturalny partnera, zapach potu, zapach
narządów płciowych, zapach perfum, zapach fajki lub papierosa.) Jest
to forma wyuczona na zasadzie skojarzeniowej.
ZACHOWANIA NIETYPOWE (homoseksualizm, transseksualizm,
kazirodztwo)
Transseksualizm
Jest to inaczej zespół dezaprobaty płci. Jest to choroba, którą się leczy
z dobrym skutkiem, podłożem tej choroby są zaburzenia genetyczne.
W praktyce można to określić, że jest to niezgodność płci metrykalnej
z płcią psychiczną. By podjąć leczenie wymagana jest bardzo
dokładna diagnoza. Należy bardzo dokładnie zróżnicować z
ródło tych
zachowań. Jednym z takich wskaz
ników jest to, że taka osoba musi od
zawsze czuć się kimś innym. Najbardziej newralgicznym momentem
19
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
jest wiek 16-tu lat, ponieważ w tym okresie następuje całkowita
identyfikacja płciowa. Jeżeli dana osoba od tego momentu deklaruje
odmienność płci fizycznej z płcią psychiczną, to trzeba podjąć dalszą
diagnozę. Bardzo często zdarza się, że transseksualizm jako choroba
bywa racjonalizowana albo wtłaczany jest w miejsce
homoseksualizmu.( Lepiej wmówić sobie, że jest się transseksualistą
niż przyznać do tego, że jest się homoseksualistą. Transseksualizm
jest chorobą, a homoseksualizm jest dyskredytujący w
społeczeństwie). Zwykle badania trwają kilka lat. W Polsce są dwa
ośrodki w Warszawie i Krakowie.
Pierwszy etap polega zwykle na metrykalnej zmianie płci. Dla
niektórych osób jest to zupełnie wystarczające, zwłaszcza dla tych,
które rozpoczęły leczenie bardzo póz
no, czy też diagnozę rozpoczęły
bardzo póz
no ponieważ znalazły już sobie partnera który
zaakceptował ich odmienność. Wypracowały sobie satysfakcjonujące
metody współżycia.
Drugi etap jest to leczenie hormonalne- ono trwa również kilka lat, ale
skutki dla większości są satysfakcjonujące. Przy podaniu
odpowiedniego profilu hormonów zmienia się zarówno głos, zmienia
się wygląd, redukuje się pewne atrybuty płci, u mężczyzn zanika
owłosienie, zaczynają rosnąć piersi. Ostatni etap to chirurgiczna
zmiana płci na co nie wszyscy się decydują. Jest to zmiana ostateczna.
To działanie poprzedza okres kilkunastu lat. Decydują się na to ludzie
młodzi. Transseksualizm nigdy nie ujawnia się w wieku dorosłym,
dojrzałym.
Homoseksualizm
Zachowanie to dotyczy obu płci. W przypadku męskiego
homoseksualizmu nazwą tych zachowań jest uranizm albo
pederastia. (pederastia to stosunki doodbytnicze), natomiast
preferencje dorosłych mężczyzn wobec nieletnich albo bardzo
młodych chłopców określa się mianem efebofilii. W odniesieniu do
kobiet homoseksualizm określa się mianem safizmu albo miłość
lesbijska. Natomiast sytuacja analogiczna do efebofili czyli pociąg
dojrzałych kobiet dziewcząt, dziewczynek nazywamy korofilią. W
Polsce homoseksualizm traktowany jest jako odchylenie. W
niektórych krajach nie jest jednak traktowany jako odchylenie, jest
jedną z form orientacji seksualnej.
20
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Homoseksualizm jako orientacja seksualna nie różni się niczym od
heteroseksualizmu. Związki homoseksualne są tak samo trwałe jak
związki heteroseksualne. Nie każda postać homoseksualizmu jest
postacią prawdziwą.
Klasyfikacja zachowań homoseksualnych.
Wyróżniamy cztery grupy homoseksualizmu
1. Pseudo homoseksualizm  chodzi tutaj o praktyki
homoseksualne podejmowane w innych a niżeli seksualne
motywów. Jest to forma prostytucji homoseksualnej, czasami
młodzi chłopcy zarabiają utrzymując kontakty seksualne z
dorosłymi mężczyznami. Zakładają, że jest to na pewien czas
jednak potem nie mogą z tego zrezygnować ponieważ decyduje
tu zasada prawa pierwszych połączeń. Jeżeli kilka pierwszych
kontaktów ma charakter homoseksualny to taka osoba staje się
biseksualistą i utrzymuje kontakty zarówno z mężczyznami i
kobietami. W zależności, które kontakty będą bardziej udane
taka orientacja się utrwali. Jeżeli kontakty homoseksualne trwają
kilka lat to powrót do no kontaktów heteroseksualnych jest nie
możliwy.
2. Homoseksualizm rozwojowy- pojawia się w fazach wczesno-
dziecięcego rozwoju seksualnego. Może mieć on związek z
wychowaniem rodziców. (ubierają i traktują chłopca jak
dziewczynkę)
3. Homoseksualizm kształtujący się na podłożu zahamowań
psychicznych np. nerwicy, zwłaszcza dotyczy to
mężczyzn.(Heteroseksualista o skłonnościach neurotycznych,
który przeżywa fakt inicjacji seksualnej i swoje lęki oraz
nerwice próbuje wytłumaczyć urojonym homoseksualizmem.)
4. Homoseksualizm właściwy  są to jawne skłonności
homoseksualne, którym towarzyszy zespół objawów
dodatkowych np. marzenia senne, wyobrażenia, idealizacja
dotycząca wyłącznie osób tej samej płci. Homoseksualizm
właściwy jest nietrudny do zdiagnozowania (modele związane z
osobą partnera-homoseksualista ma model idealnego
mężczyzny.)
Homoseksualizmu pierwotnego nie wolno leczyć.
Homoseksualizm rzekomy można leczyć bardzo ostrożnie.
21
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Raczej przygotowuje się daną osobę do tego, żeby się pogodziła
z faktem homoseksualizmu.
PRZYCZYNY HOMOSEKSUALIZMU (wyuczonego)
1. Przyczyny wrodzone- dotyczy homoseksualizmu właściwego
2. Uwiedzenie (pierwsze doświadczenia seksualne)
3. Silny uraz psychiczny związany z pierwszym kontaktem
seksualnym np. osoba została wyśmiana, wystawiona na
pośmiewisko wobec innych.
4. Poglądy innych osób, ciekawość, opowieści.(znajomość z osobą
homoseksualną)
5. Brak dojrzałości heteroseksualnej (opowieści kolegów
wymuszają zachowania seksualne, do których nie jest
przygotowana. W przypadku tego udowodnienia jest
rozczarowanie. Próbuje się szukać związków bezpiecznych)
6. Czynnik rodzinny (surowa dominująca matka i łagodny
delikatny ojciec)
7. Wzrastanie w typowo żeńskim otoczeniu (chłopiec poszukuje
ideału opiekuna wśród mężczyzn i często dochodzi do relacji
seksualnych)
8. Silna identyfikacja z matką.
W Polsce homoseksualizm męski uważa się za dyskredytujący a
żeński nie.
ODCHYLENIA PATOLOGICZNE (perwersje seksualne lub
zboczenia seksualne)
Dzielimy je na dwie grupy.
1. Grupa  odchylenia patologiczne progresywne
2. Grupa  odchylenia patologiczne impulsywne
I. Odchylenia patologiczne progresywne, są to typowe perwersje
seksualne. Perwersja seksualna różni się tym od odchylenia
seksualnego, że całkowicie wyklucza się osobowość partnera. Można
powiedzieć, że osoba partnera jest sprowadzona do rangi przedmiotu,
dlatego też takie uprzedmiotowienie pozwala na dokonywanie
różnego rodzaju zbrodni, czy okaleczeń, czy poniewierania. Sprawca
w ogóle nie czuje, że ma do czynienia z osobą, tylko jest to przedmiot
seksualny, który on wykorzystuje zgodnie ze swoimi potrzebami.
22
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Taką cechą również jest pozbawienie zachowań seksualnych
erotyzmu. Erotyzm zawiera element uczuć. Zboczenia płciowe mogą
się rozwijać w dwojaki sposób:
-Droga jakościowa. Polega na tym, że zachowania są coraz
bardziej wyrafinowane, okrutne. Nazywa się to stopniową
specjalizacją i ubożeniem technik seksualnych. Osoba taka żyje
normalnie w okresie atencji, nie wzbudza podejrzeń. Pojawiające
się znienacka silne napięcie wystymuluje takie zachowanie
perwersyjne i wszystko wraca do normy.
-Droga ilościowa. Zachowania seksualne stają się coraz częstsze,
coraz bardziej absorbują jednostkę i są coraz mniej
satysfakcjonujące. Jest to tak zwana hiperseksualizacja
(seksoholizm). Seksoholizm nie charakteru perwersyjnego ale
nałogowy.
Objawy osiowe perwersji seksualnych
1.Popadnięcie w zmysłowość. Polega to na tym, że okresy pomiędzy
kontaktami są wypełnione wspominaniem tej aktywności. Dlatego
osoby, u których diagnozuje się taką perwersję seksualną mają
pamiątki, które służą do wizualizacji czy też wspominania.
2.Wzrost częstotliwości zachowań z jednoczesnym obniżeniem
satysfakcji.
3.Promiskuityzm i anonimowość  oznacza bezładne chaotyczne
kontakty seksualne.(byle gdzie, byle z kim, byle jak) Stosuje się
tutaj zamiennie pojęcie erotomanii. Najważniejsze jest
zaspokojenie potrzeby seksualnej a osoba partnera jest obojętna.
4.Rozbudowa fantazji, Wyrafinowanie praktyk. Coraz bardziej
wynaturzone zachowania.
5.Przeżycia mają charakter nałogu. (Osoby takie po pewnym
czasie tracą kontrolę nad swoim zachowaniem)
6.Okresowe wzmożenie niepokoju seksualnego pojawiające się
między fazami normalnego funkcjonowania. Osoby takie przez
długi czas są nie zidentyfikowane, najbliższa rodzina,
współmałżonek, nie mają pojęcia co się dzieje dlatego, że potrafią
się dobrze maskować.
II. Odchylenia patologiczne impulsywne pojawiają się w sposób
nagły i gwałtowny. Czynnikiem który ją ujawnia jest np. wpływ
alkoholu, silny stres, narkotyki. Zachowania impulsywne
23
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
zostawiają czasem luki pamięciowe (osoba nie pamięta, co
wyczyniała)
1. Abotemnofilia - pociąg do osób okaleczonych.
2. Autosasynofilia  pozorowanie własnego zabójstwa, niestety
skutek zbiega się z zamiarem
3. Hybrystofilia- dotyczy tylko kobiet, jest to pociąg do
partnerów będących sprawcami gwałtów. Określa się je mianem
syndromu sztokholmskiego, jest to przywiązanie do osób które
są sprawcami jakiejkolwiek przemocy.
4. Fobofilia  czyli pociąg do bodz
ców wywołujących lęk np.
stanie na torach i czekanie do ostatniej chwili i odskoczenie.
5.Kyrofilia  osiąganie podniecenia w sytuacji kiedy cos się
pali. Najczęściej sami podpalają.
6.Synforofilia  polega na prowokowaniu wypadków
drogowych. Czasami się to nazywa rosyjską ruletką. Czasami
jest to kładzenie się na jezdni
7. Timofilia  osiąganie satysfakcji seksualnej podczas
wystąpień publicznych. Cierpią na to politycy.
PROSTYTUCJA
Prostytucja jest zjawiskiem, które w perioratywny sposób ocenione
zostało dopiero teraz. W starożytności była oceniana pozytywnie.
Istniała prostytucja religijna i prostytutki były stawiane na piedestał.
W Fenicji przyszła małżonka oddawała się w gaju za pieniądze i w ten
sposób zbierała pieniądze na posag. W niektórych krajach
afrykańskich do dnia dzisiejszego istnieje prostytucja gościnna.
Cechy konstytutywne prostytucji
1. Oddawanie do dyspozycji własnego ciała w celu spowodowania
zaspokojenia seksualnego klienta.(wszelkie praktyki seksualne,
które klient uważa za zaspokojenie)
2. Oddawanie do dyspozycji własnego ciała większej liczbie osób.
Cecha ta oznacza, że mamy tutaj na myśli kolejno większej
liczbie osób, ale nie wyklucza to możliwości, że prostytutka za
większą opłatą oddaje się grupie osób. Ta cecha pozwala nam
odróżnić prostytucję właściwą od tzw. prostytucji małżeńskiej
(związki zawierane ze względów ekonomicznych, za kontakty
24
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
seksualne kobieta żąda jakiegoś ekwiwalentu) Płeć klienta nie
jest istotna.
3. Wynagrodzenie materialne. Zazwyczaj wynagrodzeniem są
pieniądze, ale nie jest to regułą, czasami ekwiwalentem mogą
być przedmioty np. klient kupuje mieszkanie, za które płaci
rachunki w zamian za usługi. Ta cecha jest bardzo ważna
ponieważ, odróżnia prostytucję od promiskuityzmu
seksualnego. Ta cecha odróżnia prostytutkę od klienta.
4. Brak związku emocjonalnego. W relacji między prostytutką a
klientem dominuje seksualizm a nie erotyzm i kontakt jest
typowo przedmiotowy.
5.
Cechy nieistotne prostytucji
1. Możliwość wyboru klienta bądz
jej brak.
W latach 50-60 z badań wynikało, że prostytutka nie ma wyboru. W
obecnych czasach prostytutki mają ten wybór. Te prostytutki, które
działają samodzielnie kierują się własną oceną klienta. Jeżeli obawiają
się ze strony klienta agresji, odmawiają takiego kontaktu.
Mniejsze możliwości mają prostytutki, które działają w agencjach
towarzyskich. W agencjach panuje zasada, że klient, który pobił
prostytutkę lub wymagał usług, które zagrażają życiu jest odprawiany
lub o kontakcie decyduje sama kobieta.
2. Jawność uprawiania nierządu
Większość kobiet uprawia prostytucję w sposób utajony. Oprócz faktu
uprawiania prostytucji mają jeszcze inny zawód lub uzupełniają
domowy budżet a także z faktu niemożliwości znalezienia innego
zatrudnienia.
Kwestia jawności jest bardzo dyskusyjna i nie może stanowić
podstawy do różnicowania tego zjawiska.
3.Czy prostytutka doznaje satysfakcji seksualnej czy nie.
Do tej pory uważano, że charakterystyczna dla prostytutek jest
oziębłość seksualna, że jest to jedyny warunek, który skłania kobietę
do nierządu. Tylko mając kontakt z wieloma partnerami mogą one
uzyskać satysfakcję.
Jak potwierdzają najnowsze badania u prostytutek oziębłość i
nadpobudliwość seksualna nie występuje. Są zjawiskami
drugorzędnymi.
4.Czy klient jest znany prostytutce czy nie.
25
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Dawniej uważano, że prostytutce klient nie może być znany, nie może
być z nią powiązany emocjonalnie, bo wtedy to nie będzie prostytucja.
W chwili obecnej to nie ma znaczenia, bo jedynym wyróżnikiem jest
czerpanie zysków. W wielu przypadkach klient jest zaprzyjaz
niony z
prostytutką dopóki prostytutka pobiera ekwiwalent materialny doputy
mamy charakter rzeczowy takiego związku. Jeżeli prostytutka
rezygnuje z tego, to wtedy mamy relacje towarzyskie, a nie akt
nierządu.
Prostytucję cechuje oddawanie własnego ciała do dyspozycji
większej liczbie osób w celu osiągnięcia przez nie satysfakcji
seksualnej oraz pobieranie za to wynagrodzenia materiałowego.
Typologia prostytucji
Prostytucja jest niejednorodnym zjawiskiem związku z tym istnieje
podział według różnych kryteriów.
I. Płeć osoby uprawiającej nierząd i płeć klienta.
1. Prostytucja heteroseksualna kobiet i mężczyzn.
Ta postać jest najpowszechniejsza, przy czym w zdecydowanej
większości dotyczy ona kobiet. W przypadku mężczyzn ta prostytucja
kilka lat temu w Polsce była nieznana. Natomiast teraz coraz częściej
zaznacza swoją bytność. Jest inna od prostytucji heteroseksualnej
kobiet z tej racji, że mężczyz
ni nie uważają swojej profesji jako
nierząd. Mężczyz
ni uważają, że są do towarzystwa, chociaż wszystkie
czynniki wskazują na co innego.
Są to mężczyz
ni zwykle do dwudziestu kilku lat, którzy utrzymują
kontakty z kobietami w różnym wieku. Towarzyszą kobietom w
różnych przyjęciach i oficjalnych spotkaniach, ale również istnieje
między nimi rodzaj relacji seksualnej. Określają się mianem  czarny
koń .
2. Prostytucja homoseksualna kobiet i mężczyzn.
Jest zdecydowanie więcej mężczyzn niż kobiet, którzy uprawiają tę
formę prostytucji. Po za zakładami karnymi i środowiskami
patologicznymi nie ma praktycznie kobiet zajmujących się tym typem
prostytucji. Wynika to z profilu osobowościowego kobiet. Kobiety
wiążą się emocjonalnie. Związku z tym w przypadku drugiej kobiety
26
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
ten związek przedmiotowy rzadko wchodzi w grę. W przypadku
mężczyzn jest to prostytucja charakterystyczna. Zróżnicowanie
mężczyzn uprawiających tego typu prostytucję jest dosyć duże (wiek i
status społeczny).
Pierwszym sygnałem wskazującym o skłonnościach do tego typu
procederu możemy mówić już u chłopców kilkunastoletnich. Jest to
znamienne do tego stopnia, że wyróżnia się podkategorię:
- prostytucja pederastyczna- uprawiana przez chłopców do 16 roku
życia.
Osoby zajmujące się prostytucją dłużej lub powyżej tej granicy wieku
zaliczają się do osób dorosłych.
3. Prostytucja biseksualna kobiet i mężczyzn.
Płeć klienta nie odgrywa tutaj żadnej roli.
4. Prostytucja tranwestytyczna kobiet i mężczyzn
W Polsce praktycznie nie występuje. Ogranicza się ona do klubów dla
homoseksualistów i transwestytów. Ta prostytucja ma charakter
homoseksualny. W przypadku nierządu występują preferencje osób tej
samej płci, a przebieranie się jest tylko przykrywką.
II. Stosunek do nierządu.
1. Prostytucja zawodowa
Dochody czerpane z nierządu są jedynym z
ródłem utrzymania.
2. Prostytucja potajemna.
Dochód czerpany z nierządu jest dodatkowym z
ródłem utrzymania.
Te prostytutki nazywa się  cichodajkami i można je podzielić na
kategorie:
a) prostytutki okazjonalne lub okolicznościowe.
Są to kobiety, które uprawiają nierząd w szczególnych sytuacjach
(długi, utrata pracy, ciężka choroba, przykre zdarzenie w rodzinie),
które zmuszają te kobiety do tego typu decyzji. Ta forma jest często
skutkiem dramatycznych wyborów i członkowie rodziny mają też
świadomość tego co kobieta robi ( za zgodą męża, wspólne dyskusje)
b) prostytutka urlopowa (weekendowa)
Jest to forma prostytucji, która jest uprawiana przez kobiety w
okresach zwiększonego popytu na usługi prostytutek. Ten popyt może
dotyczyć okresów wakacyjnych, przedświątecznych i urlopowych. Jej
cechą jest to, że nigdy nie jest uprawiana w miejscu zamieszkania.
27
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Kobiety wyjeżdżają do miejsc wypoczynku letniego lub zimowego.
Czasami jest to forma pod przykrywką czegoś oficjalnego.
III. Podział wewnętrzny.
- aparycja
- umiejętności zawodowe
- poziom inteligencji
Prostytucja kobiet
To jak prostytutki nazywają siebie nawzajem zależy od regionów
kraju i jest zmienne.
1. Callgelrs- najmniej liczna grupa, ale najbardziej ekskluzywna. Są
to dziewczyny na telefon. Maja one zwykle kilku stałych klientów i
tylko z nimi utrzymują kontakty. Klientela jest dość specyficzna,
ponieważ następnym klientem może zostać tylko ktoś z polecenia
stały klientów. Przeważnie są to biznesmeni, politycy i księża. Są to
osoby, którym zależy na dyskrecji, na swobodnych, spokojnych i
bezpiecznych kontaktach. Ekwiwalent za te usługi jest inny (kupno
mieszkania i opłata czynszu, wypłacanie stałej pensji a kontakty
odbywają się okazjonalnie w jej mieszkaniu, wspólny wyjazd,
wspólne wakacje, akcje firmy). Tę kategorię tworzą dziewczyny
wykształcone, studentki, które jasno określają swoje cele i priorytety.
2. Prostytutki lokalowe- kiedyś stanowiły podstawę. Dzisiaj
stanowią mniejszość. Prostytucja z lokali przeniosła się do agencji
towarzyskich. Działają samodzielnie i pilnie strzegą swoich rewirów.
Każda z nich ma swojego ochraniarza, sutenera, który sprawuje nad
nią pieczę. Działają w nocnych lokalach i dyskotekach. Rzadko
działają w hotelowych restauracjach.
3. Muzeum- są to prostytutki starsze wiekiem uprawiające nierząd od
kilkunastu lat, często karane. Pobierany przez nie ekwiwalent jest
symboliczny (posiłek, alkohol, kilka złotych)
4. Boczniaki- są to młode dziewczyny stojące przy drogach
reprezentowane przez Rumunki, Bułgarki, Rosjanki, Białorusini i
Ukrainki.
Te dziewczyny nie wiedzą w jakim celu przyjeżdżają do Polski lub
czynią to świadomie uprawiając prostytucję wcześniej w swoim kraju.
Na poboczu stoją dość krótko i trafiają póz
niej do agencji
28
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
towarzyskich, co jest ich celem. Te, które przyjeżdżają do Polski
nieświadome kończą  marnie , ponieważ spłata ciążącego na nich
długu przekracza ich możliwości. Każdy sutener uważa, że w nie
inwestuje i gwarantuje warunki bytowe. (Dzienny przerób powinien
wynosić 16 klientów) Prostytutka nie ma możliwości obsłużenia tylu
klientów i z każdym dniem rośnie ich debet, którego spłata jest
niemożliwa. Wytrzymują maksymalnie 3 lata, po których mają
problemy zdrowotne lub z policją. Bez pieniędzy wracają do kraju i
jest to pozytywne zakończenie ich kariery. Część z nich nie jest w
stanie wrócić do kraju. Niektóre umierają, inne są zmuszane do
nierządu biciem i przemocą. Nawet gdy wiedzą gdzie szukać pomocy,
to strach przed konsekwencjami i wstyd przed powrotem do kraju bez
pieniędzy zmusza je do trwania w tym co robią.
5. Tirówki- są to dziewczyny, które podróżują lub przebywają
odcinek trasy z kierowcami tirów. Są to zazwyczaj młode
dziewczyny, które zawierają powierzchowną znajomość kierowcami
na parkingu lub terenach przygranicznych. Następnie z innym
kierowcą wracają w poprzednie miejsce.
6. Żyleta- są to młode prostytutki, wulgarne, przeważnie narkomanki,
które spełniają każde życzenie klienta. Nie cieszą się powodzeniem
wśród prostytutek, ponieważ odbierają im mniej wybredną klientelę.
7. Świnki lub lolitki- są to młode dziewczyny w wieku 13- 14 lat,
które uprawiają nierząd za specyficzną formę ekwiwalentu
(kosmetyki, ubrania, drobny sprzęt elektroniczny)
8. Agentki- dziewczyny pracujące w agencjach towarzyskich. Nie ma
przedziału wiekowego.
Młode stanowią specjalną ofertę dla stałych klientów. Oferta w
agencjach jest zróżnicowana, zróżnicowane jest też wynagrodzenie
prostytutek.
Istnieją jeszcze tzw. Rosówki- działające w melinach i ciemnych
pomieszczeniach oraz prostytutki dworcowe.
Prostytucja homoseksualna mężczyzn.
- Książę- Jest to młody chłopak, który utrzymuje kontakty z kilkoma
starszymi mężczyznami.
- Omnibus (Puchar przechodni)- Mężczyzna dwudziesto-kilku letni,
który uprawia od kilku lat prostytucję i ma swoje doświadczenie.
Związku z tym traci swoją młodzieńczą atrakcyjność. Nie może liczyć
29
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
na stałych klientów, natomiast może być oficjalnym przyjacielem
starszego klienta.
- Wędkarz- Są to mężczyz
ni mający duże doświadczenie. Oni już
sami nie wybierają i mogą być wybierani. Za niewielką opłatą godzą
się na stosunki seksualne i w związku z tym bardzo ryzykują
zarażeniem HIV.
- Joint- Jest to młodzieniec zarażony HIV uprawiający prostytucje na
dworcach, podrzędnych lokalach.
Prostytucja męska rozwija się i degraduje taką osobę bardzo szybko.
Okres bycia księciem do najniższej kategorii to około kilku lat (16-
25). Jest to zjawisko bardzo demoralizujące. Bardzo szybko
wprowadza w świat narkomani i przestępczości.
W śród kobiet uprawiających prostytucję układ jest trochę inny. Jeżeli
kobiety nie wycofują się po kilku latach działalności, to zaczynają się
staczać po równi pochyłej z tym, że trochę dłużej. Jeżeli kobiety
zaczynają prostytucję dość wcześnie, to stawiają sobie granicę
(jeszcze dwa lata, do 22 lat, dopóki nie kupię sobie mieszkania) Z
czasem ta granica się przesuwa. Nie potrafią tych swoich celów
zrealizować, ponieważ gotówkę szybko wydają. Ich cele stają fikcją.
Nie potrafią myśleć perspektywicznie. Uważają, że ich prosperity
będzie trwać wiecznie.
Można powiedzieć, że prostytucja to forma nałogu, to zaburzenie
osobowości, destrukcja całej osobowości-nie tylko czynnik
ekonomiczny. Kobiety zmieniają się tak bardzo, że powrót do
normalnego życia jest niemożliwy.
Etiologia prostytucji
Kwestię tę wyjaśniają dwa kierunki teoretyczne.
I. Teorie biologiczno  psychologiczne.
� Nurt wiążący się z seksualnością prostytutek. Najbardziej znane
są teorie zakładające zaburzenia popędu płciowego.
(Elis, Ravel)?Fon. Prostytutki to kobiety o bardzo silnej zmysłowości,
czyli nadpobudliwe seksualnie. Preferują urozmaicone kontakty
seksualne, bowiem wszelka jednorodność nie gwarantuje satysfakcji.
(Hirszweld)? Fon. Prostytutki to osoby oziębłe płciowo. Ta oziębłość
wymaga zróżnicowanych doznań, różnorodności. Prostytutki
charakteryzują także tendencje homoseksualne i związku z tym
jedynymi osobami, które one mogą obdarzyć uczuciami są kobiety.
30
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Natomiast do prostytucji podchodzą bez emocji i traktują ją jak
zawód.
� Teoria antropologiczna- stworzył ją (Lambrozo)? Fon.
Jest to jego odpowiednik teorii o urodzonym zbrodniarzu.
Odpowiednikiem urodzonego przestępcy jest urodzona prostytutka.
Charakteryzuje się ona pewnymi anomaliami wyglądu zewnętrznego
(Krępa budowa ciała, czoło niskie, szeroko rozstawione oczodoły,
odstające uszy, silnie zarysowana żuchwa, wydatne kości policzkowe,
anomalie narządów płciowych). Znamienne są także anomalie
osobowościowe. Urodzoną prostytutkę charakteryzuje wzmożony
popęd płciowy i zaburzenia osobowości (znieczulica moralna).
� Teoria zaburzenia instynktu monogamicznego u kobiet
(Rosta)? Fon.
Kobiety i mężczyzn różnicuje charakter instynktu. Kobiety raczej
charakteryzuje instynkt monogamiczny czyli są z natury wierne. Z
natury przywiązują się do innej osoby na zasadzie przyjaz
ni, miłości i
są osobami w takich związkach stabilnymi.
Mężczyzn natomiast charakteryzuje instynkt poligamiczny co
oznacza, że mężczyzna z natury nie może być wierny (trzeba by go
zmusić do zmiany osobowości). Wierni mężczyz
ni są z socjalizowani
lub przywiązani do miejsca.
U niektórych kobiet maże pojawić się zaburzenie instynktu
monogamicznego i kobieta reprezentuje typowo męski typ
osobowości. Objawić się ono może wcześniej w zamiłowaniu do
typowo męskich upodobań czyli form sportu, rozrywki, nałogi
(palenie papierosów, picie alkoholu).
� Teoria psychoanalityczna (Helen Deusche)
Przyczyny prostytucji są dwojakiego rodzaju:
1. Kompleks męskości ujawniony przez kobiety czyli nie pogodzenie
się z seksualną rolą kobiety (monogamiczność)
2. Prostytucja jest efektem rygorystycznego wychowania
preferowanym przez matki, które zwykle przedstawiają życie
seksualne w małżeństwie jako dopust Boży i przykry obowiązek.
Efektem takiego wychowania jest odrzucenie roli kobiety w związku,
ponieważ życie seksualne wiąże się z przykrościami i upokorzeniem.
Dziewczyny tak wychowane zaczynają ukierunkowywać swoją
orientację na zachowania typowo męskie  chcą być pożądane przez
wielu, niecącą mieć stałego partnera.
31
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
� Zaburzenia osobowości i traumatyczne wydarzenia z
dzieciństwa.
Są badania, które potwierdzają, że u prostytutek występują wyraz
ne
zaburzenia osobowości. Takie badania opublikowali (Sznajder,
Storcman)? Fon.
Najbardziej znamienne dla prostytutek są:
- niezdolność panowania nad sobą,
- skłonności histeryczne,
- niedorozwój umysłowy,
- skłonności do alkoholizmu,
- schizofrenia i zaburzenia tego typu,
- zaburzenia psychopatyczne,
- padaczka,
- obniżony krytycyzm.
W tych badaniach pomieszane są czynniki wrodzone (niedorozwój
umysłowy), choroby(schizofrenia, padaczka), nabyte (alkoholizm).
Alkoholizm jest efektem przyjętego stylu życia, a nie przyczyną
takiego życia. Podobnie sprawa się ma z zachowaniami
psychopatycznymi.
W Polsce takie badania przeprowadzała Jadwiga Fabian.
Przyczyny prostytucji zawierają się we wczesnej inicjacji seksualnej.
W latach 60-tych za przedwczesna inicjację seksualną uważano
inicjację przed 17 rokiem życia. Obecnie za taką przyczynę uważa się
inicjację przed 13- tym rokiem życia.
Zaburzenia charakteropatyczne czyli na bazie mikro uszkodzeń
centralnego układu nerwowego.
- neurotyzm
- prymitywizm umysłowy
- zboczenie popędu seksualnego, który objawia się skłonnościami do
zachowań dewiacyjnych (agresywnych, przemocowych)
Badania amerykańskie (Dżenis, Piter Jamo)? Fon.
Przyczyny prostytucji leżą w traumatycznych przeżyciach z
dzieciństwa.
Przebadano 100 prostytutek i stwierdzono, że u ponad 80% z nich u
podłoża ich zachowań leżały traumatyczne przeżycia z dzieciństwa
(zgwałcenia, wykorzystywania seksualne, zmuszania do zabaw o
charakterze seksualnym przez osoby dorosłe). Skutkiem takich
doświadczeń jest zaniżona samoocena, poczucie winy, poczucie
32
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
bezwartościowości w roli partnera, zablokowanie uczuciowości
wyższych. Efektem tego są zaburzone kontakty mężczyznami. Te
badania wyjaśniają dlaczego owe kobiety nigdy nie wychodzą z tego
procederu. Dlaczego mając szansę ułożyć sobie życie wracają do
uprawiania nierządu.
Te kobiety mają uczucie małej wartości, upokorzenia przez los i nie są
w stanie rozwinąć uczuciowości wyższej i funkcjonować w roli
partnera. Nawet mając obok siebie osobę, która darzy je uczuciem,
one od tego uczucia uciekają. Boją się zaangażować.
Podobne badania były prowadzone w Belgii i Holandii. Na podstawie
tych badań stwierdzono, że 80% miało traumatyczne przeżycia
płciowego wczesnym dzieciństwie (przed 10-tym rokiem życia) i w
sposób istotny rzutowało to na ich osobowości:
- zaburzenia psychopatyczne
- zaburzenia paranoidalne
- skłonności do depresji i histerii
- spaczenie popędu płciowego
II. Teorie społeczno- ekonomiczne.
Zakładają one charakterystyczną prawidłowość.
Zarówno sytuacja dynamicznego rozwoju gospodarczego jak i spadek
rozwoju gospodarczego sprzyja rozwojowi prostytucji.
W sytuacji wzrostu gospodarczego prostytucja rozwija w wyniku
wzmożonego popytu na tego typu usługi. Wpływa na to specyfika
społecznego funkcjonowania. Ludzie skupieni są na karierze
zawodowej, a więc moment założenia rodziny odkładany jest w
czasie. W związku z tym usługi anonimowe, niezobowiązujące są
traktowane jako atrakcyjna forma realizacji potrzeby seksualnej.
W przypadku kryzysu gospodarczego prostytucja rozwija się jako
efekt bezrobocia, które dotyka szczególnie kobiety.
Czynnik ekonomiczny można uznać jako jeden z ważniejszych, jeżeli
chodzi o motywację uprawiania prostytucji. Są również kobiety, które
uważają, że mogą przez to poznawać wielu ciekawych ludzi, mogą
realizować swoje potrzeby.
Regulacje prawne prostytucji.
Systemy regulacji prawnych prostytucji
33
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
1. System prohibicyjny ( zakaz całkowity uprawiania nierządu)
Ten system obowiązuje jeszcze w niektórych krajach europejskich (
niektóre kantony Szwajcarii, Chiny, Korea, niektóre stany USA). Ten
system wymyślono dość dawno i wiązał się on z epidemią chorób
wenerycznych. Uważano, że prostytucja była głównym z
ródłem
szerzenia się tych chorób. Uznano, że całkowity zakaz prostytucji
będzie efektywnym działaniem. Rozwinęła się prostytucja ukryta, a
zachorowalność na choroby weneryczne nie spadła. System ten
wprowadził wszechwładzę Policji. Od podejrzeń Policjanta zależało
czy kobieta będzie oskarżona o uprawianie nierządu. Karane były
prostytutki, a nie klienci.
W Szwecji istnieje prohibicja, ale karani są klienci, a nie prostytutki.
2. System reglamentacyjny (przełom XVIII/XIXw.)
Zezwolono na uprawianie prostytucji wyłącznie w domach
publicznych. Prostytutki miały karty zdrowia, w których musiałą być
aktualna adnotacja o stanie zdrowia. Jeżeli nie był aktualny wpis
można było odebrać koncesję na prowadzenie takiego domu.
Takie rozwiązanie wiązało się z mieszczańską mentalnością. Uznano,
że dojrzewanie biologiczne wyprzedza dojrzewanie społeczne
(moment zawarcia małżeństwa), a więc prostytucji nie należy
zakazywać i ją usankcjonować z pewnymi ograniczeniami
zdrowotnymi. Taka forma prostytucji wiązała się z wyzyskiem (
większość zarobionych pieniędzy zabierał właściciel domu). Nie
udało się wyeliminować prostytucji ukrytej, która integralną formą
tego systemu. Nie spadłą zachorowalność na choroby weneryczne.
Aktualne badania nie wpływały na to zjawisko, ponieważ
przewidziano zbyt długi czas między tymi badaniami (6 miesięcy).
Rozwinął się handel żywym towarem. Każdy właściciel zabiegał o
maksymalną atrakcyjność w swoim domu. Sprowadzał kobiety
niezdemoralizowane tzw.  świeża krew . W związku z tym
dochodziło do porwań kobiet samotnie podróżujących, podróżujących
czasami wywożono je za granicę. Europejki były atrakcyjnością w
krajach południowych. Aby ograniczyć tę formę przestępczości
wprowadzono modyfikację tego systemu zwaną systemem
Bremeńskim.
Polegał on na tym, że zakazano prowadzenia domów publicznych,
natomiast prostytutkom wyznaczono dzielnicę w mieście (getto)
Pozostałość po tym systemie to San Pouli w Hamburgu. Pozwalano
34
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
wykupić lub wynająć dom prostytutkom, który same prowadziły i
mogły tam przyjmować klientów. Nie mogły z nimi zamieszkiwać
dzieci, nie mogli mieszkać mężczyz
ni. Prostytutki mogły zatrudniać
pomoc w wieku powyżej 35 roku życia, które musiały opuścić
dzielnicę przed godz. 20-tą. Było to kosztowne, ponieważ wiązało się
z zmianą charakteru zamieszkania pewnych dzielnic. Prostytutki nie
mogły uprawiać nierządu w innych dzielnicach.
3. System neoreglamentacyjny (XIX/XX w.)
Polegał na tym, że całkowicie zrezygnowano z prowadzenia domów
publicznych, natomiast prostytutką wydawano licencję. Tą licencją
były tzw.  czarne książeczki . Oprócz danych personalnych musiał
być dwa razy w miesiącu wpis od lekarza. Takie rozwiązanie
przetrwało jeszcze w Hiszpanii i Portugalii. W Polsce istniało do
1952r. Mankamentem tego systemu jest to, że prostytutka wpisana do
rejestru jest na całe życie naznaczona. Pozytywne w tym systemie jest
to, że prostytutki mają możliwość zrzeszania się, tworzenia związków
zawodowych.
4. System abolicjonistyczny
Polega on na tym, że prostytucja nie podlega ewidencjonowaniu, ani
karaniu, natomiast ścigane są przestępstwa tzw. eksploatacji
prostytucji.
ONZ w 1949r. przyjęła Konwencję w sprawie  Zwalczania handlu
ludz
mi i eksploatacji prostytucji
Konwencja ta w 1 art. nakłada na państwa ratyfikujące tę Konwencję
obowiązek zaprzestania jakichkolwiek form ewidencjonowania
prostytucji, karania oraz jej eksploatowania, co wiąże się z likwidacją
domów publicznych.
Art. 16 tej Konwencji nakłada na państwa obowiązek prowadzenia
działalności profilaktycznej i resocjalizacyjnej. Polska tę Konwencję
ratyfikowała w 1952r. Sankcjami za nieprzestrzeganie tej konwencji
może być napiętnowanie danego państwa na forum ONZ.
Polska zaprzestała ewidencji prostytucji i ostro sankcjonuje
przestępstwa eksploatacji prostytucji. (Wszelkie dyskusje na temat
legalizacji domów publicznych nie mają sensu, ponieważ Polska
naruszyłaby tę konwencję).
Agencje towarzyskie działają jako legalne różnego rodzaju instytucje (
lokale rozrywkowe, przedsiębiorstwa wielobranżowe). Odprowadzają
podatki od swojej działalności, ale nie od prostytucji, ponieważ
35
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
państwo nie może na nie nałożyć podatku. Państwo nie może wystąpić
w roli sutenera.
Dyskusja na temat możliwości zrzeszania się prostytutek jest
paradoksalna, ponieważ żadna z prostytutek nie wypracuje sobie
emerytury. Musiałaby być inna regulacja prawna i odprowadzanie
comiesięczne składek. Żadnej prostytutce nie zależy na tym, żeby była
ewidencjonowana.
W tym systemie karane są trzy przestępstwa eksploatacji prostytucji:
- stręczycielstwo
- sutenerstwo
- kuplerstwo
- oraz handel żywym towarem
Stręczycielstwo jest to zmuszanie innej osoby poprzez stosowanie
przemocy, gróz
b szantażu lub podstępu do uprawiania prostytucji. Jest
zagrożone (1-10 lat) pozbawienia wolności. To przestępstwo można
także popełnić wobec prostytutki, która chce się wycofać.
Sutenerstwo czyli czerpanie zysków z nierządu. Zagrożone jest karą
do 3 lat pozbawienia wolności. Jest to obrzydliwy proceder, ponieważ
sutener nie daje niczego w zamian ( nie gwarantuje ochrony, pomocy,
lokalu, tylko zabiera zarobek). Wcześniej rozróżniano sutenera i
alfonsa, który gwarantował ochronę, pomoc i przyjaz
ń prostytutce.
prostytutce chwili obecnej takiego rozróżnienia już nie ma.
Kuplerstwo jest to czerpanie korzyści w związku z ułatwianiem
cudzego nierządu. Jest zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności.
Jest przestępstwem najtrudniejszym do udowodnienia, ponieważ
trzeba udowodnić, że ktoś mając świadomość, że inna osoba uprawia
nierząd czerpie z tego korzyść ( wynajęcie prostytutce mieszkania i
uzgodnienie taksy od ilości przyjmowanych klientów, pobieranie
przez taksówkarza dodatkowej opłaty za każdego przywiezionego
klienta). Jeżeli przestępstwo jest popełnione wobec osoby nieletniej
kara zwyżkuje do ( 1-10 lat) pozbawienia wolności.
Handel żywym towarem- (1-10 lat) pozbawienia wolności.
Zwabianie i wywożenie za granicę osoby w celu uprawiania nierządu.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi dlaczego kobiety decydują się na
tego typu profesję. Każda z nich ma świadomość, że to jest czasowe
zajęcie, a to niczego nie zmienia. Niezależnie od tego w jakim
36
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
momencie prostytutka wychodzi z biznesu i jak kończy się jej
aktywność to pozostawia ona istotne ślady w ich psychice.
W Polsce istnieją dwie instytucje zajmujące się profilaktyką i pomocą
prostytutkom.
1.  Lastrada - udziela pomocy kobietom, które w sposób dla siebie
nieoczekiwany znalazły się za granicą i zostały zmuszone do
uprawiania prostytucji lub w Polsce. Jest instytucją cywilną. Jej
siedziba mieści się w każdym większym mieście, a centrum w
Warszawie.
2. Stowarzyszenie im. Marii Niepokalanej na rzecz pomocy
dziewczętom i kobietom. Nieoficjalnie nazywają siebie
 Magdalenkami .
Obie instytucje działają na zasadzie wolontariatu i prowadza pracę
 streetwokerów , czyli docierają do prostytutek w miejscu ich
działania. Oferują pomoc, ale każda osoba musi sama zdecydować,
czy chce z tej pomocy skorzystać. Pomoc nie jest nachalna (
zostawiają nr telefonu, informację jaką pomoc prawną, lokalową
proponują) Każda z tych organizacji posiada swoje schroniska. Ich
adresy i dane personalne pracowników są utajone z powodu
zagrożenia ze strony sutenerów i przestępczości zorganizowanej.
Patologie społeczne wykład nr 4
SAMOBÓJSTWA 13.01.2006r.
Sytuacja samobójcza określana jest mianem sytuacji suicydalnej.
Czynniki, które sprzyjają samobójstwu są czynnikami
suicydogennymi(La suicid- samobójstwo)
Samobójstwo jest to każdy zgon wynikły z autoagresywnego
(uświadomionego lub afektywnego zachowania człowieka)
nastawionego na unicestwienie swojej psychofizycznej struktury.
Jego działania zdeterminowane są endogennymi (wewnętrznymi) i
egzogennymi (zewnętrznymi) czynnikami kształtującymi tzw.
Sytuację suicydogenną postrzeganą w taki sposób, że niweczy ona
naturalna skłonność do samozachowania.
Ta definicja zawiera kilka istotnych wskaz
ników, które pozwolą
rozpoznać czyn i odróżnić go od np. tylko i wyłącznie
autoagresyjnego zachowania, które nastawione jest na fizyczne
37
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
uszkodzenie struktury, a nie psychofizycznej i rzadko kiedy noszą
znamiona całkowitego unicestwienia.
1. Samobójstwo to śmiertelny skutek wynikły z autoagresywnego
zachowania człowieka.
2. Zachowanie to może mieć charakter emocjonalny lub
motywowany. (Do zamachu samobójczego może dojść w sytuacji
związanej z gwałtownymi przeżyciami emocjonalnymi, a więc coś, co
dzieje się nagle, co jednostka nie planuje, co burzy jej strukturę
świadomości i chęć życia, utrata kogoś najbliższego. Nie ma
hierarchii takich zachowań ( Dla dziecka- słaba ocena, dla dorosłego-
zawiedziona miłość, utrata pracy) Nie można powiedzieć, że ktoś
popełnia samobójstwo z błahego powodu, ponieważ dla tej osoby to
była konkretna sytuacja, która nagle zburzyła jej istotę
funkcjonowania.
Czynniki motywowane (Życie dla tych osób jest udręką. To, co mają
wokół siebie to pasmo nieszczęść i jedynym dla nich rozwiązaniem
jest śmierć. Dla wielu tych osób świadomość, że mogą same
zakończyć życie jest formą pociechy. Do takiej decyzji się dorasta
przez wiele miesięcy. Najpierw jest ona kołem ratunkowym, póz
niej
zaczyna się planowanie). Między tymi dwoma rodzajami samobójstw
jest wyraz
na różnica. Te, które są emocjonalne mają inny charakter,
inny przebieg. Te, które są motywowane, nie są manifestacją..
Wybrany sposób na zakończenie życia nie daje szansy na przeżycie.
3. Samobójstwo zdeterminowane jest czynnikami sytuacji w jakiej
znajduje się samobójca. (Różne okoliczności, których nie można
usystematyzować).
4. Istotne jest indywidualne postrzeganie sytuacji.
5. Indywidualne postrzeganie zależne jest od typu układu nerwowego,
doświadczenia osobistego, systemu wartości i innych czynników. (Od
tego zależy czy zawód miłosny jest przeżyciem, które mija po kilku
tygodniach, a dla innych jest powodem odebrania sobie życia).
Definicję, która bierze pod uwagę zamiar i skutek stworzył
ZIBARGO. Chciał wykazać, że samobójstwa dokonane i niedokonane
wynikają nie z nieudolności sprawcy tylko z faktycznego zamiaru.
Stwierdził, że niektóre samobójstwa miały przynieść skutek
śmiertelny i taki faktycznie spowodowały inne zaś do tego
rozwiązania nie doprowadziły. Niektóre samobójstwa miały być
nieudane i ten skutek osiągnęły. Inne zaś doprowadziły do śmierci.
38
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
A więc czasami tylko zbieg okoliczności, szczególna sytuacja
powoduje, że zamach samobójczy przybiera nie ten obrót, którego
spodziewał się sprawca.
Odnosząc się do aspektów historycznych można powiedzieć, że
samobójstwo nigdy w dziejach ludzkości nie było jednoznacznie
oceniane. (w kryteriach pozytywnych lub negatywnych)
W starożytności, w niektórych plemionach samobójstwo było
niedopuszczalne. (Masajowie uważali, że samobójstwo jest
tchórzostwem. Osobę, której udało się uratować samobójcę
wynagradzano. Natomiast osoba popełniająca samobójstwo-znacząca
w plemieniu nie miała prawa do godnego pochówku. W innych
plemionach południowo-amerykańskich samobójstwo było
honorowym wyjściem z sytuacji infami, jeżeli czyn był zagrożony
śmiercią lub wygnaniem. Przysługiwało wtedy normalne pochowanie
i jego imię nie było okryte hańbą.
Samobójstwa rytualne to np. rytuał SATI wykonywany w Indiach.
Jest to śmierć żony na grobie męża. Ten rytuał w XIX w. uznano za
barbarzyński i zakazano w całych Indiach. Natomiast w latach 80-tych
jeszcze zdarzały się takie przypadki. (W niektórych regionach to, co
należało do zmarłego traktuje się jako jego własność i powinien
zabrać ze sobą wszystko co kochał). Ten rytuał nie był przymusowy.
Kobieta mogła odmówić zgody na samobójczą śmierć, ale wiązało się
to ze śmiercią obywatelską i musiała odejść. Uważano, że wdowa
może przynieść nieszczęście na całą społeczność.
Inną formą rytuału samobójstwa była śmierć starców w plemionach
germańskich. Człowiek, który z racji swojego wieku czuł, że może
być ciężarem dla swoich bliskich podejmując taką decyzję nigdy nie
zostawał sam. W otoczeniu swoich bliskich, którzy szanowali jego
decyzję mógł zjeść swój ostatni posiłek i się pożegnać. Przeważnie
było to rzucenie się ze skały do morza.
W starożytnej Grecji stosunek do samobójstwa był zróżnicowany.
Sokrates, Platon i Arystoteles odrzucali możliwość samobójstwa,
uważali, że jest to akt tchórzostwa. Epikur natomiast uważał, że
samobójstwo może być ucieczką przed cierpieniem, wyjściem z
beznadziejnej sytuacji.
Cynicy uważali życie za pasmo zabaw i przyjemności. Jeżeli życie
przestawało cieszyć należało je zakończyć. Hołubili samobójstwo.
39
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Według prawa greckiego samobójcy nie można było pochować w
miejscach tradycyjnych na cmentarzyskach. Odcinano samobójcy rękę
i chowano ją w innym miejscu, żeby ją odizolować od reszty ciała.
W Rzymie poglądy były bardziej liberalne. Uważano, że samobójstwo
mogło być wyjściem honorowym oprócz żołnierzy legionów.
Żołnierze popełniający samobójstwo traktowani byli jak dezerterzy.
Gdyby im się próba samobójcza nie udała to czekała ich śmierć.
Natomiast ówczesne prawo rzymskie przewidywało samobójstwo dla
skazanych na śmierć żołnierzom. Wtedy ich testament był
przestrzegany i to przestrzeganie było nadzorowane przez państwo. W
przeciwnym razie wszystkie jego dobra konfiskowano i zacierano po
nim ślady.
W początkowej fazie chrześcijaństwa wspierano zjawisko ascezy.
Samobójstwo jako skrajna forma ascezy, która miała przybliżyć
człowieka do Boga było traktowane jako naturalna droga. Trwało to
do momentu, kiedy w Europie pojawiły się sekty i próbowały z
śmierci samobójczej uczynić rytuał.
Pierwszą sektą, która zmieniła obraz śmierci samobójczej była sekta
Donatystów. Głosili oni pogardę dla życia. W związku z tym zasłynęli
jako uczestnicy zbiorowych aktów samobójczych. Rzucali się z
wysokich skał w przepaść i czynili to całymi grupami. Osoby dorosłe
razem z dziećmi.
W XVII w. powstała sekta Raskolnikow związana z kościołem
prawosławnym. Jej przedstawiciele zakopywali się żywcem lub
dokonywali samospalenia.
W XVIII w. w Europie środkowej w Rumunii i Bułgarii powstała
sekta Skopców, którzy popełniali samobójstwa przez głodzenie się lub
zakażanie ran.
Zachowania sekty Donatystów i ich zwolenników w średniowieczu
spowodowały, że dwaj wielcy chrześcijańscy filozofowie
jednogłośnie odnieśli się negatywnie do aktu samobójstwa.
Św. Tomasz z Akwinu uważał, że życie człowieka jest własnością
Boga i człowiek nie może zmieniać jego wyroków ingerować w jego
plany, co do istnienia człowieka.
Dla św. Augustyna samobójstwo to, to samo, co zabójstwo, czyli
złamanie przykazania nie zabijaj.
Tak rygorystyczne poglądy, które reprezentowali filozofowie kościoła
katolickiego wpłynęły na kary dla samobójców.
40
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
W wszystkich krajach europejskich począwszy od V w. zaczęły się
pojawiać w prawodawstwie kary dla samobójców zarówno dla tych,
którzy popełnili je skutecznie jak i dla tych, którzy usiłowali je
popełnić.
W Francji karą dla samobójców było bezczeszczenie zwłok
(ćwiartowano lub włóczono za powozem po całym mieście i
wyrzucano na śmietnisku) oraz konfiskata dóbr samobójcy.
Obowiązywało także niszczenie wszelkich śladów po samobójcy
(dom burzono, drzewa rosnące wokół domu wycinano, całą ziemię
należącą do niego orano- była przeklęta, nie można było jej kupić).
Rodzina opuszczała miejsce zamieszkania- była obciążona klątwą.
W Szwajcarii zwłoki samobójcy ćwiartowano i rozrzucano na cztery
strony świata.
W Anglii zwłoki nabijano na pal i wystawiano na widok publiczny. Po
tygodniu zwłoki wyrzucano po za obręb miasta.
Niedoszłych samobójców wtrącano do więzienia i pozbawiano
wszelkich dóbr materialnych
Te praktyki zaniknęły dopiero pod koniec XVIII w.
W tej chwili obowiązujące rozwiązania, które przyjął Sobór
Watykański II dotyczący samobójców traktują kwestie te bardziej
liberalnie pozostawiając zasadność pochówku w sumieniu księdza,
który ma tego dokonać. Stanowisko kościoła jest jednoznaczne-
samobójstwo jest niedozwolone, ale sytuacja cierpienia (nieuleczalna
choroba, tortury) łagodzą wymiar śmierci samobójczej. W kwestii
szacunku do samobójcy Kościół odszedł od stanowiska, że nie można
pochować samobójcy zgodnie z ceremoniałem katolickim. Prawo
polskie także odeszło od karania samobójców (kodeks z 1932r.
przewidywał kary). Jedynie podżeganie i pomoc w samobójstwie jest
karalne (od 6m. do 5 lat) W stosunku do żołnierzy służby czynnej
reguły te nie obowiązują. Samobójstwo traktuje się jak dezercję.
KLASYFIKACJA SAMOBÓJSTW
Klasyfikacja wg. DURKHEIMA
1. Samobójstwo egoistyczne. Jest to samobójstwo wynikające z byt
słabej integracji jednostki z grupą. Są to samobójstwa osób tzw.
samotnych w tłumie. (Osoby, które obracają się w śród znajomych,
znajomych tak naprawdę są bardzo samotne. Nie mają osoby
najbliższej. Więz
z rodziną jest pozorowana).
41
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
2. Samobójstwa altruistyczne. Wynikają z byt silnej integracji
jednostki z grupą. Wynikają z podporządkowania się pewnym
oczekiwaniom (rytuał SATI, HARAKIRI samospalenie mnichów
buddyjskich)
3. Samobójstwa anomijne. Są przejawem zakłóconego ładu
społecznego (klęska żywiołowa, zwrot w strukturach władzy,
gwałtowny wzrost lub upadek gospodarczy) Te sytuacje wywołują
dezorganizację społeczną. Ten rodzaj samobójstw jest związany z taką
sytuacją.
Nie ma tutaj żadnych reguł. Upadek gospodarczy- rosnąca bieda,
bezrobocie, pauperyzacja społeczeństwa. Wzrost gospodarczy-
człowiek nie umie określić granicy tego, czego by chciał mieć i także
znajduje się w sytuacji beznadziejnej.
4. Samobójstwa fatalistyczne. Popełniane są przez osoby, które
określają swoją sytuację jako sytuację bez wyjścia. Mogą to być
samobójstwa osób nieuleczalnie chorych, byłych więz
niów systemów
totalitarnych, które poddawane były torturom. Do tej kategorii zalicza
się również zbiorowe samobójstwa popełniane przez członków
niektórych sekt, ale samobójstwa zbiorowe niektórych sekt zawierają
elementy altruistyczne, a więc zaliczenie do tej kategorii nie musi być
jednoznaczne. Niekiedy dramatyczne samobójstwa członków sekt są
wyrazem przywiązania do przywódcy i robi się coś, co on nakazuje,
co jest ucieczką przed  czymś . Czasami jednak zachowania są
irracjonalne, ponieważ sekcie nic nie zagrażało. Okazuje się, że ofiary
były przymuszane do samobójstwa.(W tych czynach zawierają się
cechy samobójstw anomijnych i fatalistycznych)
Klasyfikacja z punktu widzenia etyki chrześcijańskiej.
I. Samobójstwo bezpośrednie. Jest ono przez Kościół
niedopuszczalne, ponieważ jest to świadome i dobrowolne
pozbawienie się życia. Zadanie sobie śmierci jest celem działania
człowieka.
A. Ze względu na sposób zachowania samobójcy:
- czynne- to dokonany zamach (z użyciem broni palnej, trucizna, broń
palna). Forma, która musi być wyraz
nie przedsięwzięta przez dana
osobę.
42
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
- bierna- zaniechanie. Dana osoba podejmuje głodówkę, odmawia
poddania się procedurze medycznej, która przedłużyłaby życie.
(Eutanazja jest wykluczona)
B. Ze względu na cel.
1. Samobójstwo z rezygnacji. Osoba chce uwolnić się od cierpienia
(obojętnie czy moralne, czy fizyczne)
2. Samobójstwo z poświęcenia. Jest czynione dla jakiegoś celu.
(Według etyki chrześcijańskiej nawet gdy cel jest pozytywny, to droga
do niego jest negatywna, czyli dyskwalifikuje się pozytywność tego
celu.)
II. Samobójstwa pośrednie. Jest to samobójstwo, w którym śmierć
nie jest bezpośrednim celem działania danej osoby. Jest ona jedynie
pośrednią konsekwencją tego działania. (Nie chodzi o unicestwienie
siebie, ale o życie innej osoby)
Wyróżniamy dwie postacie:
1. Ofiarowanie życia (miłość do ojczyzny)
2. Samobójstwo z narażeniem życia.
- narażenie się śmierć niechybną
- narażenie się na śmierć prawdopodobną
Spontaniczne ratowanie cudzego życia lub w wykonywaniu
obowiązków.
Z wszystkich kategorii wyłącza się zachowania, które wynikają z
wypełniania rozkazu lub działań wojennych.
Klasyfikacja wg. SZAWARSKIEGO
1. Samobójstwo ewidentne to świadome i dobrowolne spowodowanie
własnej śmierci, ale wyłącznie ze względu na własną osobę (Aby
zachować szacunek do samego siebie)
2. Samobójstwo dla dobra innych uczynione z poczucia z obowiązku.
Samobójstwo jest jedyną droga do osiągnięcia celu.
3. Samobójstwo, które jest warunkiem uratowania innego człowieka.
Względy moralne są najważniejsze. Człowiek wybiera własną śmierć,
żeby ratować kogoś innego.
4. Samobójstwo popełnione w obliczu nieodwołalnego zagrożenia
śmiercią. (Nieuleczalna choroba, tortury)
5. Samobójstwo, którego przyczyną jest wierność i przywiązanie oraz
wyrzeczenie się siebie dla innego człowieka.
6. Samobójstwo jako akt protestu politycznego.
7. Samobójstwo z pobudek patriotycznych.
43
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
8. Samobójstwo jako skutek choroby psychicznej.
(W literaturze spotyka się jeszcze określenia samobójstw zbiorowych,
emocjonalnych i symbolicznych-wynik choroby psychicznej)
Kształtowanie się intencji samobójczych
1. Proces ten obejmuje gesty samobójcze, groz
by, demonstracje o
niewielkim zagrożeniu śmiercią. (Są to działania, które wskazują na
wyraz
nie zachwiany stan emocjonalny. Są to deklaracje, ostrzenia,
próby zmiany swojej sytuacji) Może to być sygnał ostrzegawczy,
którego nie można bagatelizować.
2. Próby samobójcze ambiwalentne, kiedy szansa tragicznego
zakończenia jest prawdopodobna. Są to manifestacje. Próby
samobójcze, które mają być sygnałem dla otoczenia. Jest to wołanie o
pomoc samobójcy (Krzyk rozpaczy). Jeżeli ten moment zostanie
zbagatelizowany, to pojawi się trzecia sytuacja.
3. Potencjalnie śmiertelne próby, których szansa przeżycia jest
znikoma.
Kształtuje się model:
- samobójstwo wyobrażone- szansa, że zawsze mogę to zrobić, zawsze
jest wyjście z sytuacji
- samobójstwo upragnione- osoba czuje się tak, że nie ma możliwości,
żeby zmienić swoje postępowanie, wszystko, co otacza daną osobę
traci sens.
- samobójstwo usiłowane- podejmuje się próbę w celu
zasygnalizowania otoczeniu, że coś jest nie tak.
- samobójstwo dokonane.
Ten model sprawdza się prawie w każdym przypadku samobójstwa
motywowanego.
SAMOBÓJSTWA NIESPECYFICZNE
Są to czyny, które z punktu widzenia pobudek formalnych
samobójstwem nie mogą być jednak zawierają elementy, które je do
tego czynu zbliżają.
I. Zabójstwo i samobójstwo. (Samobójstwo we dwoje)
Jest to tzw. Samobójstwo partnerskie albo małżeńskie Forma
zabójstwa i samobójstwa łączą się z sobą. (Jedno z partnerów
44
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
dokonuje zabójstwa partnera potem dokonuje samobójstwa) Jest to
sytuacja, w której osoba inicjująca akt werbalnie jest osobą
posesywnie traktującą innych (uważa, że partner i dzieci są jego
własnością) Jeżeli dopada ją kryzys, to musi on być rozwiązany przez
całą rodzinę.
Dramatyczną odmianą tego samobójstwa i zabójstwa jest
samobójstwo rodzinne. W tym przypadku samobójstwa popełnia tylko
jedna osoba, która jest sprawcą zabójstwa pozostałych członków
rodziny. Kwestię kwalifikacji prawnej zabójstwa osłabia fakt, że
pozostali członkowie rodziny godzili się lub byli świadomi skutków
tego czynu. Zwykle u podłoża takich zabójstw i samobójstw leżą
zaburzenia osobowościowe sprawcy tzn. tego, który podejmuje
decyzję za całą rodzinę. Zwykle jest to poczucie małej wartości. Taka
osoba czuje się nieprzydatna i odtrącona. Nie czuje możliwości
wyjścia z tej sytuacji. Jest nieodporna na frustrację. Zachowania
agresywne przenosi na innych.
II. Eutanazja. Wyróżniamy kilka form eutanazji:
1. Eutanazja z zaniechania. Chory decyduje o tym, że nie będzie
przyjmował leków podtrzymujących życie i to przybliża jego śmierć.
2. Eutanazja bierna. Na prośbę chorego rezygnuje się z procedur
medycznych, które mają podtrzymywać jego życie.
3. Eutanazja pośrednia. Choremu zostaje podany lek, ale w dawce
śmiertelnej.
4. Eutanazja aktywna. Osoba chora zostaje pozbawiona życia
poprzez podanie substancji trującej.
Zazwyczaj eutanazja kojarzy się z prośbą, działaniem na prośbę
osoby chorej, która oczekuje, że dawkowany wcześniej lek zostanie
podany w dawce większej powodującej śmierć. Natomiast czasami
jest to decyzja samej osoby zainteresowanej, która nikogo nie
wtajemnicza w swoje zamiary. Czasami zakańcza życie konkretna
substancja, której działanie ujawnia się podczas sekcji zwłok.
Argumentem przeciw eutanazji jest stwierdzenie, że eutanazja nie jest
aktem humanitarnym, bowiem współczesna medycyna dysponuje
takimi środkami, które mogą życie człowiekowi przedłużać i
unicestwiać ból. A więc śmierć nie musi się wiązać z cierpieniem
fizycznym. Przytacza się argumenty opieki periatywnej dotyczące
godnego umierania, które nie pozwalają na przyjęcie takiego
rozwiązania, jakim jest eutanazja.
45
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
Według etyków chrześcijańskich eutanazji nie wolno łączyć z
autonomią człowieka czyli wolną wolą, możliwością
samostanowienia.
Etycy uważają, że człowiek śmiertelnie chory czasami ulega pewnemu
zaburzeniu świadomości. Ból może niszczyć tą samoświadomość i
decyzja jest powodowana chwilą. Związku z tym nie ma możliwości,
żeby człowiek sam decydował o tym czy jest to właściwy moment na
zakończenie życia. Uważa się, że człowiek zdrowy psychicznie
pragnie żyć wbrew wszystkiemu, nawet wtedy, gdy fizycznie cierpi. A
więc ludzie, którzy domagają się eutanazji, to są ludzie, którzy mają
zaburzenia psychiczne i ich zdanie nie powinno być brane pod uwagę.
Wolniewicz- filozof.
Kielanowski- reprezentuje postawę medyczną.
Eutanazja jest sposobem na godne zakończenie życia, jeżeli te ostatnie
chwile związane ze szczególną udręką, cierpieniem. Jeżeli człowiek
traci nadzieję na wyleczenie, to jest to sposób na godne pożegnanie się
z życiem.
Drugi argument, to dyskusja z doktryną chrześcijańską. W doktrynie
chrześcijańskiej mówi się, ze życie człowieka, to dzieło Boga i nie
wolno go zakończyć. W związku z tym filozofowie zadają pytanie czy
wolno to życie przedłużać. Czy nie powinna być zakazana
transplantacja, działania, które wyraz
nie ingerują w człowieka.
Następny argument podnoszony przez filozofów, to
prawdopodobieństwo, że eutanazja może być wykonywana wbrew
woli, że będą z tego tytułu nadużycia. Nie można wykluczyć takiej
sytuacji, ale nie może być ona argumentem przeciw.
Inny argument to argument kwestionujący opiekę periatywną, jej
niezakłóconą skuteczność, są bowiem takie choroby w czasie których
ból mija wraz ze śmiercią i nie pomagają żadne dostępne środki. W
takiej sytuacji, kiedy ostatnie chwile życia człowieka wiążą się tylko z
cierpieniem, z oczekiwaniem silniejszego ataku bólu i jest to ból
przekraczający możliwość zniesienia go, to dlaczego odbierać mu
ostatnią możliwość zadecydowania o zakończeniu życia.
III. Samobójstwo z obcej ręki. Jest to samobójstwo, które dokonuje
się poprzez działanie osoby drugiej. W związku z tym inscenizuje lub
prowokuje sytuację, w której musi dojść do interwencji Policji, służb
specjalnych, wojska.(Dokonuje napadu i bierze zakładnika) Nie
chodzi tutaj o osiągnięcia celu, tylko o poniesienie śmierci. Czasami
46
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
są to samobójcy, którzy odpowiedzialnością za swój czyn chcą
obarczyć inne osoby. Jest to samobójstwo z elementem sadystycznym.
Kwalifikację tego czynu można określić na podstawie wcześniejszych
zachowań. (Próby wcześniejszych samobójstw, sygnalizacja takich
zdarzeń)
Statystyka:
Najczęstszą formą popełniania samobójstw jest powieszenie i rzucenie
się z wysokości. Sa sposobami pewnymi i nie pojawiają się jako
manifestacji. Z drugiej strony te dwie formy są najczęściej używane
jako pozorowanie samobójstwa.
78% samobójców przez powieszenie-mężczyz
ni, kobiet jest
zdecydowanie mniej.
U kobiet najczęściej zdarza się przedawkowanie lekarstw lub zatrucie
gazem. Mężczyzn w ten sposób umierających jest połowę mniej.
Najrzadziej zdarza się samospalenie i porażenie prądem.
Podcinanie żył jest próbą samobójczą i rzadko kiedy powoduje skutek
śmiertelny (Bardziej chodzi o efekt wizualny)
Najwięcej samobójstw popełniły osoby o ustabilizowanym stanie
cywilnym (żonaci i mężatki). Następnie kawalerowie i panny, dalej
osoby żyjące w nieformalnych związkach i na końcu osoby, których
stan cywilny gwałtownie się zmienił (wdowcy, wdowy, rozwiedzeni,
rozwiedzione)
PRZYCZYNY I MOTYWY
Motywy:
I. Utrata poczucia sensu życia. Są to samobójstwa, które
popełnione zostały na skutek niezaspokojonych potrzeb
życiowych, zarówno psychicznych jak i fizycznych.
o Najbardziej traumatyczne są niezaspokojone potrzeby
bezpieczeństwa co może wynikać z lęku przed utratą
sprawności fizycznej.
o Niezaspokojona potrzeba miłości.
o Niezaspokojona potrzeba szacunku (urażona godność
osobista, narażenie na szwank honoru)
o Niezaspokojona potrzeba samorealizacji (Nieadekwatnie
stawiane cele-brak możliwości zrealizowania czegoś, co
47
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
dłuższy czas absorbowało daną osobę i zakończyło się
fiaskiem)
o Zakłócone relacje interpersonalne (konflikty, kryzys
małżeński, zdrada) Utrata wiary w Boga, w człowieka
(życzliwość, współdziałanie)
II. Zaburzenia psychiczne
Odchylenia od normy psychicznej.
Wyróżniamy:
- zaburzenia typu psychopatycznego
- zaburzenia typu neurotycznego
- schizofrenia
- choroba alkoholowa (depresja alkoholowa- patologiczna zazdrość,
zaburzenia somatyczne, utrata sensu życia)
- lęk przed bezsilnością, poczucie winy
- samotność
W wśród młodych ludzi (do 17 roku życia) za motywy uważa się:
- osamotnienie- brak możliwości nawiązywania przyjaz
ni, zachowanie
rówieśników (ośmieszające, odtrącające)
- zawiedziona miłość
- choroba somatyczna
- załamanie psychiczne na skutek niepowodzeń szkolnych
- poczucie bezsensu życia- brak perspektyw na znalezienie pracy,
usamodzielnienie się
- brak odwagi do rozpoczęcia życia po dramatycznym wypadku
(paraliż)
Otoczenie i osoby najbliższe mogą śmierć samobójczą sprowokować
lub się do niej przyczynić.
Postawy społeczne, które sprzyjają samobójstwom
1. Postawa tabuizująca- polega na przemilczaniu kwestii
samobójstwa (zachowanie, które sugeruje samobójstwo jest
przemilczane i ukrywane przez najbliższych, ponieważ może
przynieść wstyd i być wyśmiane0
2. Postawa obojętna  pozostawieniu suicydenta samemu sobie.
(wynika z wygodnictwa, nieznajomości danej osoby)
3. Postawa odtrącająca. Wiąże się z tym, że uważa się dana osoba da
sobie radę (udawanie, chce wzbudzić litość lub wymóc pomoc)
48
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
4. Postawa wyszydzająca. Jest to postawa zabójcza (złośliwe
komentarze, podkreślanie słabości charakteru, po nieudanej próbie
podkreślanie nieudacznictwa)
5. Postawa podżegająca
6. Postawa natarczywa. Polega na nachalnym zainteresowaniu, na
wałkowaniu tego samego tematu, podejrzliwe kontrolowanie.
Umacnia to samobójcę w swoim przedsięwzięciu.
SYNDROM SAMOBÓJCY wg. Ringera
Odnosi się do samobójstw motywowanych.
Pojawiające się kolejne zwiastuny i etapy prowadzące do
samobójstwa:
1. Zawężenie sytuacyjne. Samobójca nie widzi rozwiązania sytuacji
problemowej, w której się znalazła. Nie potrafi uzyskać pomocy od
innych osób (poczucie osamotnienia, bagatelizowanie problemu przez
innych, co prowadzi to poczucia bezradności)
2. Zawężenie dynamiczne. Osoba przeżywa silne stany depresyjne,
nastawiona jest pesymistyczne, obniża się nastrój, izoluje się od osób
najbliższych.
3. Zawężenie stosunków międzyludzkich. Wyraz
nie izoluje się od
ludzi i nie próbuje tego tłumaczyć. Relacje są powierzchowne i nie
dotyczą spraw ważnych.
4. Zawężenie świata wartości. Następuje rezygnacja z zainteresowań,
pasji, pogarsza się stan zdrowia fizycznego. Wysyła sygnały związane
z porządkowaniem swojego życia.
5. Napięcie ujawniające się w zachowaniach agresywnych. Na
zewnątrz agresja jest już niemożliwa i jednostka kieruje tę agresję na
siebie. Czasami można zaobserwować sygnały, kiedy nieracjonalne są
wybuchy złości.
6. Fantazje samobójcze. Osoba zaczyna fantazjować na temat swojej
śmierci. (Reguluje płatności, rozdysponowuje swój majątek,
nawiązuje ponownie zerwane kontakty, sprawia wrażenie, że dochodzi
do zdrowia) Tymczasem jest to forma pożegnania się.
-Pojawiają się wyobrażenia o własnej śmierci (czy ktoś będzie
cierpiał, czy ktoś będzie żałował)
- Wyobrażenia o konkretnych planach samobójczych. Formułuje się
treść listu pożegnalnego. Wybiera się technikę samounicestwienia.
Zostawia się ostatnie dyspozycje, instrukcje.
49
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
- Dokonanie aktu samobójczego.
PATOLOGIA  ćwiczenia
Dr Małgorzata Kowalczyk-Jamnicka
Literatura:
1. A. Podgórecki  Zagadnienia patologii społecznej
2. A. Siemaszko  Granice tolerancji
3. A. Gawerle  Patologia społeczna
4. U. Świętochowicz  Patologie współczesnej cywilizacji
5. B. Urban  Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży
6. J. Turner  Struktura teorii socjologicznej
7. A. Siemaszko  Socjologiczne teorie przestępczości
8. B. Urban  Problemy współczesnej patologii społecznej
9. E. Bielicki  Wybrane problemy patologii przy stosowaniu
społecznej i pedagogicznej resocjalizacji (cz. I)
10. B. Chołys  Samobójstwo przypadek czy konieczność
11. H. Machel  Psychospołeczne uwarunkowania zjawisk
dewiacyjnych
PODSTAWOWE POJ
CIA
Problem społeczny  nazywamy serię zjawisk powiązanych ze sobą
lub nie, które występują w skali masowej i budzą niepokój opinii
publicznej. Ich z
ródłem są procesy transformacji społecznej,
politycznej, sytuacji gospodarczo  ekonomicznej oraz dysfunkcji
podstawowych struktur społecznych (rodzina, grupa rówieśnicza) oraz
pojawienie się nowego elementu w życiu społecznym
Rodzaje problemów społecznych:
- związane z cyklem życia jednostki np. bezrobocie, przestępczość
młodocianych
- związane z zachowaniami odchylonymi od normy np. alkoholizm,
narkomania, przestępczość, ubóstwo
- problemy związane z organizacją społeczności lokalnych np.
mniejszości narodowe
50
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
- związane ze stosunkami międzynarodowymi np. terroryzm
Sposoby rozwiązywania problemów społecznych:
a) inżynieria społeczna  działania wymierzone w skutek, mają
charakter bardziej kosmetyczny, brak diagnozy przyczyn
b) reorganizacja społeczna  działania poprzedzone diagnozą
przyczyn, mają charakter długofalowy, ich wprowadzenie
ogranicza w sposób zasadniczy zasięg danego problemu (wiążą się
z profilaktyka) np. programy profilaktyczne
Proces społeczny  zjawiska zachodzące w osobowości człowieka, w
grupie społecznej, zbiorowości i całym społeczeństwie, które mają
charakter wyłącznie społeczny. Współwystępowanie procesów
społecznych z procesami psychicznymi, ekonomicznymi, religijnymi,
politycznymi nazywamy procesami zachodzącymi w społeczeństwie.
Kategorie procesów:
1. Procesy intrapersonalne  wewnątrz osobowości 
samowychowanie, samokontrola
2. Procesy interpersonalne np. wychowawcze, współpraca
3. Procesy między jednostką a grupą. Mogą być na 2 poziomach:
a) na poziomie relacji indywidualnych między jednostką a członkami
grupy
b) na poziomie oficjalnym między jednostką a strukturą oficjalną
grupy
4. Procesy między dwiema grupami
a) poziom indywidualny
b) poziom oficjalny
c) poziom globalny
Kontrola społeczna  to system mechanizmów, które mają zapobiegać
pojawieniu się zachowań niepożądanych społecznie.
Można podzielić na:
1. Zewnętrzną  nieformalna (grupa sąsiadów, rówieśników, kościół)
 formalna np. policja, sądy, szkoła
Dewiacja społeczna  każde zachowanie odbiegające od norm
przyjętych w społeczeństwie:
51
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
a) negatywna  te zachowania, które stanowią niedopełnienie norm
powinności np. norma prawna, religijna, dekalog
b) pozytywna  jest to przekroczenie norm z obszaru maksymalizmu
moralnego np. honorowy krwiodawca, wolontariusz
Kryteria klasyfikacji dewiacji negatywnych:
1. Kryterium normatywne  dewiacją jest to, co stanowi
niedopełnienie norm moralnych, prawnych, religijnych i innych np.
ustawa antyaborcyjna
2. Kryterium oczekiwań społecznych  dewiacją negatywną jest tylko
takie zachowanie, które większość społeczeństwa postrzega w
kategoriach negatywnych
3. Kryterium reakcji społecznej  przestają obowiązywać wszystkie
kryteria, jest to, co denerwuje człowieka
Patologia społeczna  nazywamy zachowania działające destrukcyjnie
na społeczeństwo a przy tym niezgodne z wartościami danego kręgu
kulturowego. Cechy: patologiczne mogą być tylko zachowania, może
mieć charakter jednostkowy.
Destrukcja  działanie niszczycielskie jak również sam zamiar
TEORIA ANOMII ROBERTA K. MERTONA
UKA
AD SPOA
ECZNY
/ \
struktura społeczna struktura kulturowa
/ \
Cele = środki
/ > (wyznaczniki
działania)
(dążenie do bogactwa <
bycia kimś, dążenie do
władzy; kapitalizm)
/
cele autoteliczne
(rozwój duchowy, zbawienie)
52
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
� równowaga celów i środków (=) np.USA; społeczeństwo
modelowe, idealne
� dominacja celów nad przestrzeganiem norm (>), społeczeństwa
anarchistyczne; cel uświęca środki, wszystkie chwyty są
dozwolone
� przestrzeganie środków jest ważniejsze niż cele (<) np. państwo
Kuba czy Korea.
EGALITARNA TEORIA SUKCESU głosi, że:
- każdy człowiek ma równą szansę na sukces,
- porażki powinny być tylko chwilowym potknięciem,
- jeśli rezygnuje się z osiągnięcia sukcesu to ponosi się
autentyczną porażkę i jest to wyłącznie osobista wina.
System kapitalistyczny robi z ludzi idiotów, ale Merton opowiadał się
za kapitalizmem!
ANOMIA  stan, rezultat pewnej dezintegracji w obrębie kultury,
struktury społecznej lub wzajemnie pomiędzy nimi.
Dla systemu społecznego dewiacje niekoniecznie są bardziej
dysfunkcyjne niż funkcjonalny jest dlań konformizm. Zachowanie
dewiacyjne stanowi oczekiwany rezultat pewnych napięć w
strukturach; społecznej i kulturowej. Zachowanie dewiacyjne jest
normalne w tym sensie, że stanowi normalne, to jest oczekiwane i
poniekąd racjonalne działanie.
STRUKTURA SPOA
ECZNA to zorganizowany zespół społecznych
zależności, w które uwikłani są w różny sposób członkowie
społeczeństwa lub grupy.
STRUKTURA KULTUROWA to zespół kierujących zachowaniem
wartości normatywnych, wspólnych członkom określonego
społeczeństwa czy grupy.
O ile cele kulturowe informują członków danego społeczeństwa, do
czego należy zmierzać, o tyle usankcjonowane środki (normy
53
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
instytucjonalne)określają sposoby postępowania uznane za
dopuszczalne w realizacji tych celów. We właściwie funkcjonującym
społeczeństwie cele kulturowe i instytucjonalne środki służące do ich
realizacji są harmonijnie ze sobą powiązane.
Merton wyróżniał dwa idealne typy społeczeństwa:
-społeczeństwo, w którym cele są ważniejsze niż wiodące do nich
środki,  wszystkie chwyty są dozwolone , cel kulturowy staje się tak
ważny, że uświęca wszelkie sposoby jego realizacji;
-społeczeństwo, w którym cele kulturowe stają się nie istotne, wyparte
ze świadomości zbiorowej, liczy się natomiast ścisłe przestrzeganie
rytuałów; społeczeństwo to można określić jako tradycyjne lub
 święte , odznacza się ono na ogół neofobią.
PRZEWODNIA MYŚL TEORII ANOMII : brak równowagi między
postrzeganą istotnością celów i środków kulturowych sprzyja
 chodzeniu na skróty , sięganiu po nie aprobowane,
nieinstytucjonalne (nielegalne) środki.
TYPY ADAPTACJI JEDNOSTEK:
KONFORMIZM  polega na akceptacji zarówno celów
kulturowych, jak i zinstytucjonalizowanych środków służących do ich
realizacji; reakcje konformistyczne są i muszą być dominujące, by
system społeczny mógł właściwie funkcjonować.
INNOWACJA  polega na dążeniu do osiągnięcia kulturowo
usankcjonowanych celów, jednakże przy wykorzystaniu
nieinstytucjonalnych (zabronionych, nieetycznych) środków.
Typy innowaji:
- białe kołnierzyki (white-collar) naruszenia prawa
dokonywane przez biznesmenów, korupcja...(Baksik,
Gąsioroski)
- czyści przestępcy
- niedostępne, mało popularne środki
skłonność do innowacji będzie się pojawiać zawsze tam, gdzie
struktura kulturowa kładzie nadmierny nacisk na jakikolwiek rodzaj
sukcesu1
54
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
RYTUALIZM  polega na odrzuceniu celów wyznaczonych przez
kulturę przy jednoczesnej(nadmiernej nawet)akceptacji środków
instytucjonalnych, czyli nom postępowania (zachowanie urzędnicze).
Jest to ograniczenie aspiracji lub nawet całkowita rezygnacja z celów
sukcesu; osoba taka nie będzie się wychylać ani ryzykować.
Adaptacja ta jest charakterystyczna dla ludzi bojących się wyzwań,
którym nie mogą sprostać; rytualizm jest rodzajem społecznej
mimikry.
WYCOFANIE  polega na odrzuceniu zarówno celów
wyznaczanych prze kulturę, jak i instytucjonalnych środków
służących do realizacji tych celów; to np. narkomani, psychotycy,
alkoholicy, włóczędzy itp.; najbardziej drastyczną formą wycofania
jest samobójstwo.
BUNT  polega na odrzuceniu zarówno dotychczasowych celów
kulturowych, jak i zinstytucjonalizowanych środków służących do ich
realizacji przy jednoczesnym dążeniu do wprowadzenia nowych
celów kulturowych i nowych norm instytucjonalnych. Bunt ma
charakter grupowy! Wyróżnia się: renegata (łamie solidarność
społeczną, pacyfikuje formy buntu, dba o swój interes; resymentalistę
(mowi ciągle  to się nie uda! , tępi działania, czepia się, narzeka, dba
również o swój interes.
Zachowania dewiacyjne mogą być rozpatrywane jako symptomy
rozprężenia miedzy kulturowo określonymi aspiracjami a społecznie
wytyczonymi drogami ich realizacji. Dewiacje są to indywidualne
sposoby przystosowania, sklasyfikowane na podstawie akceptacji lub
odrzuceniu dwu wymienionych kluczowych elementów struktury
społecznej.
Ograniczone kwantum dewiacji może wpływać na żywotność i
sprawność społeczeństwa w dwojaki sposób- jako zawór
bezpieczeństwa zapobiegający kumulacji napięć i jako sygnał
ostrzegawczy o defekcie w organizacji społecznej.
DEZORGANIZACJA SPOA
ECZNA
Oznacza stan zakłócenia porządku społecznego, społecznej
równowagi. Obejmuje takie zjawiska jak zmiana społeczna,
55
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
nierównomierny rozwój kultury, nieprzystosowanie, dysharmonia,
konflikt.
TEORIA R. FARISA
Dezorganizacja społeczna jest to zakłócenie interpersonalnych
związków funkcjonalnych w stopniu, który uniemożliwia
wykonywanie akceptowanych zadań grupy; charakterystyczne objawy
to:
- spadek autorytetu grup pierwotnych (rodziny itp.),
- niedopełnianie funkcji rodzicielskich i innych,
- zanikanie elementów sakralnych,
- jednostka ma dążyć do sukcesu, liczy się siła przebicia,
- pojawia się  wyścig szczurów ,
- usprawiedliwianie własnego prawa do wolności, dążenie do tej
wolności wszelkimi sposobami naruszając normy innych,
- wzrost zachowań hedonistycznych, dbanie o uciechy i przyjemności
własne,
- bariery językowe, środowiskowe; tworzenie dzielnic elitarnych, klas
majątkowych,
- wzajemna nieufność, obłuda i fałsz,
- wyjazdy młodych do innych państw, poszukiwanie ziemi obiecanej
(towarzyszy temu niepokój),
- wzrost przestępczości grup osób nieletnich, wzrost brutalności.
DEZORGANIZACJA PSYCHICZNA to popadanie w uzależnienia,
demoralizacja, tendencje samobójcze, stresy...; przyczyną jest
przekształcanie się grup homogenicznych w heterogeniczne;
- grupa homogeniczna to grupa gdzie kazdej roli przypisany
jest cel, status i sposób działania;
- grupa heterogeniczna - w niej przypisuje się danej roli cel,
ale nieokreślone są sposoby jego realizacji (jednostka ma
możliwość działania na własną rękę).
KONCEPCJA SPOA
ECZEC
STWA DYNAMICZNEGO ( M.
Elliott, F. Merrill)
- brak jasnego określenia społecznych ról,
- zakłócenia w systemie gratyfikacji,
- konflikt kulturowy,
56
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
- niezgodność między oczekiwaniami związanymi z rolą a
możliwościami spełnienia,
- spadanie kanonów, bardzo ważnych wartości (wartość
życia ludzkiego zostaje zminimalizowana).
ROLE DEWIACJI:
� czynnik sprzyjający zmianom  motor zmian społecznych,
� sygnał ostrzegawczy, że coś zaczyna nie grać w społeczeństwie,
� utrzymywanie stagnacji, zapobieganie zmianom.
TEORIE SPOA
ECZEC
STWA, A KONCEPCJE DEWIACJI
Niektórzy autorzy traktują bunt jako element dalekosiężnej strategii
zmiany. Jego niska bezpośrednia efektywność, a częstokroć wręcz
wzrost represji i deprywacji po nim następujący, sprawiają, że zwykło
się przypisywać tego typu ruchom charakter patologiczny, desperacki
lub przynajmniej irracjonalny. Zwolennicy teorii zmiany przez konflikt
traktują rozruchy jako ważny element w procesie zmierzającym do
redystrybucji władzy lub przynajmniej wpływów. Owy model buntu
składa się z następujących elementów:
1) WYZWANIE  otwarta i dramatyczna prezentacja roszczeń,
gwałtowne oskarżenie, strajk itp.; wzrost częstotliwości i
natężenia tego typu zachowań ujawnia,
2) KONFLIKT  wzrost napięcia i rywalizacji między stronami,
nie dający się regulować tradycyjnymi mechanizmami kontroli
społecznej i powoduje,
3) KRYZYS  postrzeżenie sytuacji jako dostatecznie napiętej, aby
niezbędne było podjęcie jakiegoś działania; jeśli ośrodek
dysponujący możliwością podejmowania decyzji skłania się w
kierunku rozwiązań demokratycznych następuje,
4) KONFRONTACJA  wzrost zainteresowania faktyczną sytuacją
protestującej grupy, uznanie przez ośrodek decyzyjny
prawomocności przynajmniej niektórych żądań lub oskarżeń;
następuje,
5) KOMUNIKACJA  bezpośrednie negocjacje między
protestującą grupą a przedstawicielami ośrodka decyzyjnego,
57
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
6) KOMPROMIS  strona protestująca umyślnie zawyżała swoje
żądania, aby w stadium ostatecznego ustalania rozwiązania móc
częściowo z nich zrezygnować,
7) ZMIANA  osiągnięcie przez protestujących przynajmniej
niektórych celów.
Jest to model zmiany przez konflikt, w określonych, nie zawsze
spełnionych, warunkach.
Lewis Coser zwrócił uwagę na możliwość pozytywnej roli konfliktów
w procesach postępu społecznego i wyróżnił :
� konflikt realistyczny, który dotyczy jakichś konkretnych celów (
jak opisane wyżej),
� konflikt nierealistyczny, w którym nie wchodzą w grę ściśle
sprecyzowane cele.
Z kolei Smesler wyróżnia takie dwa typy konfliktów w zależności od
tego, czy dotyczą norm czy wartości:
� konflikt normatywny (realistyczny) jest probą przywrócenia,
ochrony, zmiany lub wprowadzenia określonych norm;
ogranicza się do konkretnego elementu w danym systemie, nie
dotycząc jego podstaw-może być zatem łatwo kontrolowany,
� konflikt wartości dotyczy systemu wartości lub ideologii-strony
koncentrują się na chęci przywrócenia, ochrony, zmiany lub
wprowadzenia systemu wartości danej grupy; dotyczy on zatem
symbolicznych lub ideologicznych podstaw istnienia danej
grupy, polega na ścieraniu się kontrideologii.
Według Maxa Webera decydującą rolę (czynnik wytyczający kierunek
zmian historycznych) odgrywa jednostka obdarzona cechami
przywódcy charyzmatycznego. Stan ten nie ma cech trwałości,
niezwykła pasja ruchu charyzmatycznego jedynie w wyjątkowych
wypadkach trwa dłużej niż przez jedno pokolenie. Nieuchronnie
charyzma staje się zrutynizowana-zostaje zreintegrowana ze strukturą
społeczeństwa w znacznie mniej radykalnej postaci. Społeczeństwo po
wybuchu entuzjazmu wywołanego pojawieniem się lidera
charyzmatycznego, nie jest już tym samym społeczeństwem. Lider ten
obdarzony jest cechami uznanymi za pozytywne, ponadludzkie,
niezwykłe, odgrywa rolę siły napędowej zmiany przez swą zdolność,
bądz
przypisaną mu siłę, do transcendencji własnej epoki, własnej
58
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
grupy czy też wreszcie wewnętrznych lub zewnętrznych
mechanizmów kontroli społecznej.
SPOA
ECZEC
STWO KONFLIKTOWE
Składa się z wielu grup (różne cele i wartości); między tymi grupami
występują silne konflikty o charakterze ekonomiczno-politycznym;
pojawia się bardzo silnie zaznaczona walka o władzę; prawo nie
chroni interesów społecznych, a chroni interesy rządzących; prawo
więc nie jest powszechnie akceptowane; celem prawa jest ochrona
osób rządzących przed działaniami innych struktur politycznych (by
maksymalnie utrzymać władzę); przestępstwo i dewiacja są
produktem systemu; naznaczeniu ulegają ci, którzy w danej chwili
ulegają władzy; prawo jest narzędziem przymusu państwowego i ma
na celu maksymalnie długie utrzymanie aktualnego stanu.
W tym społeczeństwie mieści się Polska.
Wedle Loflanda  dewiacja jest nazwą gry opartej na konflikcie,
w której jednostka lub luz
no zorganizowane niewielkie grupy,
dysponujące małą siłą, wywołują poczucie zagrożenia u dobrze
zorganizowanych, licznych grup[...]dysponujących znaczną siłą.
Definicja określonych czynów lub osób jako dewiacyjnych jest
relatywna, ale nie w tym sensie, że zależy od różnych norm
kulturowych, ale że zależy od rozmiaru i organizacji strony, która
wywołuje poczucie zagrożenia, jej politycznej i ekonomicznej siły w
stosunku do siły strony odczuwającej lęk, jak i stopnia tego lęku.
Stopień lęku odczuwalnego przez opinię publiczną może być
manipulowany- m. in. za pośrednictwem środków masowego
przekazu-przez grupy wyposażone we władzę, w zależności od tego
czy utrzymanie określonych grup dewiacyjnych jest dla nich
korzystne czy też nie.
SPOA
ECZEC
STWO RÓWNOWAGI ( KONSENSUALNE )
Jest to społeczeństwo o trwałej, stabilnej i dobrej organizacji. Prawo
jest odbiciem zbiorowej woli obywateli, którzy zgadzają się ze sobą
co do podstawowych wartości. Prawo chroni wszystkich obywateli,
zapewnia utrzymanie porządku i hierarchii wartości. Przestępca jest o
jednostka, która odrzuca elementy systemu (bądz
ujawnia zaburzenia
osobowościowe).
Funkcjonuje tu stabilny układ, nie ma gwałtownych zmian.
59
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B
r r
DEWIACJA występuje tu jako :
- wskaz
nik spoistości grupy
- wyznacza jej granice
- weryfikuje zasadność norm.
60
a
a
T
T
n
n
s
s
F
F
f
f
o
o
D
D
r
r
P
P
m
m
Y
Y
e
e
Y
Y
r
r
B
B
2
2
.
.
B
B
0
0
A
A
Click here to buy
Click here to buy
w
w
m
m
w
w
o
o
w
w
c
c
.
.
.
.
A
A
Y
Y
B
B
Y
Y
B
B