Mechanizmy uprzedzeń i stereotypów
Wykład 11
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Stosunek do innych jako postawa
" Stereotyp  aspekt poznawczy
 Treść kategorii poznawczej, wiedza na temat cech
członków jakiejś grupy ( jacy oni są )
" Uprzedzenie  aspekt afektywny
 (Negatywny) stosunek emocjonalny
" Dyskryminacja  aspekt behawioralny
 Zachowania podejmowane wobec członków grupy
mające na celu zaszkodzenie im
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Geneza stereotypów
" Naturalne procesy kategoryzacyjne
konieczność zorientowania się w gąszczu
informacji redukcja różnorodności
 Też w nauce (ekstrawerci  introwerci, indywidualiści
 kolektywiści itd..)
" Rzeczywistość ciągła czy dyskretna?
 Kolor skóry
 Płeć
 narodowość
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Geneza uprzedzeń
" Ksenofobia
 Lęk przed  obcym i  innym
 Efekt negatywności (nieznane może być groz
ne)
 Egocentryzm poznawczy brak umiejętności
zrozumienia perspektywy  innego
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teorie stereotypów/uprzedzeń
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teoria  ziarna prawdy
" Nie ma dymu bez ognia: stereotypy
odzwierciedlają pewne rzeczywiste cechy
grup będących przedmiotem stereotypów,
tyle że przejaskrawione, nadmiernie
zgeneralizowane i zaopatrzone w ujemny
znak emocjonalny
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Peabody: badania nad wzajemnymi
spostrzeżeniami sąsiadujących narodów
" zachowana deskryptywna prawda,
" zmiana oceny wartościującej z pozytywnej
(własna grupa) na negatywną (grupa obca)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Afektywne vs. deskryptywne reguły
wnioskowania (Dean Peabody)
Skąpy Oszczędny Hojny Rozrzutny
(-) (+) (+) (-)
Spójność deskryptywna Spójność deskryptywna
Sp. afektywna
Spójność afektywna
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
ryzykancki odważny ostrożny tchórz
naiwny ufny krytyczny krytykancki
zmienny elastyczny zdecydowany uparty
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Cechy OP (other-profitable) vs. SP (self-
profitable)
rozrzutny
hojny
(SP-)
Dawanie
(OP+)
pieniędzy
Korzystne dla
Korzystne dla
siebie
innych
Nie dawanie
pieniędzy
oszczędny
skąpy
(SP+)
(OP-)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Cechy OP (other-profitable) vs. SP (self-
profitable)
ostrożny
tchórzliwy
(SP+)
Zachowanie
(OP-)
ostrożne
Korzystne dla
Korzystne dla
siebie
innych
Zachowanie
ryzykujące
nieracjonalny
odważny
(SP-)
(OP+)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Peeters: Stereotypy własnego
narodu i narodów nielubianych
" Jednakowo pozytywne cechy "korzystne dla
siebie"
" Narody nielubiane : zdecydowanie więcej
cech "niekorzystnych dla innych"
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Stereotypy a wymiar moralności vs.
kompetencji
Za: Joanna Konieczna (2003)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
" Bardzo mało badań nad trafnością
deskryptywną stereotypów, część wyników
badań istniejących stosunkowa duża
trafność
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teoria rywalizacji o ograniczone zasoby
" M. Sherif: Stereotypy (uprzedzenia) wynikiem
rywalizacji dwóch grup o dostęp do
ograniczonych dóbr
" Organizacja obozu dla chłopców,
demonstrującego powstawanie i redukcję
uprzedzeń
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Cztery fazy działalności obozu
" Faza 1. Wytworzenie dwóch niezależnych
grup, z oddzielnymi normami, przywódcami
itd. (Eagles i Rattlers, Bull Dogs i RedDevils)
 Brak kontaktów międzygrupowych. Wysoka
integracja wewnętrzna grupy
" Faza 2. Kontakty międzygrupowe.
 Rywalizacja o niepodzielne zasoby.
 Walki i konflikty między członkami obu grup.
 Rozwój wewnętrznych norm uniemożliwiających
zdradę, przyjazne kontakty z grupą przeciwną itd.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Kolejne fazy
" Faza 3. Próby likwidacji konfliktu i
wzajemnych uprzedzeń
 dostarczanie pozytywnych informacji o sobie
 organizacja wspólnych zabaw
 próby wprowadzenia indywidualnych kontaktów
między członkami
 Brak wyraz
nych efektów pozytywnych
" Faza 4. Wprowadzenie celów nadrzędnych.
Brak wody w obozie konieczność
współdziałania redukcja konfliktów
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Hipoteza kontaktu
" Stereotypy i uprzedzenia biorą się z braku
wiedzy o sobie
" Likwidacja wzajemnych uprzedzeń możliwa
dzięki ułatwieniu kontaktów między grupami.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Warunki, które muszą być spełnione
" Status obu grup kontaktujących się ze sobą
musi być zdefiniowany jako równy
" Kontakt powinien mieć miejsce z tymi
członkami grupy, których cechy falsyfikują
ogólny negatywny stereotyp (np. schludny,
czysty i uczciwy Cygan)
" Kontakt powinien mieć formę wspólnej
realizacji wspólnego nadrzędnego celu
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Warunki redukcji uprzedzeń (2)
" Kontakty powinny mieć taką formę, żeby
osoby będące przedmiotem stereotypów
mogły być spostrzegane jako jednostki, a nie
jako reprezentanci grup
 Fiske i Pavelchak: spostrzeganie
indywidualizujące
 Fiske i Taylor: efekt wyrazistości (salience effect)
" Normy społeczne powinny zakładać równość
grup i egalitaryzm
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Poznawcze przesłanki tworzenia się
stereotypów
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Henry Tajfel: Paradygmat minimalnej
grupy (minimal group paradigm)
" Podział według (rzekomych) preferencji
malarskich.
 Przypisanie badanego do grupy "Klee"
(domyślnie: niektórzy inni - "Kandinsky")
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Zadanie
" Zadanie polegające na dystrybucji dóbr:
przydział punktów dla członka własnej
grupy oraz członka grupy
przeciwstawnej (wypłata własna zależy
od tego co zrobi inny)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Faworyzowanie grupy własnej (Ingroup
favoritism)
Wybór A B C D
Punkty dla grupy własnej 9 8 7 7
Punkty dla grupy obcej 5 2 9 7
A  maksymalizowanie zysku grupy własnej
B  maksymalizowanie różnicy między grupą własną i obcą
C  maksymalizowanie wspólnego zysku
D  podział po równo
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wyniki
" Faworyzowanie własnej grupy (więcej
własnemu)
" Maksymalizowanie różnicy między
wypłatą dla członka grupy własnej i
cudzej
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teoria tożsamości społecznej H. Tajfela
" SIT (Social Identity Theory)
" Dowolne kryterium podziału na dwie grupy
powoduje:
 Poznawcze efekty akcentuacyjne
 Faworyzowanie własnej grupy
 Deprecjonowanie grupy obcej
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Efekty akcentuacyjne w spostrzeganiu
(teoria akcentuacji H. Tajfela)
" Obiekty kategoryzacji społecznej - wielowymiarowe
(porównywalne na wielu wymiarach)
" Wymiary mogą być skorelowane
" Wymiary mogą być:
 ogniskowe
 peryferyczne
" Peryferyczny wymiar może być dwukategorialny (A
vs. B; my vs. oni)
" Peryferyczny wymiar może być ewaluatywny (dobry
vs. zły)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Efekty akcentuacyjne w
kategoryzowaniu bodz
ców
A B
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Efekty akcentuacyjne w
kategoryzowaniu bodz
ców
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teoria akcentuacji (2)
" Wymiar peryferyczny skorelowany z
wymiarem ogniskowym wpływa na
proces kategoryzacji obiektów na
wymiarze ogniskowym poprzez:
 wyostrzanie różnic międzyklasowych
 niwelowanie różnic wewnątrzklasowych
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Efekty akcentuacyjne: wyostrzanie różnic
międzyklasowanych, niwelowanie
wewnątrzklasowych
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Efekty akcentuacyjne w spostrzeganiu
ludzi
Bardzo inteligentny
Genialny
my
Bardzo inteligentny
Genialny
inteligentny
Dość genialny
Inteligentny
Raczej mądry
oni
Dość inteligentny
Mierny
Raczej mądry
mierny
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teoria akcentuacji (3)
" Specjalne efekty:
 wyostrzanie różnic międzyklasowych silniejsze niż
niwelowanie różnic wewnątrzklasowych
 lokalne normy dla poszczególnych kategorii
lokalne efekty kontrastu w obrębie kategorii (np.
wysoka kobieta vs. niski mężczyzna)
" Teoria akcentuacji a myślenie stereotypowe:
 Kryterium peryferyczne: my  oni
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teoria tożsamości (cd)
" J. Turner: Dwa rodzaje tożsamości - tożsamość
prywatna (sprzyja różnicowaniu wewnątrz grupy
własnej) oraz tożsamość społeczna (sprzyja
różnicowaniu między grupami: własną i cudzą)
" H. Tajfel: uprzedzenia konsekwencją potrzeby
poczucia własnej wartości, zyskiwanej dzięki
przynależności do pozytywnie ocenianej grupy
 skłonność do podnoszenia oceny własnej grupy po porażce,
gdy do grupy tej weszło się dobrowolnie
 Faworyzowanie własnej grupy pośrednie faworyzowanie
własnej osoby
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Efekty dehumanizacji w procesach
stereotypizacji
" Jacque Philippe Leyens:
 Przypisywanie grupie obcej emocji pierwotnych
(strach, gniew, radość itd.)
 Odmawianie grupie obcej emocji typowo ludzkich
(współczucie, litość, itd.)
" Natura emocji pierwotnych vs. wtórnych
" Czy efekt dehumanizacji spowodowany
przynależnością do grupy obcej czy brakiem
interakcji z przedstawicielami grupy?
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Poznawcze ujęcia stereotypów
" Stereotyp to kategoria poznawcza, jej
powstawanie, zmiana, rozwój i
aktywizowanie podlegają tym samym
prawom, co inne kategorie poznawcze
(schematy).
 Teoria iluzorycznej korelacji Davida Hamiltona
 Stereotypizowanie jako decyzja
kategoryzacyjna
 Kontinuum procesu kategoryzacji Susan Fiske
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teoria iluzorycznej korelacji
" Chapman i Chapman: pojęcie iluzorycznej korelacji.
 Spostrzeganie korelacji tam gdzie jej nie ma, np. adepci
psychologii skłonni są diagnozować zaburzenia paranoiczne
na podstawie rysunków dużych oczu.
" Skłonność ludzi do przeceniania częstości
współwystępowania powiązanych ze sobą
semantycznie par słów (np. bekon-jajko), oraz słów
wyróżniających się z reszty (np. dłuższych niż
pozostale).
 efekt vonRestorffa- większa dostępność percepcyjna,
łatwiejsze zapamiętywanie słów/bodz
ców wyróżniających
się, izolowanych itd.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Teoria iluzorycznej korelacji
" David Hamilton: iluzoryczna korelacja
podstawą stereotypów na temat grup
mniejszościowych.
" Badanie: Prezentacja slajdów z opisami
zachowań: pozytywnych i negatywnych,
przejawianych przez grupę większościową
(A) i mniejszościową (B) w tej samej proporcji
zachowań (+) do (-).
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Schemat eksperymentu
Wartościowość
Pozytywne Negatywne
zachowania
Grupa
mniejszościowa
18 4
większościowa
9 2
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wyniki
" Po prezentacji badani:
 poproszeni o ocenę grupy A na wymiarze
społecznego i intelektualnego funkcjonowania
 rozpoznanie, które zachowania charakteryzowały
jaką grupę
" Wyniki:
 przecenianie liczby zachowań negatywnych
przejawianych przez grupę mniejszościową.
" Hamilton: stereotyp konsekwencją tego, że
nieliczni członkowie grupy mniejszościowej
przejawiają nietypowe zachowania.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wyniki
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Czy rzeczywiście jest to adekwatne
tłumaczenie genezy stereotypów?
" Iluzoryczna korelacja znika gdy badani otrzymają
pełną tablicę częstości zachowań
" Iluzoryczna korelacja znika gdy badani zapoznają się
tylko z zachowaniami grupy mniejszościowej
" Klaus Fiedler: iluzoryczna korelacja wynikiem utraty
informacji w trakcie sekwencyjnej prezentacji
informacji
 badani wydają sądy oparte na regresji do średniej:
niedoceniają częstości jednych zachowań, przeceniają
innych.
 A
atwiej jest zauważyć faktyczną różnicę w grupie gdzie
zachowań jest więcej zjawisko regresji silniejsze w grupie
mniejszościowej
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Przetwarzanie heurystyczne vs.
systematyczne
" Stereotyp = gotowa kategoria poznawcza,
schemat poznawczy
" Przetwarzanie informacji w oparciu o
kategorie poznawcze (top-down) - przejaw
przetwarzania heurystycznego a nie
systematycznego
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Afekt a przetwarzanie informacji
" Przetwarzanie heurystyczne uaktywnia się
pod wpływem afektu:
 afektu pozytywnego
 silnego afektu (np. gniewu).
" Stereotypowe myślenie łatwiej uaktywniane w
warunkach wzbudzenia emocji
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Presja czasowa a przetwarzanie
informacji
" Myślenie heurystyczne uaktywnione w
warunkach presji czasowej
" Presja czasowa wzrost stereotypowego
myślenia (Arie Kruglanski)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Przetwarzanie kategorialne vs.
indywidualizujące
(model Susan Fiske)
" Kontinuum kategoryzacji
" Rodzaj przetwarzania zależny od
 ważności obiektu
 stopnia uzależnienia podmiotu od spostrzeganego
obiektu (współpracownicy, podwładni etc.)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Kontinuum procesu formułowania ocen
 Faza 1
" Szybka wstępna kategoryzacja osoby na
podstawie dostępnych wskaz
ników:
 gdy obiekt jest mało istotny pozostajemy
przy kategorii
 gdy obiekt jest ważny koncentracja na
dalszych informacjach
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Kontinuum procesu formułowania ocen
 Faza 2
" Gdy nowa informacja jest spójna z wstępną
kategoryzacją pozostajemy przy kategorii
" Gdy nowa informacja jest niezgodna z
wstępną kategoryzacją ponowna
kategoryzacja
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Kontinuum procesu formułowania ocen
 Faza 3
" Gdy brak odpowiedniej nowej kategorii, która
pasowałaby do nowych informacji
integracja informacji cząstkowych ("piece-
meal").
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Kontinuum
kategoryzacji
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Spostrzeganie kategoryzacyjne vs.
indywidualizujące
" Presja czasowa
" Współzależność interesów
" Podwładny - przełożony
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Zjawisko nadmiernego wykluczania członków
grupy własnej (ingroup overexclusion)
" Trafność kategoryzacji członków grupy własnej i
cudzej
" Czy osoby uprzedzone trafniej spostrzegają
przedmiot swoich uprzedzeń?
 Np. czy antysemici trafniej rozpoznają Żydów, niż osoby bez
nastawień antysemickich?
 Ekspozycja twarzy, 50% - twarze Żydów, 50% - nie
 Osoby uprzedzone rozpoznawały trafniej twarze Żydów
 Osoby uprzedzone włączały mniej bodz
ców do grupy "nie-
Żydzi".
" Czy jest to wynik większej trafności czy też
obniżonego progu detekcji "cech żydowskich"?
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Cztery rodzaje decyzji
kategoryzacyjnych
Cecha A Cecha nie-A
(nos) (inny nos)
(A)
(B)
Żyd
(nos i
p(Żyd)
(nie-nos i Żyd)
Żyd)
chybienia
trafienia
Nie (C) (D)
Żyd (nos i nie- (nie-nos i nie-Żyd) p(nie-Żyd)
Żyd) prawidłowe
fałszywe odrzucenia
alarmy
p(cecha nie-A)
p(cecha A)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Stereotypy a decyzje kategoryzacyjne
" Ostrość vs. łagodność kryterium
kategoryzacyjnego:
 Im więcej fałszywych alarmów  tym kryterium
łagodniejsze
 Im więcej chybień tym kryteriów ostrzejsze
 osoby uprzedzone - łagodniejsze kryteria
kategoryzacji  obcego , ostrzejsze  swojego niż
nieuprzedzone (szersza kategoria  obcego )
 Sherif, Sherif i Nebergall: obszar odrzucenia
większy niż obszar akceptacji lub niepewności
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Trzy obszary klasyfikacji przekonań
Duże zaangażowanie
Małe zaangażowanie
Obszar
Obszar Obszar
akceptacji
niezdecydo- odrzucenia
wania
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Liczba opinii
Stosunek Polaków do innych narodów
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
CBOS 1998
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Zmiana stosunku
1993 - 2002
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wzajemne krzywdy i długi wdzięczności
Badanie 2003
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Regiony wybrane do badania (N=1328)
Ziemie
Zachodnie i
Pólnocne
Ściana
Wschodnia
Galicja
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Ukraina zachodnia, Ukraina wschodnia
Ukraina
N=450 N=450
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Cztery pytania ogólne (skala 1-7)
" Czy byliśmy w swojej historii krzywdzeni
przez inne narody?
" Czy w swojej historii krzywdziliśmy inne
narody?
" Czy zawdzięczamy coś innym narodom?
" Czy inne narody zawdzięczają coś nam?
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Lista narodów
Próba ukraińska
Próba polska
" Amerykanie " Amerykanie
" Austriacy " Austriacy
" Czesi " Rumuni
" Francuzi " Francuzi
" Litwini " Litwini
" Niemcy " Niemcy
" Rosjanie " Rosjanie
" Szwedzi " Białorusini
" Ukraińcy " Polacy
" Żydzi " Żydzi
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Ukraińcy/Polacy
PL - zach PL - wsch UKR - wsch UKR - zach
7
6
5
4
3
2
1
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
o
k
k
z
n
r
r
a
z
z
i
w
y
y
w
d
w
w
d
z
d
d
z
i
e
z
z
i
e
i
i
c
l
l
i
i
c
z
s
n
z
a
m
n
a
m
y
i
s
y
Żydzi
PL - zach PL - wsch UKR - wsch UKR - zach
7
6
5
4
3
2
1
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
o
k
k
z
n
r
r
a
z
z
i
w
y
y
w
d
w
w
d
z
d
d
z
i
e
z
z
i
e
i
i
c
l
l
i
i
c
z
s
n
z
a
m
n
a
m
y
i
s
y
Polska: Rachunki krzywd i długi wdzięczności
krzywdzili nas krzywdziliśmy ich
7
6
5
4
3
2
zawdzięczaja nam zawdzięczamy im
1
7
6
5
4
3
2
1
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
twierdzeniem
stopień zgody z
twierdzeniem
stopień zgody z
A
C
L
R
S
A
F
N
U
Z
z
i
r
z
o
u
y
m
i
k
t
a
w
e
e
w
s
d
s
r
n
m
e
s
j
t
a
e
z
i
a
r
c
i
r
n
i
d
i
i
c
n
y
u
n
a
i
z
y
i
k
z
c
c
e
i
a
i
y
y
n
i
e
A
C
L
R
S
A
F
N
U
Z
z
i
r
z
o
u
y
m
i
k
t
a
w
e
e
w
s
s
d
r
n
e
m
s
j
t
a
e
z
a
r
i
c
i
r
i
n
d
i
i
n
c
y
u
n
a
i
z
y
i
k
c
z
c
e
i
a
i
y
y
n
i
e
Byliśmy krzywdzeni Krzywdziliśmy
PL - zach PL - wsch UKR - wsch UKR - zach
PL - zach PL - wsch UKR - wsch UKR - zach
7
7
6
6
5
5
4 4
3
3
2
2
1
1
Zawdzięczamy
Oni zawdzięczają nam
PL - zach PL - wsch UKR - wsch UKR - zach PL - zach PL - wsch UKR - wsch UKR - zach
7
7
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
U
R
A
L
N
Z
U
R
A
L
i
N
Z
u
K
o
y
t
i
e
w
i
d
s
s
u
y
K
o
t
R
i
m
e
w
j
t
i
z
d
s
s
a
r
n
R
/
m
i
i
P
j
t
z
i
c
n
a
i
a
r
n
/
y
i
i
P
c
L
i
c
n
a
i
e
y
y
L
i
c
e
y
U
R
A
L
N
Z
U
R
A
L
N
i
u
y
K
o
t
i
e
i
w
u
K
o
t
d
s
s
i
R
e
w
m
s
s
j
t
i
z
R
a
r
n
m
/
j
t
i
i
i
P
c
a
r
n
n
a
i
/
i
P
c
y
n
a
i
L
i
c
e
y
L
i
c
y
e
y
Wzajemny rachunek krzywd
(różnica: moja krzywda  twoja krzywda)
PL-zach PL-wsch UKR-wsch UKR-zach
5
4
3
2
1
0
-1
-2
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
krzywda
moja krzywda-twoja
A
C
R
N
S
U
Z
A
F
L
R
B
i
y
m
z
r
z
u
i
k
u
i
o
t
e
a
a
d
w
e
w
r
m
a
s
m
e
l
a
n
z
o
s
e
t
i
j
r
n
a
u
i
r
c
i
i
r
c
n
y
d
i
u
i
n
u
a
n
y
k
c
z
i
c
z
i
s
a
e
y
i
i
i
y
/
n
n
P
i
i
e
o
l
a
c
y
Wzajemne długi wdzięczności (Twoja
wdzięczność - moja wdzięczność)
PL-zach PL-wsch UKR-wsch UKR-zach
4
3
2
1
0
-1
-2
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
wdziecznosc
Twoja wdziecznosc - moja
A
C
R
N
S
U
Z
A
F
L
R
B
y
i
m
z
r
z
u
i
k
u
i
o
t
e
a
a
w
d
e
w
r
m
s
s
m
e
a
l
n
z
o
t
s
e
i
j
r
r
n
a
u
c
i
i
i
r
c
n
y
i
d
a
u
i
n
u
n
y
k
c
z
i
c
z
i
s
a
y
e
i
y
i
i
/
n
n
P
i
i
e
o
l
a
c
y
Wzajemne stereotypy
Kolarska-Bobińska, L. (red.). (2003).
Obraz Polski i Polaków w Europie
(Badania 1998-2001)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wizerunki
" Polaków
 W oczach Brytyjczyków
 W oczach Francuzów
 W oczach Hiszpanów
 W oczach Niemców
 W oczach Ukraińców
" Niemców i Ukraińców w oczach Polaków
" Autostereotyp Polaków w kontekście ukraińskim i
zachodnim
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Polacy w oczach Brytyjczyków
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Polacy w oczach Francuzów
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Polacy w oczach Hiszpanów
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Polacy w oczach
Niemców
Polacy w oczach
Ukraińców
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Niemcy i Ukraińcy w
oczach Polaków
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Autostereotyp Niemców i
Ukraińców
Niemcy
Ukraińcy
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Autostereotyp Polaków
W kontekście
opinii o
Ukraińcach
W kontekście
opinii o
obywatelach
zachodu
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Stereotypy a wymiar moralności vs.
kompetencji
Za: Joanna Konieczna (2003)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Podsumowanie
" Autostereotyp bardziej pozytywny niż stereotyp
" Pewna zgodność stereotypów i autostereotypów
zwłaszcza w przypadku krajów sąsiadujących
  ziarno prawdy ?
 Efekty etykietkowania?
" Wymiar moralności i kompetencji jako sposób na
utrzymanie wysokiej samooceny
" Stosunek do wschodu wyrazem polskich
kompleksów wobec zachodu?
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com