WNoZ Pracownia Umiejętności Pielęgniarskich AMG
WNoZ Pracownia Umiejętności Pielęgniarskich AMG
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
ELEMENTY PIEL
GNIARSTWA
ELEMENTY PIEL
GNIARSTWA
Podstawowe pojęcia:
aseptyka, antyseptyka,
dezynfekcja, sterylizacja
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
aseptyka
aseptyka
Aseptyka  (gr. jałowość)  postępowanie mające na
celu niedopuszczenie do zakażenia drobnoustrojami
środowiska, sprzętu, materiałów i pacjentów. Jest to
posługiwanie się materiałem i narzędziami
wyjałowionymi  pozbawionymi bakterii, sporów,
wirusów, grzybów.
L. Pasteur  twórca naukowej aseptyki,
E. Bergmann  aseptyczne leczenie ran, serwety do
obłożenia rany, sterylizacja parą wodną,
K. Schimmelbusch  autoklawy i puszki do
sterylizacji materiałów i narzędzi (1890),
J. Mikulicz-Radecki  wyjałowione rękawiczki
bawełniane (1887), jałowy strój operacyjny,
W. Halsted  rękawiczki gumowe (1889).
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
antyseptyka
antyseptyka
Antyseptyka  (gr. anti  przeciw, sepsis  gniciu)
to eliminowanie drobnoustrojów znajdujących się
na żywych tkankach. Polega na oddziaływaniu na
strukturę lub metabolizm drobnoustrojów, w
wyniku czego procesy życiowe ulegają całkowitemu
lub okresowemu zahamowaniu.
I. Semmelweis  dezynfekcja rÄ…k roztworem chlorku
wapniowego (1847),
J. Lister  kwas karbolowy (1867),
F. Nightingale  podstawy higieny szpitalnej (1853-
1856).
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
dezynfekcja
dezynfekcja
Dezynfekcja  to proces, który poprzez oddziaływanie
na strukturÄ™ lub metabolizm powoduje zabicie
bakterii, grzybów i inaktywację wirusów na skórze
rąk, z pola operacyjnego, na narzędziach,
przedmiotach, materiałach.
Celem dezynfekcji jest eliminowanie drobnoustrojów,
które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia.
Dezynfekcja zwykła  prowadzi do zniszczenia form
wegetatywnych, lecz nie niszczy przetrwalników bakterii,
części wirusów i grzybów.
Dezynfekcja wysokiego poziomu  to zniszczenie form
wegetatywnych bakterii, wirusów, prątków i
enterowirusów.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
dezynfekcja
dezynfekcja
Metody dezynfekcji:
1. Metody fizyczne:
termiczne  gorÄ…ca woda, para wodna,
promieniowanie nadfioletowe  metoda nie
polecana,
filtrowanie  filtry do wody, filtry do powietrza,
filtry w urzÄ…dzeniach medycznych (respiratory,
ssaki, aparaty do znieczulenia).
2. Metody chemiczne:
zwiÄ…zki z aktywnym chlorem, tlenem,
alkohole,
aldehydy,
kwasy organiczne i nieorganiczne.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
dezynfekcja
dezynfekcja
Metody dezynfekcji c.d.:
3. Metody termiczno-chemiczne:
urządzenia myjąco-dezynfekujące do narzędzi
chirurgicznych, sprzętu medycznego, szkła
laboratoryjnego,
urządzenia myjąco-dezynfekujące do naczyń
kuchennych,
urzÄ…dzenia piorÄ…co-dezynfekujÄ…ce do bielizny.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
dezynfekcja
dezynfekcja
Postępowanie po dezynfekcji:
mechaniczne oczyszczenie narzędzi , sprzętu przy
użyciu zimnej lub letniej wody (nie dochodzi do
koagulacji substancji białkowych zawartych w
materiale biologicznym  krew, mocz, ropa),
dokładne opłukanie w destylowanej lub
przegotowanej wodzie,
osuszenie,
przechowywanie w sterylnym opakowaniu.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
dezynfekcja
dezynfekcja
Cechy idealnego środka dezynfekcyjnego:
szerokie spektrum działania,
brak narastania oporności,
duża trwałość koncentratu,
dobra rozpuszczalność w wodzie,
brak możliwości ścinania białka,
brak zapachu,
brak działania drażniącego na skórę i błony śluzowe,
wysoki stopień biodegradacji,
korzystne aspekty ekonomiczne.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
dezynfekcja
dezynfekcja
Symbole określające zakres działania
(spektrum) preparatów dezynfekcyjnych
B - bakteriobójczy (bez Tbc)
Tbc - prątkobójczy (prątki gruz
licy)
F - grzybobójczy
V - wirusobójczy
S - sporobójczy
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
sterylizacja
sterylizacja
Sterylizacja (wyjaławianie) to proces mający na
celu trwałe zniszczenie wszystkich form
drobnoustrojów, w tym również tych najbardziej
opornych na wiele czynników fizycznych i
chemicznych tj. przetrwalników (spor).
Gwarancję sterylności narzędzi i materiałów
medycznych uzyskuje siÄ™ przez zachowanie
właściwego toku postępowania z materiałem przed,
sterylizacją, prawidłowym przeprowadzeniem
procesu sterylizacji oraz właściwe postępowanie
z materiałem po sterylizacji.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
sterylizacja
sterylizacja
Ogniwa w sterylizacyjnym łańcuchu zależności:
dezynfekcja w wannach z płynem dezynfekcyjnym,
dokładne mycie mechaniczne, ręczne przy użyciu
szczotki albo w myjniach ultradz
więkowych,
osuszenie za pomocą lnianych ściereczek, strumienia
powietrza (pistolety, pompki),
odpowiednie opakowanie i zaopatrzenie pakietu we
wskaz
nik skuteczności sterylizacji,
sterylizacja,
właściwe przechowywanie,
właściwy transport,
aseptyczne otwieranie opakowania.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
sterylizacja
sterylizacja
Sterylizacja  metody:
1. Termiczne:
a) sterylizacja parowa  jest metodÄ… uniwersalnÄ…,
pewnÄ…, szybkÄ… i ekonomicznÄ…:
- temp. 121ºC  15 minut przy nadciÅ›nieniu 1 atm.
(przedmioty gumowe, sprzęt z tworzywa
sztucznego, rękawiczki),
- temp. 134ºC  3 minuty przy nadciÅ›nieniu 2 atm.
(narzędzia chirurgiczne, bielizna operacyjna,
materiał opatrunkowy, szczotki do mycia paznokci,
szkło, optyka),
b) sterylizacja suchym, gorÄ…cym powietrzem 
metoda obecnie nie stosowana.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
sterylizacja
sterylizacja
Sterylizacja  metody c.d.:
2. Niskotemperaturowe:
a) sterylizacja tlenkiem etylenu TE  silne działanie
biobójcze, łatwo wnika w głąb tworzyw. W związku
z toksycznością TE po procesie sterylizacji musi
być przeprowadzona degazacja (przedmioty
termolabilne, aparaty optyczne, sprzęt do
jednorazowego użytku),
b) sterylizacja formaldehydowa  formaldehyd i para
wodna o niskiej temperaturze  nie wymaga
degazacji (koce, materace, poduszki, odzież),
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
sterylizacja
sterylizacja
Sterylizacja  metody c.d.:
2. Niskotemperaturowe- c.d.:
c) sterylizacja plazmowa  plazma to czwarty stan
skupienia (po stałym, ciekłym i gazowym).
CzÄ…steczki gazu  nadtlenek wodoru, argon, azot,
tlen  w próżni wzbudzane energią w polu
elektromagnetycznym przechodzÄ… w stan plazmy
(rektoskopy, gastroskopy, przewody
światłowodowe, łyżki laryngoskopu, sprzęt
przeznaczony dla małych dzieci).
3. Radiacyjna  promieniowanie jonizujÄ…ce:
- promieniowanie elektromagnetyczne  Å‚, X,
- promieniowanie elektronowe  powstaje w tzw.
akceleratorach.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
sterylizacja
sterylizacja
Metody kontroli skuteczności sterylizacji:
1. Wskaz
niki fizyczne  termometry (temperatura),
zegary (czas), manometry (ciśnienie).
2. Wskaz
niki biologiczne  używa się określonego
rodzaju mikroorganizmu np. spory Bacillus i
umieszcza się fiolki we wnętrzu wybranych
pakietów.
3. Wskaz
niki chemiczne  umieszcza siÄ™ je wewnÄ…trz
(paski) i na zewnątrz (taśmy, metki, groszki)
pakietu lub zestawu. ZmieniajÄ… barwÄ™ pod
wpływem właściwych parametrów sterylizacji.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
sterylizacja
sterylizacja
Przechowywanie materiałów sterylnych:
Pomieszczenia powinny być:
suche,
o stałej temperaturze,
wolne od zanieczyszczeń,
wolne od mikroorganizmów patogennych.
Autoklawy - sterylizatory
Myjnie, dezynfektory
Myjnie ultradz
więkowe
Wanienki dezynfekcyjne
Opakowanie narzędzi do sterylizacji
Wskaz
niki chemiczne sterylizacji
Taśma do autoklawów
Paskowy wskaz
nik ProChem SSI
Arkusz Bowie-Dicka
Wskaz
niki biologiczne sterylizacji
Wskaz
niki biologiczne sterylizacji
Paski ze sporami Bacillus
Ampułki Prospore wskaz
nik fiolkowy
ProTest wskaz
nik fiolkowy
Przechowywanie materiału sterylnego