Stany nagłe w psychiatrii
Katedra i Klinika Psychiatrii
Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
Stany nagłe
żðOstre psychozy
żðZachowania agresywne i stany pobudzenia
żðSamobójstwa
żðNapady panicznego lÄ™ku
żðMajaczenie
żðZÅ‚oÅ›liwy zespół poneuroleptyczny
żðZespół serotoninowy
Stany nagłe
Lekarz może znalez
d się w sytuacji konieczności udzielania pomocy
psychiatrycznej w trybie doraz
nym, a potrzebę może zgłosid:
- sam pacjent,
- jego rodzina,
- sÄ…siedzi,
- osoby przypadkowe,
- przedstawiciele służb porządkowych.
Specyfika psychiatrycznej pomocy doraz
nej
Spotkanie lekarz-pacjent w sytuacji "nagłości psychiatrycznej"
cechuje się wysokim nasyceniem emocjonalnym, co wpływa na
funkcjonowanie lekarza.
Pacjent z zaburzeniami psychicznymi sam przeżywa silne emocje i
może wzbudzad je również w lekarzu ( strach, gniew, wrogośd,
poczucie niepewności, bezradności, zagrożenia).
Specyfika psychiatrycznej pomocy doraz
nej
y
ródła tych emocji to m.in.:
- nieprzewidywalnośd zachowao pacjenta;
- możliwośd zagrożenia samobójstwem;
- możliwośd agresji oraz zachowao gwałtownych ze strony
pacjenta;
- trudności w kontakcie związane z odmową lub
niezrozumiałością wypowiedzi pacjenta;
- działanie wbrew woli pacjenta lub pod presją osób trzecich;
Specyfika psychiatrycznej pomocy doraz
nej
y
ródła tych emocji to m.in.:
- trudności lub brak współpracy ze strony rodziny pacjenta;
- koniecznośd podejmowania szybkiej decyzji przy braku
dostatecznych danych;
-możliwośd przeoczenia u pacjenta jednoczesnej patologii w
stanie somatycznym (wraz z objawami zagrażającymi życiu);
- koniecznośd zastosowania przymusu bezpośredniego.
Specyfika psychiatrycznej pomocy doraz
nej
1) pacjent wymagający pomocy często nie ma rozeznania jej
potrzeby, nie uważa, że jest chory, a decydują o nim inni;
2) choroby somatyczne mogÄ… objawiad siÄ™ zaburzeniami
objawami psychicznymi.
Choroby somatyczne, które mogą wymagad doraz
nej
pomocy psychiatrycznej
Niedoczynnośd tarczycy
Nadczynnośd tarczycy
Hiperglikemia
Hipoglikemia
Infekcje układu moczowego
Złośliwe nadciśnienie
Hipokaliemia
Hipokalcemia
Zawał mięśnia sercowego
Podostre bakteryjne zapalenie wsierdzia
Przewlekłe obturacyjne choroby płuc
Zapalenie płuc
Choroby wÄ…troby
Choroby somatyczne, które mogą wymagad doraz
nej
pomocy psychiatrycznej
Krwawienie podpajęczynówkowe
Krwiaki wewnÄ…trzczaszkowe
Zapalenie mózgu
Intoksykacja alkoholowa
Zespoły odstawienia alkoholu
Odstawienie środków odurzających
Psychozy steroidowe
Intoksykacja kokainowa
Intoksykacja amfetaminowa
ETAPY UDZIELANIA POMOCY W TRYBIE DORAy
NYM
I. Ustalenie, czy występują objawy zagrażające życiu pacjenta.
II. Zapewnienie warunków dla stabilizacji stanu (spokój, izolacja od
dodatkowych bodz
ców)
III. Kontrolowanie zachowao pacjenta.
IV. Ustalenie diagnozy problemu.
V. Zaplanowanie sposobu leczenia.
FARMAKOTERAPIA W SYTUACJI
UDZIELANIA POMOCY W TRYBIE DORAy
NYM
Należy unikad pochopnego używania leków z następujących
względów:
- Jeśli pacjent cierpi na chorobę przewlekłą, lek powinien byd
stosowany przez lekarza, który będzie w stanie kontrolowad leczenie.
- Jeśli pacjent jest w stanie ostrej psychozy, słuszne będzie
skierowanie go jak najszybciej do instytucji czy lekarza, który będzie
go prowadził.
FARMAKOTERAPIA W SYTUACJI
UDZIELANIA POMOCY W TRYBIE DORAy
NYM
- Jeśli pacjent ma zaburzenia świadomości, podanie leku może utrudnid
rozpoznanie.
- Przed zastosowaniem środka farmakologicznego lekarz powinien mied
jasne rozeznanie objawów, na jakie chce działad.
- Podanie leku może byd pożądane w celu uzyskania lepszego kontaktu z
pacjentem, ułatwienia transportu pacjenta, uniknięcia stosowania
bardziej drastycznych sposobów zapobiegania zagrożeniu ze strony
pacjenta.
ZABURZENIA PSYCHICZNE, KTÓRE CZ
ÅšCIEJ NIÅ» INNE WYMAGAJ

POMOCY W TRYBIE DORAy
NYM
Termin "ostre psychozy" odnosi się do stanów chorobowych o
względnie nagłym początku (godziny, dni, tygodnie),
charakteryzujących się poważnym zaburzeniem związku człowieka z
rzeczywistością, co przejawia się w spostrzeganiu, myśleniu,
krytycznej ocenie rzeczywistości.
Mieszczą się tu choroby: schizofrenia (ostry początek lub nawrót),
paranoja, choroby afektywne, zespoły dysocjacyjne, psychozy
związane z odstawieniem alkoholu, z nadużywaniem halucynogenów
i inne.
 OSTRE PSYCHOZY
- Pacjent w stanie ostrej psychozy może sprawiad lekarzowi wiele
trudności swoją postawą (brakiem kontaktu, niepoddawaniem się
argumentacji, agresją, nieufnością, brakiem krytycyzmu i wglądu
chorobowego, odmowÄ… leczenia czy autoagresjÄ…).
- O ile rozpoznanie ostrej psychozy na ogół nie nastręcza trudności, o
tyle różnicowanie jednostki nozologicznej może byd niełatwe, często
należy ono do dalszych etapów postępowania.
 OSTRE PSYCHOZY - POST
POWANIE
Pierwszym zadaniem lekarza może byd:
- zapewnienie warunków bezpieczeostwa pacjentowi
i otoczeniu.
- zorganizowanie w razie potrzeby pomocy innych służb (policji, straży
pożarnej, gdy pacjent zabarykadował się w mieszkaniu),
W kontakcie z pacjentem psychotycznym istotna jest postawa
badającego: spokój, okazywanie szacunku, empatii, zezwalanie
pacjentowi na wypowiadanie jego ewentualnych wrogich uczud lub
zastrzeżeo.
 OSTRE PSYCHOZY - POST
POWANIE
- Jeśli pacjentowi towarzyszy rodzina, powinna ona udzielad wywiadu
w drugiej kolejności po pacjencie.
- W celu różnicowania psychozy ważne jest zebranie danych z
wywiadu: charakter i przebieg aktualnych zaburzeo, historia choroby
w przeszłości, funkcjonowanie pacjenta przed chorobą, rodzaj
leczenia, ewentualne choroby psychiczne w rodzinie. Istotny jest
wywiad dotyczÄ…cy stanu zdrowia somatycznego, ewentualnych
intoksykacji.
 OSTRE PSYCHOZY - POST
POWANIE
W przypadku ostrych psychoz bowiem zazwyczaj wskazana jest
hospitalizacja.
W przypadku nasilonego pobudzenia, lęku, agresji trzeba pacjentowi
podad lek (neuroleptyk ewentualnie w połączeniu z
benzodwuazepinÄ…).
Leki przeciwpsychotyczne podawane w ostrych
psychozach
" Klasyczne neuroleptyki:
Haloperidol  1-2 mg po., im.
co 2-4 godz. aż do
uspokojenia pacjenta, u
silniej pobudzonych 5-10 mg
im.
Octan zuklopentyksolu
25 (50) -150 mg i.m. co 2-4
dni, do dawki 400 mg,
kontynuacja leczenia po.
Leki przeciwpsychotyczne podawane w ostrych
psychozach
" Atypowe neuroleptyki
zarejestrowane do opanowania stanów pobudzenia w przebiegu
schizofrenii i epizodów maniakalnych
Zyprexa (olanzapina) 10 mg im. - dawka może byd powtarzana
do osiągnięcia 20 mg.
Abilify (arypiprazol) 9,75 mg im.  dawki można powtarzad co
2 godziny do maksymalnej 30 mg/d.
Zeldox (zyprazydon)- 10 -20 mg im. - dawki można powtarzad
co 2 godziny (10 mg) lub co 4 godziny (20 mg), nie
przekraczad dawki dobowej 40 mg.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI
Agresja może wystąpid u ludzi zdrowych (w stanach gniewu,
upokorzenia, rozpaczy), a także w przebiegu różnych zaburzeo
psychicznych, takich jak: psychozy, zespoły organiczne, padaczka, w
przebiegu intoksykacji alkoholem i innymi środkami, zaburzenia
osobowości.
O pomoc w trybie doraz
nym zwraca siÄ™ zazwyczaj otoczenie pacjenta
(bliskie mu lub przypadkowe), czasem personel szpitala, w którym
przebywa pacjent.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI
Agresja może mied charakter werbalny lub fizyczny, czasem ma
charakter znęcania się przewlekłego, czasem wybuchów.
Bywa nieprzewidziana lub sygnalizowana wypowiedziami, czasem jest
wyrazem lęku w związku z przeżyciami psychotycznymi sugerującymi
zagrożenie czy rozkazy.
Czasem ukierunkowana jest na określone osoby, które mają byd
ewentualnym z
ródłem zagrożenia, zemsty czy odwetu.
Czynniki ryzyka zachowao agresywnych
" Demograficzne:
płed męska, wiek 15-25 lat.
" Społeczno-ekonomiczne:
niski poziom wykształcenia, niski status ekonomiczny, niewielkie wsparcie
społeczne, konfliktowe nacechowane agresją relacje rodzinne, konflikty z
prawem, brak zatrudnienia, demoralizacja.
" Dane z wywiadu:
zachowania gwałtowne w przeszłości, samouszkodzenia, znęcanie się nad
zwierzętami.
" Objawy niepożądane i powikłania farmakoterapii:
paradoksalne reakcje na benzodwuazepiny, akatyzja, powikłania
sterydoterapii, zatrucie cholinolitykami.
Czynniki ryzyka zachowao agresywnych
" Stan psychiczny, choroby i zaburzenia psychiczne:
majaczenie niezależnie od etiologii, otępienia, zatrucia alkoholem lub
innymi środkami psychoaktywnymi, obecnośd ostrych objawów
wytwórczych w przebiegu schizofrenii, zaburzeo schizoafektywnych, innych
psychoz, pobudzenie katatoniczne, maniakalne, zespół depresyjny z silnym
niepokojem, stany mieszane w przebiegu ChAD, zaburzenia stresowe
pourazowe, zaburzenia osobowości (osobowośd dyssocjalna),
upośledzenie umysłowe, zaburzenia zachowania i emocji, zaburzenia
hiperkinetyczne.
" Choroby somatyczne:
guzy, urazy, stany zapalne i stany po udarze mózgu (szczególnie dotyczące
płatów czołowych i skroniowych), choroby neurodegenarcyjne, stany
niedotlenienia OUN, SM, porfiria, toczeo układowy, stany hipoglikemii,
choroby tarczycy.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI
Udzielający pomocy lekarz może znalez
d się w sytuacji, w której
pacjent broni dostępu do siebie, zabarykadował się, grozi użyciem
broni, samobójstwem w przypadku wejścia do pomieszczenia, w
jakim przebywa.
Chory bywa przywieziony po przebytym szamotaniu siÄ™ z osobami,
które zaatakował po ich próbach zastosowania wobec niego
przymusu bezpośredniego, czasem w sytuacji ograniczenia ruchów
różnymi sposobami (kajdanki, kaftan i in.), bywa stłumiony
wcześniejszym zastosowaniem leku.
Warunki badania pacjentów agresywnych
żðpacjenta przywiezionego przez policjÄ™ z zastosowaniem Å›rodków
unieruchomienia nie powinno się oswobadzad, można to zrobid
dopiero po nabraniu przekonania o względnej stabilności zachowao
pacjenta,
żðnigdy nie należy badad pacjenta bez obecnoÅ›ci odpowiedniej liczby
przeszkolonego personelu gotowego do działania w razie wystąpienia
agresji,
żðnie należy badad pacjentów uzbrojonych, należy skÅ‚onid pacjenta do
odłożenia niebezpiecznych przedmiotów, w razie niepowodzenia
wezwad policjÄ™.
Warunki badania pacjentów agresywnych
żð Wyposażenie i umeblowanie gabinetu powinno zapewnid
atmosferę intymności, jednocześnie bezpieczeostwo
badajÄ…cego; gabinet nie powinien zawierad niebezpiecznych
przedmiotów (ciężkie lub ostre luzem leżące przedmioty,
gorące płyny itp.), drzwi gabinetu powinny byd otwierane na
zewnątrz, a krzesło badającego powinno znajdowad się bliżej
wyjścia niż miejsce badanego.
żð Należy zaufad wÅ‚asnym odczuciom i doÅ›wiadczeniu, jeÅ›li
pojawi się niepokój i stan niepewności u badającego, należy
przerwad badanie.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI -
POST
POWANIE
Przymus bezpośredni może polegad na przytrzymaniu pacjenta z użyciem siły
fizycznej w celu podania leku albo na dłuższym obezwładnieniu za pomocą
kaftana czy pasów.
Należy przy tym przestrzegad następujących zasad:
- przygotowad dostateczną liczbę (4-5) osób i środków;
- przemyśled plan działania (demonstracja siły);
- środki unieruchamiające powinny byd skuteczne, ale ich użycie musi
wykluczad możliwośd szkodliwych następstw;
- zachowanie osób biorących udział w unieruchomieniu nie może mied cech
agresji czy odwetu;
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI -
POST
POWANIE
- jeśli nie ma przeciwwskazao, powinno się jak najszybciej podad leki
uspokajajÄ…ce;
- pacjentowi powinno się wyjaśnid motywy unieruchomienia;
- przez cały czas unieruchomienia pacjentowi trzeba zapewnid opiekę;
- unieruchomienie powinno trwad najkrócej, jak to możliwe.
Farmakoterapia stanów przebiegających z
pobudzeniem i agresjÄ…
1. Uspokojenie pacjenta osiÄ…ga siÄ™ przez podanie BDZ.
2. LPP stosuje się przy występowaniu lub uzasadnionym
podejrzeniu obecności objawów psychotycznych.
3. Preferowana jest droga doustna podawanie leków
(poszanowanie godności pacjenta, większe bezpieczeostwo i
podobna szybkośd uzyskania pożądanego efektu
uspokajajÄ…cego).
4. Unikanie podawania dożylnego z uwagi na ryzyko depresji
ośrodka oddechowego.
5. Zaleca siÄ™ stosowanie monoterapii BDZ lub LPP.
Stosowane doraz
nie BDZ w stanach
agresji i pobudzenia
" Lorafen (lorazepam) 1- 2,5 mg po., 0,5- 2 mg im. (forma
niezarejestrowana w Polsce)
" Relanium (diazepam) 5-20 mg po.
" Tranxene, Cloraxen (klorazepat) 5- 20 mg po., 20 -50 mg im.
" Clonazepam (klonazepam) 0,5- 2 mg po., iv., im.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI -
POST
POWANIE
W kontakcie z pacjentem agresywnym, podczas jego badania, warto
pamiętad, że:
1) Chod zachowanie pacjenta budzi różne emocje, w tym lęk i gniew
istotna jest u lekarza postawa szacunku, zainteresowania, spokoju, a
przede wszystkim wysłuchania tego, co pacjent ma do zakomunikowania.
Badający musi zdawad sobie sprawę, że człowiek, który stracił panowanie
nad sobą, może sam byd tym przerażony.
2) Wywiad powinien mied charakter rozmowy, a nie przesłuchania, z
dążeniem lekarza do zrozumienia tego co zaszło, z ukazywaniem, że
działa się w interesie pacjenta, a nie w celu ukarania go. Stąd też cele i
podejmowane działania powinny byd na każdym etapie postępowania
wyjaśniane.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI -
POST
POWANIE
3) nie należy doprowadzad do konfrontacji, na gniew pacjenta
odpowiadad zbadaniem jego znaczenia dla pacjenta czy
przeanalizowaniem czynników prowokujących.
4) nie należy komentowad cech charakteru pacjenta, które mają byd
odpowiedzialne za jego czyny gwałtowne, ale dad mu możliwośd
wycofania siÄ™ z postawy agresywnej bez "utraty twarzy".
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI -
POST
POWANIE
Badanie pacjenta powinno umożliwid ustalenie przyczyny agresji i
zachowao gwałtownych oraz określid stopieo nadal istniejącego,
ewentualnego ryzyka wystÄ…pienia takich zachowao, od tego bowiem
zależy dalsze postępowanie.
W ocenie tego ryzyka trzeba uwzględnid między innymi sygnały, jakie
pochodzą od pacjenta, takie jak: wyrażane zagrożenia, kierowane
przeciw określonym osobom, występowanie przejawów napięcia przy
relacjonowaniu swych negatywnych uczud wobec jakichś osób,
zazdrości, potrzeby zemsty, ukarania, czasem nawet odkrywanie
planów dotyczących karania.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI -
POST
POWANIE
Hospitalizacja psychiatryczna jest potrzebna, jeśli agresja wynika z
zaburzeo psychicznych, które również z innych powodów są
wskazaniem do leczenia w szpitalu psychiatrycznym.
Ponadto potrzebę taką może stanowid znaczne nasilenie agresji i
wysokie ryzyko trwającego nadal ze strony pacjenta zagrożenia dla
otoczenia.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI GWAA
TOWNYMI -
POST
POWANIE
Szczególne problemy wiążą się z pacjentami zagrażającymi innym,
których zachowanie mieści się w obrazie zaburzeo osobowości.
W ich stylu życia zawarte jest reagowanie agresją z błahego powodu.
PACJENT Z AGRESJ
I ZACHOWANIAMI
GWAA
TOWNYMI - POST
POWANIE
" W wywiadzie dotyczącym ich dzieciostwa często znajdują się
dane o zachowaniach gwałcących przyjęte normy, np.
znęcanie się nad zwierzętami, podpalanie, wagarowanie,
ucieczki z domu, wczesne doświadczenia seksualne, używanie
środków odurzających, póz
niej konflikty z prawem.
" Szpital psychiatryczny nie jest dla takich osób środowiskiem
wskazanym. Jeśli się tam znajdą, często wywierają
niekorzystny wpływ na innych pacjentów, manipulują
personelem, szantażują.
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I
DOKONUJ
CY SAMOUSZKODZENIA
Sygnały samobójstwa mogą mied różny charakter:
sygnałów słownych (np. wyrażeo rodzinie będzie lepiej beze mnie",
"lepiej byłoby nie żyd", czasem chory komunikuje, że myśli o śmierci, a
nawet sposobach jej osiągnięcia),
behawioralnych (zbieranie leków, pisanie listów pożegnalnych,
sporzÄ…dzanie testamentu i in.),
klinicznych (depresja z lękiem, omamy imperatywne).
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I
DOKONUJ
CY SAMOUSZKODZENIA
Czynniki ryzyka samobójstwa:
1. Czynniki społeczno-demograficzne: wiek 50-60 lat, płed, częściej
męska (sytuacja rodzinna, w tym samotnośd, utrata osoby bliskiej).
2. Dane z wywiadu (dokonywane uprzednio samobójstwa w rodzinie).
3. Stan somatyczny (ciężka lub przewlekła choroba somatyczna,
przewlekłe bóle),
4. Stan psychiczny (depresja, szczególnie z lękiem, pobudzeniem,
urojeniami depresyjnymi, hipochondrycznymi, omamami
rozkazującymi popełnienie samobójstwa, dysforia, długotrwała
bezsennośd, alkoholizm i inne uzależnienia).
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I
DOKONUJ
CY SAMOUSZKODZENIA
U pacjenta, który próbował popełnid samobójstwo, poza
wymienionymi czynnikami ryzyka, należy ocenid stosunek pacjenta do
faktu, że próba samobójcza  nie powiodła się" (czy
odczuwa ulgę, zadowolenie, żal, jak ocenia reakcje na nią otoczenia,
czy nadal podtrzymuje swoje myśli o śmierci).
Trudny do oceny jest pacjent milczący, nie współpracujący. Nawet gdy
pacjent zapewnia, że nie powtórzy aktu samobójczego, sens tych
zapewnieo może byd zwodniczy.
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I
DOKONUJ
CY SAMOUSZKODZENIA
Lekarz musi byd świadomy, że nie wolno mu włączad ewentualnych
własnych negatywnych postaw, które są projekcją jego ocen moralnych
(np. traktowanie samobójstwa jako grzechu, słabości, braku
odpowiedzialności).
Badanie pacjenta powinno byd wykonane w jak najszybszym możliwie
czasie. Miejsce badania powinno zapewniad prywatnośd. Badający
powinien wykazywad empatię, bez moralizowania, pośpiechu. Zalecane
jest uzyskanie dodatkowych danych od osób bliskich pacjentowi.
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I DOKONUJ
CY
SAMOUSZKODZENIA
Ważne jest uzyskanie szczegółowego (minuta po minucie) opisu od pacjenta
jego samopoczucia z okresu przed dokonaniem zamachu.
Umożliwia to poznanie okoliczności towarzyszących podjęciu samouszkodzenia,
czynników wyzwalających, warunków, sposobu, możliwości uzyskania pomocy, a
również motywu, siły intencji pozbawienia się życia, sposobu, dojrzewania
decyzji, oczekiwao związanych z podjętym działaniem samobójczym, stosunku
do tego działania i faktu, że nie zakooczyło się to śmiercią.
Taki sposób badania daje pacjentowi szansę uzyskiwania wglądu i oceny
wydarzenia.
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I DOKONUJ
CY
SAMOUSZKODZENIA
" Niemożnośd zrozumienia działania pacjenta budzi podejrzenie, że
albo ukrywa on poważne przyczyny swego zachowania (np.
zagrożenia odpowiedzialnością karną, trudnej sytuacji rodzinnej)
albo wiąże się ono z zaburzeniami psychicznymi.
" Wyjaśnienie może przynieśd wywiad od osób bliskich i dokładne
badanie psychiatryczne.
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I DOKONUJ
CY
SAMOUSZKODZENIA
" W ocenie ryzyka samobójstwa istotne jest uzyskanie
rzetelnych informacji. Nie można dad się zwieśd postawą
bagatelizujÄ…cÄ… czy nawet dowcipkowaniem pacjenta na temat
wydarzenia.
" Przy stwierdzeniu poważnego ryzyka samobójstwa należy
rozważyd hospitalizację psychiatryczną, zwłaszcza gdy pacjent
nie ma odpowiedniego oparcia i warunków w rodzinie, czy też
nie może panowad nad swym zachowaniem.
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I DOKONUJ
CY
SAMOUSZKODZENIA
Wielu pacjentów po podjętej próbie samobójczej może byd
leczonych ambulatoryjnie, przy współpracy lekarza z pacjentem i
jego otoczeniem społecznym.
Konieczne jest wtedy ustalenie odpowiednich kontaktów lekarza z
rodziną, pouczenie o ewentualnych sygnałach zagrożenia itp.
PACJENT Z AKTYWNOÅšCI
SAMOBÓJCZ
I DOKONUJ
CY
SAMOUSZKODZENIA
Błędem jest minimalizowanie prób samobójczych, które
sprawiają wrażenie manipulacyjnych, "histerycznych" (takimi
wydają się niekiedy próby samobójcze w okresie dojrzewania).
Każda aktywnośd samobójcza wyrażająca się chodby pozornie
przypadkowymi sygnałami słownymi wymaga poważnego
potraktowania i zbadania.
PACJENCI POWTARZAJ
CY PRÓBY SAMOBÓJCZE
Grupa ludzi, którzy wielokrotnie powtarzają samouszkodzenia, gdyż
nie potrafiÄ… radzid sobie ze stresem.
Zazwyczaj występują u nich zaburzenia osobowości,
zdezorganizowany styl życia.
Czasem drażnią oni personel medyczny, który udzielając im pomocy
ma poczucie, że wzmacnia ich patologiczne zachowania.
Napady lęku panicznego
Postępowanie:
1. Wykonanie badania internistycznego i
neurologicznego.
2. Badania dodatkowe:
üð Pomiar temperatury ciaÅ‚a, RR, tÄ™tna, czÄ™stoÅ›d oddechu,
üð Morfologia krwi,
üð Glikemia
üð Elektrolity (Na, K, Ca)
üð Oznaczenie stężenia hormonów tarczycy (TSH, fT3, FT4)
üð EKG
Napady lęku panicznego
Postępowanie:
żð NawiÄ…zanie kontaktu z pacjentem i zebranie wywiadu.
żð Przeprowadzenie badania klinicznego z ocenÄ… ewentualnych
somatycznych przyczyn lęku i wdrożenie stosownego
postępowania.
żð Ocena ewentualnego psychotycznego podÅ‚oża
obserwowanego lęku.
żð Przerwanie napadu lÄ™ku i podjÄ™cie decyzji o miejscu dalszego
leczenia.
żð Leczenie zaburzenia psychicznego u podÅ‚oża obserwowanych
objawów.
Napady lęku panicznego
Oddziaływanie psychologiczne:
üðNawiÄ…zanie kontaktu z chorym poprzez mówienie spokojnym,
stanowczym głosem,
üðRzeczowe informowanie pacjenta o jego stanie, zapewnienie o
braku zagrożenia życia,
üðPróba relaksacji i uspokojenia oddechu uÅ‚atwia przerwanie
napadu lęku.
Napady lęku panicznego
1. Oddziaływanie farmakologiczne dla przerwania napadu lęku:
Alprazolam 0,25-1,0 mg po.
Lorazepam 1-4 mg po., iv., im.
Klonazepam 0,5-2 mg po., iv., im.
Diazepam 2-10 mg po., 10-20 mg iv., im.
2. Po przerwaniu napadu lęku konieczne jest wdrożenie
odpowiedniego postępowania ukierunkowanego na leczenie
zaburzenia lub choroby psychicznej.
PSYCHIATRIA KONSULTACYJNA
FUNKCJE I ZADANIA PSYCHIATRII KONSULTACYJNEJ
Psychiatria konsultacyjna stawia sobie trzy główne zadania:
1) Pomoc w rozwiÄ…zywaniu psychiatrycznych i psychologicznych
problemów pacjenta.
2) Działalnośd edukacyjna w odniesieniu do lekarzy niepsychiatrów i
innych pracowników niepsychiatrycznej służby zdrowia (liaison
education).
3) Badania naukowe, dotyczące problemów interdyscyplinarnych
między psychiatrią i innymi specjalnościami medycznymi (liaison
research).
KONSULTACJA PSYCHIATRYCZNA
W konsultacji psychiatrycznej uczestniczÄ…:
* psychiatra (konsultant),
* lekarz proszÄ…cy o konsultacjÄ™ (konsultowany),
* osoba, której ma się pomóc (pacjent).
KONSULTACJA PSYCHIATRYCZNA 
MODELE KONSULTACJI
1. Konsultacja skoncentrowana na pacjencie.
Ten model jest najpowszechniejszy, tkwi w tradycji medycznej. Konsultant bada
osobiście pacjenta. Studiuje jego dokumentację, wywiady, ustala rozpoznanie,
daje zalecenia.
KONSULTACJA PSYCHIATRYCZNA 
MODELE KONSULTACJI
" 2. Konsultacja skoncentrowana na osobie proszÄ…cej o konsultacjÄ™
(konsultowanym).
" Tu istotna jest dyskusja i uzyskiwanie danych od wzywajÄ…cego na
konsultacje, który ma problemy w prowadzeniu pacjenta, dostrzega
swe niedociągnięcia w pracy zawodowej i prosi o pomoc w celu
lepszego rozeznania sytuacji oraz radzenia sobie w postępowaniu
terapeutycznym. W tym modelu konsultacji jej edukacyjny aspekt jest
znacznie szerszy niż w poprzednim.
" Zadanie dydaktyczne konsultanta psychiatry jest określone jako
"pomóc pomagad" (help to help). Typowym przykładem konsultacji
skoncentrowanych na pomocy konsultowanym w pracy sÄ… grupy
Balinta dla lekarzy ogólnie praktykujących.
KONSULTACJA PSYCHIATRYCZNA 
MODELE KONSULTACJI
3. Konsultacja skoncentrowana na sytuacji.
Ten rodzaj konsultacji wywodzi siÄ™ z ekologicznej koncepcji choroby.
Konsultant rozważa relacje członków zespołu, włączonych w opiekę
nad pacjentem po to, by zrozumied zarówno zachowania pacjenta,
jak i problemy zespołu leczącego. Konsultowane tu może jest
środowisko oddziałowe, wraz z pacjentem.
KONSULTACJA JAKO PROCES
Etapy konsultacji:
- przyjęcie wezwania na konsultację;
- zbieranie informacji;
- zakomunikowanie konsultowanemu (wzywajÄ…cemu na konsultacjÄ™)
wyników badania, wniosków i zaleceo.
DZIAA
ALNOÅšD EDUKACYJNA KONSULTANTA
(LIAISON EDUCATION)
1. Uczestnictwo w opiece nad pacjentem wraz z zespołem leczącym,
w rozwoju i podtrzymywaniu zespołu oraz w rozwiązywaniu
problemów systemowych.
2. Rozszerzanie wiedzy i umiejętności zespołu leczącego w radzeniu
sobie z problemami psychiatrycznymi i psychologicznymi pacjentów
oraz ewentualnie ich rodzin.
3. Organizowanie wykładów, seminariów dla lekarzy innych
specjalności lub personelu pielęgniarskiego.
Dziękuję za uwagę