Ma"gorzata Latoch-Zielił
ska
Temat: JESTEM ZA... JESTEM PRZECIW... O NIEKTÓRYCH ZJAWISKACH
WSPÓ�CZESNEGO �YCIA KULTURALNEGO
Uwaga:
Kilka dni przed lekcja nauczyciel, który poprowadzi dyskusj�, przydziela kilku
grupom (lub klasom, jeŻeli w dyskusji wezmą udzia" wszyscy uczniowie z klas
I lub II) przygotowanie materia"ów do tematów:
Reality show  odkrywanie cz"owieka czy wchodzenie z butami w cudzą prywat-
no�?
Hip-hop  prymitywna kultura blokersów czy wyraz buntu wspó"czesnej m"o-
dzieŻy?
Techno  wyrafinowany rytm czy ob"ąkał
czy krzyk?
Graffiti  sztuka czy zwyk"y wandalizm?
Czatowanie  moda czy nowy sposób komunikowani si�?
Gry komputerowe  rozwijanie wyobraęni czy jej zabijanie?
Cele lekcji  po przeprowadzeniu lekcji uczeł
:
definiuje poj�cia: kultura masowa, subkultura,
przedstawia swoje stanowisko na temat kultury masowej,
definiuje poj�cia: reality show, hip-hop, techno, graffiti, czatowanie, gry kompu-
terowe,
wskazuje plusy i minusy zjawisk omawianych na lekcji,
Ęwiadomie odbiera wspó"czesną kultur�.
Metody pracy:
dyskusja  za i przeciw  dyskusja ogólnoszkolna (ze wzgl�du na szeroki zakres
materia"u do opracowania proponuj� zorganizowanie dyskusji, w której wezmą
udzia" wszyscy uczniowie klas I lub II w zaleŻnoĘci od tego, w których klasach
zaplanowano nauk� wiedzy o kulturze). OczywiĘcie moŻna zorganizowa� dysku-
sj� na jeden tylko z wybranych tematów.
�rodki dydaktyczne:
nagrania utworów reprezentujących róŻne gatunki muzyki wspó"czesnej
artyku"y prasowe (lub z Internetu) na temat subkultur, reality show, czatowania,
gier komputerowych, kultury hip-hopu, techno, graffiti.
Czas zaj��: 3 godziny lekcyjne
Przebieg lekcji:
1. Zaj�cia rozpoczyna nauczyciel, który informuje zebranych o tym, iŻ tematem
dyskusji b�dzie kultura masowa i inne  cz�sto kontrowersyjne  zjawiska wspó"-
czesnego Życia kulturalnego. Zadaniem uczniów b�dzie ich poznanie i ocena.
2. Nauczyciel w moŻliwie neutralny sposób przedstawia dwa stanowiska  jest to
krótkie wprowadzenie do poszczególnych tematów dyskusji. Nast�pnie oddaje
g"os adwokatom, czyli przedstawicielom obu stanowisk. Najpierw wypowiada
si� uczeł
reprezentujący jeden punkt widzenia (za), ma na swoją wypowiedę
3 minuty. Póęniej do g"osu dochodzi uczeł
reprezentujący drugi punkt widze-
nia (przeciw), który równieŻ ma do dyspozycji 3 minuty. Oprócz nich w dysku-
sji mogą bra� udzia" inni uczniowie  albo poprzez zaj�cie krzes"a obok  adwo-
kata i wyraŻenie w ten sposób poparcia, albo jako Ęwiadkowie lub eksperci po-
wo"ani przez jednego z  adwokatów . Na zakoł
czenie wyg"aszane są mowy
koł
cowe, moŻna teŻ przeprowadzi� g"osowanie wĘród s"uchających, które po-
kaŻe, kto przekona" publicznoĘ� do swojego stanowiska, czyli kto uŻy" lepszych
argumentów, wykaza" si� wi�kszą wiedzą i pomys"owoĘcią1.
3. Dyskusja  za i przeciw na tematy:
Reality show  odkrywanie cz"owieka czy wchodzenie z  butami do Ęwiata innych?
Hip-hop  prymitywna kultura blokersów czy wyraz buntu wspó"czesnej m"odzieŻy?
Techno  wyrafinowany rytm czy ob"ąkał
czy krzyk?
Graffiti  sztuka czy zwyk"y wandalizm?
Czatowanie  moda czy nowy sposób komunikowani si�?
Gry komputerowe  rozwijanie wyobraęni czy jej zabijanie?
Lista tematów do dyskusji pozostaje otwarta, o jej ostatecznym kszta"cie powinni
zdecydowa� sami uczniowie.
4. Dyskusj� na kaŻdy temat koł
czy krótkie podsumowanie nauczyciela lub wybra-
nego wczeĘniej ucznia  eksperta w danej dziedzinie.
5. Podsumowaniem ca"oĘci moŻe by� wykonanie plakatu na temat  Jest i taka kultura 2.
1
Patrz teŻ: M. Latoch-Zielił
ska, O dyskusji nieco inaczej [w: Nowoczesno� i tradycja w kszta"ceniu li-
terackim, red. B. Myrdzik, Lublin 2000, s. 112]. W za"ączniku zamieĘci"am tam graficzne przedstawie-
nie techniki  za i przeciw .
2
PoniewaŻ obecnoĘ� kultury masowej w naszej rzeczywistoĘci jest sprawą nieodwracalną, przed teorią
wychowania estetycznego staje pilne zadanie wypracowania stanowiska wobec tej postaci kultury.
Zdaniem A. Kaczor, nie moŻna widzie� w tej kulturze wy"ącznie zagroŻeł
, nie moŻna budowa� prze-
paĘci pomi�dzy nią a poziomem wysokim, nie moŻna jej ignorowa�. Pomniejszanie szeregów  ducho-
wego lumpenproletariatu , na którym opiera"a si� dotychczasowa strategia wychowania estetycznego,
skoł
czy"o si� jego kryzysem. Podstawowym celem edukacji estetycznej powinno si� sta�, wed"ug przy-
wo"ywanej autorki, wyposaŻenie jednostki w takie umiej�tnoĘci, dzi�ki którym b�dzie ona zdolna do
samodzielnych wyborów kulturalnych. Takie zadanie narzuca koniecznoĘ� wprowadzenia do progra-
mu wychowania estetycznego wszystkich poziomów kultury, z jednoczesnym dostarczeniem wiedzy
o ich odmiennoĘci. NaleŻy uĘwiadamia� uczniom niezastąpioną rol� ambitnych dzie" sztuki w Życiu
cz"owieka, wnikliwie analizowa� treĘci kultury masowej i wskazywa� punkty styku, miejsca zasilania
jej przez sztuk� wysoką. Do kszta"cenia kulturalnego bezwzgl�dnie trzeba wprowadzi� j�zyk audiowi-
zualny i wiedz� na temat regu", jakimi rządzi si� Ęwiat sterowany przez mass media. Dzia"ania takie
są nieodzowne, gdyŻ obecną szko"� opuszczają podwójni analfabeci: m"odzi ludzie nie znają juŻ
 pisma w"asnej kultury (jest dla nich tylko przesz"oĘcią, które nie warto poĘwi�ca� uwagi), ale teŻ
jeszcze nie umieją porusza� si� w Ęwiecie reŻyserowanym przez mass media (patrz: A. Kaczor, Wspó"-
czesne zagroŻenia i szanse wychowania estetycznego [w: Antropologia filozoficzna i aksjologiczne proble-
my wspó"czesnoĘci, red. T. Szko"ut, Lublin 1997 oraz M. Latoch-Zielił
ska, Teatr szkolny i jego wp"yw na
rozwój ucznia, niepublikowana rozprawa doktorska, Lublin 2002).