Gatunki jako wyraz zmian świadomości estetycznej.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Romantyzm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Gatunki jako wyraz
zmian świadomości estetycznej.










kategoria:   J.polski
zakres:   Romantyzm
dodano:   1999-08-17




Wiersz programowy
- "Oda do młodości", "Romantyczność". Romantycy buntowali się
przeciw feudalnej strukturze społecznej i rządom absolutystycznym.
Odrzucali oświeceniowy racjonalizm, empiryzm, klasycyzm. Filozofia
spirytualistyczna i wierzenia ludowe zakładały "duchowy" charakter
rzeczywistości. Komunikacja między sferą ducha a światem odbywa się
dzięki zjawiskom natury, snom, przeczuciom. Zdaniem romantyków tylko
prosty lud i poeta wyposażeni byli w irracjonalne właściwości
poznawcze - intuicję i wiarę. Dramat romantyczny - Twórcy
traktowali świat jako jedność opartą na antynomiach (widzialne -
niewidzialne, materia - duch, uczucie - rozum, młodość - starość).
Opozycje te oraz tragizm bohatera - kolizja między szczęściem
osobistym a koniecznością - ujawniają się w utworach: "Dziady" część
III i "Kordian". Romantycy odrzucali oświeceniowe traktowanie
jednostki jako części organizmu społeczeństwa. Rozwinęli kult
indywidualizmu. Powieść poetycka - Gatunek zapożyczony od
Waltera Scotta ("Pieśń ostatniego minstrela") i rozwinięty przez G.
Byrona ("Giaur"). Romantyczny patriotyzm - uczynienie idei ojczyzny
sprawą osobistą - prezentuje "Konrad Wallenrod" A. Mickiewicza.
Gatunek cechuje fragmentaryczność fabuły, inwersja czasowa, bohater
bajroniczny (samotny, poświęca rodzinę dla spraw kraju), orientalizm
(przeniesienie akcji do średniowiecza - wyprawy krzyżowe),
subiektywna narracja, synkretyzm rodzajowy i gatunkowy (epika,
liryka, dramat, hymn, powieść, ballada, pieśń). Ballada
romantyczna - Romantycy za źródło narodowej odrębności uznawali,
pogardzaną przez oświecenie, mistyczną kulturę ludową. Oparte na tej
tematyce ballady ukazują świat rzeczywisty z elementami
fantastycznymi i zagadkową fabułą. "Świteź" - dotyczy legendy
zatopionego miasta. Wyłowiona z jeziora, córka władcy Tuhana,
opowiada o ataku wojsk ruskich na miasto. Bezbronne matki, żony
walczących mężczyzn ze Świtezi, pragnęły uchronić się od hańby i
poprosiły Boga, by przemienił je w kwiaty. Zioła, zrywane przez
żołnierzy carskich, powodowały śmierć. Utwór przedstawia konflikt
między honorem, a więziami rodzinnymi (Tuhan miał do dyspozycji małą
liczbę żołnierzy. Zastana-wiał się czy skierować do walki całe siły,
czy również zapewnić ochronę kobietom i starcom). Przesłaniem jest
groźba kary dla postępujących niegodziwie; bez honoru.
"Lilie" - Niewiasta zdradziła męża, który uczestniczył w
wyprawie wojennej. W obawie przed karą zabiła go, a na grobie
zasadziła lilie. Następnie udała się do mędrca, prosząc o
naznaczenie pokuty. Ten odmówił, twierdząc, iż karę mogłby wymierzyć
tylko mąż. Do domu niewiasty przybywają bracia zamordowanego męża.
Wdowa proponuje by czekali na jego powrót. Po roku oczekiwania
bracia poprosili ją o rękę. Kobieta ponownie udała się do mędrca -
ten do-radził, aby kandydaci w dzień ślubu przynieśli wianek. Oba
wianki miały wplecione lilie. Z tego powodu wywiązuje się kłótnia
między braćmi. Nagle zjawia się duch męża, przeklina niewierną żonę
i braci. Świątynia wraz ze wszystkimi osobami zapada się pod ziemię.
Ballady tworzy nastrój ponury i groźny. Bohaterami są prości
ludzie, zjawy, boginki, nimfy, poeta-narrator. Istnieje synkretyzm,
język jest potoczny; zawiera regionalizmy. Ballady poruszają
problematykę moralno-etyczną. Przyroda wymierza sprawiedliwość.
Podkreślona jest wyższość poznania sensualnego nad racjonalnym.
Poemat dygresyjny - "Beniowski" J. Słowacki, "Eugeniusz
Oniegin" A. Puszkin. Dygresja to odejście od zasadniczego tematu,
realizowana przez wprowadzanie luźno związanych z nim wypowiedzi
narratora. Tło dla dygresji stanowi mało rozwinięta fabuła. Utwór
cechuje bo-gactwo i różnorodność problematyki (Słowacki - dygresje o
własnej twórczości, o osobie Mickiewicza, o młodzieńczej miłości -
Ludwice Śniadeckiej). Poemat jest wyrazem ironiczno-romantycznej
postawy twórcy. Słowacki stosuje metodę włoskiego poety Ariosta -
konsoliduje rzeczy poważne z drwiną ze świata. Zachodzi tu gra
konwencji literackich (antynomia); używane są przemiennie: style -
barokowe nagromadzenie i puenta, język potoczny, metafora; gatunki -
poemat filozoficzny, heroikomiczny, powieść, monolog, dialog,
wyznanie; także po-stać narratora. Poeta posługuje się oktawą
(ośmiowersowe strofy). Sonet - Mickiewicz przekształcił
średniowieczną formę sonetu reprezentowaną przez Dante-go i Petrarcę
i stworzył cykl "Sonety krymskie". Utwór "Stepy akermańskie"
ukazuje podróż podmiotu lirycznego przez step - "przestwór oceanu".
Początkowo koncentruje się on na niebie; gwiazdach i Dniestrze. Po
zapadnięciu zmroku odbiera świat innymi zmysłami - słyszy "ciągnące
żurawie", "kędy się motyl kołysa na trawie". Nie spełnia się jego
nadzieja na usłyszenie głosu z ojczyzny. "Burza" ukazuje walkę
żywiołów z załogą statku. Pasażerowie są przerażeni. Tylko jeden
człowiek jest obojętny wobec chaosu, który przypomina burzę uczuć,
jaka musiała rozgrywać się w jego duszy. Jest to postać romantyczna,
w młodości targana uczuciami - teraz zrezygnowana, zmęczona
wewnętrzną walką, nie jest w stanie reagować na niebezpieczeństwo. W
sonecie "Bakczysaraj" Mickiewicz zawiera obraz opustoszałego miasta,
które przed wiekami było stolicą Girajów. Miasto obrasta roślinność,
która powoduje zniszczenie. Autor odwołuje się do biblijnych "głosek
Baltazara" - tajemniczego napisu zwiastującego rozpad królestwa i
śmierć władcy. Opisuje fontannę haremu, która opiera się działaniu
czasu i przyrody. Okazuje się, że człowiek ma ograniczoną władzę nad
naturą. Poeta daje wyraz kryzysu wartości uznanych przez ludzkość
wiecznymi - "miłości, potęgi i chwały". W sonecie "Ajudah"
podmiot ukazuje obraz spienionych fal uderzających o skały.
Pozostawiają na piasku "muszle, perły i korale" - symbolizują duszę
młodego poety. Przyroda stanowi tło dla rozważań na temat poznania
świata. Poeta do niektórych "Sonetów" wprowadza postać Mirzy -
wykształconego mahometanina oraz Pielgrzyma - kierującego się
wartościami duchowymi. Epos - gatunek zaczerpnięty ze
starożytności. W "Panu Tadeuszu" życie szlachty ukazane jest na tle
okresu przygotowań Napoleona do wojny z Rosją i jego przemarszu
przez Litwę. Epos składa się z 12 ksiąg ("Gospodarstwo", "Zamek",
"Umizgi", "Dyplomatyka i łowy", "Kłótnia", "Zaścianek", "Rada",
"Zajazd", "Bitwa", "Emigracja. Jacek", "Rok 1812", "Kochajmy się") i
Epilogu. Zawiera wstęp - inwokację (do ojczyzny i Matki Bożej).
Fabuła jest splotem trzech wątków głównych (spór o zamek, sprawy
miłosne, akcja historyczna) oraz pobocznego (spór Asesora i Rejenta
o charty). Istnieje idealizowany, personifikujący, szczegółowy opis
przedmiotów (serwis rodowy). Zbiorowym bohaterem utworu jest naród;
szlachta. W "Historii szlacheckiej" istnieje dwóch narratorów -
wszechwiedzący oraz wyraziciel opinii i przekonań ogółu. Wyróżnić
można także typ gawędowy narratora, zwracający się do czytelnika,
chwalący lub ganiący bohatera. Występuje synkretyzm rodzajowy. Wersy
utworu są trzynastozgłoskowe. Język cechuje bogactwo przenośni,
porównań homeryckich.







Autor: Nieznany

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000