Gatunki jako wyraz zmian świadomości estetycznej











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Romantyzm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Gatunki jako wyraz
zmian świadomości estetycznej










kategoria:   J.polski
zakres:   Romantyzm
dodano:   1999-08-17




Wiersz programowy
- "Oda do młodości", "Romantyczność". Romantycy buntowali się
przeciw feudalnej strukturze społecznej i rządom absolutystycznym.
Odrzucali oświeceniowy racjonalizm, empiryzm, klasycyzm. Filozofia
spirytualistyczna i wierzenia ludowe zakładały "duchowy" charakter
rzeczywistości. Komunikacja między sferą ducha a światem odbywa się
dzięki zjawiskom natury, snom, przeczuciom. Zdaniem romantyków tylko
prosty lud i poeta wyposażeni byli w irracjonalne właściwości
poznawcze - intuicję i wiarę. Dramat romantyczny - Twórcy
traktowali świat jako jedność opartą na antynomiach (widzialne -
niewidzialne, materia - duch, uczucie - rozum, młodość - starość).
Opozycje te oraz tragizm bohatera - kolizja między szczęściem
osobistym a koniecznością - ujawniają się w utworach: "Dziady" część
III i "Kordian". Romantycy odrzucali oświeceniowe traktowanie
jednostki jako części organizmu społeczeństwa. Rozwinęli kult
indywidualizmu. Powieść poetycka - Gatunek zapożyczony od
Waltera Scotta ("Pieśń ostatniego minstrela") i rozwinięty przez G.
Byrona ("Giaur"). Romantyczny patriotyzm - uczynienie idei ojczyzny
sprawą osobistą - prezentuje "Konrad Wallenrod" A. Mickiewicza.
Gatunek cechuje frag-mentaryczność fabuły, inwersja czasowa, bohater
bajroniczny (samotny, poświęca rodzinę dla spraw kraju), orientalizm
(przeniesienie akcji do średniowiecza - wyprawy krzyżowe),
su-biektywna narracja, synkretyzm rodzajowy i gatunkowy (epika,
liryka, dramat, hymn, powieść, ballada, pieśń). Ballada
romantyczna - Romantycy za źródło narodowej odrębności uznawali,
pogardzaną przez oświecenie, mistyczną kulturę ludową. Oparte na tej
tematyce ballady ukazują świat rze-czywisty z elementami
fantastycznymi i zagadkową fabułą. "Świteź" - dotyczy
legendy zatopionego miasta. Wyłowiona z jeziora, córka władcy
Tuhana, opowiada o ataku wojsk ruskich na miasto. Bezbronne matki,
żony walczących mężczyzn ze Świtezi, pragnęły uchronić się od hańby
i poprosiły Boga, by przemienił je w kwiaty. Zioła, zrywane przez
żołnierzy carskich, powodowały śmierć. Utwór przedstawia konflikt
między honorem, a więziami rodzinnymi (Tuhan miał do dyspozycji małą
liczbę żołnierzy. Zastana-wiał się czy skierować do walki całe siły,
czy również zapewnić ochronę kobietom i starcom). Przesłaniem jest
groźba kary dla postępujących niegodziwie; bez honoru.
"Lilie" - Niewiasta zdradziła męża, który uczestniczył w
wyprawie wojennej. W obawie przed karą zabiła go, a na grobie
zasadziła lilie. Następnie udała się do mędrca, prosząc o
naznacze-nie pokuty. Ten odmówił, twierdząc, iż karę mogłby
wymierzyć tylko mąż. Do domu niewiasty przybywają bracia
zamordowanego męża. Wdowa proponuje by czekali na jego powrót. Po
roku oczekiwania bracia poprosili ją o rękę. Kobieta ponownie udała
się do mędrca - ten do-radził, aby kandydaci w dzień ślubu
przynieśli wianek. Oba wianki miały wplecione lilie. Z tego powodu
wywiązuje się kłótnia między braćmi. Nagle zjawia się duch męża,
przeklina niewierną żonę i braci. Świątynia wraz ze wszystkimi
osobami zapada się pod ziemię. Ballady tworzy nastrój ponury
i groźny. Bohaterami są prości ludzie, zjawy, boginki, nimfy,
poeta-narrator. Istnieje synkretyzm, język jest potoczny; zawiera
regionalizmy. Ballady poru-szają problematykę moralno-etyczną.
Przyroda wymierza sprawiedliwość. Podkreślona jest wyższość poznania
sensualnego nad racjonalnym. Poemat dygresyjny - "Beniowski"
J. Słowacki, "Eugeniusz Oniegin" A. Puszkin. Dygresja to odejście od
zasadniczego tematu, realizowana przez wprowadzanie luźno związanych
z nim wypowiedzi narratora. Tło dla dygresji stanowi mało rozwinięta
fabuła. Utwór cechuje bo-gactwo i różnorodność problematyki
(Słowacki - dygresje o własnej twórczości, o osobie Mickiewicza, o
młodzieńczej miłości - Ludwice Śniadeckiej). Poemat jest wyrazem
ironiczno-romantycznej postawy twórcy. Słowacki stosuje metodę
włoskiego poety Ariosta - konsoliduje rzeczy poważne z drwiną ze
świata. Zachodzi tu gra konwencji literackich (antynomia); uży-wane
są przemiennie: style - barokowe nagromadzenie i puenta, język
potoczny, metafora; gatunki - poemat filozoficzny, heroikomiczny,
powieść, monolog, dialog, wyznanie; także po-stać narratora. Poeta
posługuje się oktawą (ośmiowersowe strofy). Sonet -
Mickiewicz przekształcił średniowieczną formę sonetu reprezentowaną
przez Dante-go i Petrarcę i stworzył cykl "Sonety krymskie".
Utwór "Stepy akermańskie" ukazuje podróż podmiotu lirycznego
przez step - "przestwór oce-anu". Początkowo koncentruje się on na
niebie; gwiazdach i Dniestrze. Po zapadnięciu zmro-ku odbiera świat
innymi zmysłami - słyszy "ciągnące żurawie", "kędy się motyl kołysa
na tra-wie". Nie spełnia się jego nadzieja na usłyszenie głosu z
ojczyzny. "Burza" ukazuje walkę żywiołów z załogą statku.
Pasażerowie są przerażeni. Tylko jeden człowiek jest obojętny wobec
chaosu, który przypomina burzę uczuć, jaka musiała rozgrywać się w
jego duszy. Jest to postać romantyczna, w młodości targana uczuciami
- teraz zrezygno-wana, zmęczona wewnętrzną walką, nie jest w stanie
reagować na niebezpieczeństwo. W sonecie "Bakczysaraj"
Mickiewicz zawiera obraz opustoszałego miasta, które przed wie-kami
było stolicą Girajów. Miasto obrasta roślinność, która powoduje
zniszczenie. Autor od-wołuje się do biblijnych "głosek Baltazara" -
tajemniczego napisu zwiastującego rozpad kró-lestwa i śmierć władcy.
Opisuje fontannę haremu, która opiera się działaniu czasu i
przyrody. Okazuje się, że człowiek ma ograniczoną władzę nad naturą.
Poeta daje wyraz kryzysu warto-ści uznanych przez ludzkość wiecznymi
- "miłości, potęgi i chwały". W sonecie "Ajudah" podmiot
ukazuje obraz spienionych fal uderzających o skały. Pozosta-wiają na
piasku "muszle, perły i korale" - symbolizują duszę młodego poety.
Przyroda stanowi tło dla rozważań na temat poznania świata. Poeta do
niektórych "Sonetów" wprowadza postać Mirzy - wykształconego
mahometanina oraz Pielgrzyma - kierującego się wartościami
ducho-wymi. Epos - gatunek zaczerpnięty ze starożytności. W
"Panu Tadeuszu" życie szlachty ukazane jest na tle okresu
przygotowań Napoleona do wojny z Rosją i jego przemarszu przez
Litwę. Epos składa się z 12 ksiąg ("Gospodarstwo", "Zamek",
"Umizgi", "Dyplomatyka i łowy", "Kłótnia", "Zaścianek", "Rada",
"Zajazd", "Bitwa", "Emigracja. Jacek", "Rok 1812", "Kochajmy się") i
Epilogu. Zawiera wstęp - inwokację (do ojczyzny i Matki Bożej).
Fabuła jest splotem trzech wątków głównych (spór o zamek, sprawy
miłosne, akcja historyczna) oraz pobocznego (spór Asesora i Rejenta
o charty). Istnieje idealizowany, personifikujący, szcze-gółowy opis
przedmiotów (serwis rodowy). Zbiorowym bohaterem utworu jest naród;
szlach-ta. W "Historii szlacheckiej" istnieje dwóch narratorów -
wszechwiedzący oraz wyraziciel opinii i przekonań ogółu. Wyróżnić
można także typ gawędowy narratora, zwracający się do czytelnika,
chwalący lub ganiący bohatera. Występuje synkretyzm rodzajowy. Wersy
utworu są trzynastozgłoskowe. Język cechuje bogactwo przenośni,
porównań homeryckich.







Autor: Nieznany

Ocena : 4 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000